Oplage 10000 Ex.
Vrijdag 23 November 1883.
No. 117.
FEUILLETON.
GR OEF WANG".
A BONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand.40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en algemeene Feestdagen.
Bureau: KLEINE HOUTSTRAAT No. 9.
Drukkers-Uitgeyers: BOMAHS Co., te Haarlem.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co, JOH?.'. F. JONES, Sucr.. Parijs, 31bis, Faubourg Montmartre.
Van Haarlem naar
Amsterdam.
7.—. S.32, 8.55, 9.30,11.15,
11.39*, 11.56, 1.8, 2.39»,
3.53, 4.15, 4.44, 5.42, 6.40,
7.13, 7.44* S.54,9.46,10.23,
10.59*.
VERTREKUREN der SPOORTREINEN.
Van Amsterdam naar
Haarlem.
6.15, 7.30* 8.10, S.30, 9.35,
9.50,11.5,11.50* 12.15, 1.5,
1.30, 3.26, 3.45, 4.30. 4.45,
5.20*, 7.30, 8.30, 9.50,11.—.
WINTERDIENST. De met een geteekende treinen alleen le en 2e klasse.
Van Haarlem naar
Rotterdam.
7.53*, 8.33,9.4,10.13.12.12*
12.46,1.53, 3.50, 4.16, 5.12,
5.43*, 8.1, 10.13.
Van Rotterdam naar
Haarlem.
6.40, 8.10,9.10,10.20* 11.5,
1.23* 2.45.3.35,5.10,6.27*,
7.20, 8.50, 9.60*.
De vertrekuren zijn berekend
Station Delftscne Poort.
Van Haarlem naar
den Helder.
6.51,10.7,1.37, tot Alkmaar,
5.2. 8.57.
Van den Helder naar
Haarlem.
6.10, 9.30, 1.30, 7.20
Van Haarlem naar
Zandvoort.
Station H. IJ. S. M.
7-55, 10.15, 11.38, 1.33,
4.59, 8.3.
Van Zandvoort naar
Haarlem.
8.26 10.49, 12.42, 4.17,
6.15, 8,28.
Sericht aan onze lezers.
Zij die zich nog in den
loop vnn dit jaar abon
neer en* ontvangen als
premie
le. den boetenden IIoman
De Vloek des Vaders.
2e. Ken praehfigen in vier
kleuren gedrukten wand
kalender.
"Verzekering volkszaak.
Verzekering Humaniteitszaak.
Verzekering Godsdienstplicht.
(Slot.)
Te beweren, dat de christen niet
voor de toekomst moet zorgen, zou
eene verkeerde uitlegging van het
Evangelium zijn, want de mensch,
die in zijne jeugd alleen voor den
dag leeft, alles uitgeeft wat hij ver
dient, niets weglegt voor den ouden
dag en voor ziekten, die onvermij
delijke uitgaven van hem vorderen
en hem zijne gewone verdiensten
ontnemen, die mensch kan met
recht als een dwaas aangemerkt
worden. Neen, de godsdienst be
schouwt de levensverzekering als
eene zedelijke handeling, omdat die
handeling in overeenstemming met
rechtvaardigheid en liefde is.
De heer Garrière, professor van
Saint Sulpice, verklaart in zijn Traité
des contratsdat alle Godgeleerden
de verzekering-en als zeer wettige
en zeer nuttige overeenkomsten be
schouwen, omdat zij zeer in over
eenstemming zijn met de rechtvaar
digheid en zeer voordeelig zoo voor
het algemeen als voor het hij zonder
belang zijn. De kardinaal Cousset
behandelt in zijne Théologie morale
evenzeer de verzekeringen en de
lijfrenten. De eerste levensverzeke-
ringmaatschai pij was eerst van het
jaar 1706. Thomas Allen, bisschop
van Oxford, was de stichter.
(Een roman uit de achtste eeuw.)
UIT HET IIOOGDUITSCH VAN
ADOLF GLASER.
