Haarlemsche Courant
£90e Jaarf., No. 33
Bureaux: Groote Houtntraat H
Ppttgtro 1949M.
Bijkantoren: Soendapleln JL
IJmuiden, Kennemerlaan 1M.
Vcrtchtjnt dagelijks, bebalTe
op Zon- en Feestdagen.
Nieuwsblad voor Noord-Holland
Donderdag 8 Pebr. IMS
(Jitg.: Graf. Bedrijven Oaniaie,
Haarlem. Abonnementen: per
week 24 ct„ per mnd. 1,15,
per kwartaal f 3,43. fr. p. post
3,73. Losse nummers t cent.
Hoofdredacteur: F. C. Dn ka.
K 1»?
VOLKSTRIBUNALEN
D. Het is alweer enkele weken geleden, dat
Mr. Van Heuven Goedharf, tegenwoordig mi
nister van justitie in het Nederlandsche emi
grantenkabinet te Londen, naar Nederland
overkwam om in het „bevrijde" gebied het
eerste Volkstribunaal te installeeren. Hij heeft
bij die gelegenheid medegedeeld, dat deze
volkstribunalen zijn ingesteld, om de natio
naal socialisten en andere collaborateurs
een woord dat „medewerkers" beteekent
te berechten. Deze volkstribunalen worden
geleid door een jurist, doch voor het overige
zullen deze rechtscolleges ook uit niet-juvis-
ten kunnen worden samengesteld.
Het volkstribunaal is in het Nederlandsche
rechtswezen onbekend en over het algemeen
heeft het woord in onze taal geen erg gun
stige beteekenis. Men denkt er onwillekeurig
bij aan de befaamde volksrechtbanken, die tij
dens de Fransche revolutie zich zulk een
droeve reputatie hebben verworven of aan
de rechtsprekende lichamen, die in onze da
gen in meer dan één Balkanstaat lieden von
nissen. wier misdaad is, dat zij er een andere
zienswijze op na houden dan hun rechters. De
Nederlander is over het algemeen geen groot
bewonderaar van rechtspraak door niet-
juristen om redenen, die iedereen kent en die-
bier dus niet behoeven te worden opgesomd.
Maar het ligt dan dus in de bedoeling van
de regeering-Gerbrandy het daarheen te lei
den, dat, voor het geval zij in Nederland we
der met de macht bekleed 20U worden, hier
volksrechtbanken zullen worden opgericht,
die „nationaal socialisten en collaborateurs"
te berechten zullen krijgen. En daarover valt
wél wat te zeggen.
Om te beginnen is de omschrijving nogal
vaag. Of men als nationaal socialist zal wor
den aangemerkt slechts dan als men bij een
nationaal socialistische organisatie is aange
sloten dan wel of men reeds op bepaalde
uitingen of handelingen zal worden gedood
verfd als nationaal socialist is niet duidelijk.
En nog veel erger is het met de benaming
„collaborateur", omdat half Nederland tot
deze categorie behoort als hebbende in een of
ander opzicht samengewerkt met de> Duitsche
bezetting. Waarbij we minder denken aan de
handige lieden, die geld, dikwijls ve^l geld,
verdiend hebben aan leveranties aan de Duit
sche bezetting, dan wel aan de groote groepen
van ambtenaren, leerkrachten e.d., die allen
in 1940 zich op de een of andere wijze tot
loyale samenwerking met den bezetter van
hun land hebben verbonden,
Inlusschen, mocht het ooit zoover komen,
dan zal het aan beschuldigden niet ontbreken.
In Zuidelijk Nederland zijn reeds duizenden
personen aan vervolging blootgesteld, waar
mede men ec-n klein voorproefje heeft van
wat srrr'- -u de overige provincies te wach
ten zc Maar nu iets over het „berech
ten". len deze volkstribunalen be- i
rechten? telt, dat iemand nationaal so
cialist is of dat hij samengewerkt heeft met
de bezettende overheid, die op grond van een
in alle vormen rechtsgeldig verdrag zich als
zoodanig kon, doen gelden?
