mm ie» i
„GROEFWANG".
Oplage 10000 Ex.
Maandag- 12 November 1883.
No. 107.
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en algemeene Feestdagen.
Bureau: KLEINE HOUTSTRAAT No. 9.
DruMters^Uitgeyers: BQMANS CoM te Haarlem*
A.DVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag IS uur.
Hoofdagenten voor bet Buitenland: Compagnie Generale de Publicité Etrangèro G. L. DAUBE Co, JOHn. F. JONES, Sucr., Parijs, 31bis, Faubourg Montmartrc.
Van Haarlem naar
Amsterdam.
7.—. 8.32, 8.55, 9.30,11.16,
11.39*, 11.56, 1.8, 2.39*,
3.53, 4.15, 4.44, 5.42, 6.40,
7.13 7.44* 8.54,9.46,10.23,
10.59*.
VERTREKUREN der SPOORTREINEN.
Van Amsterdam naar
Haarlem.
6.15, 7.30* 8.10, 8.30, 9.35,
9.50,11.5,11.50* 12.15, 1.5,
1.30, 3.26, 3.45, 4.30. 4.45,
5.20* 7.30,8.30,9.50,11.—.
WXNTEKDIENST.
Van Haarlem naar
Rotterdam.
7.53*, 8.33,9.4,10.13.12.12*
12.46,1.53, 3.50, 4.16, 5.12,
5.43*, 8.1, 10.13.
Van Rotterdam naar
Haarlem.
6.40, 8.10,9.10,10.20*, 11.5,
1.23*, 2.45, 3.35,5.10,6.27*
7.20, 8.50, 9.50*.
He vertrekuren zijn berekend
Station Delftsche Poort.
De met een geteekende treinen alleen le en 2e klasse.
Van Haarlem naar
den Helder.
6.51,10.7,1.37, tot Alkmaar,
5.2, 8.57.
Van den Helder naar
Haarlem.
6.10, 9.30, 1.30, 7.20
Van Haarlem naar
Zandvoort.
Station H. IJ. S.
7.55, 10.15, 11.38,
4.59, 8.3.
M.
1.33,
Van Zandvoort naar
Haarlem.
8.26 10.49, 12.42, 4.17,
6.15, 8,28.
Gericht aan onze lezers.
TAj die sich nog in den
loop van dit jaar abon-
nceren, ontvangen als
premie
le. den boeienden SS oman
lie Vloek des Vaders.
2e. Ven praehfigen in vier
Meuren gedrukten wanti
kalender.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het aangekondigde wetsvoorstel,
waarbij de Fransche regeering een
nieuw krediet van negen millioen
francs vraagt, ten behoeve der Ton
kin-expeditie, is bij de kamers inge
diend en daarmede de aanleiding
gegeven tot eene herhaling der wei
nig opwekkende discussiën, die voor
een paar weken, gedurende twee
volle dagen, de aandacht der volks
vertegenwoordigers vorderden. Het
lijdt toch geen twijfel of de radicalen
zullen nogmaals beproeven der re-
geering* afbreuk ce doen, en mis
schien gelukt het hun, na de jongste
onthullingen van den Chineeschen
gezant, een grooter stemmental voor
eene motie van afkeuring te winnen.
Immers, niet weinigen zijn er, die
het den minister hoogst kwalijk
nemen, dat hij te zijner verdediging
gebruik maakt van eene dépêche,
welker inhoud, zooals hij wist, of
ten minste weten kon, niet overeen
komstig de waarheid was. De ver
klaringen, die de officieuse pers ter
verontschuldiging van dit feit bij
brengt, achten zij te naïf om eenig
gewicht in de schaal te leggen, en
het is daarom dan ook, dat zij deze
handelwijze blijven beschouwen als
een geringschatting van de achting
aan de kamer verschuldigd. Blijkens
FEUILLETON.
(Een roman uit den achtsten eeuw.)
UIT IIET HOOGDUITSCH VAJI
ADOLF GLASER.
