Haarlemsche Courant Amateurs bereiden stroop. KKIe Jaarp.. No. 18 Bui eaux Gfouie Houtstraat H Postgiro 131958. Bijkantoren: Soen da plein n. IJ mui den. Kennemerlaan 154 Nieuwsblad voor Noord-Holland Maandag 22 Jan. 1JM5 O!tg.. Grat. Bedrijven Damia.e, Haarlem. Abonnementen: per week ct., per mnd. 1.15. per kwartaal ),U, tr. p. post 1,75. Losse nummer» cent. Hoofdredacteur: r C- Derka. K 1897 De strijd aan het Oostfront. Krakau en Litzmannstad in handen der Sovjets. Zaterdagavond werd medegedeeld, dat de Duitschers de steden Krakau en Litzmann- etad hebben moeten ontruimen. Na de ontruiming van Krakau zlin de Duit schers teruggetrokken op den Zuidelijken ©ever van den Weichsel Talrijke pogingen der Sovjets om de rivier over te steken mis lukten. Aan het Oostfront woedde overigens de strijd Zaterdag met onverminderde hevigheid voort. Ofschoon in Hongarije de Sovjets de Duitsche distancieeringsbewegingen volgen, konden zij weinig resultaat behalen In Silezië woedden buitengewoon hevige gevechten bij Neu Warthau. Duitsche Panzergrenadiers. grenadiers en troepen van den Volkssturm behaalden hier afweersuccessen. In Oost Pruisen woedt de dubbele 6lag tus- cchen Ostrolenka en Tilsit. Op twee plaatsen zijn de Duitschers hier de crisis meester ge worden, doordat de Duitsche infanterie er in slaagde, den opmarsch van de Sovjets tot staan te brengen. Bij Gumbinnen hebben de Duitschers de Sovjets op hun uitgangsstellin gen teruggedrongen. De militaire woordvoerder van de Wilhelm- strasse verklaarde gisteren, dat de Duitsche leiding in critieke uren meer dan eens heeft bewezen de zenuwen te bezitten om in koel overleg het gunstige punt van een tegenstand uit te kiezen en het gunstige oogenblik af te wachten. Reeds worden van Duitsche zijde harde tegenstooten tegen het groote Sovjet- Russische offensief in het Oosten uitgedeeld. Voor een bijeenkomst van buitenlandsche Journalisten heeft de Rijksperschef dr. Die trich gesproken over den toestand in het Oosten. Hij zeide onder meer: Wij bevinden ons op een critiek punt van het groote Sovjet- Russische offensief, maar wij hebben maat regelen getroffen om het front te stabiliseerer>. Opnieuw is voor ons het uur der sterke har ten gekomen. Van het Westfront. Zoowel in de Roersector als in de buurt van Malmédy hebben de Amerikanen Zaterdag krachtige pogingen ondernomen, om zich wederom van het initiatief te verzekeren- Tijdens een hevigen sneeuwval hadden zware ge- echten plaats om de Amerikaansche brug- i hoofden aan de Roer. Bij Diekirch be- ,)g de strijd zich over het algemeen in Noordelijke richting. Ook hier drongen de Amerikanen op, terwijl in het gebied van de Koezei snelle tankgevechten zich ontwik kelden ten gevolge van het opdringen der Amerikanen. In de Beneden Vogezen gaven de Amerika nen hun pogingen op. om een ingesloten Amerikaansche formatie te ontzetten. De slrijd in ons land. Schouwen van vijanden gezuiverd. De B. N. O. deelde Zaterdagavond mede, dat sinds Zaterdagmorgen het eiland Schou wen geheel gezuiverd is van de Britsche troe pen, die, zooals men weet, enkele dagen ge leden een landing op Schouwen hadden on dernomen. Zaterdag hebben Britsche en Cana- deesche troepen met sterke strijdkrachten de aanvallen ten N.W. van Nijmegen voortgezet. Na zware gevechten gelukte het hun ten slotte, het dorp Zetten te vermeesteren. Brandstofnood in Zuidelijk Nederland. Een correspondent van een EngeLsch blad heeft gerapporteerd over den brandstofnood in Zuidelijk Nederland. Er is, zoo betoogt hij, vrijwel geen verwarming meer om het eten te koken en verschillende personen hebben reeds hun meubelen opgestookt Madrid zonder gas. Ook Madrid schijnt moeilijkheden met de kolen te hebben. Tengevolge van door den sneeuwval veroorzaakte verkeersstoornissen zijn er in de