Waar i6 hier de misdaad, die berecht zal
moeten worden?
Artikel één van het Wetboek van Strafrecht
luidt als volgt:
Geen feit is strafbaar dan uit kracht van
eene daaraan voorafgegane wettelijke straf
bepaling.
Dat kon niet duidelijker. Wie Joh binnen de
perken der wet houdt kan nimmer gestraft
worden voor daden, die overigens andersden
kenden kunnen mishagen. Met andere woor
den: Als iemand nationaal socialist is en er
is geen enkel rechtsgeldig voorschrift, dat
hem dit verbiedt, dan kan geen Nederlandsch
rechtscollege hem daarvoor straffen. Als
iemand leeft onder een bezettende overheid
en er is geen voorschrift, dat hem verbiedt,
met deze overheid samen te werken, dan kan
geen Nederlandsche rechtbank of tribunaal
hem daarvoor ter verantwoording roepen, laat
staan straffen.
Dit alles is zóó duidelijk, dat minister Van
Heuven Goedhart er mee verlegen is geraakt
en op middelen heeft gezonnen, dat allervoor
naamste artikel 1 uit het wetboek van Straf
recht te omzeilen. En nu i6 het wel een bij
zonder armhartige manier, waarop hij meent,
daarin te zijn geslaagd. Bij de installatie van
dat eerste volkstribunaal immers moet hij
hebben medegedeeld, dat het nationaal-socia-
list zijn alsmede het feit van collaboratie
strafbaar dient te worden gesteld met terug
werkende kracht van vier en een half jaar.
Hier gaat alle redelijke opvatting verloren,
Stel U voor, dat ge op een goeden dag ver
volgd zoudt worden omdat uwe handelingen,
te goeder trouw en streng binnen de perken
der wet uitgevoerd, plotseling strafbaar wer
den verklaard met terugwerkende kracht van
4% jaar. Wie ter wereld zou zulk een opvat
ting van recht en billijkheid met een glimp
van rechtvaardigheid durven bekleeden?
Het is te dwaas om los te loopen. Het zou
inderdaad te dwaas zijnals men niet
moest vreezen, dat het in de bedoeling ligt
dit ten top gevoerd onrecht, n.l. straf opleg
gen voor niet met straf bedreigde handelingen
voor recht te doen verslijten. Wie zal zeggen
wat op dit gebied in het Zuiden des lands
reeds is gepresteerd? Maar wat zou de heer
Gerbrandy zeggen, wanneer vier en een half
jaar na dato met straf werd bedreigd iedere
minister, die in de ure des gevaars zijn post
verliet of hoe zou de heer Van Heuven Goed
hart oordeelen over zoo of zooveel jaren ge
vangenisstraf op het bedrijf van lieden, die
naar Engeland varen met het doel, afbreuk te
doen aan een overheid, die op grond van een
plechtig gesloten verdrag ïs ingesteld, een en
ander anderhalf jaar na bedoelde Engeland-
vaart?
Mocht het er ooit van komen, dat de heer
Van Heuven Goedhart in een „bevrijd" gebied
i)e strijd aan het Oostfront.
Bolsjewistisch offensief aan het
Oderfront tot staan gekomen.
De militaire woordvoerder der Wilhelm-
strasse heeft vandaag verklaard dat het
Bolsjewistische offensief aan de Oderlinie tot
staan is gekomen. Bij Brieg is het den Bols
jewisten gelukt hun bruggenhoofd iets naai
het Zuid-Westen uit te breiden. De Duitsche
troepen hebben het bruggenhoofd bij
Ohlau uiteengeslagen. Tusschen Frank
fort en Köstrin woedden de zwaarste ge
vechten. Pogingen van den vijand om in de
stedelijke versterkingen door te dringen zijn
mislukt. Ten Zuiden van Frankfort is het den
ijand gelukt twee kieine bruggenhoofden te
vormen, waartegen hevige tegenaanvallen
zijn begonnen. In Zuid-Pommeren is de vij
andelijke druk sterker geworden. Er wordt
tevens fel gestreden in Oost-Pruisen
De militaire spreker van de Groot-Duitsche
omroep Luitenant-generaal Ditmar zeide
Dinsdagavond: Het Duitsche opperbevel staat
voor de moeilijke taak zijn tegenmaatregelen
snel te nemen zonder te overhaasten. Het
liet zich tot dusver niet overhalen tot eteun-
acties, die slechts tot versnippering leiden. De
Duitsche frontsoldaat heeft deze crisis thans
doorstaan, zooals hij reeds menige crisis heeft
doorstaan.
