5-inet een pistool, die bij het lijk
gevonden en die wegens de
-zware lading zich had verzet. Uit
een voorloopig onderzoek is geble
ken, dat de jonge B., weinig tijds
;>vóór dat het schot werd gehoord,
ebij een op 15 min. afstand wonen-
winkelier een pistool en daarbij
zaken had gekocht, en
jn den loop van den dag zijne
it,ontevredenheid had betuigd over
stle weigering zijns vaders, die hem
niet het aantal guldens totlcermis-
_geld wilde geven, die het maar al
te zeer verwende ventje brutaal ge-
hoeg was te eischen.
GEMENGD NIEUWS.
t Dc heer Bodelschwingh, baron
predikant, die gedurende ver-
scheiden jaren leeraar was te Parijs
>en nu te Bielefeld in Westfalen
woont, waar hij een inrichting van
i diaconessen en een gesticht voor
{zenuwlijders bestuurt, heeft te Wil-
helmsdorf een landbouw-kolonie
gesticht om iandloopers lust tot
i 'den arbeid in te prenten. De 'zwer-
vers, die bij hem komen, kleedt
hij geheel in 't nieuw. Vervolgens
zendt hij hen naar een loods
om daar hout te zagen en te hak-
ken. Staat dit werk hun tegen,
dan laat men hen met. hun oude
pak weer het vrije veld ingaan.
Gewoonlijk echter zijn ze reeds te
zeer aan hun vroegere plunje ont
wend, en komen binnen ettelijke
dagen den directeur verzoeken hen
weer onder zijn dak te nemen.
Zoo verdwijnen alle bedelaars uit
deze streek. Van de 700 kolonisten,
die de eerste zestien maanden werden
1 opgenomen, zijn meer dan 400 el
ders geplaatstslechts een klein ge
tal is het ontloopen. Dit voorbeeld
wil men ook navolgen in Hanover,
Silezie en Sleeswijk-Holstein.
Men lee^t in het Maandblad
tegen de Kwakzalverij:
«Een aardig geval van mede
werking kwam ons dezer dagen ter
oore en verdiend vermelding omdat
het tot navolging kan aansporen.
Onder de personen, wien wij in
den laatsten tijd het Maandblad
zonden, is een brievengaarder. Op
kleine plaatsen, waar dergelijke
ambtenaren nog alleen bestaan,
kennen natuurlijk alle inwoners
elkander en gaan min of meer ver-
trouwende met elkander om.
Komt er nu iemand om een post
wissel te laten inschrijven voor dezen
I of genen kwakzalver of 't een of
ander krantenmiddel, dan leest hij
hem uit het Maandblad voor, wat
er op betrekking heeft of geeft het
I mee naar huis.
'tIs reeds enkele malen gebeurd,
dat de betrokken personen het geld
weer gingen opstrijken, of teil riiinste
op die manier weerhouden werden
om voor de tweede maal hun dub
beltjes weg te sturen.
Goed voorgaan doet goed volgen
wij verzoeken onzen lezérs ons de.
adressen te willen opgeven van hun
bekende brievengaarders, om liun
dit nummer en volgende maand
bladen te kunnen toezenden, en
doordoor misschien nieuwe mede
werking te -verschaffen.
Aan den honeerdduizendsten pas
sagier van de eleetrische tram op
het Weener Tentoonstellingsterrein
werd Donderdag door het bestuur
cene verrassing bereid. Haar want.
No. loo.000 was eene dame, mej.
Victor ine dc Pontis werd een...
dyuamo-e'.fM rrische machine vereerd.
Zeker een hoogsteigenaardig ge
schenk. doch waarin de gelukkige
honderdduizendste aanvankelijk, niet
minder eigenaardig, een stoomma
chine meende te zien.