Spaansche hoofdstad zoo weinig kolen. dat de levering van gas moet worden gestaakt. De moeilijkheden in Griekenland. De moeilijkheden in Griekenland blijken nog niet tot een oplossing te zijn gekomen. Generaal Piastiras heeft te kennen gegeven, dat hij niet bereid is, aan de leden van de Elas amnestie te verleenen. Daartegenover heeft de Elas verklaard, dat het inleveren van de wapens een onvervulbare eisch is. In Londen wordt de meening vernomen, dat thans kan worden aangenomen, dat de Britsche bemiddelingspogingen op niets zijn uitgeloopen. Voorrang voor den hond. De Amerikaansche pers houdt zich bezig met den hond van den zoon van president Roosevelt. Eliot Roosevelt heeft namelijk voor dit dier passage besproken in een vliegtuig, waardoor het noodig was, dat drie Ameri kaansche gewonde soldaten hun reis moesten uitstellen. De pers heeft zich over het ge beurde op krasse wijze gelucht, zoodat zelfs de secretaris van Roosevelt er aan te pas is gekomen en blijkbaar vergeefs heeft ge tracht, de zaak te sussen. Luchtaanval op Shanghai. 15 Amerikaansche vliegtuigen hebben Zater dag een luchtaanval op Shanghai ondernomen. De op den grond aangerichte 6chade was gering, doch 7 der vliegtuigen zijn neerge schoten. Bielenbon brengt bedrijvigheid Tegenwoordig kan men in menige huiska mer de typische zoele-zoete geur van stroop waarnemen. Zij, die over een beperkte hoe veelheid brandstoffen kunnen beschikken, laten immers niets onbeproefd om van hun veelal speciaal geconstrueerde kookkacheltjes het hoogste profijt te trekken. Het wekt dan ook geen verwondering, dat de traditioneele bietencampagne zich onder de huidige om standigheden heeft verplaatst van de fabrie ken naar de tallooze woningen, waar zij in een ge wijzigden vorm op primitieve en beknopte wijze wordt voortgezet. Nu ook de suikerbieten onder de distribu tiegoederen worden gerangschikt, wordt aller- wege de stroopbereiding voor het gezin met toewijding behartigd. Het ontbreken der sui ker is tevens een gunstige stimulans. Menig echtpaar hield zich reeds in voor beeldige samenwerking met de uitvoering van dit lastige-, eenigszins omvangrijke karwei tje bezig. De „heeren des huizes" demonstree- ren meestal na het volbrengen van hun dag taak met sportiviteit hun vaardigheid in het schillen en raspen, waarna de hitte van het gestookte vuur den inhoud der gevulde pannen weldra in een borrelende-, schuimende on stuimige massa verandert. Bij deze bietencampagne in zakformaat ver leenen ook de huisvrouwen hun medewerking. Nadat de brei is gezeefd, vereischt het zooge naamde „verdampingsproces" een bijzondere oplettendheid, want tijdens dit onderdeel der stroopproductie wordt de uiteindelijke dikte der vloeistof geregeld. Met de substantie stroop als resultaat is men echter geenszins tevreden. De Holland- sche zuinigheid verbiedt onder de huidige voedselpositie de verwaarloozing der afval stoffen. Ook hier heeft de „keukenprinses" haar mogelijkheden met eenvoudige-, be schikbare hulpmiddelen verrassend uitgebuit. Onder toevoeging van een weinig amandel essence en met een dun laagje vla of pudding als vulling, weten zij de „pulp" tot forsche taarten te bereiden. Het behoeft geen betoog, dat dit voedzame pikante gebak als een wel kome delicatesse door de huisgenooten met enthousiasme wordt ontvangen. Zoo'n presta tie met sobere ingrediënten zou thans zelfs een bakker, die in zijn etalage waarin voor heen cakes, gevulde punten, koek, gebak, banket en andere lekkernijen kon uitstallen en nu nog slechts leege doozen, reclameplaten en kaal etalagemateriaal kan toonen, jaloersch maken Daar velen thans zoo onmiddellijk bij de verwerking der beetwortel zijn betrokken, mogen enkele beknopte wetenswaardigheden r deze plant, de suikerproductie en het verbruik niet