Haarlemsche Courant Sovjet-Russen bij Bresiau in Bobersector doorgedrongen tWe Jaarjr., No. 3% Bureaux; Groote Bouutraat t) Postgiro 134558. Bijkantoren: Soer.dapleixi jl Umulden, Kennemerlaan 1H Verschijnt dagelijks, beha Its op Zon- en Feestdagen. Nieuwsblad voor l\ oord-Holland Maandag 12 Febr. 1945 CTitg.Giai. Beanjven Damiaie, Haarlem Abonnementen: per week 26 ct.. per oin4 1,1», pe: kwartaai 3.42, fr. p. post I 3,73. Losi? nummers 6 cent. Hoofdredacteur: r. C. Derks. K 1297 Liegnitz gevallen. Het weermachtbericht van Zondag luidt De citadel van Boedapest werd ook verder tegen alle aanvallen der Bolsjewisten in be zit gehouden. Bij aanvallen van eigen gepant serde strijdkrachten Oosten van hei Plattenmeer vernietigden onze troepen vrij sterke vijandelijke gevechtsgroepen. In Slowakije bleven Sovjet-Russische aan vallen aan weerszijden van den weg Losone- Altsohl. alsmede tusschen de Westelijke Bes- kiden en den Oder bij Ratibor vruchteloos. Plaatselijke penetraties werden afgegrendeld. In het Zuidelijk deel van het bruggenhoofd van Brieg wierpen onze tegenaanvallen de Sovjet-Russen bij Grottkau verder terug. In het gebied Breslau-Liegnitz-Glogau kon dc vijand tot ten Westen van Bresiau en tot aan den Bobersector doordringen. Liegnitz is tijdens verbitterde gevechten in vijandelijke handen gevallen Tusschen Furstenberg en den Oderbrug hebben onze troepen in tegen aanvallen de vijandelijke bruggenhoofden verder ingekrompen. In het Zuidelijk deel van Porameren wer den door tanks ondersteunde aanvallen der Bolsjewisten ten Zuiden van Stargard opge vangen. Ten weerskanten van Deutseh-Krone en ten Noord-Westen van Schwetz konden de Bolsjewisten penetraties bereiken, terwijl hun 8anvallen ten Zuid-Westen van Graudenz mislukten. De garnizoenen van Schneidemuh! en Posen verdedigen zich met groote dapperheid iegen sterke door slagvliegtuigen ondersteunde vij andelijke aanvallen. In Oost-Pruisen werden bij en ten Oosten van Wormditt nieuwe Bolsjewistische aan vallen uiteengeslagen. Ten Zuid-Westen van Koningsbergen duurde de vijandelijke druk op den weg naar het Haf voort. In Samland werd een Bolsjewistische gevechtsgroep var haar achterwaartsche verbindingen afgesne den.- Uitbraakpogingen werden verijdeld. Door slag- en jachtvliegers alsmede door de bij den strijd te land gebruikte luchtdoel- artillerie der luchtmacht verloor de vijand gisteren 98 tanks, 20 stukken geschut en meer dan 500 voertuigen. Er werden 28 vlieg tuigen neergeschoten. Aan het Oostelijk front verloren de Sovjet-Russen in totaal 223 tanks. Duitache toorpedovliegtuigen brachten in de Noordelijke IJszee van een naar het Oos ten varend convooi in een tweemaal onder nomen aanval vier koopvaardijschepen met een gezamenlijken inhoud van 24.000 bruto- registeiton en vijf torpedojagers tot zinken. Een lichte kruiser liep zoo zware schade op. dat ook deze als verloren moet worden be schouwd gisteren overdag het aanvalsdoel van Aine- rikaansche terreurvhegers. In scheervlucht werd de burgerbevolking in West- en Zuid- West-Duitschland aangevallen met bommen i> boordwapens. In den afgeloopen nacht wierpen Britsche vliegers bommen in het Noord-Westen van Duitschland. Londen lag ook gisteren onder ons vergel- dingsvuur. In den afweerslag aan den Neder-Rijn en aan de Maas verhinderden onze troepen alle vijandelijke doorbraakpogingen. Aanvallende Engelsche en Canadeesche formaties leden zware bloedige verliezen en verloren 26 tanks alsmede 18 kanonnen. Vijandelijke tankformaties konden na ver bitterde gevechten het Westelijk deel van Kleef binnendringen Aan den bovenloop van de Roer hebben onze troepen nieuwe stellingen betrokken. Aan den Oostelijken oever van de rivier en iti den sector van Pruem opnieuw aanvallende