NIEUWS- EN ADVERTENT i-BEAD.
De Goudvallei.
K
5e Jaargang.
Maandag 2 Januari 1888.
No. 1378.
ABONNEMENTSPRIJS:
A5D7ERTENTIEN:
Dit Immer tóaat ait twee Mei
Uit Iiisulinde.
HET IJS.
•o:
ei
Di
331
t
lig i
dal
M
Voor Haarlem, per 3 maanden1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit bind verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 123.
-
Je'u'jc
■s a imi1
.Kr: of, jifi
va, 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10. cents.
Groote letters naar plaatsruimte. ".'w.
Bij groote opgaven aanzienlijk raDat.
onnementen en Advertentiën worden aai.genomeu door
onz' a itenen door alle boekhandelaren, postkantoren en courantiers, -
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale de Publieite Etrangère G. L. DAUBE J* Co., JOH. F 1h 5'. Stier., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
De Administratie heeft
de eer haren geachten
Geabonneerden hierbij een
Wandkalender voor 1888 aan
te bieden.
Tevens deelt zij mede dat
de uitgifte van het Blad, die
in den laatsten tijd door
omstandigheden buiten hare
schuld iets later plaats had,
wederom geregeld vroeger zal
geschieden.
EERSTE BLAD.
Wanneer men van Madioen naar
Ponorogo reist en dan den grooten
postweg volgt, trekt men verschei
dene Javaausche dorpen voorbij,
waaronder het nederig dorpje Prad-
jan bij de bevolking van het om
liggende land eene vermaardheid
heeft gekregen vanwege een warme
h-on, elf paal ten zuiden gelegen
bekend onder den naam van
jndang Pragan.
iv.-.i." bpon, in wier onmiddellijke
bijheid voorheen *a wellicht nog
den ten dage de woning staat
,n den djoeroeioentji, gewoonlijk
n Javaan uit den prijesterstafld,
iens betrekking wii zoiuden kun-
en gelijkstellen met die Aan pör-
.er, ontleent hare vermaardh-eid niet
Heen aan de wonderbare heel
op schoonheid kunnen beroemen, de
bron Sendang Pragan een druk be
zoek brengen en zich in haar gaan
baden, terwijl de zieken de bron
niet minder druk bezoeken om ins
gelijks door een bad genezing te
erlangen. Voor de waarheid van 't
bovenstaande kan schrijver dezes
zich niet verantwoordelijk stellen,
dasr hem dit door Javanen is mede-
geleeld, een volk dat niet altijd de
wtarheidsliefde betracht en op het
gebied van onwaarheid en verdich
ting zijn toppunt van volmaaktheid
heeft bereikt. J)
Na deze kleine inleiding gaan
ij over tot de mededeeling eener
legende, zooals zij ons door een
"rang Djawa zeiven is verhaald
die ons den oorsprong der bron
iendang Pragan doet kennen.
Er leefde eens in overoude tijden
een groot en machtig vorst, L-m-
|oe Peteng genaamd, die zijn zetel
had gevestigd in de stad Ngoera
van, ter plaatse waar nu het dorpje
van dien naam ligt, in de nabijheid
der bron Sendang Pragan. Hij be
zat twee dochters Ret: a Dewi Ka-
oedaninggrat en Retna Tjindjaga,
ie wij bij verkorting Retua Dewi
ra Retna zullen noemen. De oudste
letna Dewi bezat een buiteuge-
oon schoon gelaat, dat dat der
:odinnen evenaarde en vormde te
ezen opzichte eene scherpe tegen -
telling met haar jongste zuster
\etna, die om haar gedrochtelijke
en
tracht, die in haar schrijft, me,ar gedaante en het afzichtelijk voor-
jók aan een zonderlinge eigenschap?^o^en, dat zij had bij niemand in
waardoor het water zoude kunnen tel was en wler beeld nergens in het
- - - 'Vmliggende land zijns gelijke vond.
Heif spreekt van zelf, dat om deze
redeuien Retna Dewi haar dagen in
vreugüje doorbracht, steeds omringd
door de prinsen van vreemde hoven,
die om Nare hand dongen, terwijl
Retna om ide weinige aantrekkelijk
heden, die ;zij bezat, zich steeds aan
haar lot o'-yergelaten zag, slechts
omringd doo'vr haar staatsjuffers, haar
dagen doorbrengende in droefheid
bestempeld worden met den veel-
belovenden naam van «schoonheids
water». Niet minder vreemd ie het,
dat volgens de bewering der bewo-
ners van Pradjan het water uit de
bron geschept, op de plaats zelve
gedronken, den smaak van Seltzer-
water bezit, doch naar eene andere
overgebracht dezen smaak
verliest. De opsporing
der oorzaken dezer verandering laten
wij den beoefenaars der natuur
wetenschappen over. Na het boven
genoemde is het dus niet te ver
wonderen, integendeel eene zeer
natuurlijke zaak, dat de Javaansche
vertegenwoordigers van het schoone
geslacht, die zich juist niet altijd
0 De goedgunstige lezer duide mij (leze
woorden niet tie:: kwade. Eene veeljarige
ondervinding omgedaan in den dagelijk-
schen omgang met Javanen heeft mij
tot deze niet fteer vereerende conclusie
gebracht.
