Haarlemsche Courant
Amateurs bereiden stroop.
KKIe Jaarp.. No. 18
Bui eaux Gfouie Houtstraat H
Postgiro 131958.
Bijkantoren: Soen da plein n.
IJ mui den. Kennemerlaan 154
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Maandag 22 Jan. 1JM5
O!tg.. Grat. Bedrijven Damia.e,
Haarlem. Abonnementen: per
week ct., per mnd. 1.15.
per kwartaal ),U, tr. p. post
1,75. Losse nummer» cent.
Hoofdredacteur: r C- Derka.
K 1897
De strijd aan het Oostfront.
Krakau en Litzmannstad in handen
der Sovjets.
Zaterdagavond werd medegedeeld, dat de
Duitschers de steden Krakau en Litzmann-
etad hebben moeten ontruimen.
Na de ontruiming van Krakau zlin de Duit
schers teruggetrokken op den Zuidelijken
©ever van den Weichsel Talrijke pogingen
der Sovjets om de rivier over te steken mis
lukten.
Aan het Oostfront woedde overigens de
strijd Zaterdag met onverminderde hevigheid
voort. Ofschoon in Hongarije de Sovjets de
Duitsche distancieeringsbewegingen volgen,
konden zij weinig resultaat behalen In Silezië
woedden buitengewoon hevige gevechten bij
Neu Warthau. Duitsche Panzergrenadiers.
grenadiers en troepen van den Volkssturm
behaalden hier afweersuccessen.
In Oost Pruisen woedt de dubbele 6lag tus-
cchen Ostrolenka en Tilsit. Op twee plaatsen
zijn de Duitschers hier de crisis meester ge
worden, doordat de Duitsche infanterie er in
slaagde, den opmarsch van de Sovjets tot
staan te brengen. Bij Gumbinnen hebben de
Duitschers de Sovjets op hun uitgangsstellin
gen teruggedrongen.
De militaire woordvoerder van de Wilhelm-
strasse verklaarde gisteren, dat de Duitsche
leiding in critieke uren meer dan eens heeft
bewezen de zenuwen te bezitten om in koel
overleg het gunstige punt van een tegenstand
uit te kiezen en het gunstige oogenblik af te
wachten. Reeds worden van Duitsche zijde
harde tegenstooten tegen het groote Sovjet-
Russische offensief in het Oosten uitgedeeld.
Voor een bijeenkomst van buitenlandsche
Journalisten heeft de Rijksperschef dr. Die
trich gesproken over den toestand in het
Oosten. Hij zeide onder meer: Wij bevinden
ons op een critiek punt van het groote Sovjet-
Russische offensief, maar wij hebben maat
regelen getroffen om het front te stabiliseerer>.
Opnieuw is voor ons het uur der sterke har
ten gekomen.
Van het Westfront.
Zoowel in de Roersector als in de buurt van
Malmédy hebben de Amerikanen Zaterdag
krachtige pogingen ondernomen, om zich
wederom van het initiatief te verzekeren-
Tijdens een hevigen sneeuwval hadden zware
ge- echten plaats om de Amerikaansche brug-
i hoofden aan de Roer. Bij Diekirch be-
,)g de strijd zich over het algemeen in
Noordelijke richting. Ook hier drongen de
Amerikanen op, terwijl in het gebied van de
Koezei snelle tankgevechten zich ontwik
kelden ten gevolge van het opdringen der
Amerikanen.
In de Beneden Vogezen gaven de Amerika
nen hun pogingen op. om een ingesloten
Amerikaansche formatie te ontzetten.
De slrijd in ons land.
Schouwen van vijanden gezuiverd.
De B. N. O. deelde Zaterdagavond mede,
dat sinds Zaterdagmorgen het eiland Schou
wen geheel gezuiverd is van de Britsche troe
pen, die, zooals men weet, enkele dagen ge
leden een landing op Schouwen hadden on
dernomen. Zaterdag hebben Britsche en Cana-
deesche troepen met sterke strijdkrachten de
aanvallen ten N.W. van Nijmegen voortgezet.
Na zware gevechten gelukte het hun ten
slotte, het dorp Zetten te vermeesteren.
Brandstofnood in Zuidelijk
Nederland.
Een correspondent van een EngeLsch blad
heeft gerapporteerd over den brandstofnood
in Zuidelijk Nederland. Er is, zoo betoogt hij,
vrijwel geen verwarming meer om het eten
te koken en verschillende personen hebben
reeds hun meubelen opgestookt
Madrid zonder gas.