Woensdagmiddag werd nog gemeld
De maatregelen van de Sovjet-Russen
Dr. van Mook naar
Zuid-Nederland.
Ir. een uitzending van Radio Londen in de
Nederlandsche taal is medegedeeld, dat de
Nederlandsche minister van koloniën en
waarnemend gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indië. dr. Van Mook. vergezeld door
de ministers Van Boeyen en Van Bolkenstein
in bevrijd Nederland zijn aangekomen.
Eenigen tijd geleden was reeds medegedeeld,
dat dr. Van Mook de aanwerving van sol
daten voor den strijd tegen Japan zou orga-
De rantsoeneering In DuttschSand.
In Duitschland is de voedselrantsoeneering
p nieuwe basis gesteld, daar honderdduizen
den mannen, vrouwen en kinderen uit het
Coster thans in het overige deel des Rijks
verzorgd moeten worden
Met de rantsoenen, die voor een tijd
weken waren aangewezen, zal men thans
negen weken moeten doen.
Debat In het Belgische parlement.
In het Belgische parlement zijn de debat-
en over het lot van de regeering Pierlot
begonnen. Een socialistische afgevaardigde
gaf uiting aaR zijn ontevredenheid over de
houding van de regeering in verschillende
het Oosten staan onder den indruk van het aangelegenheden, zooals teR opzichte van
Duitsche offensief in het Westen van ver
leden jaar December, toen de Duitsche aan-
•alskracht er toe leidde, dat de activiteit der
Geallieerden maandenlang sterk afnam
geen nieuw offensief kon worden begonnen.
De Sovjets trachten een herhaling van een
dergelijke ontwikkeling te voorkomen, door
te probeeren zich in den driehoek Breslau-
FrankrortElbing zeker te stellen. De strijd
is uit het stadium van aanvalsstooten
gegaan tot grootere slagen. Voor de lijn
Frankfort aan de OderKüstrin staat het
gros van het Sovjet-Russische leger. Het
Duitsche luchtwapen bezorgt den Sovjets
groote moeilijkheden bij hun opmarschbewe-
gingen aan het Oostelijke front en brengt hun
belangrijke verliezen aan menschen en mate
riaal toe. Daarbij komt de vergroote afweer
kracht van de Duitsche troepen. De voort
durende aanvallen op Frankfort aan den Oder
zijn steeds weer afgeslagen, terwijl een po
ging om Stettin te bereikc-n door den Duit-
schen weerstand mislukte. In Mariënburg en
bij Elbing verdedigden de Duitschers zich
taai. Ook in Boedapest en tusschen het Plat-
tenmeer en de Donau wordt nog steeds hevig
gevochten.
In den driehoek OderWarthe werd de
strijd krachtiger, toen de Sovjets artillerie
aanvoerden. Bij Fürstenberg trachtten de
Sovjets de brug over den Oder te nemen
Door het heldhaftig optreden van een Duit-
6chen pionier werd dit voorkomen.
Ofschoon de Sovjets pogingen deden, in de
richting Stettin door te stooten, gelukte die
opzet niet.
Bij Mariënburg werd verbitterd gestreden.
De Duitschers handhaafden daar evenwel
hun stellingen, evenals bi.i Elbing, welke stad
eveneens nog steeds in Duitsche handen is.