Naf.r liet schijnt, zal Armand
Pelizer het in dc cellulaire gevan
genis v' ui Leuven niet lang* meer
maken. Iemand, die hem dezer dagen
zag. schrijft in den Impartial dc
Gand, da', hij onkenbaar is gewor
den zijn aangezicht, is bleek en
mager, zijn oogen zijn in hun hol
ten teruggezonken, 'de rug is ge-
kromd. Ie beenen knikken kortom
hij L en schaduw van hetgeen hij
vroeger was. en volgens de gevan
gen. ,c -,v ardors, die de ziekte kennen
waardöf. Armand is aangetast, kan
hij noa* hoogstens een jaar leven, i
Wegens zijn uiterst zwakken toe
stand wordt, hij met toegevendheid
behandeld; hij slaapt op een zachte
matras en dagelijks krijgt hij vleesch;
maar hij mist allen eetlust, en de
verzwakking neemt steeds toe.
Leon daarentegen, in zijn verdier
lijk ing gehard ook tegen schande
en gevangenisleven, is vroolijk en
opgeruimd.
Museums enz. te Haarlem.
Rijksmuseum van Schilderijen op
het Paviljoen. Geopend op werkdagen
van 10 tot 4 uur; op Zon en Feest
dagen van 12j/3 tot 4 uur. Kinderen
beueden de 8 jaar hebben geen toe
gang, kinderen van 8 tot 12 jaar alleen
onder geleide. Toegang vrij.
Koloniaal museum op het Paviljoen.
Ingang Dreefzijde 2e deur. Geopend
dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang
25 cents per persoon. Donateurs en
leden der Nederlandscbe Maatschap
pij ter bevordering van Nijverheid
hebben op vertoon van diploma vrijen
toegang, donateurs met gezelschap,
leden met 1 Dame.
Museum van kunstnijverheid op hel
Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur.
Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur.
Toegang 25 cents per persoon. Do
nateurs en leden der Nederlandscbe
Maatschappij ter bevordering van
Nijverheid hebben op vertoon van di
ploma vrijen toegang, donateurs met
gezelschap, leden met 1 Dame.
Bisschoppelijk museum voor kerke
lijke oudheid, kunst, en geschiedenis,
vooral van Nederland en meer bijzon
der van het Ilaarlemsche Bisdom,
Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks,
uitgenomen Zaterdag, Zon-en Feest
dagen, van 105 ure. Toegang 25
cents per persoon. Doorloopende toe
gangskaarten voor een geheel jaar a
1 gulden.
Museum der stad Haarlem op het
Raadhuis. Geopend van 15 April tot
14 October alle werkdagen van 104
uur, van 15 October tot 14 April op
die dagen van 103 uur tegen beta
ling van 25 cents de persoon, alleen
op Zondagen kosteloos van 124
uren, de overige Christelijke feestda
gen tegen betaling van 25 cents de
persoon. Kinderen beneden acht jaren
worden in liet geheel niet toegelaten
kinderen van acht tot veertien jaren
niet dan onder behoorlijk geleide.
Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geo
pend Woensdag en Zaterdag van 2-4
uur.
Orgel-bespeling in de Groote Kerk.
Dinsdag van 12 en Donderdag van
23 uur. Toegang(deur Oudegroen
markt) vrij.
Teylers museum in de Damstraat.
Geopend dagelijks uitgenomen Za
terdag, Zon- en Feestdagen van 11-3
uur.
Teylers bibliotheek. Geopend Woens
dag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag
van 14 uur.
Neef Gerrit op üe tentoonstellina.
Van onzen Amstcrdamschen correspondent.
Jongen jongen, «wat stom schoon»,
hoorde neef en ik een Noord-Bra-
bantsch boertje uitroepen, die met
zijne vrouw de machinegalerij inliep
en wien men het duidelijk kon aan
zien, dat hij nog nimmer zooveel
wonderen bij elkander gezien had.
«Een mensch kan het zich niet be
grijpen, hoe het mog'elijk is, dat men
zoo iets kan maken, ging hij voort,
en de man had gelijk ook. Zelfs
anderen dan hij, stonden opgetogen
over de kostbare zaken, die deze
afdeeling der tentoonstelling- te be
wonderen geeft, over het werk dat
geleverd wordt door de machines,
die door een enkel stoomwerktuig
gedreven, zooveel raderen in be
weging brengen, zooveel onderschei
dene voorwerpen vervaardigen.
