Haarlemsche Courant Ï9te Jaarg.. No. 11 Bureaux. Groote Houtstraat >J Pos? giro 134948. Bijkantoren: soendapleln Umulden, Kennemerlaan 154 Nieuwsblad voor Noord-Holland Zaterdag 13 Jan. 1945 (71 tg.: Graï. Bedrijven Damiate, Haarlem. Abonnementen: pee week 28 et., per mnd. 1,15, per kwartaal 3,42, fr. p. post 3,73. Losse nummers cent. Hoofdredacteur: F. C. Derks. K 1297 WAT NU? n D. Te erkennen, dat het Nederlandse!; wolk zijn vertrouwen verkeerd geplaats heef? Dat ;5 niet gemakkelijk. Dat ia bijna zoo moeilijk ais die andere erkenning, dat men contractbreuk heeft gepleegd door een ver drag te schenden. En toch kan het ons volk n-.et misstaan, wanneer het in deze dagen tot het inzicht geraakt, dat het een verkeerden Taad volgde, toen het het verkeer stillegde en aanstalten maakte om bij de eerste gelegen heid de beste het bezettingsleger Sn den rug te vallen. Een verkeerde raad. Hierom, omdat ons volk daarmede een zaak diende, die niet de zijne, doch die van Engeland en Amerika :s. Want men moet nu toch heelemaal niets van de geschiedenis der laatste weken hebben opgestoken, om niet in te zien, dat elk stukje grond, dat doo? de Anglo-Amerikaansche weermacht „bevrijd", dat is: bezet wordt, on verbiddelijk oorlogsterrein is in den oorlog tusschen Duitschland en de Geallieerden, oor logsterrein, waar den bewoner niets en niets anders wacht dan oorlogsgeweld en oorlogs verschrikking. Zoo ging het in Frankrijk, zoo ging het in België, zoo is het in Zuid-Neder land gegaan en zoo zou het in Noord-Neder land zijn geweest, als op 17 September de sprong over de groote rivieren gelukt was. Dan was op dit oogenblik de ontreddering in onze groote steden, m onze droogmakerijen, in onze welvarende cultuurgebieden - verhou dingsgewijs even groot als momenteel in Zee land en Noord-Brabant. Nu kan men redeneeren: Zeker, de bevrij ding vraagt offers en die offers moeten wij brengen. Er kan grond zijn voor zulk een redeneering, maar men zal toch nooit kunnen ontkennen, dat men een offer óón Iemand of aan iets brengt. Welnu, aan v.'len heeft het Nederlandsche volk zijn offers willen brengen? Voor de Londensche radio heeft eergisteren een spreker den lof van den 18en September gezongen: Op dien grooten dag aldus de spreker werd het werk beloond Een groot aantal leden van het personeel der spoorwe gen moest onderduiken en er moest dadelijk zeer veel geld zijn. Maar de medewerking van de Nederlandsche kapitalisten was zóó overweldigend, dat alle moeilijkheden meteen waren overwonnen. Het geld stroomde bin nen.' Kijk eens aan! Onze spoormannen weten hot nu: Hun staking wordt gefinancierd door de Nederlandsche kapitalisten. Over het alge meen zijn deze heeren nooit erg scheutig ge weest met hun bijdragen aan de stakingskas sen. En als zij een staking nu steunen ka" daar bezwaarlijk een andere bedoeling achter zitten dan dat deze staking hun eigen, kapita listische belangen dient. Dat is ook hier het geval. Want het kapitalisme moet nu eenmaal niets hebben van een maatschappelijk bestel, dat aan alle kapitalistisch-libernle practijken den onverzoenlijken oorlog heeft verklaard, het kapitalisme moet niets hebben van ar beidsrecht en arbeidsplicht en een daaruit voortvloeiende bestaanszekerheid en daarom moet het kapitalisme niets hebben van Duitschland, maar