Amerikaansche formaties werden na geringe terreinwinst opgevangen. In de stad zelf zijn straatgevechten gaande. Na zeer krachtige artillerievoorbereiding gelukte het den vijand aan de Sauer zijn bruggenhoofd onbelangrijk uit te breiden en onder bescherming van kuns'matigen nevel ten Noorden van Echternach de hoogten over den rechteroever in handen te krijgen. Ons geconcentreerd artillerievuur verhinderde vijandelijke pogingen over de Sauer een brug te slaan. In den sector van Remich wierpen onze formaties tijdelijk binnengedrongen Ameri kaansche batailions weer terug. Ook in den Benedcn-Elzas werden vijandelijke aanvallen in het gebied van Bisweiler uiteen geslagen. In midden-Italic duren de plaatselijke ge vechten aan de Ligurische kust en om de hoogten van de Sergio voort. In hel gebied van Mostar en Herzegowina werden vijandelijke aanvallen afgeslagen. In het Noord-Oostelijk deel van Kroatië achter volgen onze troepen den verslagen vijand en zuiveren het gebied tusschen de Bitogora en de Drau van resten zijner uiteengeslagen formaties. Plaatsen in het land van Munster waren ATTENTIE Van bevoegde zijde wordt er op gewezen, dat het ongeoorloofde onttrekken van electrischen stroom aan afgesloten leidin- eeP op grond van de beschikking van den Rijkscommissaris over den uitzonderings toestand als het in gevaar brengen van de verzoreing vervolgd zal worden Slechts de autoriteiten, bureaux inrich tingen. bedrijven en personen Öie daartoe van bevoegde zijde uitdrukkelijk gemach tigd zijn mogen stroom gebruiken Teder optreden, dat de voor2ie-ning ln gevaar brengt wordt op grond van het ieereet van den Rijkscommissaris voor hot bezette Ncderlandsche gebied betreffendp den Uitzonderingstoestand van. 12 Mei 1944 met den dood gestraft. Pogingen en deel neming zijn op gelijke wijze strafbaar al; het voltooide strafbare feit Toen de aardappelplant in Europa haar intrede deed. Eens diende de bloesem als bruidstooi. Het bekende principe: .,De klant is ko ningheeft blijkbaar aan beteekenis in geboet Onlangs kon men immers nog in eei der dagbladen lezen, dat een kapper van zijn klanten voor het scheren de inlevering .drie aardappelen eischte. Daar vele goederen slechts in beperkte mate beschikbaar zijn, blijven de gevolgen niet uit. Menige transactie komt onder abnormale •oorwaarden tot stand en de animo voor het ruilen" is bijzonder groot' Er zijn evenwel nog meer ongewone symptoomen waar te nemen. De zwoegers, die storm en regen trotseeren en na een voetreis van vele uren moeizaam met hun vrachtje aardappelen uit ,De Noord" terugkecrcn. demonslreeren de moeilijkheden, waarmede men thans te kam pen heeft. De aardappel, waaraan zoo'n dringende be hoefte bestaat vormt een belangrijk be standdeel van het schrale menu en toch is het nauwelijks vier eeuwen geleden, dat hij in Europa werd ingevoerd Oorspronkelijk groeide de plant in de berg achtige streken der Condilleros de los Andes van Chili en Peru, waar zij reeds in het grijze verleden door het oude cultuurvolk de Inca's werd verbouwd De Spanjaarden brach ten de aardappelplant als botanische curio siteit naar hun land, terwijl er later in Italië en De Nederlanden interesse voor het gewas bleek te bestaan Omstreeks 1565 trachtte de slavenhandelaar Hawkm-s den aardappel in Ieriand in te voeren, doch zijn poging faalde. Raleigh had in 1584 meer succes Wel was met deze reeks feiten de „papa", zooals de Inca's hem destijds betitelden, in vele landen geïntroduceerd, doch het zou nog geruimen tijd duren aleer hij als „volksvoedsel", plaats kreeg waarop hij recht had. Zoo bevat de geschiedenis van den aard appel talrijke wetenswaardigheden. In dit verband werden onder anderen in het orgaan De Zakenwereld bijzonderheden medegedeeld, aaraan