4e Jaargranff.
Donderdag 13 Januari 1887.
No. 1080.
abonnementsprijs:
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon-en aigemeene Feestdagen.
adyertentiEn-
ALf.EiHEEN OVERZICHT.
FEUILLETON.
EEN OORDEEL GODS.
Voor Haarlem per maand40 Cent».
Franeo door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommer» 5 i
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresaeeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenland(,ompagnie Générale de rublicite Etrangère G. L.
DA TJBE <ƒ- Co., JOH. P-JONES, Suer., Parijs, 3Ibis Faubourg Montmartrs.
▼an 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 6 eeuw.
Groote letters naar Plaatsruimte.
AdTertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uori
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Kolomaal museum van hei Paviljoen, lngaag aan de Dreefzijde 2e deur. Goopond dagelijks van 18 tot 4 uur. Toegang 25 cent» per persoon. Donatonr» en leden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebbes Sp
Jirtooa van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Frontzijde tan het Paviljoen op het terras. Geop, dag. v 10—4 unr. Toegang 25 ot. p. persoon. Donateur» ea
«dender Nederlandsche Maatschappij ter bovordoriag vaa Nijverheid hebben op vertoon van diploma vryen toegang, donateurs raat gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, knust en geschiedenis, vooral
jan Nederland en meer b\jzonder van het Haarlemsche Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarteu voor een geheel ja»!
X gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 nnr, vaa 15 October tot 14 April op die dagen van 108 nur tegen betaliug van 25 cents per persoon, alleen Of
jandagen kosteloos vaa 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegeii betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot 14 Jaren niet dan onder behoorlijk geleide.^
VêJerrt museum in de Damstraat. Geopend dagel\jka nitgeuomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 113 uur. Teylers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrydag en Zaterdag van 16 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
Woensdag en Zaterdag van 24 uur. Orgel-bespelina in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 en Donderdag van 2—8 unr. Toegaag fdenr Oudegroenmarkt* vrjj.
SQ^T" Aan onze lezers binnen
de stad wordt medegedeeld
dat in den loop dezer weel:
over het abonnementsgeld van
de maand December per kwi
tantie zal worden beschikt
Goschen zal zich als candidaat
der conserratieven verkiesbaarstel
len te Liverpool, tegenover Ne
ville als candidaat der liberalen.
Lord Iddealeigh is vast be
sloten zijne portefeuille neer te leg
gen. Ook ziju zoon, H. S. North-
cote, heeft als generaal-inspecteur
der artillerie zijn ontslag genomen.
Dillon en de overige gedaag
den zijn onder borgstelling van 500
pd. st. elk naar de assizen verwezen.
De zitting der Fransche Kamer
van 1887 werd gisteren geopend.
Blanc, de voorzitter naar jaren, hield
de gewone openingsrede. Hij sprak
over de internationale tentoonstelling
van 1889. Dit zou een vreedzame
strijd zijn eu andere moesten er
niet wezen. EeDe uiting, die een
parig werd toegejuicht.
Floquet werd in den Kamer tot
vast voorzitter gekozen.
De Kamer heeft haar oude bureau
geheel herkozen.
In den Senaat zeide de voor
zitter Carnot in zijne toespraak, dat
een oorlog de aigemeene kwijning
slechts verergeren zou. De volken
zoowel als de regeeringen weten
dit, en zelfs de monarchische re
geeringen zijn genoodzaakt met de
volken rekening te houden. Het
waren parlementaire kunstgrepen,
wanneer mei Frankrijk voorstelt
als hunkerend naar den strijd. Het
ELISABETH WERNER.
Naar het Duitsch door Gerda.
18)
Ik weet van uwe kameraden,
dat gij tot nog toe, als door een
wonder, al zijne geheime en open
bare hinderlagen ontkomen zijt.
De jonge officier haaide de schou
ders op.