15)
Toevallig stond hij nu een oogen-
blik naast jonkvrouw Gerrita en
uitte hetzelfde verlangen, waarop
zij hem met hoogmoedig'en blik te
verstaan g-af, dat deze feesten een
gruwel waren voor de edelgeboren
bewoners der landstreek, en deze ze
verafschuwden. Dit gezegde deed
hem weder herinneren, dat hij uit
het geringe, ondergeschikte volk
afstamde en liet slechts aan zijne
kunst dankte dat hij onder de voor
name lieden werd geduld.
Iedere keer dat het volk voor
het feest der nieuwe bladen, den
Verboden is de buitensporige liefde
voor rijkdommen, het zich uitslui
tend bezighouden met stoffelijke be
langen. De godsdienst verbiedt ech
ter niet 'rijkdom, die rechtmatig door
arbeid verkregen en met rechtvaar
digheid en liefde billijk verdeeld
tvordt.
De meest gewone behoedzaam
heid schrijft ons toch voor, onze
uitgaven zoo te regelen, dat wij ieder
jaar iets kunnen ter zijde legg
om ons en de onzen in de toekomst
tegen nood te beveiligen.
Dat doel is op geene wijze zoo
gemakkelijk te bereiken als door de
levensverzekering, die in den grond
der zaken slechts eene vindingrijke
en snelle vermeerdering van het
bespaarde is. Het kost ons voorze
ker eenige moeite ons te onthouden
van het tegenwoordige genot onzer
inkomsten, doch deze opofferingen,
met liefde gedaan, zullen te gemak
kelijker gemaakt worden door den
godsdienst, altijd gereed om mati
ging onzer begeerten in te boeze
men en die ons met de Goddelijke
hulp de noodige kracht en energie
schenkt om onze plichten te ver
vullen.
Zoo komt de abt Quéant tot de
gewis veel beteekenende en diep in
grijpende gevolgtrekking, dat de
levensverzekering voor alle christe
nen een maatschappelijke en gods
dienstige plicht is. Was een huis
vader er zeker van, veel jaren te
zullen leven gewis zou hij dan
met meer voordeel voor zich en de
zijnen kunnen sparen. Doch wie
bezit die zekerheid. De levensverze
kering biedt hem de zekerheid, dat
de zijnen bij zijn overlijden, wan
neer dit ook moge plaats hebben,
tegen nood en ellende zullen ge
vrijwaard zijn. De huisvader, die
geen geldelijk vermogen bezit en
haveroogst en de kortste dagen, drie
maal drie dagen werd toegestaan;
als wanneer de arme lijfeigenen zich
op hunne wijze ook eens vrij ge
voelden, waren voor de edelen da
gen van afschuw eu die plaatsen
waar alsdan het volk bijeenkwam,
hunne oogen beruchte oorden
van woeste uitgelatenheid.
Spoedig was men in 't hartje van
den winter. Bijna gereg'eld iederen
dag las Groefwang de vrouwen iets
uit het evangelieboek voor of zij
schreven runen en letters en stelden
woorden samen, die de vrouwen met
ekleurde draden op lijnwaad tracht
ten na te bootsen. De misnoegdheid
die de jonge man op den eersten
dag had gevoeld, toen jonkvrouw
Gerrita hem haar plan mededeelde,
I was reeds na weinige dagen ver-1
i dwenen en spoedig' was hij van J
I een geheel tegenovergesteld gevoe-1
len, daar hij het oogenblik niet kon I
I afwachten tot hij in de vrouwen- i
zich niet verzekert, is daarom dan
ook strafbaar. Groot is de verant
woordelijkheid, die hij op zich laadt,
wanneer hij van zijne dagelijksche
verdiensten niet iets bespaart en dat
bij eene verzekeringmaatschappij
stort, ten einde hierdoor zijne na
bestaanden bij zijn overlijden eene
uitkeering te ver-.ekeren. Zonder die
voorzorg kan een braaf huisvader
nooit gerust het hoofd nederleggen.
III.
Eere den geestelijke, die zoo voor
eene goede zaak pleit als de abt
Quéant doet. sue houding tegen
over de verzekering is niet passief
maar bepaald actief.
