Haarlemsche Courant
Sovjet-Russen bij Bresiau in
Bobersector doorgedrongen
tWe Jaarjr., No. 3%
Bureaux; Groote Bouutraat t)
Postgiro 134558.
Bijkantoren: Soer.dapleixi jl
Umulden, Kennemerlaan 1H
Verschijnt dagelijks, beha Its
op Zon- en Feestdagen.
Nieuwsblad voor l\ oord-Holland
Maandag 12 Febr. 1945
CTitg.Giai. Beanjven Damiaie,
Haarlem Abonnementen: per
week 26 ct.. per oin4 1,1»,
pe: kwartaai 3.42, fr. p. post
I 3,73. Losi? nummers 6 cent.
Hoofdredacteur: r. C. Derks.
K 1297
Liegnitz gevallen.
Het weermachtbericht van Zondag luidt
De citadel van Boedapest werd ook verder
tegen alle aanvallen der Bolsjewisten in be
zit gehouden. Bij aanvallen van eigen gepant
serde strijdkrachten Oosten van hei
Plattenmeer vernietigden onze troepen vrij
sterke vijandelijke gevechtsgroepen.
In Slowakije bleven Sovjet-Russische aan
vallen aan weerszijden van den weg Losone-
Altsohl. alsmede tusschen de Westelijke Bes-
kiden en den Oder bij Ratibor vruchteloos.
Plaatselijke penetraties werden afgegrendeld.
In het Zuidelijk deel van het bruggenhoofd
van Brieg wierpen onze tegenaanvallen de
Sovjet-Russen bij Grottkau verder terug.
In het gebied Breslau-Liegnitz-Glogau kon
dc vijand tot ten Westen van Bresiau en tot
aan den Bobersector doordringen. Liegnitz is
tijdens verbitterde gevechten in vijandelijke
handen gevallen Tusschen Furstenberg en
den Oderbrug hebben onze troepen in tegen
aanvallen de vijandelijke bruggenhoofden
verder ingekrompen.
In het Zuidelijk deel van Porameren wer
den door tanks ondersteunde aanvallen der
Bolsjewisten ten Zuiden van Stargard opge
vangen. Ten weerskanten van Deutseh-Krone
en ten Noord-Westen van Schwetz konden de
Bolsjewisten penetraties bereiken, terwijl hun
8anvallen ten Zuid-Westen van Graudenz
mislukten.
De garnizoenen van Schneidemuh! en Posen
verdedigen zich met groote dapperheid iegen
sterke door slagvliegtuigen ondersteunde vij
andelijke aanvallen.
In Oost-Pruisen werden bij en ten Oosten
van Wormditt nieuwe Bolsjewistische aan
vallen uiteengeslagen. Ten Zuid-Westen van
Koningsbergen duurde de vijandelijke druk
op den weg naar het Haf voort. In Samland
werd een Bolsjewistische gevechtsgroep var
haar achterwaartsche verbindingen afgesne
den.- Uitbraakpogingen werden verijdeld.
Door slag- en jachtvliegers alsmede door
de bij den strijd te land gebruikte luchtdoel-
artillerie der luchtmacht verloor de vijand
gisteren 98 tanks, 20 stukken geschut en
meer dan 500 voertuigen. Er werden 28 vlieg
tuigen neergeschoten. Aan het Oostelijk front
verloren de Sovjet-Russen in totaal 223 tanks.
Duitache toorpedovliegtuigen brachten in
de Noordelijke IJszee van een naar het Oos
ten varend convooi in een tweemaal onder
nomen aanval vier koopvaardijschepen met
een gezamenlijken inhoud van 24.000 bruto-
registeiton en vijf torpedojagers tot zinken.
Een lichte kruiser liep zoo zware schade op.
dat ook deze als verloren moet worden be
schouwd
gisteren overdag het aanvalsdoel van Aine-
rikaansche terreurvhegers. In scheervlucht
werd de burgerbevolking in West- en Zuid-
West-Duitschland aangevallen met bommen
i> boordwapens.
