Moeder en Zoon.
3e Jaargang.
Dinsdag 10 November 1885.
No. 720.
Hollandscïie eerlijkheid!
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommera 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zen-en algemeene feestdagen.
Brieven, geiden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenlandcompagnie Générale de i ublicitc Etrangere G. L.
BA UB F 8r Go., JOH. F. JONFS. Sucr., Parijs, 3 Ibis Faubourg Montmartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uur.
Koloniaal museum op het Paviljoen
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Ingang aan de Dreefzyde 2e deur. Geojiend dagelijks van 10 tot 4. uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs eu leden der Nederlandsciie Maatschappij ter bevordering -
van diploma vrije» toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents p
-- - - v.VRH Nijverheid hebben op vertoon ran diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, km
n Nijverheid hebben op
persoon. Donateurs OE
ld0n""dei- Ncderlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, Ritual on geschiedenis, vooral
au Nederland en meer bijzonder van het Haarlemache Bisdom, Kruisweg Mo. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Dóorloopendo toegangskaarten voor een geheel jaaï
1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, ram 15 October tot 14 April op die dagen van 103 uur tegen betaling van 25 cents per persoon, alleen dp
ion&uten kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot 14 Jaren niet dan ouder behoorlijk geleide.
museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 113 uur. Teylers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag eu Zaterdag van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopaii
en Zaterdag van 2—4 unr. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 en Donderdag van 2—3 uur. Toegang (deur Oudegroonmarkt) vrij.
De Hollaudsche eerlijkheid is sinds
euwen spreekwoordelijk geweest;
raaraan wij liet voorrecht te danken
tebben, dat we bij andere volkeren
a zulk een goed blaadje staan, is
oor velen een raadsel, die het le
en en streven van onze voorvade
aandachtig nagegaan hebben^
et is toch algemeen bekend, dat
e van oudsher echte duitendieven
?aren en dat ze vele middelen om
ijk te worden als g*eoorloofd be-
ehouwden, die op den keper gezien,
niet in den haak waren. Toch
er redenen geweest zijn,
oud-Holland den lof ver-
zoo bijzonder eerlijk te zijn,
rant geen koe is er bont of er is
sn plekje aanwerkelijk waren
onder de oude Hollanders «en
root aantal kooplieden, die stipt en
handelden; wier woord
voor hen een wet was en
ie, als het tijd was van betalen,
iet het geld in de hand gereed
onden. Aan deze laatste reden voor-
is het o. i. te danken, dat we in
een goeden naam bij het bui-
stonden, want Hollandsch
en soliditeit waren voor-
8en zoo nauw aan elkander ver-
inden, dat ze niet te scheiden
aren. Misschien waren ook de
met wie wij betrek
onderhielden, minder nauw-
als het op betalen en op be-
ouw baarheid aankwam, en dan is
;t zeer goed mogelijk, dat onze
lorvaderen de rol van Eén-oog in
land der blinden vervuld hebben.
Wat er van zij, dat staat vast,
ons volk het eenige was, waar-
ee de bevolking van Japan gedu
nde twee eeuwen wilde handel
FEUILLETON.
irif naar het Italiaansch door Dr....
Ille Hoofdstuk.
Zij moest, om bij de trap te ko
en, de beide jonge beeren voorbij,
Gaston bad, voor zij bij hem was,
d genoeg, baar prachtige oogen
bewonderen, die zij, zonder vrees,
sar ook zonder koketterie op Henri
n vriend liet rusten. Zij was zóó
nvoudig, maar tocb met zooveel
laak gekleed, zooals men bet, be-
■lve in de hoofdstad der modes,
Iden vindt en even bescheiden,
i baar toilet gekozen was, even
aehtig vond bet Gaston, die in de
ltste maanden zich tot een bevoegd
ihter in zulke zaken had gevormd.
drijvenalleen aan ons was bet ge
oorloofd, op bet eilandje Decima met
hen betrekkingen te onderhouden,
nadat dit vroeger ook aan Span
jaarden en Portugeezen vergund
was geweest, en dit voorzeker was
we! een eer en tevens een groot
voordeel voor de Nederlanders. Ook
is het bekend, dat verscheidene
groote staatslieden, die vóór en na
een gewichtige rol in de geschie
denis van ons land gespeeld hebben,
even onomkoopbaar waren als wij
len de Romein Fabricius, dien men
eerst door aanbieding van groote
sommen gelds, later door vreesaan-
jaging trachtte over te halen om
zijn land te verraden. Leefden niet
velen dier staatslieden uiterst een
voudig, zelfs zóó, dat zij er, evenals
onze groote Thorbecke, niet eens een
huisknecht op nahielden? Onbeperkt
was het vertrouwen in hen en vrije
lijk hadden zij het beheer over de
schatten, die toenmaals in de schat
kist vloeiden en.... ze bleven eerlijk,
zoodat zij bij hun dood weinig of
niets achterlieten. Op hen dus was
de oud-Hollaadsche eerlijkheid toe
passelijk en door hen is zij spreek
woordelijk geworden.
