Moeder en Zoon.
3e Jaargang.
Maandag 30 November 1885.
No. 737.
ABONNEMENTSPRIJS:
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zen- en algemeene feestdagen.
ADVERTENTIËN:
Voor zijn fatsoen
FEUILLETON.
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor net Buitenland -, (.ompagnie Générale de x ublicite Etrangère G. L.
DA UBE 3' Go., JOH. F. JOH GS. Stier., Parijs, 31 bit Faubourg Montmartre.
ran 1—5 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cent».
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uur;
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang aan de Dreefcijde 2e deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 conts per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsche Maatschappij tor bevorderiug van Nijverheid hebbea Of
fertooa van diploma vrijen toegang, donateurs roet gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateur*
•den der Nederlandsche Maatschappij ter bevorderiQg vaa Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, kunst eu geschiedenis, voor»l
van Nederland en raeer bijzonder van het Haarlemsche Bisdom, Krnisweg No. 69. Geopeud dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van J05 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jaat
1 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 103 uur tegen betaling van 25 cents per peraoon, alleen Of
Ion dagen kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beucden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kiuderen van 8 tot 14 jaren niet dan onder behoorlijk geleide.
Ttvlers museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van J1o uur. Teylers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geoptmi
Woensdag ea Zaterdag van 24 unr. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van l2 en Donderdag van 28 uur. Toegang (dour Oudegroenmarkt) vrij.
Het menschelijk opzicht speelt in
de wereld een zeer groote rol, en
bijna ieder houdt bij zijn daden
rekening met hetgeen anderen er
van zullen zeggen. Zeker, er zijn
eenige wetten en vormen, waaraan
elk, die den naam van beschaafd
mensch wil dragen, zich moet hou
den omdat hij bij nietopvolging
daarvan buiten het verkeer met fat
soenlijke menschen wordt gestooten;
maar de gewoonte om zekere vor
men in acht te nemen ten opzichte
van anderen, is vooral in den laat-
sten tijd tot een ziekte overgesla
gen, die hare ernstige, ja, bedenke
lijke zijde heeft; en daarom dunkt het
ons goed, heden eens spijkers met
koppen te slaan en op een dreigend
gevaar te wijzen.
Rijken en armeD, ouden en jon
gen beijveren zich tegenwoordig, om
zich angstvallig af te vragen«is
dit of dat, wat ik ga verrichten,
niet beneden mijn fatsoen of zelfs in
strijd daarmede?» Zoo is langzamer
hand dat zoogenaamd «fatsoen» de
tiran geworden, die ons allen be-
heerscht en overheerscht en onge
hoorde wetten stelt aan zijn onder
danen, en de leden der maatschappij
maken het elkander uiterst lastig,
door bet in acht nemen van alles,
wat onder dat rekbare woord fat
soen verstaan wordt. Om hun fatsoen
te houden gaan de aanzienlijken
's zomers geregeld naar het buiten
land, ofschoon zij vooraf weten, dat
«Oost West, thuis best» is en zij in
weerwil van de peperdure hötels en
de onvermijdelijke fooien, in weer
wil van de buitengewone onkosten,
die zij zich moeten getroosten, aan
velerlei ongemakken, vermoeienissen
Vrij naar TietItaliaansch door Dr....
24)
Xle Hoofdstuk.
De pauze duurde langin de loges
en beignoires heerschte een groote
drukte en buiten in de couloirs en
gangen herhaalde men op allerlei
wijzen de melodieën, die kort te
veren zulk een hij val hadden inge-
oogst. Het slot van het stuk gaf
aanleiding tot een nieuwe ovatie aan
de gevierde kunstenares, die huiten
zich zelve was van genot. Maar er
was ook niemand, die haar dit ge
not misgunde of die niet gaarne het
zijne had bijgedragen, om dit te
vermeerderen.
Henri en Gaston verlieten hun
en ontberingen bloot staan, terwijl
het genoegen, dat zij gesmaakt heb
ben, in eigen land en eigen omge
ving met minder opofferingen te
smaken viel. Om hun fatsoen geven
zij 's winters in hun woonplaats kost
bare partijen, die zij wel zeer goed
kunnen betalen, maar waarvan zij
zeer gaarne verschoond hieven, om
dat zij weten, dat er na afloop der
partij door velen van hen, die van
hun gastvrijheid gebruik maakten,
allerlei gegronde of ongegronde
aanmerkingen zullen gemaakt wor
den. Om hun fatsoen niet te ver
gooien laten de zonen dier aanzien
lijken menigmaal jeugdige meisjes
van lager stand, aan him lot over,
nadat zij haar eerst het hoofd op
hol gebracht en dure eeden van
trouw en liefde gezworen hebben en,
of het met het fatsoen dier meisjes
dan gedaan is, daarmede wordt dan
minder rekeniDg gehouden.
Doch het is vooral in den gegoe
den burgerstand en bij heD, die tus-
schen de rijken en de burgers in
staan, vooral bij ambtenaren, van
eenig gewicht, dat er veel om het
fatsoen gedaan en gelaten wordt!