In den afgeloopen nacht wierpen Britsche
vliegers bommen in het Noord-Westen van
Duitschland.
Londen lag ook gisteren onder ons vergel-
dingsvuur.
In den afweerslag aan den Neder-Rijn en
aan de Maas verhinderden onze troepen alle
vijandelijke doorbraakpogingen. Aanvallende
Engelsche en Canadeesche formaties leden
zware bloedige verliezen en verloren 26 tanks
alsmede 18 kanonnen.
Vijandelijke tankformaties konden na ver
bitterde gevechten het Westelijk deel van
Kleef binnendringen
Aan den bovenloop van de Roer hebben
onze troepen nieuwe stellingen betrokken.
Aan den Oostelijken oever van de rivier en
iti den sector van Pruem opnieuw aanvallende
Amerikaansche formaties werden na geringe
terreinwinst opgevangen. In de stad zelf zijn
straatgevechten gaande.
Na zeer krachtige artillerievoorbereiding
gelukte het den vijand aan de Sauer zijn
bruggenhoofd onbelangrijk uit te breiden en
onder bescherming van kuns'matigen nevel
ten Noorden van Echternach de hoogten over
den rechteroever in handen te krijgen. Ons
geconcentreerd artillerievuur verhinderde
vijandelijke pogingen over de Sauer een brug
te slaan.
In den sector van Remich wierpen onze
formaties tijdelijk binnengedrongen Ameri
kaansche batailions weer terug. Ook in den
Benedcn-Elzas werden vijandelijke aanvallen
in het gebied van Bisweiler uiteen geslagen.
In midden-Italic duren de plaatselijke ge
vechten aan de Ligurische kust en om de
hoogten van de Sergio voort.
In hel gebied van Mostar en Herzegowina
werden vijandelijke aanvallen afgeslagen. In
het Noord-Oostelijk deel van Kroatië achter
volgen onze troepen den verslagen vijand en
zuiveren het gebied tusschen de Bitogora en
de Drau van resten zijner uiteengeslagen
formaties.
Plaatsen in het land van Munster waren
ATTENTIE
Van bevoegde zijde wordt er op gewezen,
dat het ongeoorloofde onttrekken van
electrischen stroom aan afgesloten leidin-
eeP op grond van de beschikking van den
Rijkscommissaris over den uitzonderings
toestand als het in gevaar brengen van de
verzoreing vervolgd zal worden
Slechts de autoriteiten, bureaux inrich
tingen. bedrijven en personen Öie daartoe
van bevoegde zijde uitdrukkelijk gemach
tigd zijn mogen stroom gebruiken
Teder optreden, dat de voor2ie-ning ln
gevaar brengt wordt op grond van het
ieereet van den Rijkscommissaris voor hot
bezette Ncderlandsche gebied betreffendp
den Uitzonderingstoestand van. 12 Mei 1944
met den dood gestraft. Pogingen en deel
neming zijn op gelijke wijze strafbaar al;
het voltooide strafbare feit
Toen de aardappelplant in
Europa haar intrede deed.
Eens diende de bloesem als
bruidstooi.
Het bekende principe: .,De klant is ko
ningheeft blijkbaar aan beteekenis in
geboet Onlangs kon men immers nog in eei
der dagbladen lezen, dat een kapper van zijn
klanten voor het scheren de inlevering
.drie aardappelen eischte.
Daar vele goederen slechts in beperkte mate
beschikbaar zijn, blijven de gevolgen niet uit.
Menige transactie komt onder abnormale
•oorwaarden tot stand en de animo voor het
ruilen" is bijzonder groot' Er zijn evenwel
nog meer ongewone symptoomen waar te
nemen. De zwoegers, die storm en regen
trotseeren en na een voetreis van vele uren
moeizaam met hun vrachtje aardappelen uit
,De Noord" terugkecrcn. demonslreeren de
moeilijkheden, waarmede men thans te kam
pen heeft.