verwacht zijn redding van Engeland en van Amerika en doet het geld binnenstroomen ten behoeve van Eisenhower, die hier komt om onze landen plat te bran den en onze dijken stuk te gooien. Het moet lederen rechtgeaarden spoorman goed doen, te bemerken, dat hij voor dit alles heeft mede gewerkt aan de ontwrichting van het verkeer en den hongersnood in een groot deel van zijn land. Maar we willen niet bitter worden en in goeden moed vragen, of het niet waar is, dat hier sprake is van verkeerd geplaatst ver trouwen? En dan stappen we van de staking af en durven de vraag ook in het algemeen stellen. Want wat zijn sinds 18 f'^ptember de feiten? Dat het parool tot hei organiseeren van verzet volkomen is verklonken en ner gens, neen nergens is opgevolgd. Dat de man, die op J8 Septe?nber het Nederlandsche volk lot wanhoopsdaden aanspoorde, een paar we ken later zijn aanstaand vertrek als minister president aankondigde en thans niet beter weet te doen, dan ons volk animeeren, in sta king en eventueel verzet te blijven volharden, omdat dit zoo noodig is. En ondertusschen stijgt de nood allerwege en wat het einde zal zijn, weet niemand. En met weemoed zien wij terug naar den tijd, toen ons volk wat minder grif op radio-Londensche bevelen reageerde en zich wat minder waagde aan avonturen als welke ons thans zoo geducht in het penij- bel hebben gebracht. Ja. Dr. Seyss Inquart had gelijk, toen hij de nooden van ons volk samenvatte in de vraag: Wat nu? De toestand in Griekenland Generaal Scobie heeft bekend gemaakt, dat men het met de Elas in groote trekken eens is over de wapenstilstandsvoorwaarden. De onderhandelingen worden Vrijdagochtend voortgezet. Radio Londen meldt, dat 250 gijzelaars, die door de Elastroepen waren medegevoerd, door het Roode Kruis naar Athene zijn lerugge bracht. Argentinië uit de Pan-Amerikaansche Unie. De onderstaatssecretaris in het Argentijn sche ministerie van Buitenlandsche Zaken, dr. Joerra Guarrian heeft een no'.a bekend ge maakt, waarin Argentinië verklaart uit de Pan-Amerikaansche Unie te treden en niet deel te nemen aan de bijeenkomsten der Unie zoolang men de rechten van Argentinië niet erkend heelt. Lichting van 5C.000 Amerikanen Stimson heeft verklaard, dat in Maart 50.000 Amerikanen voor den militairen dienst zullen worden opgeroepen. De kracht der Amerikaansehe legers ligt beneden de ver eischte sterkte. Terreurvlucht boven Zwitserland. Amerikaansehe vliegers hebben bij Chiasso een trein op Zwitsersch gebied beschoten. De machinist werd gedood, een stoker zwaar ge wond. Een andere trein op weg van Como na3r Chiasso werd aan den uitgang van een tunnel beschoten. De machinist, een Italiaan, •erd zwaar gewond. Keuringen Waffen SS enz. Flinke gezonde Nederlandsche jongens kun- en zich melden voor de Waffen SS: ArtUle- e. Flak. Panzer, Fallschirmjager, Gemotori seerde troepen, Infanterie enz. Donderdag en Vrijdag 18 en 19 Januari 1945 vindt om 10 uur in Het gebouw van het SS Ersatz Kommando Nicdei lande Nebenstelle Dam 4. Amsterdam, een keuring plaats. Flinke, gezonde Nederlandsche meisjes vrouwen van 18—30 jaar kunnen zich melden oor het Deutsche Rote Kreuz; voor dezen s er Donderdag en Vrijdag 18 en 19 Januari m 13 uur in het genoemde gebouw een keu ring. Het Haasjespatersveld in vroeger tijden. Zeventig jaar geleden