het volgende is ontleend. Het moge voor velen, vooral thans, zonder ling voorkomen, doch in het verleden werd hel gewas meer dan eens als „sierplant" ge bezigd. De botanicus Charles 1' Ecluse, direc teur der Keizerlijke tuinen te Weenen toonde groote aandacht voor de nieuwe plant. Prof Johannes Matheus te Wiesbaden' zette de aardappelplant in een bloempot voor het enster. Het resultaat was, dat de dochter an zijn vriend hem verzocht de bloemen als bruidstooi tijdens haar huwelijk te mogen aanwenden. Zelfs koning Lodewijk de Zes tiende bewees geruimen tijd daarna zijn be wondering voor de aardappelbloesems door ze in zijn knoopsgat te dragen. De opkomst van dit product als volksvoed sel ontwikkelde zich slechts geleidelijk Door den Engelschen monnik Robert Clark wer den omstreeks 1620 enkele bollen met dit doe', naar Vlaanderen gebracht. De „aardperen" werden nog slechts weinig geconsumeerd en eerst een eeuw later gehikte het den Vlaming Antoon Verhulst, dank zij de medewerking •an de leden der Broederschap der hoveniers het Genootschap van St. Dorothea, den aard appel bij het publiek populair te maken, waarna in 1761 ook in Friesland met de teelt van aardappelen werd begonnen Het initia tief van den eersten Amsterdamschen groen- tenhandelaar, die omstreeks 1780 aan zijn klanten mededeelde, dat hij voortaan uitslui tend aardappelen verkocht. getuigde van •oortvarendheid en was tevens een stimulans •oor het gebruik Elders werden eveneens pogingen onder nomen om de teelt van aardappelen te be- -orderen. Ondanks het gratis verstrekken •an zaad. het ontvangen van adviezen en recepten toonden de Duitsche landbouwers echter weinig instemming om aan het ver zoek van Friedrich Wilhelm II de Groote te ,-oldoen De voedselpositie tijdens den Zeven jarigen Oorlog (17561762) deed evenwel spoe dig en voorgoed alle vooroordeelen ver dwijnen. Als krijgsgevangene leerde de Franschman Antoine Parmentier in deze periode den aardappel als voedsel waardecren. Eenmaal in Frankrijk teruggekeerd ontpopte hij zich als een vurig propagandist voor het vreemd* gewas. Hij organiseerde een grooten maaltijd met aardappelgerechten, waaraan talrijke vooraanstaande autoriteiten deelnamen. Zelfs Lodewijk de Zestiende werd voor de actie gewonnen en mede hierdoor werden Les Sablons, 50 morgen land, voor den verbouw van dit gewas ingericht. Tijdens het bloeien der planten bewaakte men het veld. waar door de vereischte reactie der „nieuwsgie rigen" verzekerd was. Weldra was het stre ven met succes bekroond Van de totale wereldproductie van aard- sppeletc iMAlke in 1939 ruim 251.4 millioen ton Bonnen, welke geldig zijn. Deze week zijn de volgende bonnen geldig 318, 400 gram brood, 319 400 gram brood, 310' 100 gram kaas; 311 VA rantsoen vleesch' E.02, inlegvel: lO'/fc liter vollemelk; D.02: 400 gram taptemelkpoeder of 4 liter melk: C 02 inlegvel: 200 gram taptemelkpoeder of 2 liter melk; 206: 150 gram versnaperingen of 150 gram hagelslag; 241: VA rantsoen vleesch; 247: VA rantsoen vleesch of 125 gram kaas; 256: VA rantsoen vleesch; 257 G2vz gram koffie- surrogaat; 258: 1 rantsoen vervangingsmidde len; 278: 360 gram of 4 d 1. spijsolie; 294: 90 gr. of 1 d.I. spijsolie; 302- 100 gram kaas; R.02: 360 gram of 4 d l. spijsolie; R 03 300 gram kinderdrankpoeder; R 13: 90 gram of 1 d l spijsolie; R. 26: 150 gram versnaperingen of 150 gram hagelslag. 226. 227, R.07. R.29. 