De aardappel, waaraan zoo'n dringende be
hoefte bestaat vormt een belangrijk be
standdeel van het schrale menu en toch is
het nauwelijks vier eeuwen geleden, dat hij
in Europa werd ingevoerd
Oorspronkelijk groeide de plant in de berg
achtige streken der Condilleros de los Andes
van Chili en Peru, waar zij reeds in het
grijze verleden door het oude cultuurvolk de
Inca's werd verbouwd De Spanjaarden brach
ten de aardappelplant als botanische curio
siteit naar hun land, terwijl er later in Italië
en De Nederlanden interesse voor het gewas
bleek te bestaan Omstreeks 1565 trachtte de
slavenhandelaar Hawkm-s den aardappel in
Ieriand in te voeren, doch zijn poging faalde.
Raleigh had in 1584 meer succes Wel was
met deze reeks feiten de „papa", zooals de
Inca's hem destijds betitelden, in vele landen
geïntroduceerd, doch het zou nog geruimen
tijd duren aleer hij als „volksvoedsel",
plaats kreeg waarop hij recht had.
Zoo bevat de geschiedenis van den aard
appel talrijke wetenswaardigheden. In dit
verband werden onder anderen in het orgaan
De Zakenwereld bijzonderheden medegedeeld,
aaraan het volgende is ontleend.
Het moge voor velen, vooral thans, zonder
ling voorkomen, doch in het verleden werd
hel gewas meer dan eens als „sierplant" ge
bezigd. De botanicus Charles 1' Ecluse, direc
teur der Keizerlijke tuinen te Weenen toonde
groote aandacht voor de nieuwe plant. Prof
Johannes Matheus te Wiesbaden' zette de
aardappelplant in een bloempot voor het
enster. Het resultaat was, dat de dochter
an zijn vriend hem verzocht de bloemen als
bruidstooi tijdens haar huwelijk te mogen
aanwenden. Zelfs koning Lodewijk de Zes
tiende bewees geruimen tijd daarna zijn be
wondering voor de aardappelbloesems door
ze in zijn knoopsgat te dragen.
De opkomst van dit product als volksvoed
sel ontwikkelde zich slechts geleidelijk Door
den Engelschen monnik Robert Clark wer
den omstreeks 1620 enkele bollen met dit doe',
naar Vlaanderen gebracht. De „aardperen"
werden nog slechts weinig geconsumeerd en
eerst een eeuw later gehikte het den Vlaming
Antoon Verhulst, dank zij de medewerking
•an de leden der Broederschap der hoveniers
het Genootschap van St. Dorothea, den aard
appel bij het publiek populair te maken,
waarna in 1761 ook in Friesland met de teelt
van aardappelen werd begonnen Het initia
tief van den eersten Amsterdamschen groen-
tenhandelaar, die omstreeks 1780 aan zijn
klanten mededeelde, dat hij voortaan uitslui
tend aardappelen verkocht. getuigde van
•oortvarendheid en was tevens een stimulans
•oor het gebruik
Elders werden eveneens pogingen onder
nomen om de teelt van aardappelen te be-
-orderen. Ondanks het gratis verstrekken
•an zaad. het ontvangen van adviezen en
recepten toonden de Duitsche landbouwers
echter weinig instemming om aan het ver
zoek van Friedrich Wilhelm II de Groote te
,-oldoen De voedselpositie tijdens den Zeven
jarigen Oorlog (17561762) deed evenwel spoe
dig en voorgoed alle vooroordeelen ver
dwijnen.