Ook Madrid schijnt moeilijkheden met de
kolen te hebben. Tengevolge van door den
sneeuwval veroorzaakte verkeersstoornissen
zijn er in de Spaansche hoofdstad zoo weinig
kolen. dat de levering van gas moet worden
gestaakt.
De moeilijkheden in Griekenland.
De moeilijkheden in Griekenland blijken
nog niet tot een oplossing te zijn gekomen.
Generaal Piastiras heeft te kennen gegeven,
dat hij niet bereid is, aan de leden van de
Elas amnestie te verleenen. Daartegenover
heeft de Elas verklaard, dat het inleveren van
de wapens een onvervulbare eisch is.
In Londen wordt de meening vernomen,
dat thans kan worden aangenomen, dat de
Britsche bemiddelingspogingen op niets zijn
uitgeloopen.
Voorrang voor den hond.
De Amerikaansche pers houdt zich bezig
met den hond van den zoon van president
Roosevelt. Eliot Roosevelt heeft namelijk voor
dit dier passage besproken in een vliegtuig,
waardoor het noodig was, dat drie Ameri
kaansche gewonde soldaten hun reis moesten
uitstellen. De pers heeft zich over het ge
beurde op krasse wijze gelucht, zoodat zelfs
de secretaris van Roosevelt er aan te pas is
gekomen en blijkbaar vergeefs heeft ge
tracht, de zaak te sussen.
Luchtaanval op Shanghai.
15 Amerikaansche vliegtuigen hebben Zater
dag een luchtaanval op Shanghai ondernomen.
De op den grond aangerichte 6chade was
gering, doch 7 der vliegtuigen zijn neerge
schoten.
Bielenbon brengt bedrijvigheid
Tegenwoordig kan men in menige huiska
mer de typische zoele-zoete geur van stroop
waarnemen. Zij, die over een beperkte hoe
veelheid brandstoffen kunnen beschikken,
laten immers niets onbeproefd om van hun
veelal speciaal geconstrueerde kookkacheltjes
het hoogste profijt te trekken. Het wekt dan
ook geen verwondering, dat de traditioneele
bietencampagne zich onder de huidige om
standigheden heeft verplaatst van de fabrie
ken naar de tallooze woningen, waar zij in een
ge wijzigden vorm op primitieve en beknopte
wijze wordt voortgezet.
Nu ook de suikerbieten onder de distribu
tiegoederen worden gerangschikt, wordt aller-
wege de stroopbereiding voor het gezin met
toewijding behartigd. Het ontbreken der sui
ker is tevens een gunstige stimulans.
Menig echtpaar hield zich reeds in voor
beeldige samenwerking met de uitvoering van
dit lastige-, eenigszins omvangrijke karwei
tje bezig. De „heeren des huizes" demonstree-
ren meestal na het volbrengen van hun dag
taak met sportiviteit hun vaardigheid in het
schillen en raspen, waarna de hitte van het
gestookte vuur den inhoud der gevulde pannen
weldra in een borrelende-, schuimende on
stuimige massa verandert.
Bij deze bietencampagne in zakformaat ver
leenen ook de huisvrouwen hun medewerking.
Nadat de brei is gezeefd, vereischt het zooge
naamde „verdampingsproces" een bijzondere
oplettendheid, want tijdens dit onderdeel der
stroopproductie wordt de uiteindelijke dikte
der vloeistof geregeld.
Met de substantie stroop als resultaat is
men echter geenszins tevreden. De Holland-
sche zuinigheid verbiedt onder de huidige
voedselpositie de verwaarloozing der afval
stoffen. Ook hier heeft de „keukenprinses"
haar mogelijkheden met eenvoudige-, be
schikbare hulpmiddelen verrassend uitgebuit.
Onder toevoeging van een weinig amandel
essence en met een dun laagje vla of pudding
als vulling, weten zij de „pulp" tot forsche
taarten te bereiden. Het behoeft geen betoog,
dat dit voedzame pikante gebak als een wel
kome delicatesse door de huisgenooten met
enthousiasme wordt ontvangen. Zoo'n presta
tie met sobere ingrediënten zou thans zelfs
een bakker, die in zijn etalage waarin voor
heen cakes, gevulde punten, koek, gebak,
banket en andere lekkernijen kon uitstallen
en nu nog slechts leege doozen, reclameplaten
en kaal etalagemateriaal kan toonen, jaloersch
maken
Daar velen thans zoo onmiddellijk bij de
verwerking der beetwortel zijn betrokken,
mogen enkele beknopte wetenswaardigheden
r deze plant, de suikerproductie en het
verbruik niet achterwege blijven.
Een herinnering aan het Molenpad.