In Boedapest duurt de strijd nog steeds
voort. De Sovjets voeren nog steeds verster
kingen aan, doch lijden enorme verliezen. De
Duitsche actie ten Noorden van Stuh] Weis-
senburg om de oude stellingen weer te her
nemen zijn succesvol verloopen.
Van het Westfront.
Groet offensief ten O. van
Nijmegen verwacht
Aan het Westfront is de laatste dagen ner
gens zeer hevig gevochten. Men houdt er aan
Duitsche zijde evenwel rekening mede, dat
de storm ieder oogenblik kan los barsten en
wel tusschen Nijmegen en Jülich. Momenteel
is het daar nog vrij rustig en blijft de actie
beperkt tot verkenningsaanvallen aan weers
zijden met op sommige plaatsen vrij hevige
artillerie-duels.
In het gebied van Monsjou hebben de aan
vallers versterkingen doen aanrukken. Het
doel is hier de stuwdam in de Ours in het
gebied van Schleidau. Bijzonder verbeten ge
vechten hadden plaats om de dorpen Schrör
en Brantscheid, die verscheiden malen van
eigenaar wisselden
Op het front aan Moesel en Saar werden
felle gevechten geleverd die den Geallieerden
op bloedige verliezen kwamen te staan.
Amerikanen poogden vergeefs den Moder over
te steken. In den Elzas hebben de Duitschers
een vooruitspringenden boog ten Noorden
Straatsburg prijsgegeven. Tusschen het Rijn-
Rhone-kanaal en den Rijn trachtten de Ame
rikanen terrein te winnen, doch deze aanval
werd afgeslagen.
Syrië en de Libanon.
Volgens een bericht uit Londen heeft de
Libaneesche gezant te Londen geëischt. dat
Syrië en de Libanon volkomen onafhankelijk
Frankrijk zullen worden.
ten, in de afgeloopen jaren begaan en zelfs
- als het „volkstribunalen" moeten zijn, die een
bepaald soort overtredingen zullen berech
tenhet zij zoo. Wie een rustig geweten
heeft schuwt geen enkel onderzoek en geen
i enkel tribunaal. Maar dan eerlijk spel alstu-
i blieft! Geen aanklacht-constructies op grond
van feiten, die vier en een half jaar nadat zij
plaats hadden, klakkeloos tot overtredingen
worden verklaard Daartegen verheft zich
alles, wat in Nederland rede en zede vér-
sinister van Justitie terugkeerde en hijjstaat. Meer willen we voorloop!g van deze
wenscht de lieden te vervolgen wegens delic- voorgenomen politieke ketterjacht niet zeggen.
represaille-maatregelen en het standpunt in
zake de vroegere ondergrondsche strijders.
De afgevaardigde bepleitte de vorming van
een nieuwe regeering onder leiding van een
jeugdigen, vastberaden premier, die tijdens
de bezetting in België heeft gewoond.
Pierlot gaf een opsomming over de moei-!
liikheden die in België zijn en worden onder-
onden, wegens gebrek aan levensmiddelen,
grondstoffen en andere oorzaken. Kij gaf als
zijn overtuiging weer, dat deze n:et door
iemands onbekwaamheid zijn ontstaan. Gis
teren is het debat voortgezet.
ATTENTIE
Van bevoegde zijde wordt er op gewezen,
dat het ongeoorloofde onttrekken van
electrischen stroom aan afgesloten leidin-
?en op grond van de beschikking van den
Rijkscommissaris over den uitzonderings
toestand als het In gevaar brengen van de
verzorging vervolgd zal worden.
Slechts de autoriteiten, bureaux, inrich
tingen, bedrijven en personen, die daartoe
van bevoegde zijde uitdrukkelijk gemach
tigd zijn mogen stroom gebruiken.