werd ter plaatse het Florapark aangelegd. Te betreuren is het nog steeds, dat het stads bestuur in het midden van de vorige eeuw veel stedeschoon heeft laten verdwijnen door het sloopen van poorten, aan den anderen kant heeft het gezorgd voor den aan leg van fraaie parken, welke nog steeds zeer gezochte plekjes voor de Haarlemmers zijn. Daar het dit jaar zeventig jaar geleden is, dat het Florapark werd aangelegd, onder leiding van den heer L. P. Zocher, willen we aandacht vragen voor deze omgeving, welke vroeger bekend stond onder den naam van Haz.epatersveld. Een herinnering hieraan is nog te vinden in de Hazepaterslaan. Eigenlijk moet men spreken van Haasjes patersveld, want het droeg zijn naam naar Haesjen Jans Pater, die met haar vader Jan Willemszoon Pater in de zeventiende eeuw den grond langen tijd in huur heeft gehad. Deze had zijn hofstede, waar later op den hoek van de Dreef en Hazepaterslaan de hof stede „Land en Bosch" is verrezen en vader dochter woonden daar van 1620 tot 1670. Oorspronkelijk was het veld afkomstig uit de bezittingen der Commanderij van St. Jan en had een oppervlakte van zeven morgen, 589 roeden en negen en veertig voeten. Nadat het vele jaren verhuurd was, werd in 1636 een ge deelte aan de Noordzijde van het terrein tot begraafplaats ingericht en was bekend als het Zuiderkerkhof. Tot 1832, toen de begraaf plaats te Akendam (tegenwoordig spreekt men van Kleverlaan) was aangelegd, werd dit kerkhof gebruikt. De gemeente Haarlem ver kocht de gronden na een publieke veiling op 23 December 1858 aan den heer J. H. Kersten, die er een bloemisterij vestigde. Wat het overige deel van het terrein be treft zij medegedeeld, dat de Haarlemsche vroedschap op 31 Augustus 1770 besloot het Hazenpatersveld de gronden te verkoopen voor 10.000, onder bepaling, dot het nooit zou mogen worden beplant of bebouwd. Daar na zijn eenige publieke veilingen uitgeschre ven, doch steeds opgehouden. Op 20 Juli 1867 was er weer veiling. De gemeente Haarlem behoorde onder het getal van hen, die gaarne van het Hazepatersvold den eigendom hadden verkregen. Door den hoogen prijs werd zij" echter geen eigenares. Koopers werden de directeuren van het fonds tot den predikdienst der Verecnigde Doopsgezinde Gemeente. Zes jaar later, n.l. 26 Maart 1873 deed de Doops gezinde gemeente het terrein over aan de stad voor een bedrag van f 33.000. waarna de gemeenteraad besloot het Hazepatersveld aan te leggen tot park, geschikt ter bebouwing met aanzienlijke huizen. De heer L P. Zocher kreeg opdracht een plan te maken, welk ont werp de raad 25 Juni 1873 goedkeurde. In de toelichting deelde de hêer Zocher mee, dat het groote open veld een grasvlakte moest worden met opgaande boomen in groepen en afgerasterd. De villa's langs de wegen be hoorden te worden afgesloten met ijzeren hekken en het terrein was geschikt voor veer tig villa's en gebouwen Het fonds van de Doopsgezinde Gemeente, dat toen onder lei ding stond van den heer C. G. V. Scheevoogt,' was advies gevraagd en kon zich in alle op zichten met het plan vereenigen: het sprak den wensch uit. dat bij de plannen der te bouwen villa's en huizen, de bekwame ont werper zou worden geraadpleegd, ten einde de eenheid van het schoone geheel, daarin te behouden. Ook de gemeenteraad was met het plan ingenomen