'C' 402 C.412: 1 rantsoen eenheidstoiletzeep, zeep- vangende waschmiddelcn of waschpoeder, 259 2 rantsoenen eenheidstoiletzeep, zeepver- vangende waschmiddelen of waschpoeder. Voorts is nog geldig tot en met 12 Mei 1945 45 (tabak): 45 gram scheerzeep. Drie kilogram suikerbieten op bon 520. In de provincies Noord-Holland. Zuid- Holland en Utrecht zijn de bonnen 320 var de derde noodkaart geldig verklaard voor het koopen van 3 K G suikerbieten. Deze bon nen moeten vóór Donderdag 15 Februari bij den kleinhandelaar in aardappelen worden ingeleverd. Nadat de handelaren zijn bevoor raad zal aflevering volgen omvatte, bedroeg het aandeel van Europa 90 procent. Niettegenstaande in het verleden herhaal delijk ziekten, waaronder de uitwerking var hersengiften aan het gebruik van den aard appel werden toegeschreven, kon bij de we tenschappelijke analyse het tegendeel en de juiste voedingswaarde worden aangetoond. Het consumptieproduct bevat 2 procent eiwit, 0 1 procent vet, 20.7 procent koolhydraten en 75 procent vocht. Ook in ons land worden sinds vele jaren de teelt en de veredeling der aardappelen met toewijding beoefend. Het behoeft geen betoog, dat het bestrijden der 2iekten even eens een voortdurende waakzaamheid eischt. De aardappelziekte, welke door een wierzwam wordt veroorzaakt, bracht bijvoorbeeld meer dan eens schade Door dc medewerking van het meteorologisch instituut te Dc Bilt kon veelal bijtijds worden gewaarschuwd Voorts baarde het optreden van den coloradokever menig teler zorgen, doch tot dusver kon dit euvel nog worden beperkt. De verbouwde aardappelen kunnen volgens ■erschillende indeelingen in hoofdgroepen worden gerangschikt in zand- en klei-, vroege- en late-, consumptie- en fabrieksaardappelen Blijkens de mededeelingen van het Centraal Bureau voor Statistiek kunnen onder anderen omtrent de aardappelopbrengst de volgende gegevens worden gepubliceerd: In 1920 be droeg de oogst van 140.575 H A grond .349.169.000 Kg. consumptieaardappelen, ter wijl in dat jaar van 32.973 H.A een hoeveel heid van 798.269.000 Kg. fabrieksaardappelen werd gewonnen. Er werden in 1940 91,627 H.A. met consumptieaardappelen bebouwd, ■an de opbrengst 1.929 017.000 Kg. was. Van 37 447 H.A, kreeg men in deze periode een hoeveelheid van 829.477.000 Kg fabrieks aardappelen. De oppervlakte van 161.204 H.A leverde over 1943 3.062.495.000 Kg consump tieaardappelen. De verbouw van 50.665 H.A. fabrieksaardappelen had tot resultaat I.137.140.000 Kg. Gemiddeld werd in 1943 per H-.A. 18.998 Kg. consumptieaardappelen of 22.444 Kg. fabrieksaardappelen gerooid Voor de industrie mag de teelt van fabriek aardappelen niet worden onderschat. Bij de vervaardiging van de meest uiteenloopende goederen zooals stroop, haarkammen, inkt, textielartikelen, ijscrême, stroocarton. sago. zeep. pruimtabak, spiritus, bakeliet schoen- politoer. puddingpoeders, enz wordt ook van den aardappel gebruik gemaakt. De statistiek •ermeldt verder nog, dat voor het seizoen 19'40 743 millioen Kg. en over 42'43 900 millioen Kg. fabrieksaardappelen werden vermalen. Deze cijfers bedroegen betreffende de productie van aardappelmeel achtereen volgens 151- en 154 millioen Kg. Bij het memoreeren van deze flitsen uit het luxe verleden en het nuttige heden van dit gewas zou men zich kunnen afvragen: Al* de aardappel eens spreken konWellicht alleen Andersen hem kunnen verstaan en als tolk optredenThans is het evenwel geen tijd voor sprookje1:: We weten, dat de Nederlander in 1939 gemiddeld ongeveer 220 Kg per persoon gebruikte Velen eten reeds gekookte aardappelen in de schil (een be sparing van 11 procent!) en hoewel wc thans ■oorlodpig de lekkere porties goud-gele petattes frites moeten missen, toch heeft de aardapoel vooral onder de huidige benarde omstandigheden reeds voor velen uitkomst gebracht DE HEER J. C. HEYBLOM OVERLEDEN. In den ouderdom van drie-en-tachtig jaar is te Haarlem overleden de heer J. C. Hcyblom, oud-bureauchef van den Rijkswaterstaat te Haarie^n en oud-voorzitter van de Zeeuwsche vereenïging „Zeeland" alhier. De oprichting van deze vereeniging, een der eerste