5)
Toen de morgendienst was geëin
digd, gebruikte men een eenvoudig
ontbijt, en daarna werd de arbeid
aangevangen. Groefvvang vernam op
dien dag- eene menigte dingen, waar
van hij vroeger nooit iets had ge
weten. Van alles scheen hem echter
een boek, dat broed- Anselmus
opensloeg en waarin ie jougeling
eene menigte teekens aanschouwde,
die hij in den beginne maar niet
wist waarvoor hij ze zou houden,
het merkwaardigste toe. Hij begreep
echter vrij vlug, dat de samenvoe
ging van die teekens, woorden en
latere berichten van het oorlogs
terrein, is niet de eigentlijke vesting
Bac-Ninh maar wel eene versterking,
die van de verdedigingswerken om
deze stad den sleutel uitmaakt, bij
verrassing genomen.
Een twintigtal soldaten onder
aanvoering van slechts een enkel
officier drong haar binnen zonder
op eenigen tegenstand te stuiten,
en toen zij eenmaal zich er geves
tigd hadden, bleven zij haar bezetten
en men gelooft, dat zij bij het her
vatten der eigenlijke operatiën, van
onberekenbaar nut zal kunnen zijn.
De Fransche minister Waldeck
Rousseau die dezer dagen bij gele
genheid van een feestmaal, de alge
meene politiek van het kabinet
waarvan hij lid uitmaakt, besprak,
wierp ook een terugblik op de onder
scheidene aanvallen, waaraan de
regeering in den laatsten tijd van
de zijde der radikalen blootstond.
Hij achtte de houding dier heeren
verderfelijk voor de rust en de ge
leidelijke ontwikkeling des lands
daar zij kunstmatig eene agitatie
in het leven houdt, die noodlottig
kan worden. Toch zou men zich
vergissen, zoo ging hij een weing
ondeugend voort, indien men meende
dat men de gezindheid der aanval
lers moest afmeten, naar de heftig
heidhunner beschuldigingen. Geens
zins; dezelfde heeren, die voor een
uur geleden het ministerie zochten
te verpletteren, naderen in de pauze
de beschuldigden omden een
of anderen gunsteling in de welwil
lende aandacht van den minister bij
het begeven van eene landsbetrek
king, aan te bevelen. Het behoeft
zeker niet gezegd te worden, dat
(He woorden eene groote mate van
hilariteit opwekten, terwijl zij den
radicalen als een donderslag in de
ooren klonken. Zou het eciuer niet
zinnen voorstelde; en de zaak kwam
hem lang zoo moeielijk niet voor,
als zij later menigeen in het dorp
toescheen, daar sommigen volstrekt
niet konden begrijpen, hoe het mo
gelijk was, dat het geschrevene iets
zeide.
Velen hielden het voor tooverij,
en de vijanden der christelijke broe
ders vonden juist in die kennis van
letterteekens eene zware beschul
diging; en zoo werd iets, dat der
menschheid het meest tot eer had
gestrekt, dezen goeden menschen
ten verderve.
Hoe de tijd voor den jongeling
ten einde spoedde, wist hij niet.
Des namiddags gingen vier der
broeders naar de verschillende dor
pen en de anderen bleven thuis aan
hunnen arbeid. Onderweg vertelde
broeder Anselmus, dat zij in het
land waren gezonden, om de leer des
heils te verspreiden.
Op Groefwangs vragen, waarvan
in alle parlementen zoo gaan, vraagt
zeker menigeen.
President Grévy is een weinig
ongesteld, doch zijne ziekte is niet
van dien aard, dat zij bezorgdheid
wekt, of hem zelfs verhinderd aan
den arbeid zijner ministers deel te
nemen.
De hooge leeftijd van den Duit-
schen keizer belet dezen vorst na
tuurlijk om, zooals het onder ge
kroonde hoofden gewoonte is, het
bezoek van den koning van Spanje
te Madrid met een tegenbezoek te
beantwoorden. Het is daarom dat
de kroonprins in deze de taak van
zijnen vader op zich zal nemen, en
daartoe van uit Napels, in het begin
der volgenden week waarschijnlijk
naar Spanje zal oversteken.