en stelde een bedrag van 86 000 beschikbaar voor de uitvoering. In den loop van 1875 heeft men het Hazepatersveld veranderd in een fraai park, dat wij heden nog kennen. Kort daarop ver schenen werklieden uit het bouwbedrijf en verscheidene villa's verrezen ter plaatse. De naam Hazepatersveld verdween echter door het besluit van Óen gemeenteraad op 14 Juni 1876. Gekozen werd de naam Florapark, ter herinnering aan de ontwikkeling van den belangrijken tak van nijverheid, die in de om streken van Haarlem reeds zooveel welvaart verspreid had en waarvan de geschiedenis vermeldde, dat ze in haar eersten oorsprong juist in de omgeving van het Hazenpatersveld haar zetel had. De namen „Sieraad van Flora" en „Congres van Flora" duidden dit aan Het Floraplein en de Florastraat zijn aan het einde van 1892 aangelegd en vormden eveneens een deel van het Hazepatersveld. In memoriam Romain Rolland. Een goed jaar geleden verspreidden de dagbladen het bericht, dat de Fransche schrij ver en musicoloog Romain Rolland overleden was. Korten tijd daarna kon deze mare echter [edementeerd worden. Nu is echter weer zijn jverlijden gemeld. Geboren op 29 Januari 1866, zou hij aldus bijna 79 jaar geworden zijn Rolland's beteekenis voor de musicologie is zeer groot geweest, hoewel zijn leven en stre- en niet uitsluitend aan dit vak gewijd was. Soms zou men zeggen dat de humanistische denker en schrijver in hem domineert; maar zijn gehechtheid aan de muziek en zijn diep gaande kennis van de strooming die zij in den loop der tijden reflecteert, zijn zoodanig met zijn werk. ook met het literaire, verweven, dat men den musicologisehen kant van zijn werk nauwelijks kan scheiden van den letter kundigen en filosofischen. Het sterkst komt dit tot uiting in zijn tiendeelige roman-cyclus Jean Christophe, die zoowel als het epos van de politieke strcomingen. als van de artistieke, •ooral de muzikale, mag gelden en als zoo danig een uiterst belangrijk en overwegens- waardig spiegelbeeld van enkele ons voor gegane generaties is. Voor ontwikkelde mu sici, die tijd kunnen v:- ~'°n om deze 3000 blad zijden te aoorwor zal dit befaamde maar letterkundig r.- hien hier en daar on gelijke werk (hoev. ff net ook zeer sterke, ja ■erheven episodes bevat) een merkwaardig en leerzaam document blijven. Romain Rolland's voorliefde voor muziek- histirie en -esthei lek bleek reeds uit het on derwerp dat. hij koos ter promotie als Dr. ès lettres, in 1895, en waaraan wij de belang: ijke studie danken „Les origines du théatre lyrique moderne", een onderwerp waarop hij later nog bij herhaling in nieuwe musicologische bijdragen is teruggekomen, o.m. in ..Musiciens d" autrefois" (verzamelband van verspreide stukken, evenals „Musiciens d' aujour d' hui") en in zijn bijdragen aan de groote „Encyclo pédie de la Musiaue": L' opéra au 17me S. en France".en ,,L' opéra au 17me S en Italië". Rolland begon zijn taak in het practische leven als leeraar in de geschiedenis ann dc Ecole Normale te Parijs. Later stichtte hij de muziek-afdeeh'ng der Ecole des hautes études sociales en gaf gedurende 12 jaar college over muzikale onderwerpen aan de Sorbonne. De neerslag van deze lezingen vinden wij terug in zijn talrijke verzamelde artikelen, alsmede in zijn biographieën: „Vie de Beethoven" en Handel". Van groote