Wordt zóó en op zulk eene wel
sprekende wijze op het nut en de
hooge zedelijke waarde der verze
kering gewezen eindelijk zal de
onvruchtbare logge masse van voor
oordeel en onverschilligheid de
tegenstand opgeven eindelijk zal
dan de rots der onkunde en onbe
dachtzaamheid te pletter geslagen
worden. Dit is niet alleen waar
voor het verzekeringsidée, maar voor
alle ethische en dus uit reine bron
voortvloeiende denkbeelden.
Begeven wij ons thans van het
gebied der theorie op dat der prak
tijk. dan moeten wij vooral er op
wijzen, dat het volstrekt niet on
verschillig is, bij welke maatschappij
men zich doet verzekeren.
Er zijn maatschappijen, die reeds
bij de oprichting de kiemen van
ondergang in zich droegen, omdat
men als aanloksel lage tarieven ge
kozen en niet geluisterd had naai
de waarschuwende stem van weten
schap en ervaring. En wanneer het
a posteriori blijk dat zulk eene
maatschappij aan hare verplichting
niet voldoen kan dubbel is dan
ramp. Al het bespaarde is ver
zaal werd ontboden; ja, op dagen
dat dit niet het geval was, werd
hij droefgeestig en wist hij niet
hoe hij den tijd door zou brengen.
Groefwang moest spoedig beken
nen dat de tegenwoordigheid der
heerendochter hem deze bijeenkom
sten zoo lief en dierbaar maakte;
dat hij spoedig nergens anders meer
aan dacht, en er steeds op uit was,
nieuwe onderwerpen van gesprek te
verzinnen, om het lieve gezicht, der
zachtzinnige Editha vriendelijk op
hem gericht te zien. Wel is waar
was hij er zeer verdrietig onder, dat
ook Editha, gelijk de andere edel-
vrouwen van zijn geboorteland
van de mannen was geen sprake
aan het lijden en sterven van den
Heiland geen heteekenis hechtte.
Veel liever hoorden zij, wanneer
Gerrita de geschiedenis van den
ouden Hildebrand en zijn zoon Ha-
dubrand, of van den gehoornden
Siegfried, of van den strijd der vrou-
loren gegaan en het doel, waarvoor
men spaarde verzorging bij over
lijden der nabestaanden is niet
bereikt. Dat is een ijselijke toestand,
Ook een ordeloos en kwistig beheer
kan tot gelijke teleurstelling leiden.
Vooral wat de wetenschappelijke
grondslagen eener verzekeringsin
stelling betreft, is het voor den leek
zeer moeielijk zich te vergewissen
of die goed zijn, terwijl hij ook niet
altijd gelegenheid heeft dienaan
gaande een deskundige te raadple
gen. De zaak staat dus volstrekt
niet gelijk met het sluiten van iedere
andere overeenkomst of met het aan
gaan van een koop. Voorlichting
van de vak- en dagbladpers is dus
voor het publiek van het grootste
belang. Wat de vakpers betreft, deze
bepaalt zich hier te lande alleen
tot de «Verzekeringsbode», die, steeds
haar roeping en doel getrouw, met
de meest mogelijke onpartijdigheid
inlichtingen verstrekt omtrent het
verzekeringswezen in 't algemeen,
de levensverzekering in het bij
zonder en zijne kolommen voortdu
rend openstelt voor loyalen strijd,
om zoo door strijd en wrijving van
denkbeelden tot naarheid te komen.
Tot bereiking van het goede doel
is de vakpers alleen echter voors
hands niet bij machte. Zij heeft het
bondgenootschap, den steun der dag
bladpers nog noodig. De onderhavige
artikelen strekken om een stap op
dien weg te doen.