Eene drietal Duitsche oorlogsbo
dems zal het jacht, waarop de prins
den overtocht denkt te doen, bege
leiden. Zou dit voor de Parijsche
heethoofden nog niet eens eene goede
gelegenheid zijn, tot het maken van
een kabaal, dat zij eene anti-Prui
sische manifestatie gelieven te noe
men?
Ook de Oostenrijksche regee
ring is weer aan het onderhandelen
met die van Italië over het reeds
lang uitgestelde tegenbezoek van
keizer Frans Josef, aan koning Hum-
bert. Zooals men weet eischte oor
spronkelijk de laatstgenoemde, dat
Rome als de plaats der samenkomst
zou aangewezen worden, doch hier
tegen bestond hij de Oostenrijksche
keizer nog al eenig bezwaar, omdat
het hem dan moeielijk zou vallen
als hoofd eener Katholieke mogend
heid, Z. H. den Paus voorbij te
gaan. Nu evenwel schijnt men het
over deze zaak eens te zijn, althans
van verschillende zijden wordt be-
sommige zeer kinderachtig waren,
zeide hij, dat alle aanhang'ers der
christelijke leer er toe verplicht
waren, die zooveel in hun vermo
gen was, uit te breiden; wat nu
echter hem en zijne medgezelden in
deze landstreek had gebracht, zou
hij hem later mededeelen, wanneer
hij hem beter zou kunnen begrijpen.
Toen zij in het dorp aankwamen,
werd de jonge Sakser omringd en
ondervraagd, naar hetgeen hij zooal
had gezien en ondervonden; en of
schoon hij bemerkte, dat de menschen
geheel andere dingen verwacht had
den te hooren, zoo waren er even
wel ook enkelen die besloten, toch
ook die merkwaardige nederzetting
der priesters te gaan bezichtigden.
Het duurde niet lang of er vond een
geregeld verkeer plaats, tusschen
de omliggende dorpen en de stich
ting der christelijke broeders. Daar
Groefwang's vader sedert lang was
gestorven, kreeg hij zonder veel
richt, dat de ontmoeting der beide
vorsten te Napels zou plaats hebben.
Voorloopig is de dag nog niet vast
gesteld, zoodat het nog zoo onmo
gelijk niet is, dat de geheele zaak nog
op de lange baan geschoven wordt.
De aardigheid is er dan trouwens
door de langdurige onderhandelingen
reeds af.
De ongeregeldheden in Servië
schijnen voornamelijk te wijten te
zijn, aan de uitvoering van een vroe
ger genomen besluit, waarbij de ont
wapening der burgermacht gelast
werd. In den tijd, toen dit rijk nog
geen vast leger bezat, was ieder bur
ger soldaat, en ontving alzoo van de
regeering de wapenen, waarmede hij
in tijd van nood de veiligheid van
land en stad moest verdedigen. Nu
die wa, enen opgeëischt worden, en
de beambten zoo hier en daar niet
altijd met de noodige bezadigdheid
en kalmte hunne opdracht daarom
trent vervullen, heeft de ontevreden
heid der bevolking haar toppunt
bereikt, en is het op sommige plaatsen
tot daden van openlijk verzet ge
komen. De regeering neemt krach
tige maatregelen om de beweging
te onderdrukken, doch juist het be
zit der opgevorderde wapenen, stelt
de bevolking in staat haar vermeend
recht met kracht te handhaven. De
radikale partij, die voornamelijk van
het gebeurde de schuld draagt, stelt
natuurlijk het ministerie in het onge
lijk, en geeft de regeering de raad,
aan de eischen der ontevredenen toe
te geven, eu de bevolking in het
rustig bezit te laten van de wapenen,
waarmede zij in vroegeren tijd, de
vrijheid van den staat heeft verde
digd. Voor het nieuw te vormen
leger, zoo zeggen hare dagbladen,
zou dan zonder groot bezwaar voor
de financiën des rijks eene geheel
moeite van zijne moeder de toe
stemming, om zich geheel bij broe
der Anselmus aan te sluiten, en
later zelfs voor goed in het broeder
huis te gaan.