Als krijgsgevangene leerde de Franschman
Antoine Parmentier in deze periode den
aardappel als voedsel waardecren. Eenmaal
in Frankrijk teruggekeerd ontpopte hij zich
als een vurig propagandist voor het vreemd*
gewas. Hij organiseerde een grooten maaltijd
met aardappelgerechten, waaraan talrijke
vooraanstaande autoriteiten deelnamen. Zelfs
Lodewijk de Zestiende werd voor de actie
gewonnen en mede hierdoor werden Les
Sablons, 50 morgen land, voor den verbouw
van dit gewas ingericht. Tijdens het bloeien
der planten bewaakte men het veld. waar
door de vereischte reactie der „nieuwsgie
rigen" verzekerd was. Weldra was het stre
ven met succes bekroond
Van de totale wereldproductie van aard-
sppeletc iMAlke in 1939 ruim 251.4 millioen ton
Bonnen, welke geldig zijn.
Deze week zijn de volgende bonnen geldig
318, 400 gram brood, 319 400 gram brood,
310' 100 gram kaas; 311 VA rantsoen vleesch'
E.02, inlegvel: lO'/fc liter vollemelk; D.02: 400
gram taptemelkpoeder of 4 liter melk: C 02
inlegvel: 200 gram taptemelkpoeder of 2 liter
melk; 206: 150 gram versnaperingen of 150
gram hagelslag; 241: VA rantsoen vleesch; 247:
VA rantsoen vleesch of 125 gram kaas; 256:
VA rantsoen vleesch; 257 G2vz gram koffie-
surrogaat; 258: 1 rantsoen vervangingsmidde
len; 278: 360 gram of 4 d 1. spijsolie; 294: 90 gr.
of 1 d.I. spijsolie; 302- 100 gram kaas; R.02:
360 gram of 4 d l. spijsolie; R 03 300 gram
kinderdrankpoeder; R 13: 90 gram of 1 d l
spijsolie; R. 26: 150 gram versnaperingen of
150 gram hagelslag. 226. 227, R.07. R.29. 'C' 402
C.412: 1 rantsoen eenheidstoiletzeep, zeep-
vangende waschmiddelcn of waschpoeder,
259 2 rantsoenen eenheidstoiletzeep, zeepver-
vangende waschmiddelen of waschpoeder.
Voorts is nog geldig tot en met 12 Mei 1945
45 (tabak): 45 gram scheerzeep.
Drie kilogram suikerbieten
op bon 520.
In de provincies Noord-Holland. Zuid-
Holland en Utrecht zijn de bonnen 320 var
de derde noodkaart geldig verklaard voor het
koopen van 3 K G suikerbieten. Deze bon
nen moeten vóór Donderdag 15 Februari bij
den kleinhandelaar in aardappelen worden
ingeleverd. Nadat de handelaren zijn bevoor
raad zal aflevering volgen
omvatte, bedroeg het aandeel van Europa
90 procent.
Niettegenstaande in het verleden herhaal
delijk ziekten, waaronder de uitwerking var
hersengiften aan het gebruik van den aard
appel werden toegeschreven, kon bij de we
tenschappelijke analyse het tegendeel en de
juiste voedingswaarde worden aangetoond.
Het consumptieproduct bevat 2 procent eiwit,
0 1 procent vet, 20.7 procent koolhydraten en
75 procent vocht.
Ook in ons land worden sinds vele jaren
de teelt en de veredeling der aardappelen
met toewijding beoefend. Het behoeft geen
betoog, dat het bestrijden der 2iekten even
eens een voortdurende waakzaamheid eischt.
De aardappelziekte, welke door een wierzwam
wordt veroorzaakt, bracht bijvoorbeeld meer
dan eens schade Door dc medewerking van
het meteorologisch instituut te Dc Bilt kon
veelal bijtijds worden gewaarschuwd Voorts
baarde het optreden van den coloradokever
menig teler zorgen, doch tot dusver kon dit
euvel nog worden beperkt.
De verbouwde aardappelen kunnen volgens
■erschillende indeelingen in hoofdgroepen
worden gerangschikt in zand- en klei-, vroege-
en late-, consumptie- en fabrieksaardappelen
Blijkens de mededeelingen van het Centraal
Bureau voor Statistiek kunnen onder anderen
omtrent de aardappelopbrengst de volgende
gegevens worden gepubliceerd: In 1920 be
droeg de oogst van 140.575 H A grond
.349.169.000 Kg. consumptieaardappelen, ter
wijl in dat jaar van 32.973 H.A een hoeveel
heid van 798.269.000 Kg. fabrieksaardappelen
werd gewonnen. Er werden in 1940 91,627
H.A. met consumptieaardappelen bebouwd,
■an de opbrengst 1.929 017.000 Kg. was.