Tegenover deze voorbeelden staan
echter andere, die niet zoo gunstig
voor ons voorgeslacht pleiten. Toen
de Oost- en de West-Indische com
pagnie op het toppunt van haar
bloei waren, gingen er duizenden
ondernemende Hollanders naar onze
overzeesche gewesten en hun allen
was het hoofdzakelijk om rijk wor
den te doen. Om dat doel te berei
ken, waren bijna alle middelen in
hun oog geoorloofddaarvoor onder
drukten zij den JavaaD, maakten
zich aan allerlei afpersingen schul
dig en binnen weinige jaren keerden
zij met een aanzienlijk vermogen
terug, dat niet altijd eerlijk met den
Henri vond de wijze, waarop zijn
vriend het jonge meisje aanstaarde,
een weinig aanmatigend en haastte
zich daarom, haar te groeten, voor
zij hen voorbij gegaan was. Zij be
dankte hem met een vriendelijken
glimlach.
Gij gaat naar het concours,
juffrouw Minny?zeide Henri, die
de gelegenheid wilde aangrijpen, den
vriend zijn schoone buurvrouw voor
te stellen.
Zeker, mijnheer De Langes, en
ik hoop, dat uw beste wenschen
voor den goeden afloop mij zullen
begeleiden.
Niet alleen de mijne, maar ook
die van mijn vriend, dien gij zoo
even door uw gezang in verrukking
gebracht hebt: mijnbeer Gaston de
Marei! mejuffrouw Minny Millner!
voegde hij er bij, waardoor de voor
stelling was afgeloopen.
Gaston maakte een onberispelijke
buiging, die zij met een sierlijken
handel verdiend, maar meestal aan
de inlanders onstolen was. Uitdien
tijd dagteekeut dan ook het bekende
gezegde: «Grooteu stelen, kleinen
stelen, maar grooten het meest!»
In het midden der voorgaande eeuw
ging het hier te lande niet beter.
Iu de meeste steden stonden eenige
aanzienlijke familiën aan het hoofd
van het bestuur, en alle posten, die
eer, maar vooral voordeel afwierpen,
deelden zij broederlijk onder elkan
der en onder familieleden en vrien
den, enfin, dit ziet men tegenwoordig
nog wel gebeureu I maar zoo waren
ook de voornaamste betrekkingen
bij het leger aan zoons en neven
van hooggeplaatste mannen bege
ven in dien tijd was de conscriptie
of loting nog niet bekend en het
leger bestond uit vrijwilligers, die
tegen handgeld, een vaste soldij en
deel in den buit iu oorlogstijd aan
geworven werden. Toen bet er ech
ter op aankwam, dat het leger te
velde moest trekken, bleek het, dat
het aantal soldateu veel grooter was
op het papier dan in de werkelijk
heid; zeer behendig hadden de be
velhebbers zich geregeld handgeld
en soldij, zoomede de kosten van
onderhoud laten uitbetalen voor
mannen, die niet in dienst waren
en hadden met het onschuldigste
gezicht ter wereld de voordeelen,
die daaruit voortvloeiden, opgestre
ken, zeer ten nadeele van het land,
dat bij de nadering des vijands zoo
goed als hulpeloos was. Slechts op
parade- en inspectiedagen zorgden
die officieren, dat hun afdeelingen
door gehuurde manschappen tamelijk
voltallig waren.
Justus van Effen, een beroemd
schrijver uit de voorgaande eeuw,
hekelde in een zijner geschriften,
die zoogenaamde eerlijkheid en wees
er op, hoe ieder bijna een dief in
hoofdknik beantwoordde.
Ik heb reeds het genoegen
gehad, mijnheer te zien, zeide
zij met een schalkschen lach.
Mij? riep Gaston verbaasd
uit, hebben wij elkander mis
schien reeds ergens ontmoet?
Niet ver van hier, antwoord
de zij plagende.
Gaston zag haar vragend aan.
Ik was heneden in de kamer
van den portier, toen uw rijtuig
stilhield, en ik had juist nog gele
genheid, uw prachtige paarden te
bewonderen. Die zoo gelukkig is
met zulk een rijtuig Parijs te door
kruisen....! voegde zij er met kin
derlijke naïviteit bij.
Het is tot uw beschikking,
juffrouw Millner, hernam Gas
ton op beleefden toon, en ik hoop,
dat gij mij de eer wilt aandoen, van
mijn aanbod gebruik te maken, daar
gij toch naar het Conservatoire moet
gaan.
zijn nering is. Het schijnt dus, dat
er in weerwil van die bekende eer
lijkheid der Hollanders en vooral
der Hollaudsche kooplieden veel ge
daan werd, wat de toets der recht
vaardigheid niet doorstaan kon. Ge
lijk de adelstand gaarne zich be
roemt op de heldendaden van zijn
edel voorgeslacht en op de ver
diensten ervan teert, zoo rusten ook de
kooplieden van heden volgaarne op
de lauwereD, die hun voorgangers
op het gebied van eerlijkheid be
haald hebben en het is in hun oogen
een axioma, dat liollandsche hande
laars ook thans nog de eerlijkste
lieden ter wereld zijn. «Wie een
maal den naam hebben vroeg op te
staan, kunnen gerust wat langer
blijven liggen,» zoo redeneeren zij,
en «nu wij als eerlijk eu solied be
kend staan, kan er wel eens wat
onder door, wat minder goed is.»