Nadat de verschijning der broeders
niet meer dat opzien verwekte, be
gonnen zij verder aan hunne plan
nen gevolg te geven. Zij stonden
hunne aanhangers toe, op een be
paalden dag tot hun te komen en
hunne godsdienstoefeningen bij te
wonen. Wat hun echter het meest
aan 't hart? lag, was de formeele
opname in hun ^ond, en daar waar
hunne leer ing< g vond, riepen zij
de menschen op tot den doop.
Niemand zou gelooven, welke
dwaze meeningen al spoedig door de
menschen werden geuit, en hoe
weinige er in staat waren om ook
aelfs de eenvoudigste beginselen van
het geloof te begrijpen. In de ge
heele landstreek was er ook geen
nieuwe bewapeningaangeschaftkun-
nen worden. Intusschen is op som
mige plaatsen, de staat vati beleg
afgekondigd, en verwacht men wel
dra eene botsing tusschen de ge
regelde troepen en de opstandelingen.
Op den koning moet het geheele
voorval een uiterst pijnlijken indruk
gemaakt hebben, doch ook hij is
van oordeel, dat men geene schrede
achterwaarts moet zetten, maar in
tegendeel tot krachtige maatregelen
zijne toevlucht moet nemen.
Uit Rusland komt weder eens
het bericht, dat de politie eeu aantal
arrestatiën heeft gedaan, daar zij
eene uitgebreide nihilistische samen
zwering op het spoor gekomen was.
Het hoofd van het komplot moei:
wederom eene vrouw, Vera Philip-
pova geheeten, zijn, en met haar
zijn een veertigtal officiereu ia hech
tenis genomen. Dat klinkt geheel
anders, als het bericht dat wij voor
enkele dagen plaatsten, waarin werd
beweerd, dat de partij der ontevre
denen besloten had, voorloopig van
alle verdere daden van geweld af te
zien, ten einde eene vreedzame om
wenteling voor te bereiden. Het
is evenwel een onrustbarend ver
schijnsel, dat in het leger het ni
hilisme zooveel aanhangers telt.
Komt het eenmaal tot eene uitbars
ting, dan kan den Czaar zich op
de trouw zijner soldaten al zeer
weinig verlaten.
Het hoofd der Spaansclie repu
blikeinen Ruiz Zorilla, die in het
buitenland vertoeft, is door den
krijgsraad, belast met de behande
ling der jongste soldatenoproertjes,
opgeroepen, om zich over zijne da
den te verantwoorden. Dat 'hij aan
die oproeping geen gevolg zal ge-
enkele, behalve Groefwang, die in
het minst bevroedde, hoe de onster
felijkheid der ziel verstaan moest
worden. De meesten meendeu, dat
de doode lichamen weder levend wer
den; en daar de christelijke broeders
er ook op aandrongen, dat de doo-
den niet zouden worden verbrand,
maar begraven moesten worden, zoo
waren de bijgeloovigen overtuigd, dat
de lijken na eenigen tijd uit het graf
komen en weder voortleven zouden.
Het was zeer natuurlijk, dat de
verschijning der christelijke priesters
ook op het heerenhuis niet onbemerkt;
bleef, maar in den eersten tijd kon
niemand te weten komen, hoe men
er daar over dacht. Er waren even
wel bewijzen genoeg, dat zij nauw
keurig bespied werden; maar keer
Hein o was het nog niet eeu», hoe
hij zich tegenover hen zou gedra
gen. Wel was het, zoover menscken-
geheugen reikte, bekend, dat de
vrouwen van de Ileiuroder burcht
