POPWR MMS-1
4e Jaargang.
Maandag 16 Augustus 1886.
No. 953.
ABONNEMENTSPRIJS:
Verschijnt Dagelijks eitgennmen Zen-en algemeene Feestdagen.
ADYERTENTIËN:
SPELEN.
FEUILLETON.
Het psticlit van Hotter Jam
ALGEMEEN OVERZICHT.
Yoor Haarlem per maand40 Cent».
franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommer» 5
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adreaeeeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Heo fdag enten voor het Buitenland Compagnie Générale de jtublieite Etrangère O. L.
DJ.UBE Co., JOH. F. JONES, Suer., Parijt, 3 Ibis Faubourg Montmartre
▼an 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 eenta
Groote letters naar Plaatsruimte.
AdTertentién worden aangenomen tot 's middags IS uur|
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Kolomaal viusetm van hei Paviljoen. Ingang aan de Droefzyde 2e deur. Geopend dagelyk» van 10 tot 4 uur. Toegang; 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsclie Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebhem if
nrtoea van diploma vrijeB toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Muteum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Froutzijde van het Paviljoen op liet terra». Geop, dag. v 10—4 uur. Toegang 25 ot. p. persoon. Donateur, ea
•tiender Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk muteum voor kerkelijke oudheid, kunst eu geschiedenis, vooial
Nederland en meer bijzonder van het Haarlemsche Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 10—5 nnr. Toegang 25 conti per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jaftl
5l galden Muteum der ttad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 103 uur togen betaling van 25 cents per persoon, alleen Of
Üaiaeen kostelooB van 12i nnr, de sverige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kindoren van 8 tot 14 Jaren uiet dan onder behoorlijk geleide. H
V* museum in de Damstraat'. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen vaa 11—8 uur. Teylert bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag ea Zaterdag van 1—4 uur. Stadbibliotheek Printenhof. Geopemi
Woensdag en Zaterdag van 2—4 nnr. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 en Donderdag van 2—8 uur. Toegang (deur Oudegroenmarkt) vrij.
«Met wie men verkeerd, wordt
men geëerd,» zegt een spreekwoord,
dat zoo oud is als de weg naar
Keulen, en een ander, niet minder
oud, luidt: «Wie met pek omgaat,
wordt er mee besmet.» Leert bet
eerste ons dus, dat iemand juist zoo
gewaardeerd wordt als degenen, die
bij als zijn vrienden behandelt, het
andere zegt duidelijk, dat de om
gang met slechte vrienden zedelijk
en maatschappelijk voor onsnadee-
lig werkt.
Kan men in den regel dus naar
zijn vrienden oordeelen, wie iemand
is, op welk peil van ontwikkeling
en beschaving bij staat, of hij mach
tig en rijk is, niet minder waar is
het, dat men een volk kan kennen
uit de spelen, waarmee het zich
onledig houdt en vermaakt, en niet
alleen geheele volkeren, maar voor
al het karakter van bijzondere per
sonen, hun inborst en neigingen
kan men daarnaar beoordeelen en
dikwijls met de meeste juistheid. Uit
de geschiedenis blijkt, dat volkeren,
die nog in het tijdperk van hun
opkomst of bloei verkeerden, ge
woonlijk spelen kozen, die de spie
ren staalden, hen aan ontberingen
of buitengewone krachtsinspanning
gewenden en hen aldus geschikt
maakten voor den strijd. Het wor
stelen, het wedloopen, het werpen
met speer of lans, het rijden op
ongezadelde en vurige paarden was
bij alle krachtige volken van de
oudheid zeer geliefd en algemeen
in zwang; maar zoodra groöte ver
overingen bij diezelfde volkeren de
weelde deden toenemen en overvloed
en onmatigheid in de plaats kwa
men van eenvoud en soberheid, zoo-
DOOB
EW. AUG. KöNIG.
9)
lie Hoofdstuk.
Als hij iederen dag zoo leett
als nu, zal hij dat wel spoedig door
gebracht hebben.
O, dat is nog niets, zeide
de kellner lachend.
Als ik wilde spreken, zou ik
van elk dezer heeren geschiedenis
sen kunnen vertellen, waarvan u de
haren te berge rezen, maar....
Dankje, viel Alfred hem
met een afwijzend gebaar in de rede,
ik kan die wel begrijpen, en om
de levenswijze dezer heeren bekom
mer ik mij verder ook niet.
dat de verwijfdheid haar toppunt
bereikte, werden diezelfde spelen
niet meer door het volk zelf maar
door de slaven uitgevoerd.