Teder optreden, dat de voorziening in
gevaar brengt wordt op grond van het
decreet van den Rijkscommissaris voor het.
bezette Nederlandsche gebied betreffende
den Uitzonderingstoestand van 12 Mei 1944
met den dood-gestraft. Pogingen en deel
neming zijn op gelijke wijze strafbaar als
het voltooide strafbare feit.
Us. A. 3. Montijn t
Dezer dagen overleed te Utrecht in den
ouderdom van 75 jaar, onze oud-stadgenoot
ds. A. J. Montijn, vroeger predikant bij de
Ned. Herv. Gemeente te Haarlem en een
vooraanstaande figuur in geheelonthouders
kringen.
Ds. Montijn werd in 1869 geboren en ir
1890 candideat in Zeeland om 6 Aug. 1893 t(
Vriescheloo in het predikambt te worden be
vestigd. Vandaar vertrok hij in 1895 naar
Nieuw-Stadskanaal, welke standplaats in
1899 met Maassluis verwisseld werd. In 1902
werd ds. Montijn predikant te Haarlem.
Het levensleed trof ds. Montijn fel en was
oorzaak dat hij in 1921 reeds emeritaat moest
aanvragen. waarna hij Haarlem verliet en
zich in Utrecht vestigde. Nadien heeft hij al
zijn krachten gegeven in dienst van den strijd
voor de nuchtermaking van ons volk waar
door hij zich bij geestverwant en anders
denkende in de drankbestrijding een breede
plaats verwierf.
In Utrecht legde de Nat. Christen Geheel
onthouders Vereeniging beslag op hem en tal
van jaren heeft hij haar als directeur gediend.
Toen hij eenige- jaren geleden als zoodanig
ontslag nam hebben zijn vrienden een boek
werk uitgegeven, waarin meer dan 50 perso
nen uit de drankbestrijders beweging van alle
richtingen hem hulde en dank hebben ge
bracht. Groot is het aantal functies dat ds.
Montijn in de drankbestrijding heeft bekleed.
Tot voort kort was hij vice-voorzitter van de
Nat, Commissie tegen het Alcoholisme, had
hij zitting in het bestuur van Enkratein, bond
van Prot. Chr. drankbestrijdingsvercenigingen
Voorts is hij bestuurslid van de Predikanten
Geh. Onth. Ver., vice-voorzitter van de Ned
Chr Jongelieden Geh. Onth. Ver. ..De Scha-
d van de commissie van redactie van
de Nat. Chr. Geh. Onth. Ver., die hij tal van
iaren als lid van het hoofdbestuur heeft ge
diend, lid van de reclasseeringscommissie de
zer organisatie. Ds. Montijn was de secretaris
an den Nat. Bond voor Plaatselijke Keuze,
secretaris van het Advies Bureau Centrale
'-weer, vice-voorzitter van de Nat. Blau-
Weekcommissie, lid van de commissie
Alcohoicui sussen voor studenten, idem van
oor de handhaving van de Drankwet,
idem van die voor de Ideale Drankwet, lid
van de Perscommissie en van de Schippers-
commissie van de N. C. A.. bestuurslid van
de Federatie tot beoordeeling van Alcohol
vrije dranken, en bestuurslid van de Vereen,
voor Alcoholbestrijding bij Snelverkeer IV.A.
S.l Tal van jaren heeft hij ..De Wereldstrijd"
geredigeerd
Zijn talrijke verdiensten vonden erkenning
in zijn benoeming tot ridder in de orde
Oranje Nassau.
Prof. dr. 3. Huizinga f
In den ouderdom van 72 jaar
is overleden onze oud-stadge
noot prof. dr. J. Huizinga, die
hoogleeraar is geweest aan óe
Universiteiten van Groningen
„en Leiden. Sedert 1929 was hij
voorzitter van de Kon. Acade
mie van Wetenschappen.
Nadat de heer Huizinga in
1897 gepromoveerd was tot doc
tor in de Nederlandsche lette
ren. werd hij benoemd tol
ieeraar in de geschiedenis aan
de Hoogere Burgerschool te
Haarlem, welke functie hij
vervuld heeft tot 1905, toen hij
benoemd werd tot hoogleeraar
in de geschiedenis in Gro
ningen.