Dezer dagen vertelde een reeds op jaren
zijnde stadgenoot, dat hij op school was ge
gaan „aan het Molenpad". Voor vele Haar
lemmers klinkt dat vreemd, doch hieruit blijkt
dat de vijf en veertig jaar geleden verander
de naam van den weg van de Raarnbrug af in
Koninginneweg nog in gebruik is. De stadge
noot bedoelde het gebouw op den hoek van de
Tempeliersstraat, waar vele jaren een lagere
school is gevestigd geweest en waar sedert
J935 de lessen worden gegeven voor de leer
lingen van de Middelbare school voor Meis
jes.
Vreemd is het niet als ouderen spreken van
Molenpad, omdat de naam tallooze jaren
heeft bestaan. Het droeg zijn naam naar een
korenmolen, welken men daar in 1667 had ge
plaatst, nadat hij eerst gestaan had aan de
Baan. In de vergadering van den gemeente
raad van 26 Mei 1886 kwam een verzoekschrift
van de bewoners aan de orde, om een anderen
naam te geven aan het Molenpad, daar deze
naam „hen en vele anderen onaangenaam
klonk". Dan was er een amendement, om te
spreken van Molenweg, doc£ meerderheid
der vergadering etëlae op den historischen
naam •prijs en het verzoekschrift en het amen
dement werden verworpen.
Inmiddels waren de uitbreidingswerken ir
de omgeving van het Molenpad tot stand ge
komen. Zoowel de gronden ten zuiden van den
singel tot de Dreef en het Wijde Geldelooze
pad. welke vroeger het eigendom waren van
de Heeren van St. Jan en later aan de met
hen vereenigde Tempelieren, als ten Noorden
van het Molenpad werden bebouwd en straten
werden aangelegd. Er ontstond o.a. een weg
welke van het Molenpad eerst in de richting
van de Leidschevaart liep en met een bocht
uitkwam op den Wagenweg tegenover de Ha-
zepaterslaan. Deze weg kreeg op 1 September
1896 den naam van Koninginneweg en
April 1899 werd ook het Molenpad zoo ge
noemd.
In 1900 is de Tempeliersstraat aangelegd,
waardoor een belangrijke verkeersverbetering
ontstond tu&schen het Plein en het Molenpad.
Tevens werden de gronden van de vroegere
Tempeliers, die daar hun klooster hadden op
den westelijken hoek van den Singelgracht,
bebouwd. Ze strekten zich uit langs het Plein.
Een herinnering aan de Tempeliers droeg ook
het aan het einde van de vorige eeuw. in ver
band met den aanleg van de straat, afgebro
ken Heerenhek. De Tempeliers hadden een
uitgang door dit hek op de Dreef. Hier heeft
vroeger ook de Schouwburg gestaan. Toen de
raad op 1 Augu- us 1900 het eerste deel der
straat, welke tot den Koninginneweg (vroe
ger dan Molenpad) liep, de Tempeliersstraat
noemde, was er nog een voorstel van B. en
W. om den naam Heerenhek de voorkeur te
geven, doch dit voorstel werd afgewezen.
Zoo werd de suikerbiet gekweekt uit de
mangel wortel, die weer afstamt van een wilde
'orm. welke op de Canarische eilanden en
Westelijke kust der Middellandsche Zee
groeit. De bcteekenis van dit gewas komt
eerst tot uiting als men bedenkt, dat de ge
middelde wereldproductie van beetwortelsui
ker 9,6 millioen ton bedraagt.
""ijkens de mededeelingen van het Centraal
Bureau voor Statistiek werd er in periode
an 1921 tot 1930 gemiddeld 43.242 ha cultuur
grond met suikerbieten bebouwd. De op
brengst was ongeveer 1.629 489 ton. Gedurende
het seizoen 1937 bedroeg het aantal telere
van dit gewas 8793. Verder kan worden ver
meld, dat in 1943 1.574.283 ton van een opper
vlakte van 44.272 ha werd geoogst. De belang
rijke stijging van het suïkerverbruik kan
eveneens door ..sprekende" cijfers worden
aangetoond. In 1872 bijvoorbeeld beliep de
jaarlijksche hoeveelheid suiker voor eiken in
woner 5.2 kg, doch in 1939 verbruikte ieder
Nederlander gemiddeld 29,3 kg. Voorwaar een
bewijs, dat de suiker als onderdeel van onze
voedselvoorziening geenszins mag worden on
derschat.
Het is verder interessant om te vernemen,
dat Napoleon destijds de bietenteelt, door haar
verplicht te stellen, krachtig heeft bevorderd.