Traden b.v. de Romeinen eerst zel-
ven in het strijdperk; zoodra ze de
meesters der wereld geworden wa
ren, vonden ze er meer behagen in
toeschouwers dan deelnemers van
die spelen te zijn. De overwonnenen
voerden zij toen als slaven naar hun
hoofdstad en daar, in het Colyseum,
lieten zij hen als zwaardvechters
tegen elkander optreden of genoten
van den strijd der gevangen chris
tenen tegen de wilde woudbewo
ners, maar zeiven keken zij slechts
toe. Krijgshaftige volkeren, voor wie
oorlogsroem het grootste genoegen
opleverde, oefenden zich immer in
en vermaakten zich steeds met spe
len, welke hun vaardigheid gaven
in het krijgvoeren, en in woelige
tijden lieten zelfs rustige volkereu
zich daartoe vervoeren. De tour-
nooien in de middeleeuwen, de spe
len der schutters in de zoogenaamde
doelens waren hiervan slechts uitin
gen, en toen de Patriotten op het
laatst der vorige eeuw, zoowel in
de steden als op de dorpen, in hun
vrijen tijd den wapenhandel leer
den, was dit een spel dat de woe
lingen dier tijden medebracht.
Wanneer we den blik slaan op
de meer vreedzame volksspelen, dan
valt ons hierbij een groote verschei
denheid in het oog. Een aantal hun
ner staven bij uitnemendheid de
waarheid onzer bewering, dat men
den aard van volkeren en individuen
aan hun spelen kan kennen. Het
zoogenaamde «bekkesnijden», dat
hier en daar bij feestelijke gelegen
heden in den eenen of anderen
achterhoek als spel dient, en waar
bij de strijders met scherpgeslepen
dubbeltjes elkanders gelaat miBVor-
Is er nog iets van uwen dienst?
Neen.
De kellner verwijderde zich. Al
fred at haastig een weinig; toen
schoof hij het bord en de schotels
op zijde in hem opbruisende drift
liet hem geen rust.
Nu, na de ontmoeting met den
zoon van zijnen neef, moest hij vlug
handelen; hij had besloten, reeds
den volgenden morgen met den eer
sten trein te vertrekken en dan da
delijk het voorgenomen bezoek af te
leggen.
Eerst daarna kon hij over verdere
stappen nadenken en een plan ont
werpen.
Ille Hoofdstuk.
In de waarlijk bekoorlijke villa
van Herman Frohberg was de fami
lie om de ontbijttafel vereenigd.
De heer des huizes, een eenigs-
zins gebogen, magere gestalte, liep
men, is nog een overblijfsel uit
vroegeren tijd, toen ruwheid en los
bandigheid den toon aangaven. Het
«katkneppelen», het «palingtrek
ken», waarvan onlaDg3 een uitvoe
rige leschrijving gegeven is, het
«hanengevecht», de «stierengevech
ten» in Spanje getuigen van wreed
heid bij degenen, die er behagen in
scheppen daaraan deel te nemen of
er toeschouwers van te zijn; die
spelen kunnen in geen geval tot
veredeling van het volk bijdragen,
en daarom is het gelukkig, dat de
hedendaagsche wetgeving ze in bij
na alle landen verbiedt.
«Brood en spelen!» Het eigen
lijke Romeinsche volk was tevreden
als het beide bezat, en zoolang een
keizer mild was in het geven hier
van, kon hij op den steun van het
volk rekenen, doch ook nog in onzen
tijd is de groote massa tevreden,
als het geen gebrek lijdt en zich
tevens in haar geliefkoosde spelen
verlustigen kan. Zoolang aan de
noodzakelijke eischen der maag vol
daan wordt en er gelegenheid tot
uitspanning bestaat, zal de lagere
klasse des volks zich weinig met
Eolitieke haaikloverijen, waarvan
et weinig of niets weet, bezig
houden. Dit begreep Napoleon III,
die reusachtige werken deed uitvoe
ren om de Fransche arbeiders aan
werk en brood te helpen en tege
lijkertijd luisterrijke openbare spelen
gaf; daaraan vooral dankt hij de
gunst, waarin hij jarenlang bij zijn
onderdanen stond.
Behalve de spelen, waarbij de
bloedige uitslag de toeschouwers het
meest vermaakt eu die dus daarom
alleen reeds zijn af te keuren, zijn
er nog een aantal andere, die zeker
niet pleiten voor de groote bescha
ving der deelnemers en toeschou
wers. Op zich zeiven echter zijn zij
met zichtbare opgewondenheid op
het zachte tapijt heen en weer; zijn
nog altijd schoone en statige vrouw,
die nog in elegant morgentoilet was,
lag achterover in de gepolsterde ca
napé geleund, en Hulda, die zelfs
in haar eenvoudig morgenkleedje
een verblindende schoonheid moest
genoemd worden, luisterde met ge
spannen aandacht naar het verslag,
dat Frederik over zijn ontmoeting
met Alfred gaf, waarbij hij natuur
lijk alle schuld van zich afwierp
en zich zelf als de beleedigde partij
voorstelde.
Ik weet niet, waar ik hem
voor houden moet, besloot hij
zijn mededeeling, maar ik geloof,
dat hij een bedrieger is.
De oude heer was bij het venster
blijven staan; hij zag zwijgend in
den tuin, die reeds hier en daar een
herfsttint had aangenomen.