Toen wij het gebouw, waarin de
nijverheid haren zetel heeft opge
slagen, binnentraden waren verschei
dene der kolossale gevaarten in be
weging. Dc zuigers vlogen onop
houdelijk uit en in hunne kassen,
de raderen bewogen zich vliegens
vlug door het ruim, de stampers
I dreunden zonder verpoozen, en het
geheel gaf eene bedrijvigheid te
aanschouwen, die zeker hare eigen-
aardige aantrekkelijkheid heeft. Neef,
zoowel als elk ander, die nog- zelden
een bezoek in eene groote fabriek1
gebracht heeft, waande zich in eene i
andere wereld verplaatst, en men kon
het hem aanzien, dat hij het nog
geenszins met zich zei ven eens was,
waarhenen hij het eerst den blik zou
richten. Ik had van mijne bekenden j
zooveel van de groote Belgische j
papierfabriek gehoord, dat ik neef
voorstelde de kolossale machine van
den heer de Nayer in de eerste
plaats eens te gaan bezien, iets waar
toe deze zich aanstonds bereid ver
klaarde. Wat wij hier te aanschou
wen kregen, overtrof onze stoutste
i verwachtingen. Geen van beiden zijn
wij deskundigen in het machinevak,
zoodat wij niet. konden beoordeelen
i of hier of daar ook een radertje soms
niet goed liep, of er verbeteringen
in het eene of andere onderdeel van
het groote gevaarte aangebracht
konden worden, doch ondanks de
betrekkelijke onwetendheid, vonden
wij alles wat wij daar zagen bij uït-
jstek prachtig. De grondstoffen, waar
van het papier gemaakt wordt, zijn
in betrekkelijk korten tijd van eenen
dikken brij tot papier vervormd, dat
ge gerust in handen moögt nemen.
Dc talrijke walsen waar dat alles
overheen en tusscliendoor moet gaan,
moeten al zeer zuiver zijn, zei neef,
anders zou het zeker nog al eens
gebeuren, dat er in het papier zoo
hier en daar gaten of scheuren zich
vertoonden.
Aan het andere einde van deze
inzending zagen wij eene machine
aan het werk, die de groote rol,
welke de eerste had gefabriceerd, in
verschillende vellen juist op maat
sneed, zoodat de meisjes, die zich
daarbij bevonden, zoo nu en dan
slechts een stapeltje hadden weg te
nemen, om dat bij den linieerder te
bezorgen. Ook die linieerder was in
dit geval eene machine, die de ver
schillende blauwe lijntjes met groote
zuiverheid op het papier bracht, zoo
dat zelfs de knapste arbeider het haar
niet verbeteren zou. Tegen den ach
termuur waren onderscheidene rollen
papier opgesteld, die ons de verschil
lende soorten te aanschouwen gaven.
Ik heb vroeger wel eens gehoord,
zei neef, dat het papier alleen van
lompen vervaardigd kan worden,
doch nu zie ik, dat men die daar
voor niet meer uitsluitend noodig
heeft. Kijk maar eens: alle hout^
soorten en onderscheidene andere
gewassen blijken daartoe insgelijks
geschikt. Het zou dan ook in den
tegenwoordigen tijd nog al wat
moeite kosten om zooveel lompen bij
elkander te brengen, dat men daarvan
de groote stapels papier kan ver
vaardigen, die er noodig zijn voor
die millioenen dagbladen en boeken,
die er zoo dagelijks uitkomen. Ook
zou het nog al heel wat moeite
kosten, die vellen op de gewone
oude manier te maken, want daar
mede gaat heel wat tijd zoek, en
spoed is thans goud waard.
Slechts noode konden wij schei
den van deze prachtige inzending.
Telkens zagen wij weer wat nieuws,
dat eerst onze aandacht ontsnapt was,
en alleen de wetenschap dat er nog
zooveel te bewonderen was, nood
zaakte ons, ook elders eens een kijkje
te gaan nemen.