documentaire waarde betreffen de muzikale onderwerpen zijn Rolland's ge schriften „Voyage musical au pays du passé" en „Paris als Musikstadt", dit laatste ook eenigszins om- en bijgewerkt als „Le Renou- veau". Wat bij Romain Rolland voornamelijk opvalt, is de objectitviteit waarmede hij zijn onder werp. hetzij van eigen of van vreemden bo dem, tegemoet treedt. Chauvinisme is hem vreemd: zijn waarheid zoekende geest erkent geen landsgrenzen. Dat geeft zijn werk te grooter waarde voor de toekomst, ook omdat het met een Cartesiaansche klaarheid en ;eestcsdicipline geschreven is. Romain Rolland zag de politieke en sociale geschiedenis als een eindelooze strijd, een drang van de menschheid naar voortdurenden vooruitgang, maar die telkens wordt tegen gehouden en teruggedrongen. De artistieke geschiedenis echter zag hij als vredig verloop. Vooruitgang bestaat op dit punt niet, was zijn meening De volmaaktheid is reeds lang bereikt en toch vernieuwt de schep pingsdroom zich voortdurend. In elke eeuw heeft men wel-is-waar de verzuchting ge slaakt „Alles is gezegd, en wie nu nog wat zeggen wil komt te laat". Ja, alles is waar schijnlijk al gezegd, maar alles is nog te peg gen. aldus Rolland. En hij voegt er aan toe: „De kunst is onuitputtelijk, zooals het leven. Niets bewijst dit beter dan de onverwoestbare muziek, deze oceaan van muziek die de •en vult.". J. d. K. „ELCK WAT WILS Blijkbaar onder het motto „EIck wat wils.." zetten de inbrekers ongestoord hun duistere practijken voort Zoo ontvreemdden zij uit een slagerij aan de Jan Luykenstraat drie rijwie len. Uit een schoenmakerswerkplaats aan de Brouwersvaart werden door inbrekers een aantal schoenen gestolen, waardoor de klan ten dezer zaak ten zeerste worden gedupeerd. De automonteur H. deed aangifte van dief stal van een motorrijwiel uit een schuur aan de Linnaeuslaan. De daders hebben van een valsche sleutel gebruik gemaakt. Het pakhuis van den aardappelhandela; V. d. D. werd eveneens door oneerlijke lieden doorzocht. Gestolen werden 17 hl. aardap pelen. Zelfs de kinderbewaarplaats aan de Voor helmstraat bleek de nieuwsgierigheid der die ven op te wekken. Er werden 22 gebruikte vitragegordijnen, een pluche tafelkleed en een hoeveelheid zout weggenomen. Het perceel van den heer C. aan de Fran- kcslraat werd in het inbrekersplan opgeno men: zoodat ook hier diverse goederen wer den gestolen. De keus viel op een aantal ge bruikte postzegels en een schilderij. Zondagmorgen om 11 uur werd geconsta teerd, dat de deur van het perceel van het Gemeentelijk Waterleiding Bedrijf geopend' was. De inbrekers waren met 100 kilogram carbid verdwenen. Acht lakens, 5 badhanddoeken. 3 kussen- sloopcn en een aantal thee-, droog- en poets doeken behoorden tot de artikelen die uit de gemeentelijke Huishoud- en Industrie school aan de Voorhelmstraat werden gesto len. De reeks misdaden wordt besloten met de vermelding van een inbraak in een onbe woond perceel aan de Jan Stuytstraat. Vier hl. antnraciet, 1 cassette Zilmeta, een wollen deken en een houder met kaarsen verwissel den hierbij van eigenaar. INLICHTINGEN VERZOCHT. Degenen, die Woensdagmor gen omstreeks 9 uur een hand wagen, waarop een gedeelte van een boom ter lengte van twee meter en ter dikte van ongeveer 75 centimeter, ver voerd door drie personen op den Kleine Houtweg richting stad hebben gezien, worden ht zich voor nadere in lichtingen aan het hoofdbureau te vervoegen. Den daders wordt in hun eigen belang ge adviseerd den ontvreemden boomstam ter plaatse terug te brengen. DIEVEN OP PAD. Ten nadeele van D. weroen uit een perceel aan de Gier straat 7j/4 hl aardappelen en 5 kisten appelen ontvreemd. Inbrekers verschaften zich toegang tot een perceel aan de Erouwersvaart, waar 25(1 fles- schen weckgroenten, 2 mud aardappelen. 