Dat zou toch ongehoord zijn!
zeide mevrouw Frohherg met een
een onschuldig vermaak en dienen
hoofdzakelijk om den lachlust van
het publiek op te wekken. Het zooge
naamde «puitrijden» ten plattelande,
waarbij kikvorschen op een krui
wagen naar een bepaalde plaats
moeten gebracht worden en de
vlugge springers telkens trachten te
ontsnappende wedloopen in Vlaan
deren door oude vrouwen, welke
varkens aan den staart vasthouden
en ze aldus naar het einde der baan
moeten geleiden; tobbespel, zakloo-
pen en meer andere kunnen tot deze
categorie gerekend worden.
E- zijn gelukkig andere spelen,
en tegenwoordig komen ze meer en
meer in zwang, waarbij noch bet
bloedige noch het lachverwekkende
op den voorgrond treden, maar waar
bij spierkracht en behendigheid
hoofdzaak zijn en het uitlokkende
er van uitmaken.
Raketten is mijn lust! 'k zie graag in
de open lucht
Die witte veders in haar sierelijke vlucht
'k Mag graag den lichten bal, met op
gewonden slagen
In 't dichtgelokte blond der lieve Part
ner jagen
Zoo zong de Genestet reeds in
1847 en nog altijd maakt dit spel,
door de Engelschen zoo geliefd,
hier meer en meer opgang. Wed
loopen te voet, te paard of op snel-
wielers kunnen evenzeer op de volks
gunst rekenen en bij feestelijke ge
legenheden is men er tegenwoordig
meestal op uit, het volk door zulke
spelen te vermaken, die niets kwet-
sends voor het oog of stuitends voor
het gevoel in zich bevattende
vereenigingen tot veredeling van
volksvermakelijkheden danken daar
aan vooral hun populariteit, omdat
zij bet volk aangenaam weten bezig
te houden en tegelijk den meeront-
uitvorschenden blik op haren echt
genoot. - Zulk een bedrieger moet
men met alle kracht het hoofd bie
den. Hij zou zelfs op onzen naam
schulden kunen maken.
Om deze mogelijkheid bekom
mer ik mij niet veel, viel Froh
berg haar in de rede, en er lag iets
in den klank zijner stem, wat zijn
toehoorders bevreemdde, wie zich
door een bedrieger wil laten beet
nemen, mag het, wat mij betreft,
doen; ik ben voor zulk een bedrog
niet verantwoordelijk.
Maar, lieve mama, weten wij
dan, of wij de eenige menschen op
de wereld zijn, die Frohberg hee-
ten zeide Hulda met kinderlijke
ongedwongenheid. Die vreemde
heer kan toch in allen geval wel
een verre bloedverwant van ons zijn.
Onmogelijk! bracht Fre
derik hiertegen in. Vader had
slechts één neef, die in het krank
zinnigengesticht gestorven is en geen
wikkelden geen reden tot ergernis
geven.
In het algemeen kan men gerust
zeggen, dat ieder mensch zijn in
borst doet kennen door het spel,
dat hij beoefent. Ernstige lieden en
denkers houden van schaken en
zulken spelen met de kaart, die in
spanning des geestes eischen.
Gezonde en krachtige menschen
scheppen het meest behagen in
lichaamsoefeningenlevenslustigen
personen is zang en dans even nood
zakelijk als voedsel; verkwisters
zitten aan de speeltafel of dobbelen
met de kaart om grof geldgierig
aards evenwel kunnen niet tegen
hun verlies en zijn tijdens het spel,
als de fortuin niet met hen is, wre
velig en onuitstaanbaar; zenuwach
tige personen en zij, die zich zelden
of nooit met het spel, welk dan ook,
bezighouden, verraden dit dadelijk,
begaan, evenals Pieter Stastok bij
het potspelen, allerlei onhandighe
den en toonen zich zoo onbeholpen
mogelijk, terwijl twistzoekers en
twiststokers ook bij het spelen hun
aard niet verloochenen, maar echte
spelbrekers zijnSw.
De Belgische werkmanspartij
denkt morgen 50,000 personen
aan hare betooging te Brussel te
doen deelnemen; doch men gelooft
niet dat dit cijfer bereikt zal wor
den. Alles doet verwachten dat de
dag zonder wanordelijkheden zal
voorbijgaanmen vreest slechts voor
den avond, en wel met het oog op
het Brusselsche gepeupel, dat rust
verstoringen zou kunnen teweeg
brengen na het vertrek der werk
lieden. De stoet zal langs de voor
naamste straten en boulevards trek-
kinderen heeft nagelaten.
De oude heer haalde diep adem,
zijn gelaat werd hoe langer hoe
meer bewolkt.
Wij zullen zien, als hij zelf
komt, zeide hij, tot zoolang
kunnen wij met ons oordeel wachten.
Hij zette zijne wandeling weder
voort, en het gesprek nam nu een
andere wending.
Mevrouw Frohberg begon te spre
ken over de aanstaande winterver
makelijkheden; zij berekende nu
reeds, wat nog moest worden aan
geschaft om overeenkomstig rang en
stand te verschijnen; zij ontwierp
plannen voor de feesten, die zij zelf
de bevriende families wilde geven
en noemde reeds de namen van alle
personen, die daartoe uitgenoodigd
zouden worden.
Dat het noodlot haar kon tegen
werken en al hare schoone plannen
in duigen doen vallen, daaraan dacht
zij in de verste verte niet; rijke