Bij de voorwerpen, die alleen ten
toongesteld waren, zonder dat wij ze
in werking konden zien, vertoefden
wij niet lang. In den regel was er
niet, eens bij opgegeven tot welk
doel de machines bestemd waren;
zoodat ik neef gelijk moest geven,
toen hij de opmerking maakte, dat
voor werktuigkundigen van beroep,
dit alles hoogst belangrijk zou zijn,
doch dat de groote menigte even wijs
bleef, of zij ze bekeek of niet.
Voortgaande werd onze aandacht
in de eerste plaats getrokken door
verschillende weefstoelen, waarop
wij onderscheidsne stoffen zagen ver
vaardigen. De spoeltjes, waarin zich
het garen bevond, vlogen heen en
weer, en allengs zagen wij het lin
nen en het katoen op de rollen on
der de toestellen, in grootte toeue-
men. Neef, die meermalen eene ge-1
wone weverij had gezien, en de
massa werk aan een enkel stuk
dikwijls had opgemerkt, stond ver
baasd over de vlugheid, waarmede
hier alles werd gedaan. Het is maar
jammer, zei hij. dat deze machines
zooveel menschen het brood uit den
mond stooten, want waar vroeger
in eene fabriek 100 h 150 arbei
ders werk konden vinden, daar kan
men liet er nu zeker wel met de
helft doen. Dat is waar, antwoordde
ik hem, doch om deze werktuigen
te maken, zijn toch ook weder per
sonen noodig, en zij, die bij de we
verijen geen werk kunnen" vinden,
zullen daartoe in andere fabrieken
wel gelegenheid hebben. Het is
alleen eene verplaatsing, geenszins
eene opheffing van arbeid.
Niet ver van deze weeftoestellen
zagen wij eene stoomwaschmacliine,
met alles wat daarbij behoort, in
werking. Het vuile goed ging in
een achtkanten bak, die door een
paar stangen, snel in de rondte werd
gedreven. Die bewerking schijnt
[voldoende om het vuil tusschen de
draden te verwijderen. Van droog
lijnen of droogstokken was geen;
sprake. Ook hun werk werd door
eene machine verricht, en het duurde
niet heel lang of met het mangelen
van het heldere linnen was de ge-
heele kunstbewerking afgeloopen.
Kijk, zoo iets is wezenlijk aardig,
zei neef. Voor een g-ewoon huis
houden zou het geheele toestelletje
nog al kostbaar zijn, maar voor
bleekers is het zeker zeer aanbeve
lenswaardig.
Langs eene menigte stoomketels,
locomotieven, modellen van stoom-
booten enz., kwamen wij aan eene
machine, tot het sorteeren van het
graan bestemd. Zooals het koren
uit de dorschmachine komt, wordt
het in een trechtervormige» bak ge
worpen, waaruit het in een soort
van rollen van ijzergaas valt, die
openingen vau verschillende afme
tingen vertoonen. Door een eenvou
dig werktuigje valt het, naar ge
langzijner grootte, door die ope
ningen heen in bakken, die er on
der geplaatst zijn, zoodat de korrels
van dezelfde afmetingen bij elkander
komen.
Niet ver van daar stond een werk
tuig, dat door eene alleraardigste
vinding, voor eene zelfwerkende en
zelf aanteekenende balans dienst
doet, en insgelijks bij den landbouw
in gebruik is. Het graan wordt hier
insgelijks boven in een trechter-
vormigen hak gedaan, waaruit het
zeer gelijkmatig naar beneden valt
in een kleiner bakje. Telkens als
het bepaalde gewicht zich daarin
bevindt, kantelt het om, bij welke
beweging een cijfertje verspringt,
dat dus zelf de hoeveelheid, welke
gevallen is, aangeeft.
Die wijse van tellen heeft veel
overeenkomst met het telmachinetje,
dat op de nieuvverwetsche biljarts
zich bevindt, met dit onderscheid,
dat hier niet alleen de tientallen,
maar ook de honderden en duizen
den worden aangegeven. Jongen,
jongen, zei neef, men heeft het den
landbouwer met al dat nieuws wat
gemakkelijker gemaakt, dan ik liet
in mijn tijd had, doch of het er
beter door geworden is, staat in
vele gevallen nog hard te betwij
felen. Alles ging toen wel niet zoo
vlug in zijn werk, doch wij kwa
men er toch, en de opbrengst van
den oogst, zal hoogstwaarschijnlijk
zooveel niet verbeterd zijn. En daar
moeten wij het toch maar van heb
ben. Als ze nu nog eens een werk
tuigje kunnen uitvinden, dat ook
de groei van het graan bespoedigt
en leege aren vol kan maken, dan
zou het wat meer geven.