Ik ben zoowel hier als elders
in de hand der Voorzienigheid en
het is waar ik ben in den
laatsten tijd zoo dikwijls en zoo
wonderbaarlijk gered geworden, dat
ik geleerd heb mij aan haar toe te
vertrouwen.
Hij echter, die het gevaar tart,
gelijk gij volgens het beweren der
wenscht den vrede; doch mochten
de gebeurtenissen dien wensch te-
lemrstellen, dan zou het bewijzen
dat het den tijd niet verloreu heeft
laten gaan.
Bij het debat, gisteren in den
Duitsehen Rijksdag over de leger-
wet (tweede lezing) gevoerd, heeft
Moltke betoogd, dat geen staat zoo
veel invloed tot behoud des vredes
kan uitoefenen als Duitschland, het
welk slechts eene verdedigende hou
ding kan volgen. Doch hiertoe moet
het krachtig ten strijde zijn toege
rust. Mochten wij tegen wil en dank
weder in een oorlog worden ge
wikkeld, dan zullen wij ook oorlog
kunnen voerendoch wanneer thans
het ontwerp-legerwet wordt ver
worpen, moeten wij met zekerheid
oorlog verwachten. Het kan niet
missen of het besluit, hetwelk de
Rijksdag thans zal nemen, moet
naar buiten invloed hebben. Voorts
verklaarde Moltke nog, de vaststel
ling van een korten termijn voor
de werking der legerwet onaanne
melijk te achten.
Bismarck zeide, dat de Keizer
niet het werk zijns levens kon op
geven, en dat van de aanneming
der legerwet Duitschlands weerbaar
heid athaDgt. Tevens gaf hij te
kennen, dat waaneer het ontwerp
niet wordt aangenomen, de Rijksdag
zou worden ontbondeD.
Verder zeide prins Bismark dat
tegenover het verlangen van alle
militaire autoriteiten alleen de mee-
Ding staat van de heeren R chter,
Windthorst en Grillenberger. Het
heeft moeite gekost den vrede te
Frankfort te sluiten, maar nog meer
moeite dien vrede te behouden. Onze
verhouding tot Oostenrijk is zoo
vertrouwelijk en innig, als nog nooit
ten tijde van den Duitsehen Bond
andere officieren doet, tart daardoor
ook de Voorzienigheid. Uw leven
behoort niet alleen aan u toe; er
zijn anderen, die er ook aanspraak
op hebben.
Mijne moeder, ja! zeide
Gerald langzaam. Ik vergeet het
somtijds, dat zij angst en zorg voor
mij heeft.
En uwe verloofde?
De jonge man zweeg en keek
voor zich.
Gij hebt toch, hoop ik, tijding
van haar? Onze verbinding met
Cattaro is immers tamelijk geregeld.
Gerald keek op. Misschien las hij
in de oogen van den priester, dat
deze meer wist, dan hij wilde laten
blijken, want hij zeide schielijk:
- Heeft de overste Arlow u ge
schreven?
Neen, maar misschien weet ik
van eene andere zijde, hetgeen gij
voor mij verzwijgt.
Gerald gaf geen antwoerd. Hij
het geval is geweest. Het is onze
plicht, den vrede in Europa te hand
haven, en daartoe is een krachtig
leger noodig. Onze verhouding lot
alle mogendheden is gunstig; te
genover Ruslaud is dit boven allen
twijfel verheven. Het is waariijk
geene roofzucht, welke ols bezielt,
en zeker behoeft Rusland daar geen
bezorgdheid over te koesteren, want
eenen oorlog met Rusland zullen
wij nimmer begiuneD. Aan eene sa
menspanning tusschen Rusland en
Frankrijk hebben wij bij het wets
ontwerp niet gedacht; alle daaraan
ontleende beweegredenen heeft men
ons toegedacht. De dagbladen, die
het ontwerp bestreden hebben, de
den al wat in hun vermogen was
om ons ter zake van Bulgarije in
eenen oorlog met Rusland te wik
kelen. Ik zou het landverraad ge
acht hebbenindien ik mij een
oogenblik slechts met zulke dwaas
heden had ingelaten. Ons is het
volkomen onverschillig, wie er in
Bulgarije regeert. De vriendschap
met Rusland is ons meer waard,
dan die met het vorstendom.