Tijdens ziju verblijf te dezer
stede had hij groote belang
stelling voor de geschiedenis
der stad. getuige zijn werken:
,.De oudste geschiedenis van
Haarlem" (uitgave van de Ver
eeniging „Hacrlem"), „De op
komst van Haarlem" (1915) en
„Rechtsbronnen van Haarlem"
(1911). De overledene was Rid
der in de Orde van den Neder-
•andschen Leeuw.
DE HEER L. A. DUYN
OVERLEDEN.
De in Heemstede overleden
heer L. A. Duvn, eerelid van
het kerkbestuur van de paro
chie St. Joannes de Doop er
(Amstertiamsche buurt), is niet
de heer F. Duyn uit de Jans
straat, die in vele vereeni-
gingen een werkzaam aandeel
heeft en nog hoopt te hebben.
De overledene woonde vroeger
aan de Amsterdamschevaart en
verbleef den laats ten tijd in het
rusthuis St. Bavo te Heemslede
JUBILEUM P. M. v. d. SLUIJS
Zaterdag 10 Februari hoopt
de heer P. M. v. d. Sluijs, be-
drijfsadministrateur aan 'net
Gemeente-Waterbedrijf Haar
lem, den dag te herdenken, dat
hij voor 40 jaar in dienst der
gemeente trad. Ter gelegen
heid hiervan zal des morgens
om 11 uur een huldiging plaats
vinden ten kantore van het
bedrijf. Kampersingel 4. Gezien
de ruime vrienden- en kennis
senkring, welke de a.s. jubila
ris zich in den afgeloopen tijd
heeft verworven, zal het hem
op dien dag zeker aan belang
stelling niet ontbreken.
HOUTEN SCHOOLGEBOUW
VERNIELD.
Ergerlijk is het optreden ge
weest uit de omgeving van de
Van Zompelstraat, waar ge
vestigd is een houten gebouw,
dat o.a. dienst doet als school
voor Nazorg en voor het v/erk
van een speeltuinvereeniging.
Eerst hebben eenige personen
de houten zijgevel gesloopt en
voorwerpen uit de school ge
stolen. De omwoners hadden
daarna vrij spel, want men
kon nu gemakkelijk de school
betreden. Hiervan hebben zij
misbruik gemaakt door de an
dere wanden, schotten, banken,
balken e.d. te sloopen. Als wil
den liepen de sloopers(sters)
van alle leeftijden door elkaar,
om een brok hout te stelen.
Toen de politie in den loop van
den middag verscheen was er
reeds een ravage en de kans
op instorten was op dat oogen
blik niet uitgesloten Zoo gaat
men om met goederen van
anderen.
Mr. Dr. J. FEITSMA
OVERLEDEN.
Te Amsterdam is. 61 jaa*
oud. overleden mr. dr. J. Feits-
ma, procureur-generaal bij het
Gerechtshof te Amsterdam en
adviseur van den Leider.
SCHAKER A. J. VAN DER
HOEK OVERLEDEN.
Dezer dagen is in Duitsch
land overleden de nog jeugdi
ge schaakspeler A. J. van der
Koek. die o.a. bekend is ge
worden door in 1942 met dr.
Max Euwe te spelen om het
kampioenschap van Nederland.
Kij verloor toen met 8-2. De
overledene had reeds vele
successen geboekt en beloofde
veel voor de toekomst.
PENS IOENBETA LI NGEN
EERSTE KWARTAAL.
Ernstige vertraging is ver
oorzaakt in de uitbetaling over
het eerste kwartaal van 1945
in de pensioenbetalingen van
den Pensioenraad, welke medio
Februari zouden geschieden.
Er dient dus rekening mee ge
houden te worden dat een deel
der pensioenen ten laste van
het Alg. Burgerlijk Pensioen
fonds niet tijdig belastbaar zal
kunnen worden gesteld.