achterwege blijven. Een herinnering aan het Molenpad. Dezer dagen vertelde een reeds op jaren zijnde stadgenoot, dat hij op school was ge gaan „aan het Molenpad". Voor vele Haar lemmers klinkt dat vreemd, doch hieruit blijkt dat de vijf en veertig jaar geleden verander de naam van den weg van de Raarnbrug af in Koninginneweg nog in gebruik is. De stadge noot bedoelde het gebouw op den hoek van de Tempeliersstraat, waar vele jaren een lagere school is gevestigd geweest en waar sedert J935 de lessen worden gegeven voor de leer lingen van de Middelbare school voor Meis jes. Vreemd is het niet als ouderen spreken van Molenpad, omdat de naam tallooze jaren heeft bestaan. Het droeg zijn naam naar een korenmolen, welken men daar in 1667 had ge plaatst, nadat hij eerst gestaan had aan de Baan. In de vergadering van den gemeente raad van 26 Mei 1886 kwam een verzoekschrift van de bewoners aan de orde, om een anderen naam te geven aan het Molenpad, daar deze naam „hen en vele anderen onaangenaam klonk". Dan was er een amendement, om te spreken van Molenweg, doc£ meerderheid der vergadering etëlae op den historischen naam •prijs en het verzoekschrift en het amen dement werden verworpen. Inmiddels waren de uitbreidingswerken ir de omgeving van het Molenpad tot stand ge komen. Zoowel de gronden ten zuiden van den singel tot de Dreef en het Wijde Geldelooze pad. welke vroeger het eigendom waren van de Heeren van St. Jan en later aan de met hen vereenigde Tempelieren, als ten Noorden van het Molenpad werden bebouwd en straten werden aangelegd. Er ontstond o.a. een weg welke van het Molenpad eerst in de richting van de Leidschevaart liep en met een bocht uitkwam op den Wagenweg tegenover de Ha- zepaterslaan. Deze weg kreeg op 1 September 1896 den naam van Koninginneweg en April 1899 werd ook het Molenpad zoo ge noemd. In 1900 is de Tempeliersstraat aangelegd, waardoor een belangrijke verkeersverbetering ontstond tu&schen het Plein en het Molenpad. Tevens werden de gronden van de vroegere Tempeliers, die daar hun klooster hadden op den westelijken hoek van den Singelgracht, bebouwd. Ze strekten zich uit langs het Plein. Een herinnering aan de Tempeliers droeg ook het aan het einde van de vorige eeuw. in ver band met den aanleg van de straat, afgebro ken Heerenhek. De Tempeliers hadden een uitgang door dit hek op de Dreef. Hier heeft vroeger ook de Schouwburg gestaan. Toen de raad op 1 Augu- us 1900 het eerste deel der straat, welke tot den Koninginneweg (vroe ger dan Molenpad) liep, de Tempeliersstraat noemde, was er nog een voorstel van B. en W. om den naam Heerenhek de voorkeur te geven, doch dit voorstel werd afgewezen. Zoo werd de suikerbiet gekweekt uit de mangel wortel, die weer afstamt van een wilde 'orm. welke op de Canarische eilanden en Westelijke kust der Middellandsche Zee groeit. De bcteekenis van dit gewas komt eerst tot uiting als men bedenkt, dat de ge middelde wereldproductie van beetwortelsui ker 9,6 millioen ton bedraagt. ""ijkens de mededeelingen van het Centraal Bureau voor Statistiek werd er in periode an 1921 tot 1930 gemiddeld 43.242 ha cultuur grond met suikerbieten bebouwd. De op brengst was ongeveer 1.629 489 ton. Gedurende het seizoen 1937 bedroeg het aantal telere van dit gewas 8793. Verder kan worden ver meld, dat in 1943 1.574.283 ton van een opper vlakte van 44.272 ha werd geoogst. De belang rijke stijging van het suïkerverbruik kan eveneens door ..sprekende" cijfers worden aangetoond. In 1872 bijvoorbeeld beliep de jaarlijksche hoeveelheid suiker voor eiken in woner 5.2 kg, doch in 1939 verbruikte ieder Nederlander gemiddeld 29,3 kg. Voorwaar een bewijs, dat de suiker als onderdeel van onze voedselvoorziening geenszins mag worden on derschat. Het is verder interessant om te vernemen, dat