Men behoeft slechts rond zich te
zien en men heeft tal van voorheel
den voor oogen; de vrouwen uit
dien stand stellen zich op dat punt
buitengewone eischen, en door haar
ijdelheid en trotschheid, want dit
zijn de ware redenen, brengen zij
zich zeiven en haar gezin in het
verderf, 't Is of het heden noodza
kelijk is, dat ieder zich een paar
graden boven zijn stand en zijn in
komen moet verheffen, wil hij den
naam van fatsoenlijk mensch dra
gen. Om thans per spoor in de derde
klasse te reizen, wie zou dat onder
de mannen uit dien stand nog dur
ven? Immers in die klas reist Jan
en alleman en Mijnheer is toch te
plaatsen. Nu naar haar toe!
riep de laatste, wij moeten haar
gelukwenschen.
Henri liet zich medevoeren.
Zij kwamen zonder moeite tot in
de couloir, waar een tal van hee-
ren, meerendeels aandeelhouders van
den schouwburg, zich verdrongen,
om de kunstenares hun gelukwen
schen aan te bieden.
Gaston had zich, tijdens zijn ver
blijf te Parijs, zulk een gemakke
lijkheid van bewegen eigen gemaakt,
dat hij, zoo al niet zonder moeite,
zich door de lange reeks van be
wonderaars wist te dringen. Toen
hij met Henri aan de deur verscheen,
klonk uit de loge een vroolijke uit
roep; Minny snelde naar den in
gang, greep de beide handen van
Henri en leidde hem naar biDnen.
Wat doet het mij genoegen,
dat gij gekomen zijt, zeide zij
op een toon, die bewees, dat zij
meende, wat zij zeide. Kom mede
voornaam om zich daarmee af te
geven. Liever zich wat in het huis
houden beholpen, om maar den
grooten heer uit te hangen! Wie
het maar half kan doen, is lid van de
eer.e of andere voorname sociëteit,
waarvan de programma's en invita
tiebiljetten in het Frausch gesteld
zijn en waar men verzocht wordt in
gala te verschijnen. Om zijn fatsoen
op te houden tegenover gelijken en
ondergeschikten is Mijnheer lid ge
worden en gaat er, bij feestelijke
gelegenheden, met zijn dames heen,
die dan natuurlijk in een kostuum
volgens de laatste mode gekleed
zijngeen opoffering is daarvoor te
groot en niet zelden gebeurt het,
dat kleermaker en modiste niet
maanden, maar jaren op hun geld
wachten, omdat de fatsoenlijke fami
lie nog zooveel andere uitgaven, al
weer voor het fatsoen, te doen heeft.
Die het tegenwoordig maar even kan
doen of meent te kunnen doen, houdt
er rijtuig en paarden en vooral de
onmisbare lakeien op na, die, in
kostbaar livrei gekleed, aan de we
reld moeten verkondigen, hoe fat
soenlijk en voornaam Mijnheer en
Mevrouw toch zijn. Wie in hooger
kringen verkeert, vreest voor onfat
soenlijk beschouwd te worden, als
hij geen de, van, von of eenig ander
adellijk voorvoegsel voor zijn naam
draagt en er geen wapen op het
portier van zijn rijtuig geschilderd is.
Voor hun fatsoen laten burger
lieden, die in kruideniers- en an
dere winkels, althans met den handel
rijk geworden zijn, hun zoons de
hoogeschool bezoeken, omdat het
o zoo fatsoenlijk staat, als men een
dokter, advokaat of een anderen
Ms. of Dr. tot zoon heeftdie
heertjes maken er dan groote ver
teringen (dat staat immers fatsoen
lijk!) studeeren weinig of in 't ge
heel niet, ruïneeren hun ouders,
komen eindelijk thuis als mislukte
studenten en schamen zich dau voor
hen, die alles opgeofferd hebben.
Diezelfde burgerklasse rekent zich
welstaanshalve verplicht alle pu
blieke vermakelijkheden te bezoe
ken, niet alleen om het plezier, daar
tegenwoordig te zijn, maar vooral
om er met al de familieleden, die
statig- uitgedoscht zijn, gezien en
bewonderd te worden. Bij voorkeur
wonen zij de uitvoering vanFransche
en Duitsche opera's en tooneelstuk-
ken bij, waarvan zij niets verstaan
en klappen in de handen, trappen
met de voeten zoo hard zij kunnen
om aldus te tooneD, wat fatsoenlijke
lieden zij toch zijn. Op het bal
drinken ze natuurlijk niets dan wijn,
het liefst champagne, was er nog
duurder drank te bekomen, ze zou
den dien voor hun fatsoen drinken!
Bij gelegenheid van trouwplechtig
heden is niets te duur, als het maar
kan dienen, om voor het oog der
wereld buitengewoon fatsoenlijk te
zijn. Alle familieleden zijn van top
tot teen in nieuwe kleederen ge
stoken, tal van rijtuigen brengen
hen naar stadhuis en kerk en een
luisterrijk diner of schitterend brui
loftsfeest is wel het minst, wat men
doen kan om te laten zien wie en
wat men is.