Van 37 447 H.A, kreeg men in deze periode
een hoeveelheid van 829.477.000 Kg fabrieks
aardappelen. De oppervlakte van 161.204 H.A
leverde over 1943 3.062.495.000 Kg consump
tieaardappelen. De verbouw van 50.665 H.A.
fabrieksaardappelen had tot resultaat
I.137.140.000 Kg. Gemiddeld werd in 1943 per
H-.A. 18.998 Kg. consumptieaardappelen of
22.444 Kg. fabrieksaardappelen gerooid
Voor de industrie mag de teelt van fabriek
aardappelen niet worden onderschat. Bij de
vervaardiging van de meest uiteenloopende
goederen zooals stroop, haarkammen, inkt,
textielartikelen, ijscrême, stroocarton. sago.
zeep. pruimtabak, spiritus, bakeliet schoen-
politoer. puddingpoeders, enz wordt ook van
den aardappel gebruik gemaakt. De statistiek
•ermeldt verder nog, dat voor het seizoen
19'40 743 millioen Kg. en over 42'43 900
millioen Kg. fabrieksaardappelen werden
vermalen. Deze cijfers bedroegen betreffende
de productie van aardappelmeel achtereen
volgens 151- en 154 millioen Kg.
Bij het memoreeren van deze flitsen uit het
luxe verleden en het nuttige heden van dit
gewas zou men zich kunnen afvragen: Al*
de aardappel eens spreken konWellicht
alleen Andersen hem kunnen verstaan en
als tolk optredenThans is het evenwel
geen tijd voor sprookje1:: We weten, dat de
Nederlander in 1939 gemiddeld ongeveer 220
Kg per persoon gebruikte Velen eten reeds
gekookte aardappelen in de schil (een be
sparing van 11 procent!) en hoewel wc thans
■oorlodpig de lekkere porties goud-gele
petattes frites moeten missen, toch heeft de
aardapoel vooral onder de huidige benarde
omstandigheden reeds voor velen uitkomst
gebracht
DE HEER J. C. HEYBLOM OVERLEDEN.
In den ouderdom van drie-en-tachtig jaar is
te Haarlem overleden de heer J. C. Hcyblom,
oud-bureauchef van den Rijkswaterstaat te
Haarie^n en oud-voorzitter van de Zeeuwsche
vereenïging „Zeeland" alhier. De oprichting
van deze vereeniging, een der eerste in den
lande, was aan het initiatief van den heer
Heyblom te danken. Hij schreef ook vele
Zeeuwsche tooneelstukjes, welke meermalen
door de leden van „Zeeland" voor het voet
licht werden gebracht, ook in andere plaat
sen. hetgeen er toe leidde, dat ook elders
Zeeuwsche vereenïgingen werden opgericht.
De teraardebestelling heeft heden plaats ge
had.
Hoe de Haarlemmers
spaarden in 1944.
In 1944 werd bij het postkan
toor te Haarlem en de onder
dit kantoor ressorteerende bij
kantoren door de spaarders bij
de Rijkspostspaarbank in totaal
gestort een bedrag van
ƒ8.078.630,16 en terugbetaald
ƒ4.443.242,30. Voor 1943 waren
deze cijfers resp. ƒ9.266.869,35
en ƒ4.711.046,53. Verdeeld over
de maanden van het jaar 1944
waren de inleggingen als volgt,
waarbij tusschen haakjes de
inleggingen in dezelfde maand
1943 geplaatst zijn.