Napoleon destijds de bietenteelt, door haar verplicht te stellen, krachtig heeft bevorderd. Door de bereiding van alizarine (een kleur stof) uit koolteer, omstreeks 1868, was de teelt van meekrap, dat voorheen als grond stof diende, niet meer loonend. Bij het uit vallen van dit landbouwproduct moest een nieuw gewas in cultuur worden gebracht, dat uitstekend ter afwisseling van granen kon worden geteeld. In deze periode bleek de ver bouw van suikerbieten in een behoefte te voorzien, doch alvorens dit proces was vol trokken moesten nog talrijke bezwaren wor den overwonnen. Thans staat Nederland, wat de opbrengst in erhouding tot de met beetwortelen bebouwde oppervlakte betreft, aan de spits. Bovendien mag niet worden vergeten, dat selectie en veredeling eveneens hebben bijgedragen de kwaliteit te verbeteren. Een overzicht van den economischen voorlichtingsdienst bevatte hieromtrent de volgende gegevens. Oorspron kelijk heeft de in het wild groeiende beetwor tel een suikergehalte van 5 pet. In 1850 was het gehalte bij de teelt van bieten 7,3 pet. Het percentage steeg omstreeks 1890 tot 8,4 pet. Met 16,8 pet. suikergehalte bereikte men in 1908 reeds een behoorlijk succes. De ont-' ikkeling der suikerindustrie ondervond hier- an een gunstigen invloed. De bieten, die in het najaar worden gerooid dienen zoo snel mogelijk te worden verwerkt. In deze periode wordt er dag en nacht ge arbeid. De capaciteit der grootste fabriek be draagt per etmaal 4l/z millioèn kg. Tijdens zoo'n campagne, welke ongeveer 70 dagen duurt, wordt dus in één bedrijf uit ongeveer 300 millioen kg bieten groote hoeveelheden suiker gewonnen. Na den aanvoer, welke vrijwel uitsluitend per schip geschiedt, worden de bieten gerei nigd, en gaan zij via een automatische weeg schaal naar de snijmachines. Het zoogenaam de snijdsel wordt geloogd in diffuseurs en ondergaat diverse bewerkingen. De uitge loogde substantie bevat slecfrts 0,3 pet suiker; wordt van overtollig water ontdaan en is uit stekend geschikt voor veevoeder. Het afge tapte ruwsap bevat naast suiker nog talrijke stoffen; zooal6 kalizouten, kleurstoffen, orga nische zuren en eiwitten. De suiker wordt an verontreinigingen gescheiden, door toe- oeging van kalk. Dit proces heeft plaats m carbonatatie-ketels. Door filtratie en verzwa- veling verkrijgt men een verdunde suikerop lossing, het Qunsap, waaruit het water moet worden ve<-dampt. De korrelige massa, die men van he' diksap overhoudt bestaat voor pet. uit suiker en wordt in malaxeurs ge roerd. Bij het afscheiden der stroop (malasse) en de kristallen maakt men gebruik van cen trifuges. In een dergelijke installatie wordt de ruwe suiker voorts door stoom gewasschen en gedroogd. De overblijvende witte suiker kan vocf industriedoeleinden worden gebezigd, doch voor huishoudelijk gebruik dient de sui ker nog geraffineerd te worden. Bij de weer gave van de werkmethode van een suikerfa briek konden uiteraard slechts enkele grove bijzonderheden worden gehandeld, daar de stof voor de uitwerking der details en de ver vaardiging van bijproducten te uitvoerig zou zijn. De gezellige levendige sfeer in en bij de suikerfabrieken is thans echter verdwenen, in de gebouwen is het lied van den arbeid ver stomd en voorloopig wordt er dus geen suiker geproduceerd. Voor de snoeplustigen is dit een geduchte tegenvaller, doch ook anderen, die slechts in beperkte mate over zoetstof kun nen beschikken, missen hun suikerrantsoen De toegewezen bietenbon is dan ook een wel kome aanleiding om aan de stroop-actie deel te nemen. Op menige disch zal het potje stroop als resultaat van eigen arbeid, in de komende weken de tractatie vormen van het sobere ontbijt Wapenstiistandsverdra., Volgens een bericht van den zender Mos kou is er een wapenstilstandsverdrag onder