Een volledige stoomkorenmaler
ontbrak natuurlijk in deze afdeeling
niet. Het werk, vroeger door den
wind verricht, wordt hiermede veel
sneller en veel gelijkmatiger ge
daan, zoodat wij deze machine zeker
eene verbetering op dit gebied kun
nen noemen.
LAATSTE BERICHTEN.
ALEXANDRIE, [4 Oct. De Re
geering heeft een commissie benoemd,
aan welke de jtaak is opgedragen
de enquête in te stellen betreffende
de fellaheer-schulden.
MADRID, 3 Oct. De koning lieeft
zeer veel telegrammen ontvangen
van de souvereinen van Europa,
die hem hunne sympathie betuigen
ter gelegenheid van de te Parijs
voorgevallen gebeurtenissen en hem
met zijn terugkomst; in Madrid ge
luk wenseheii.
Het protest der hier wonende
Franscheu, van een zeergroot aan
tal handteekeningen voorzien, zal
den koning weldra worden aange-
I boden.
MADRID, 4 Oct. Volgens ge
rucht heeft de ministerraad in over
weging genomen de vraag of, ten
gevolge van liet gebeurde te Parijs,
een nota aan de Fransche regeering
behoort gezonden te worden, en
zou morgen, in een door den koning
te presideeren kabinetsraad, de re
dactie van dit stuk vastgesteld
worden.
LONDEN, 4 Oct. De verkiezing
te Manchester van een lid van het
Parlement, ter vervanging van liet
overleden conservatieve lid, den
heer Birley, heeft tot uitslag gehad
dat de lieer Ilouldsworth (de can-
didaat. der conservatieven) met
18,188 stemmen gekozen werd. De
l heer Parkhurst, radicaal en inde
pendent, verkreeg 6216 stemmen.
De candidatuur van laatstgenoemde
was door de liberalen niet goedge
keurd.
LONDEN, 4 Oct. Het huis Suse
Sibeth, dat handel dreef op Oost
en West-Indië en aanzienlijke be
trekkingen met het vasteland had,
heeft zijne betalingen gestaakt. Het
passief wordt op 250,000 p. st. ge
schat.
ALEXANDRIE, 4 Oct. De Egyp
tische bladen melden, dat de Sultan
een commissaris naar Soedan ge
zonden heeft, om hem verslag te
doen van den toestand in die pro
vincie.
Volgens bericht uit Koustantino-
pel is aldaar het gerucht in omloop
dat de Porte voornemens zou zijn
een keizerlijk commissaris naar
Egypte te zenden.
BERLIJN, 4 Oct. Volgens een
mededeeling, van Spaansclie zijde
afkomstig, zou het telegram, door
keizer Wilhelm aan koning Alfonso
gericht, aldus luiden: «Ik betreur
de u te Parijs aangedane beleedi-
ging. Ik weet overigens, dat zij
veel meer mij, dan u raakt."
De graaf van Parijs zag van zijn
aangekondigd bezoek aan koning
Alfonso af, wegens het in de Fran
sche hoofdstad voorgevallen schan
daal.
PARIJS, 4 Oct. Hedenavond was
hier het gerucht in omloop, dat
generaal Thibaudin, minister van
oorlog, zijn ontslag zou genomen
hebben.
BRUSSEL, 4 Oct. Aan de Inaè-
pendance Beige wordt gemeld, dat
2000 werklieden in een deel der
steenkolenmijnen van Bergen (He
negouwen) den arbeid hebben ge
staakt.
RECHTSZAKEN.