Door de bereiding van alizarine (een kleur
stof) uit koolteer, omstreeks 1868, was de
teelt van meekrap, dat voorheen als grond
stof diende, niet meer loonend. Bij het uit
vallen van dit landbouwproduct moest een
nieuw gewas in cultuur worden gebracht, dat
uitstekend ter afwisseling van granen kon
worden geteeld. In deze periode bleek de ver
bouw van suikerbieten in een behoefte te
voorzien, doch alvorens dit proces was vol
trokken moesten nog talrijke bezwaren wor
den overwonnen.
Thans staat Nederland, wat de opbrengst in
erhouding tot de met beetwortelen bebouwde
oppervlakte betreft, aan de spits. Bovendien
mag niet worden vergeten, dat selectie en
veredeling eveneens hebben bijgedragen de
kwaliteit te verbeteren. Een overzicht van
den economischen voorlichtingsdienst bevatte
hieromtrent de volgende gegevens. Oorspron
kelijk heeft de in het wild groeiende beetwor
tel een suikergehalte van 5 pet. In 1850 was
het gehalte bij de teelt van bieten 7,3 pet.
Het percentage steeg omstreeks 1890 tot 8,4
pet. Met 16,8 pet. suikergehalte bereikte men
in 1908 reeds een behoorlijk succes. De ont-'
ikkeling der suikerindustrie ondervond hier-
an een gunstigen invloed.
De bieten, die in het najaar worden gerooid
dienen zoo snel mogelijk te worden verwerkt.
In deze periode wordt er dag en nacht ge
arbeid. De capaciteit der grootste fabriek be
draagt per etmaal 4l/z millioèn kg. Tijdens
zoo'n campagne, welke ongeveer 70 dagen
duurt, wordt dus in één bedrijf uit ongeveer
300 millioen kg bieten groote hoeveelheden
suiker gewonnen.
Na den aanvoer, welke vrijwel uitsluitend
per schip geschiedt, worden de bieten gerei
nigd, en gaan zij via een automatische weeg
schaal naar de snijmachines. Het zoogenaam
de snijdsel wordt geloogd in diffuseurs en
ondergaat diverse bewerkingen. De uitge
loogde substantie bevat slecfrts 0,3 pet suiker;
wordt van overtollig water ontdaan en is uit
stekend geschikt voor veevoeder. Het afge
tapte ruwsap bevat naast suiker nog talrijke
stoffen; zooal6 kalizouten, kleurstoffen, orga
nische zuren en eiwitten. De suiker wordt
an verontreinigingen gescheiden, door toe-
oeging van kalk. Dit proces heeft plaats m
carbonatatie-ketels. Door filtratie en verzwa-
veling verkrijgt men een verdunde suikerop
lossing, het Qunsap, waaruit het water moet
worden ve<-dampt. De korrelige massa, die
men van he' diksap overhoudt bestaat voor
pet. uit suiker en wordt in malaxeurs ge
roerd. Bij het afscheiden der stroop (malasse)
en de kristallen maakt men gebruik van cen
trifuges. In een dergelijke installatie wordt de
ruwe suiker voorts door stoom gewasschen en
gedroogd. De overblijvende witte suiker kan
vocf industriedoeleinden worden gebezigd,
doch voor huishoudelijk gebruik dient de sui
ker nog geraffineerd te worden. Bij de weer
gave van de werkmethode van een suikerfa
briek konden uiteraard slechts enkele grove
bijzonderheden worden gehandeld, daar de
stof voor de uitwerking der details en de ver
vaardiging van bijproducten te uitvoerig zou
zijn.
De gezellige levendige sfeer in en bij de
suikerfabrieken is thans echter verdwenen, in
de gebouwen is het lied van den arbeid ver
stomd en voorloopig wordt er dus geen suiker
geproduceerd. Voor de snoeplustigen is dit een
geduchte tegenvaller, doch ook anderen, die
slechts in beperkte mate over zoetstof kun
nen beschikken, missen hun suikerrantsoen
De toegewezen bietenbon is dan ook een wel
kome aanleiding om aan de stroop-actie deel
te nemen. Op menige disch zal het potje
stroop als resultaat van eigen arbeid, in de
komende weken de tractatie vormen van het
sobere ontbijt
Wapenstiistandsverdra.,
Volgens een bericht van den zender Mos
kou is er een wapenstilstandsverdrag onder
teekend tusschen de Sovjet-Unie en de ille
gale Hongaarsche regeering.
HEEMSTEDE
BURGERLIJKE STAND.
Getrouwd: W. M. Rooijers en H. F Schiffer-
stein. K. Kooren en M. M. de Koning.
Bevallen: J. v. d. Bergv Altena, z.
Kuipersv. d. Peijl, d J. HanskampBras-
sem z. E. Waltherv. Leeuwen, z.