Het is onze taak, de goede be
trekkingen tusschen de mogendhe
den in stand te houden, welke moei
lijke taak wij niet door aanvallen
in dagbladen of parlementen ver
ijdelen laten. Met Frankrijk kost
het bewaren der goede verstandhou
ding meer moeite, dewijl daar te
lande het verleden nog niet vergeten
is. Van onzen kant is al het moge
lijke gedaan om dat vergeten te
bevorderen. Eenen oorlog met Frank
rijk willen wij niet, hem vreezen
doen wij echter ook niet. Onder
geene omstandigheden zullen wij
Frankrijk aanvallen, maar wij moe
ten steeds toegerust zijn ten einde
tegen eenen uitbarstenden oorlog
opgewassen te wezen.
ging weer naar het raam en scheen
het gesprek te willen afbreken, maar
pater Leonhard trad op hem toe en
legde hem de hand op den schouder.
- Gerald, gij zijt in de laatste
jaren weinig in het ouderlijke huis
geweest, maar gij weet toch, dat
ik daar geen vreemdeling ben. Wilt
gij den vriend uwer ouders, den
priester, niet te woord staan?
De vraag klonk zacht, maar toch
ernstig vermanend, en zij bleef niet
zonder uitwerking. Gerald streek
met de hand over het voorhoofd.
Wat zal ik zeggen? Weet ik
het zelf wat mij drukt? Ik hen in
een twijfel, in eene onzekerheid met
mijzelve geraakt. Indien Edith en
haar vader op mijne eer vertrouwd
hadden, zij zouden er waarlijk geen
spijt van gehad hebben. De zaal
was immers uit en ik zou de her
innering er aan doodgezwegen heb
ben als een zwaren droom voor
altijd
Ziedaar het doel van het wets
ontwerp. Ik geloof aan de vrede
lievende gezindheid van de Fran-
sche regeering en vai een doel der
Fransche natie; maar het is moge
lijk dat in Frankrijk onverwachts
eene regeering aan het roer komt,
welke den oorlog met zich brengt.
Daarmede hebben wij rekening te
houden. Als dat gebeurt, dan is
het te laat om ons voor te berei
den. Geen blad, geene stem is er
in Frankrijk, die van het terugvor
deren van Elzas-Lotharingen afstand
doet. Wat zou men dan wel van
ons verlangen, indien het Fransche
leger eene overwinning op het onze
behaalde Wij kunnen geen haar
breed van het vaststellen der voor
gestelde legersterkte voor zeven
jaren afwijken.
In den verderen loop van het
debat verklaarde prins Bismarck
nog, in antwoord op de vraag waar
om de regeering niet het einde van
het loopende zevenjarige tijdvak der
leger-organisatie had afgewacht, dat
de regeering overtuigd was gewor
den dat de tegenwoordige bewaking
der grenzen verbeterd behoorde te
worden. Het zou mogelijk kunnen
wezen dat hier of daar, maar vooral
in Frankrijk, een oorlog eeniger-
mate dienst zou moeten doen als
veiligheidsklep, en de regeering hare
toevlucht nam tot den krijg, wan
neer zij zich tegenover het binnenland
niet sterk meer voelde.
Windthorst verklaarde zich
voor eene driejarige bewilling van
het gansehe legerontwerp der regee
ring. Hij bestreed het, dat Duitsch
land geene belangen in het Oosten
van Europa hebben zou. Door eene
ontbinding van den Rijksdag zou
niets bereikt worden, meende hij.
Prins Bismacrk diende van repliek.