teekend tusschen de Sovjet-Unie en de ille gale Hongaarsche regeering. HEEMSTEDE BURGERLIJKE STAND. Getrouwd: W. M. Rooijers en H. F Schiffer- stein. K. Kooren en M. M. de Koning. Bevallen: J. v. d. Bergv Altena, z. Kuipersv. d. Peijl, d J. HanskampBras- sem z. E. Waltherv. Leeuwen, z. Overleden: P. R. Kromhout 34 j., geh. Tb. Wolfson, 67 j, ongeh. Overval door acht gewapende mannen Een tuinman, die aan het Schotervoetpad in Haarlem woont, is het slachtoffer ge worden van een overval. Acht gewapende mannen drongen s avonds om acht uur zijn wo ning binnen en verdwenen met dertien konijnen en twee gei ten. Winkelier betrapte inbreker Een schoenwinkelier, die bo ven zijn zaak in de Groote Houtstraat woont, hoorde de» nachts omstreeks een uur ge stommel in den winkel. Hij ging terstond naar beneden en ontdekte een man. die met een lantaarn op zoek was naar iets wat van zijn gading was De winkelier greep den inbreker beet. doch deze wist zich los te rukken en door een raam boven de winkeldeur, waar door hij blijkbaar ook binnen was gekomen, te verdwijnen. In zijn haast om te ontsnappen viel hij tegen een etalageruit welke vernield werd. Ook ver loor hij zijn hoed. Hij heeft geen kans gezien iets r.iee te nemen, want er wordt uit den winkel niets vermist. Wat Inbrekers buit maakten Inbrekers zijn, na het slot van de voordeur verbroken te hebben, binnengedrongen in een perceel in de Pegasusstraat te Haarlem en hebben daaruit ten nadeele van een inwoner van Heemstede twaalf mud aardappelen en een partij brandhout weggehaald. Een bewoner van de Kam pervest, die van Maandag tot Vrijdag afwezig wag geweest, kwam bij zijn thuiskomst tot da onaangename ontdekking, dat men zijn woning door het openschuiven van een raam aan de voorzijde was binnen gekomen. Hij mist thans een vloerkleed, een ganglooper, een kapstAkleed cn een tafelkleed. Uit een pakhuis in de Groe- nendaalsteeg zijn een motor fiets en drie mud aardappelen ontvreemd. Ook brachten in brekers een bezoek aan het paiuiuls van een groenten- en aaruappeienhandelaar aan den öcneepmaliersdijk. De buit be stond uit vijf-en-dertig kilo gram aardappelen, dertig aard appelbonnen, dertig suikerbiet bonnen, zes binnen- en negen buitenbanden van bakfietsen J. L. PéRUKEL JUBILEERT. De heer J. L. Pérukel her denkt Dinsdag 23 Januari zijn 40-jarig dienstverband als glas slijper der firma Sabelis en Kerrelijn, voorheen Sabelis en Co. In zijn woning aan de Gouwstraat 1 zal de jubilaris, die voor velen een bekende persoonlijkheid is, stellig tal rijke blijken van medeleven mogen ontvangen. KERKNIEUWS. Vrijgemaakte Geref. Kerken. Beroepen te "s-Gravenhage- Oost-Sclieveningen C. Vonk te Schiedam Aangenomen naar Rotterdam C., D. K. Wielenga J.Dzn. te Capelle a.d. IJssel. Tweetal te Rotterdam-Kralin gen te Enschede en R. H. Bremmer, Helpman. Ned. Herv. Kerk. Benoemd tot hulppred. te Oude- en Nije- mirdum ds. Ph. W. Bergkotte te Oosterbeek die deze benoe ming aannam en voor die naar Steenwijk bedankte. Aangeno men naar Baflo-Rasquert J. L. Springer te Kortezwaag Giften en legaten. Bij de Ev. Luth. Gemeente van Utrecht kwam een gift van ƒ1000 bin nen voor kerkbouw te Zuilen en een gift van ƒ500 voor het kerkfonds. De Evangelisatie te Oostvoorne ontving een gift var», ƒ500. De Ned. Herv. Gem. van Delft ontving een gift van 500 te verdeelen tusschen de vijf wijken De Ned. Herv. Gem. van Vlaardingen ontving een gift van ƒ2000 en een leeaat groot f750. De Ned. Herv. Gem. van Usselo ontving een Rift van ƒ400 GEVONDEN VOORWERPEN. Bril, v. Saspari. lordensstraat hoed. Meulenbroek. Van Wiekcvoo-* Crommelinstraat 11 handschoen. Pletersen, Har- menjansweg 7rood; por:em. m. i. Wimpe, Pallasstraat 15; wagentje, Boot, Magdalena- eteeg 56.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1