Tegen den machinist. W,, Van den Rijn
spoorweg, die beschuldigd wordt, op 12 Aug.
jl. ter hoogte van liet. station Veencndaal
den stoker Z. moedwillig van dc machine te
hebben afgeduwd en daardoor gevaarlijk ge
wond. waardoor laatsgenocmdc gedurende
meer dan 20 dagen ziju werk uiet heeft kun
nen verrichten, heeft het O. M. bij do ar-
rondissements rechtbank tc Arnhem, 42 dage»
gevangenisstraf geëisclit. Aanstaanden Dins
dag zal dc rechtbank uitspraak doen.
BESLUITEN EN BENOEMINGEN.
De koninklijke goedkeuring is verleend
aau de statuten der «Maatschappij Zeebad
Scheveningeu" te 's Hage, zich ten doel stel
lende het thans bestaande Gemeente-Badbnis
te Seheveningcn te verbouwen tot een kur-
zaal of een casino met daarbij behoorende
zalen, hotel, overdekte galerijen of v eranda's
aan zee- of aan landzijde en inrichting voor'
biuneubaden, het doen houwen van een
schouwburglokaal op een gedeelte van den
grond, thans door de stallen ingenomen, het
inrichten van het zeebad tc Scheveuingen,
het exploiteereu van het zeebad en vau de
voorschreven gebouwen en inrichtingen. Dc
heereu L. G. Coblijn. M. A. Reiss, F. J.De
8onnaville cu L. E. Lb ttenhooveu, brengen
in deze vennootschap het crfpachtsrocht op
do gronden waarop het Gemeente-Badhuis tc
8choveningeu. met al zijne aanhoorigheden
en de daarbij behoorenac stallen gebouwd
zijn, benevens de zich thans op die gronden
bevindende gebouwen; verder aan de zeezijde
het boventerras met uitzondering van eene
strook aan de zijde der glooiing ter breedte van
vijftien meters, dat voor het publiek verkeer
bestemd blijft en aan de landzijde en rondom
dc stallen nog eenigeu grond. Het kapitaal
is bepaald op 1 milioen gulden, verdeeld in
duizend aanaeelen, a flOOO. In dit kapitaal
is voor f S00.000 deelgenomen. Dc andere
aandeeleu moeten binnen vijf jaren geplaatst
zijn. Tot leden van dc raad van beheer zijn
benoemd de hecrcn E. 1'. 11 graaf Vau By-
landt, M. A. Reiss cn LE. Üvttenhooven
tot commissarissen de heereu mr. H. Ameshoff,
baron De Caters. L. G. Coblijn. M.Gicbert,
K. J. G. baron v. Hardenbroek v. 's liecraarts-
berg en Bergambacht, A. I. Van Hcuiert,
J. D. Ruys 'lh.Azn., cn 1'. J. De Sonnavillc.
AANBESTEDINGEN.
Door het prov. best. van Noord-IIollund is
gisteren bij enkele inschrijving aanbesteed
1. lïct bouwen ran een ketelhuis en eeno
gasfabriek met bijbehoorende werken, benevens
ccue portierswoning; een cu ander ten be
hoeve van het Riiks-kr.iuk/.Luuigengcslicht tc
Mcdemblik. Raming f34,000. Minste iaschr.
de heer Vos Ar. te Den Helder, voor de som
van f 38,400. 2. Het maken van cene borgloods
voor cene stoomloskraan te IJmuidon. Ra
ming f 29S0. Minste inschrijver de heer Simon
Wit Jr.. te Oterleek, voor de som van f2500.
Voor dc door B. en 17. gisteren ge
houden aanbesteding van hct'bouweb vau
een kautoor met woniug voor den ambtenaar,
belast met hot innen van het haven- cn kaai-
gcld. on ecu terrein aan de Kampervest, zijn
10 inschrijvingsbiljettou ingeleverd. Ilct werk
is gegund aan B. Tijdgaat, laagste inschrijver
voor de som van f 308-1.
MAANDAG 8 Octobsr.
's Gra vcullage. 11.30 ure.-- Het. minisfc.
van waterstaat., handel en nijverheid, aan
het gebouw van het prov. best.; het bcstorte»
van den Oudelaudscheii Zeedijk cu der hoofden