in den lande, was aan het initiatief van den heer Heyblom te danken. Hij schreef ook vele Zeeuwsche tooneelstukjes, welke meermalen door de leden van „Zeeland" voor het voet licht werden gebracht, ook in andere plaat sen. hetgeen er toe leidde, dat ook elders Zeeuwsche vereenïgingen werden opgericht. De teraardebestelling heeft heden plaats ge had. Hoe de Haarlemmers spaarden in 1944. In 1944 werd bij het postkan toor te Haarlem en de onder dit kantoor ressorteerende bij kantoren door de spaarders bij de Rijkspostspaarbank in totaal gestort een bedrag van ƒ8.078.630,16 en terugbetaald ƒ4.443.242,30. Voor 1943 waren deze cijfers resp. ƒ9.266.869,35 en ƒ4.711.046,53. Verdeeld over de maanden van het jaar 1944 waren de inleggingen als volgt, waarbij tusschen haakjes de inleggingen in dezelfde maand 1943 geplaatst zijn. Januari ƒ941.491,16 (541.322.64) Februari ƒ349 458,67 (541.743.29) Maart ƒ747.222.27 (1.112 398.18) April ƒ732.180,55 (993.799.05) Mei 844.855,30 (1.221.542,21) Juni ƒ773.171,86 (538 860.54) Juli ƒ792 075,88 (621.379,70) Augustus 8-53.650.70 (708.167.14) Sept. ƒ579.417,74 (718.883.93) October ƒ304 686.62 (708.527.05) Novemb. ƒ393.286.86 (766.066.63) Dec f267 132.55 <79* 178,99) Terugbetaald werd in 1944: Januari ƒ365.018,14 (315.497.65) Februari ƒ342.535,90 (313.371.18) Maart April Mei Juni Juli Aug. Sept. October Nov. Dec. ƒ390.975,73 (422 169.05) .'316614,36 (361.314.91) ƒ422.711,38 (371.944.85) ƒ421.537.03 (402.150,91) ƒ328.098,33 (472.053.41) ƒ324.382.35 (514.518,88) ƒ513.111,41 (451.645.20) ƒ407.172.88 (441.286.34) ƒ305 673,33 (330.013.06) ƒ305.261.46 (345.081.09) MET HET BREEKIJZER OP PAD. De leden van het inbrekers gilde opereeren nog steeds op talrijke plaatsen der Spaarne- stad Tijdens een bezoek aan een perceel in de Mercurius- straat maakten zij zich van een uitgebreide collectie goederen meester. Er worden onder meer 72 stukjes luchtzeep, 10 pakjes pudding, 20 busjes poetsmiddel, 6 flesschen azijn, 60 kg zout en pakken koffiesurrogaat, als mede konijnen, gewichten, vischgerei, knotten wol, brei naalden en timmergereedschap vermist. Bij een inbraak in de Nieuwe Spaarnwouderstraat bleek de buit te bestaan uit 2 balen tarwe, 30 pond gemalen haver en 26 pond meel. Uit een bakkerij aan de Zo- mervaart werd eveneens een hoeveelheid meel gestolen. Een inbraak in een woning aan de Borskistraat bracht de dieven in het bezit van een aantal kleedingstukken en lin nengoederen In de Hoogerwoerdstraat wer den de inbrekers blijkbaar ge stoord. doch dit belette hen niet om 10 Edammer- cn 3 Goudsche kazen, alsm pak jes puddingpoeder mrb ;e ne- Flesschen geweckte vruchten en vleesch, levensmiddelen, boonen, erwten, 100 pond tarwe lucifers, 2 heerencostuums, een bruine bontmantel, japonnen, linnengoederen en ondergoed, alsmede een geldkistje inhou dende een bedrag van ƒ650,— behoorden tot den buit, welke uit een woning aan de Paus Leosiraat werd ontvreemd. DE POLITIE BOEKT SUCCESSEN Als verdacht van het wegne men vjii «-«•! rijwiel werd de 19-jarige musicus G. H. H. aan gehouden. Voorts werden de 47-jarige chauffeur J. J. R. en de 31-ja- rige verwarmingsmonteur P S. tijdens het vervoer van gesto len ijzeren U-balkjes gearres teerd. Beiden bekenden de goe deren van de opslagplaats der irma B. te hebben ontvreemd. DRS. J. TV. VAN CITTERT OVERLEDEN. Te Amsterdam is, 57 jaar oud. overleden Drs. J. W van Cittert, schrijver van verschei» dene tooneelstukken, o.a. vaa Witte van Haamstede", dat door 't Noord-Hollandsch Too- neel werd opgevoerd. Voort» verschenen van zijn hand „De pest in Beieren „Agnes Ber- nauer". „Willem de Beier", „De Friesche bruid", „De hek® van Gouda", „Slaat op den trommele" en „De isweep".

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1