De vraag was, zeide hij, of het le-
Eene jonge verloofde wil niet
alleen op de eer van hareminnaar
vertrouwen, dat hij zijn woord houdt,
zeide de pater ernstig. Zij eischt
zijne liefde, en met het volste recht.
Voor het overige heeft u de overste
de toenadering opengesteld, voor
zooveel ik weet, zoodra gij dit met
een vrij hart doen kunt. Hebt gij
aan uwe verloofde geschreven
Neen, zeide Gerald dof en
met moeite.
Kondt gij het niet doen?
Neen, ik kon niet.
Gerald, dat is immers onmo
gelijk, dat kan niet waar zijn
Wat is onmogelijk? vroeg
de jonge man met diepe bitterheid,
- dat de nachtwandelaar, dien men
plotseling wakker maakt om hem de
diepte voor zijne voeten te wijzen,
door eene duizeliDg wordt overval
len? Als men hem niet gestoord
had, zou hij zijn weg teruggevon
den hebben. Ik hield het ook een-
ger een keizerlijk, dan wel een par-
lements-leger wezen moest. Niet elk
jaar opnieuw kan de legersterkte
worden vastgesteld, en een zooda
nig gehaspel en gehekel in het
parlement tegenover de vorderingen
tot veiligheid des rijks is nergens
gebruikelijk, dan in Duitschland.
Met betrekking tot de Oostersche
politiek deed spreker nogmaals op
merken, dat indien ook Duitschland
al Oostenrijk's belang en Oosten
rijk Duitschland's belang ter harte
neemt, niettemin Duitschland belan
gen heeft, welke Oostenrijk niet
raken, en zoo ook omgekeerd. Met
het oog da&rop moest elke mogend
heid haren eigenen weg gaan.Windt-
horst's bewering, dat Rusland
Duitschland's bondgenoot was, eisch-
te terechtwijzing. Bij alle overigens
vriendschappelijke betrekkingen, had
hij, Bismarck, in geval van eenen
oorlog met Frankrijk, volstrekt op
geenen bondgenoot gerekend, noch
ook te rekenen. Spreker achtte de
geldelijke lasten, die uit het ont
werp zouden voortvloeien, niet on
draagbaar. De beslissing (zeide hij)
ligt nu in plenum. Met de commis
sie kon de regeering zich niet ver
der inlaten, en spreker zelf kan zij
nen tijd niet in die commissie ver
spillen. De beslissing staat nu aan
het Huis.
De Times heeft uit Weenen be
richt ontvangen, dat de Oosten-
rij ksehe regeering, naar aanleiding
van aanvragen uit St. Petersburg
en Berlijn, bevredigende inlichting
heeft gegeven omtrent officieuse ar
tikelen in de pers, betreffende oor
logzuchtige geruchten.
Volgens een bericht uit Rome
aan de Daily Telegraph gelooft men
in de diplomatieke kringen aldaar,
maal voor onmogelijk dat een gevoel
weken lang op den bodem eener
ziel kan sluimeren, zonder dat men
het vermoedt, tot dat er eensklaps
de bliksem inslaat, die het donker
verlicht; dat zulk een slag het ge-
heele zijn eu wezen kan veranderen,
zoodat men zich zeiven niet weer
kent in al zijn denken en gevoelen.
Destijds in Cattaro had ik het nog
kunnen overwinnen; thans, nadat
ik wekenlang met haar alleen ge
weest ben, weet ik, dat ik het niet
meer kan, en daardoor hen ik los
van mijn geheele verleden, verdeeld
met hen, die mij het naast zijn, in
voortdurenden strijd met mijzelve I
Zou het daarom niet het best zijn,
dat ik in het geheel niet terugkwam
en wilt gij er mij een verwijt uit
maken, dat ik het gevaar opzoek
en naar den kogel verlang, die een
einde aan al de pijn maakt?
Hij had met klimmende opge
wondenheid gesproken. Er had in-