Althans de ondervinding bevestigt,
dat er velen zoo denkeu en.... han
delen! Dit gaat zelfs zoo ver, dat
het buitenland aan die hooggeroemde
Hollandsche eerlijkheid is gaan twij
felen, en als we nu niet reeds op
die onderscheiding van rroegeren
datum konden aanspraak maken,
zouden we haar niet meer verkrij
gen. In Engeland zijn sedert ge-
ruimen tijd de Hollaudsche waren
lang niet meer zoo gezocht al» vroe
ger, omdat de bewoners van dat
rijk de ondervinding opgedaan heb
ben, dat er door ons grof en veel
geknoeid wordt, 't Is hard het te
moeten zeggen, maar het is beter
den vinger op de wondeplek te leg
gen, dan spijkers op laag water te
zoeken. De boter, die bij duizenden
ponden uit Friesland eu elders hier
te lande naar dat rijk gezonden
wordt, vindt er bijna geen aftrek
meer; herhaaldelijk is het gebleken,
dat er door Friesche boeren en han-
Het jonge meisje kon een ondeu-
genden, maar vroolijken lach niet
bedwingen.
O, neen, riep zij met haar
heldere stem, ik dank u zeer,
mijnheer De Marei. Wat zoude men
op het Conservatoire zeggen, als ik
in zulk een ekwipage, en iu gezel
schap van een heer door Parijs reed?
Neen, dat is onmogelijk.
Gaston liet zich echter niet van
zijn stuk brengen.
Maar mijn aanbod kon niet
onschuldiger zijn, dan het nu is,
zeide hij, mijn vriend De Langes
en ik stonden juist op het punt, te
gaan rijden.... en gij kondet gemak
kelijk met ons....
Minny lachte niet meer.
Rijdt mijnheer De Langes ook
mede?
Zeker.
Dat is iets anders, dan....
Dat dacht ik juist ook.
Ik houd u aau uw woord en
delaars vet of kunstboter in de vaten
gestoken wordt: en zulke waar dan
duur te betalen, daarvoor is de En-
gelscbman te praktisch. De aard
appelen eu andere vruchten uit het
Westland, die vroeger schatten gelds
naar ons land deden terugstroomen,
vinden onder de zonen van Albion
weinig afnemers meer, omdat de
Westlandsche boeren den Engelsehen
knollen voor citroenen wilden ver-
koopen en slechte waar evenzeer
aan de markt brachten, als beste.
Hoe langer hoe meer schijnt de
Hollaudsche eerlijkheid vetloren te
gaandat bemerkt niet alleen het
buitenland, maar ieder onzer kan
bet dagelijks ondervinden. Doen
vele winkeliers niet krijt of meel
onder bun suiker, verkoopen zij Diet
mindere kwaliteit van winkelwaren
als beste; wordt er door de boeren
geen kunstboter in den vorm van
natuurlijke boter ter markt gebracht
en laten zij ze niet als echte betalen,
brengt Cirio niet wekelijks eeD milioen
Italiaansche eieren in ons land, die
door kooplieden eu boeren opge
kocht, met vierdubbele winst als
verscbe, inlandscbe eieren aau den
man gebracht worden? Klaagt ieder
niet zijn nood over de slechte melk,
die er verkosht wordt, welke vloei
stof in plaats van roomkleurig,
hemelsblauw ziet, eu wordt er zelfs
geen kleursel in het waterachtige
vocht gedaan, om de melk een na
tuurlijke kleur te hergeven? Zui
vere, onvervalschte wijn is op wei
nig plaatsen meer verkrijgbaar, dure
sigaren verkoopt men, zoo het heet
rechtstreeks geïmporteerd van Ha-
bana of Manilla en ten slotte blijkt,
dat men noteblaren rookt met een
dekblad van beste tabak er om
been! 't Is knoeierij links, en rechts;
bij aanbestedingen van eenig ge
wicht verschilt de inschrijvingssom
rijd mede.
Te veel eer, juffrouw Millner.
Minny trok een gezicht, alsof zij
zeggen wilde, dat dit haar niet veel
koude schelen.
Gij zult dus de goedheid heb
ben, mij aan het Conservatoire te
laten uitstappen vraagde zij.
Wij zullen er onmiddellijk
heeurijdeu; het ligt op onzen weg,
daar wij naar het Bois de Bologue
gaan.
Hij bood het jonge meisje den
arm, t»eu zij beneden aau de trap
waren, maar Minny hield zieb, alsof
zij het niet had opgemerkt en snelde
naar de huisdeur. Eenige minuten
later snelden Gaston's vurige rossen
met de drie jonge lieden in de rich
ting der Seine. Het was een prach
tige najaarsmorgen; de lucht was
helder en de zonnestralen verspreid
den een aangename warmte.
Minny zat achter in het rijtuig
eu kon van haar zitplaats juist de