Overleden: P. R. Kromhout 34 j., geh. Tb.
Wolfson, 67 j, ongeh.
Overval door acht
gewapende mannen
Een tuinman, die aan het
Schotervoetpad in Haarlem
woont, is het slachtoffer ge
worden van een overval. Acht
gewapende mannen drongen
s avonds om acht uur zijn wo
ning binnen en verdwenen met
dertien konijnen en twee gei
ten.
Winkelier betrapte
inbreker
Een schoenwinkelier, die bo
ven zijn zaak in de Groote
Houtstraat woont, hoorde de»
nachts omstreeks een uur ge
stommel in den winkel. Hij
ging terstond naar beneden en
ontdekte een man. die met een
lantaarn op zoek was naar iets
wat van zijn gading was De
winkelier greep den inbreker
beet. doch deze wist zich los
te rukken en door een raam
boven de winkeldeur, waar
door hij blijkbaar ook binnen
was gekomen, te verdwijnen.
In zijn haast om te ontsnappen
viel hij tegen een etalageruit
welke vernield werd. Ook ver
loor hij zijn hoed. Hij heeft
geen kans gezien iets r.iee te
nemen, want er wordt uit den
winkel niets vermist.
Wat Inbrekers buit
maakten
Inbrekers zijn, na het slot
van de voordeur verbroken te
hebben, binnengedrongen in
een perceel in de Pegasusstraat
te Haarlem en hebben daaruit
ten nadeele van een inwoner
van Heemstede twaalf mud
aardappelen en een partij
brandhout weggehaald.
Een bewoner van de Kam
pervest, die van Maandag tot
Vrijdag afwezig wag geweest,
kwam bij zijn thuiskomst tot
da onaangename ontdekking,
dat men zijn woning door het
openschuiven van een raam
aan de voorzijde was binnen
gekomen. Hij mist thans een
vloerkleed, een ganglooper, een
kapstAkleed cn een tafelkleed.
Uit een pakhuis in de Groe-
nendaalsteeg zijn een motor
fiets en drie mud aardappelen
ontvreemd. Ook brachten in
brekers een bezoek aan het
paiuiuls van een groenten- en
aaruappeienhandelaar aan den
öcneepmaliersdijk. De buit be
stond uit vijf-en-dertig kilo
gram aardappelen, dertig aard
appelbonnen, dertig suikerbiet
bonnen, zes binnen- en negen
buitenbanden van bakfietsen
J. L. PéRUKEL JUBILEERT.
De heer J. L. Pérukel her
denkt Dinsdag 23 Januari zijn
40-jarig dienstverband als glas
slijper der firma Sabelis en
Kerrelijn, voorheen Sabelis en
Co. In zijn woning aan de
Gouwstraat 1 zal de jubilaris,
die voor velen een bekende
persoonlijkheid is, stellig tal
rijke blijken van medeleven
mogen ontvangen.
KERKNIEUWS.
Vrijgemaakte Geref. Kerken.
Beroepen te "s-Gravenhage-
Oost-Sclieveningen C. Vonk te
Schiedam Aangenomen naar
Rotterdam C., D. K. Wielenga
J.Dzn. te Capelle a.d. IJssel.
Tweetal te Rotterdam-Kralin
gen te Enschede en R. H.
Bremmer, Helpman.
Ned. Herv. Kerk. Benoemd
tot hulppred. te Oude- en Nije-
mirdum ds. Ph. W. Bergkotte
te Oosterbeek die deze benoe
ming aannam en voor die naar
Steenwijk bedankte. Aangeno
men naar Baflo-Rasquert J. L.
Springer te Kortezwaag
Giften en legaten. Bij de Ev.
Luth. Gemeente van Utrecht
kwam een gift van ƒ1000 bin
nen voor kerkbouw te Zuilen
en een gift van ƒ500 voor het
kerkfonds. De Evangelisatie te
Oostvoorne ontving een gift
var», ƒ500. De Ned. Herv. Gem.
van Delft ontving een gift van
500 te verdeelen tusschen de
vijf wijken De Ned. Herv.
Gem. van Vlaardingen ontving
een gift van ƒ2000 en een leeaat
groot f750. De Ned. Herv. Gem.
van Usselo ontving een Rift
van ƒ400
GEVONDEN VOORWERPEN.
Bril, v. Saspari. lordensstraat
hoed. Meulenbroek. Van
Wiekcvoo-* Crommelinstraat 11
handschoen. Pletersen, Har-
menjansweg 7rood; por:em.
m. i. Wimpe, Pallasstraat 15;
wagentje, Boot, Magdalena-
eteeg 56.