Januari ƒ941.491,16 (541.322.64)
Februari ƒ349 458,67 (541.743.29)
Maart ƒ747.222.27 (1.112 398.18)
April ƒ732.180,55 (993.799.05)
Mei 844.855,30 (1.221.542,21)
Juni ƒ773.171,86 (538 860.54)
Juli ƒ792 075,88 (621.379,70)
Augustus 8-53.650.70 (708.167.14)
Sept. ƒ579.417,74 (718.883.93)
October ƒ304 686.62 (708.527.05)
Novemb. ƒ393.286.86 (766.066.63)
Dec f267 132.55 <79* 178,99)
Terugbetaald werd in 1944:
Januari ƒ365.018,14 (315.497.65)
Februari ƒ342.535,90 (313.371.18)
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Aug.
Sept.
October
Nov.
Dec.
ƒ390.975,73 (422 169.05)
.'316614,36 (361.314.91)
ƒ422.711,38 (371.944.85)
ƒ421.537.03 (402.150,91)
ƒ328.098,33 (472.053.41)
ƒ324.382.35 (514.518,88)
ƒ513.111,41 (451.645.20)
ƒ407.172.88 (441.286.34)
ƒ305 673,33 (330.013.06)
ƒ305.261.46 (345.081.09)
MET HET BREEKIJZER OP
PAD.
De leden van het inbrekers
gilde opereeren nog steeds op
talrijke plaatsen der Spaarne-
stad Tijdens een bezoek aan
een perceel in de Mercurius-
straat maakten zij zich van een
uitgebreide collectie goederen
meester. Er worden onder meer
72 stukjes luchtzeep, 10 pakjes
pudding, 20 busjes poetsmiddel,
6 flesschen azijn, 60 kg zout en
pakken koffiesurrogaat, als
mede konijnen, gewichten,
vischgerei, knotten wol, brei
naalden en timmergereedschap
vermist.
Bij een inbraak in de Nieuwe
Spaarnwouderstraat bleek de
buit te bestaan uit 2 balen
tarwe, 30 pond gemalen haver
en 26 pond meel.
Uit een bakkerij aan de Zo-
mervaart werd eveneens een
hoeveelheid meel gestolen.
Een inbraak in een woning
aan de Borskistraat bracht de
dieven in het bezit van een
aantal kleedingstukken en lin
nengoederen
In de Hoogerwoerdstraat wer
den de inbrekers blijkbaar ge
stoord. doch dit belette hen
niet om 10 Edammer- cn 3
Goudsche kazen, alsm pak
jes puddingpoeder mrb ;e ne-
Flesschen geweckte vruchten
en vleesch, levensmiddelen,
boonen, erwten, 100 pond tarwe
lucifers, 2 heerencostuums, een
bruine bontmantel, japonnen,
linnengoederen en ondergoed,
alsmede een geldkistje inhou
dende een bedrag van ƒ650,—
behoorden tot den buit, welke
uit een woning aan de Paus
Leosiraat werd ontvreemd.
DE POLITIE BOEKT
SUCCESSEN
Als verdacht van het wegne
men vjii «-«•! rijwiel werd de
19-jarige musicus G. H. H. aan
gehouden.
Voorts werden de 47-jarige
chauffeur J. J. R. en de 31-ja-
rige verwarmingsmonteur P S.
tijdens het vervoer van gesto
len ijzeren U-balkjes gearres
teerd. Beiden bekenden de goe
deren van de opslagplaats der
irma B. te hebben ontvreemd.
DRS. J. TV. VAN CITTERT
OVERLEDEN.
Te Amsterdam is, 57 jaar
oud. overleden Drs. J. W van
Cittert, schrijver van verschei»
dene tooneelstukken, o.a. vaa
Witte van Haamstede", dat
door 't Noord-Hollandsch Too-
neel werd opgevoerd. Voort»
verschenen van zijn hand „De
pest in Beieren „Agnes Ber-
nauer". „Willem de Beier",
„De Friesche bruid", „De hek®
van Gouda", „Slaat op den
trommele" en „De
isweep".