Wij beginnen thans met den in
druk weer te geven die op ons ge
maakt heeft de lezing van de statuten
en verdere stukken, betreffende de
eerste Neierlandsche verzekering-
maatschappii op het leven tegen
invaliditeit en ongelukken, gevestigd
te 's-Gravenhage. De indruk was
zeer gunstig. Wij staan hier blijkbaar
tegenover eene ernstige onderneming.
wen Grimhilde en Brunhilde en den
bloedigen wraak aan het koningshof
I te Worms uit haar hoofd opdischte.
jDan straalden de oogen der harts
tochtelijke vrouwen en de schoone
Editha klapte in de handen en prees
de helden die met het zwaard
hunne vijanden hadden vernietigd.
Bij zulke gesprekken was het den
schrijver of hem het hart in de
horst werd saamgedrukt cn zijn
keel werd toegeknepen; dan zag hij
dikwijls in gedachte het beeld van
den dooden Anselmus die de zieken
idoor de kracht van het evangelie.
I troost en lafenis had gebracht. Wel
waren ook Gerrita en Editha steeds
bereid voor de ongelukkigen zorg
te dragen, en den zieken en gebrek-
kigen voedsel of versterkende dran
ken te zenden, maar dit geschiedde
toch meestal met afgewend harten
I zonder die ware menschenliefde, die
i uit de leer van het evangelie voort-
I vloeit.
Zoowel hare grondwet de statu
ten als de voorwaarden van ver
zekering, instructiën enz. doen blij
ken, dat men partij heeft getrokken
van zoo hier te lande als elders op
gedane ervaring, dat men de eischen
der wetenschap met die eener goede
en zuivere administratie heeft in
overeenstemming gebracht.
Al dadelijk wijzen wij op de voor
treffelijke bepaling van art. 32 der
statuten, krachtens welke ook aan
de verzekerden deel wordt toegekend
in het toezicht op den gang van
zaken. Zij toch hebben volgens dit
artikel recht de vergadering van
aandeelhouders hij te wonen en daarin
eene adviscerende stem uit te bren
gen. Bovendien worden luidens art.
10 na het vaststellen der eerste balans
door verzekerden van afdeel ing I
bij meerderheid van stemmen twee
commissarissen uit de verzekerden,
die dezelfde rechten hebben, gekozen.
De bepalingen omtrent de zeker
heidsfondsen getuigen van groote
voorzichtigheid. Ieder der beide ai-
deelingen heeft haar afzonderlijk
zekerheidsfonds. Zij dienen elk (art.
38) «tot dekking der eventueele ver
liezen in de respectieve afdeelingen,
«met dien verstande, dat het eene
«zekerheidsfonds nimmer voor de ver
st liezen in de andere afdeeling zal
«mogen worden aangesproken.»
Ook met betrekking tot het vast
stellen der maxima voor beide zeker
heidsfondsen is men oordeelkundig
en hoogst omzichtig te werk gegaan.
Ofschoon de twee afdeelingen finan
cieel seherp van elkander geschei
den zijn, heeft men voor beide slechts
ééne administratie. Dit heeft zoo voor
aandeelhouders als verzekerden het
gunstig gevolg, dat de kosten van
beheer (over beide afdeelingen om-
Levensverzekering en dergelijke.
De winter verstreek, en het hart
van den schrijver teerde van den eenen
dag in den ander van de blikken
die de schoone Editha hem schonk.
Het feest der korte dagen werd
hier, even als in het dorp Heinrode,
met vroolijke opgewektheid gevierd.
Bijna nog des middernachts hoorde
men een luid jubelen en uitroepen
de vuren werden ontstoken, de den-
neboomen opgericht en dennetakken
op de vuren verbrand, zoodat de lucht
met heerlijke geuren bezwangerd
werd. Dan kwamen overal de jonge
lieden, die zich in dierenhuiden liad-
den gehuld en van grauw mos
I haarden aangehecht, in de huizen
I en bedreigden de kinderen, dié in
hun angst luide schreeuwden en
zich aan hunne moeders vastklem
den. Om hen weder gerust te stellen,
I werden hun dan allerlei uit hout
I gesneden voorwerpen om mede te
spelen, geschonken en daarna steeg
I de vreugde ten top hij de aanstaande