3 balen zout en •aten zuurkool en snijboonen tot de bult behoorden. Uit een pakhuis aan dc Voor zorgstraat werden uien. wor telen en bieten ontvreemd: ter wijl ook een weegschaal, ge reedschap. zakken en gewich ten verdwenen. DS. W. GOEDHUYS t. Te Hilversum is in den ouder dom van 78 jaar overleden ds. W. Goedhuys, em predikant der Geref. kerken, die ook te Haarlem heeft gewoond De overledene werd 29 Sept. 18uu te Amsterdam, waar zijn vader tientallen van jaren eerst de Ned. Herv. Gemeente en na de Doleantie de Geref. Kerk als ouderling diende, geboren. Hij tudeerde aan de Vrije Univer siteit. werd in 1896 candidaat n diende de gemeenten van Oostburg, Weesp, Jutrijp-Hom- merts. Haamstede en Eestrum, waar hij in 1923 eervol emeri- at ontving. Hij vestigde zich metterwoon te Haarlem, waar hij de kerk als ouderling dien de. Later vestigde hij zich te Soest en nu laatstelijk te Hil versum. Ds. Goedhuys heeft in zijn verschillende standplaat sen tal van deputaatschappen bekleed en zich met name ge- •lurende zijn verblijf te Weesp -.eer verdienstelijk gemaakt voor de in omliggende forten gelegerde militairen in den wereldoorlog 1914-T8. KERKNIEUWS. Gereformeerde Kerk. Be roepen te Vlagtwedde A. ,T. de Bakker, candidaat en hulppre- ikcr te Drachten; benoemd tot hulpprediker te Bunschoten- Spakenburg A. A. van der "Torn, predikant te Stad aan het Haringvliet. Vrijgemaakte Ger. Kerk. Bedrinkt voor Monster J. Sme- lik te 's Gravenhage-Loosdui- nen; bedankt voor Voorburg J. -an der Stoel Jr. te Over- schlld. Overleden. Ds. W. Goed huys, em. predikant bij de Ge reformeerde Kerken overleed in den ouderdom van 78 jaar te Hilversum; te Voorburg overleed, 73 jaar oud, ds. J. Schoonhoven, em. predikant van de Gereformeerde Kerk van Rotterdam-Zuid. DIEFSTAL VAN TEXTIEL EN SCHOENEN. Het wag opgevallen, dat een werkster het gebouw van den Dienst voor Sociale Zaken te Haarlem had verlaten met een pakje onder haar arm. Een jnderzoek in haar wonine werd ingesteld. Met een opperman, die op hetzelfde adres woonde, werd zij naar het bureau van politie overgebracht, verdacht van diefstal en heling van een aantal textielgoederen en schoenen. PREDIKBEURTEN. Doopsgezinde gemeente. 10 u. ds. Leendertz; Gebouw Ned. Protestantenbond. Bcrkenstr., 10 30 u„ ds. Frerichs: oudore Jeusdkerk. 10 u.. ds. Frater Smid; Jongere Jeugdkerk 9 u. mej. Schepers. Ned. Protcs- 'ar.tenhond te Heemstede. Post- laan. 10.30 u. GEVONDEN VOORWERTEN. Etui met bril. Meijer. Langcn- dijkstraat 34; handschoen. Klok Zaancnlaan 3; kleedje. Fran ken. Kennemerplein 9; muts. Hoog. Lorentzplein 21: por'.e- monnaie. Brouwer. Meeuwen- straat 40: pak m. i. Koning, Jansweg 27: want, Jager, Zocherstraat 71; wantje, Rel- nalda, Schoterveenstraat 24; want. Turkenburg, Brouwers vaart 90.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1