Ongelukkigerwijze blijkt later
dikwijls, dat men te veel voor zijn
fatsoen gedaan heeft en de leveran
ciers tevergeefs om hun geld ko
men; men vertrekt dan met de
Noorderzon of neemt een curator
hij den arm, die het met de credi
teuren op een aacoordje gooit en na
homologatie a 5 pet. is men weer
even fatsoenlijk als vroeger, Ja, dat
is het gevolg van dat oogendienen;
de weelde van dezen tijd zoozeer
als de malaise, die bijna overal
en ga hier naast mij zitten.'
Ik weet op 't oogenblik niet
anders, dan dat uw talent heerlijk
heeft geschitterd, juffrouw Minny!
Vindt gij dat vraagde zij
met van vreugde stralende oogen.
Ik heb nooit zoo iets gehoord.
Is dat zoo? Of doet gij even
als de anderen en wilt gij mij slechts
een compliment maken?
Maar hebt gij dan niet ge
zien, met hoeveel geestdrift wij u
hebben toegejuigt? vraagde Gas
ton, die inmiddels dichter bij ge
komen was.
Wel zeker! Ik heb u beiden
gezien en niets heeft mij meer van
mijn succes overtuigd dan uw blik
ken.
Gij zijt toch een goed kind,
zeide Henry op hartelijken toon;
nu is uw toekomst verzekerd, en
staan u en uw moeder betere dagen
te wachten.
Ik hoop het.
Maar dat is zeker! zeide
Henry levendig, de eerste stap,
en tegelijkertijd de moeielijkste, is
gedaan.
Daar hebt gij gelijk in,
viel zij hem aarzelend in de rede.
- Morgen ligt heel Parijs voor
uw voeten.
Minny schudde het blonde hoofdje,
en haar gelaat betrok slechts even.
Toen vatte zij Henry bij de hand
en trok hem ter zijde; verrast volgde
de jongeling haar.
Wij hebben niet veel tijd om
te praten, zeide zij, terwijl zij
een blik wierp op de talrijke schaar,
die op hen stond te wachten; wij
moeten het dus doen, zooals de di
recteur heden avond deed: kort en
bondig; hij heeft namelijk mijn jaar
wedde verdubbeld, zoodat ik nu
vierentwintig duizend francs ont
vang.
Maar dat is een kapitaal!
Zeker, maar er zijn ook din-
heerscht, vindt haar grond in dat
offeren op het altaar des fatsoens!
Tot zelfs onder de arme klasse is
dat denkbeeld van en dat streven
naar zijn fatsoen houden doorge
drongen Ga des Zaterdags, waarde
lezer, eens de bank van leening
voorbij en ge zult zien, hoeveel
lieden daar binnentreden om de
panden te lossen, de kleederen en
sieraden, welke zij om hun fatsoen
niet te vergrabbelen, op den feest-
f willen dragenvergeet vooral
ook niet op Maandagmorgen weder
om daarlangs te gaan en ge zult
dezelfde goederen weer zien inbren
gen, die Zaterdags gelost werden,
maar die nu moeten dienen, om er
week mee rond te komen.
Ja, wat wordt er al niet gedaan,
om zijn fatsoen op te houden? De
afgevaardigde acht zich daardoor
verplicht, nu en dan een woordje
mee te spreken te midden der be
schreven vaderen, en te pas of te
onpas bespreekt hij de belangen
zijner kiezers, zegt een van buiten
geleerde les op, maar staat bedrem
meld en verrast, als hij voor de
vuist zijn voorstellen verdedigen
moet, gelijk nog onlangs bleek in
de Tweede Kamer bij de behande
ling over het verleggen van den
Maasmond: Geen man van stand
acht zich meer fatsoenlijk, als hij
in het knoopsgat van zijn jas of op
de borst het teeken draagt, dat
«Deugd adelt». Ziet hij geen kans
een ridderkruis machtig te worden
in eigen land, dan wendt hij zich
tot den vreemde, laat zich tot con
sulair agent aanstellen van ik weet
niet welk onbekend potentaatje of
koopt een ridderlintje bij de een of
andere solide onderneming daarin.
Velen zelfs, durven om hun fatsoen
niet voor hun godsdienstige of staat
kundige meening uitkomen en hou
den er de opinie op na van dege
nen, die hun fatsoenlijk toeschijnen.
Is het niet belachelijk, neen, be
treurenswaardig, dat we zoo ver
gekomen zijn, dat zulk een vormen
dienst voor degelijkheid en fatsoen
lijkheid wordt aangezien en lieden
die uiterlijk hoogst wellevend zijn,
maar in stilte de kat in het don
gen, die minder prettig zijn.
Wat dan?
Gij kunt mij een grooten dienst
bewijzen.
Welke, juffrouw Minny? Gij
twijfelt toch niet....
Misschien toch wel.
Maar zeg mij dan eerst, wel
ken dienst gij van mij begeert.
Gij moest heden avond met
moeder en mij soupeeren, zeide
zij half verlegen, halt spottend.
Henri maakte een beweging, alsof
hij door dit onverwacht aanbod half
verschrikt was.
Wordt vervolgd.)