3) Bewoner van». Java: een Javaan.
F33UILLETO HST.
en smart. En nu gebeurde het op
zekeren dag, dat Retna bizonder in
zichzelven was gekeerd en voort
durend zat te staroogen, terwijl nu
en dan de heete tranen haar over
de wangen biggeldenwelke zij zich
haastte af te drogen, uit vrees van
opgemerkt te worden. Alle vragen,
haar gedaan, beantwoordde zij niet
of slechts zeer kort. Van alle
heerlijke gerechten en dranken, die
haar voorgezet werden, weigerde zij
te gebruikenzij voedde zich slechts
Qet zeer eenvoudige spijze.
Een inwendig vuur scheen haar
te verteren en de worm der bittere
smarte knaagde haar aan 't harte.
Het kon niet anders of de erbar
melijke toestand, waarin de onge
lukkige prinses zich bevond kwam
ter oore van haar vader, den vorst
Lemboe PetiEg, die op zekeren dag
ve u|!.*d uit. „Hij is reeds meer-
der/i'ig bekleedt bovendien de aan-
ziesiijk:. waardigheid van Boepati
en bezil'ius voldoende wijsheid, om
indeze'aak zelf te handelen, zelf
te kunnn doen of laten al naarmate
hs met zijn belangen strookt of
drarmed in tegenspraak is".
In deza zin dan ook beantwoordde
di vorstpewo Koesoemo den brief
zjns bieders, die over deze wei
gering ertoornd, nu alles in 't werk
s.elde, jn verzoek kracht bij te
zetten, iaartoe beval hij zijne leger-
horfden :c viziers het gansehe heir-
leger ojpde been te brengen en ze
strjdvaadig te maken. Den volgen-
dei dag hadden de legerhoofden
het bevl huns vorsten volbracht.
Z over aet oog reikte zag het de
stijders in dichte rijen opgesteld,
tir.wijl iet verbliad werd door de
en nu verhaalde Retna onder eeii
het
weinig
teng
haar tot zich riep en haar naar defpèfiït^^A en flikkering der speren
oorzaak van haar verdriet vroeg j ta 'aarden en be' gehinnik
Ier j .ajren, vergezeld van de dui
zenden nenschenstemmen een oor-
verdoovod geraas maakte, waartoe
klateren der wapenen niet
ijdroeg. Toen Lemboe Pe-
nomen had, dat alles ge
reed wa? e vertrekken, 6tak hij zich in
schittereld krijgsgewaad, bekleedde
met gout en edelgesteenten en stelde
zich, omiingd door zijne legerhoof
den, wiej kleedij niet minder glans
rijk was dan die des vorsten aan het
hoofd d«r troepen. Als eene reus
achtige tlangwier kronkelingen
gepaard ging met gekletter en
gerinkel, zette zich de legermacht
iu beweging naar den priDS Pandji
Tjokro ïlegoro. Aldus, meende de
vorst Lemboe Peteng zou Fandji
Tjokro Negoro 't stellig uit zijn her
sens late», nu hij met zoo'n geducht
leger kwam aanzetten, het verzoek
van de hjmd te wijzen.
(Slot volgt.)
vloed van tranen, dat zij de vrouv
wenschte te worden van haar neef
den prins Pandji Tjokro Negorc
zoon van den vorst Dewo Koesoemt
broeder van den vorst Lemboe Pt*
teug, duch dat de gedachte, ntmmtf
haar wensch vervuld te zien hair
hevig folterde en tot 't toppunt vm
razernij dreigde te voeren, daar haat
afzichtelijk voorkomen en mismaaktt
gestalte, die vervulling wei altijc
zouden verhinderen. Met innerlijk:
ontferming bewogen over het lo
zijner ongelukkige dochter en jegen
haar met diep medelijden vervult,
beloofde de vorst haar heilig als
mogelijke pogingen in 't werk s
stellen, den prins Pandji Tjokro N-
goro over te halen, haar tot vroiw
te nemen.
Dientengevolge zond de vorst Len-
boe Peteng een brief, waarin aij
zijn broeder Dewo Koesoemo de re
denen van zijn schrijven outvou'de
en hem tevens dringend verzoht,
al zijn invloed op zijn zoon, leu
prins Pandji Tjokro Negoro, ui te
wenden, ten einde dezen te bewt en
met de prinses Retna in het hu.-
lijk te treden. Hoe vreemd de» t
Dewo Koesoemo opkeek toen hii
brief ontving met de zonderii P(.[en
opdracht, kunnen wij ons voovstei n.
„Waarom heeft mijn broeder en
STADSNIEUWS.
Haarlem, 31 December.
Op de aardappelen- en botermark
ten alhier zijn in de afgeloopen
maand
aangeT. verk. laagste hoogste pr.
A:trdapp.
ipelen
1710HL. 1380 HL. f125. f3.—
640 431 - 2.—. -8.—.
230 «172 - - 2.—. -4.—.
p. K.G. p. K.G.
900 kil. 900 kiL fl.20 fl.50.
- r. i - P- stuk. p stuk.
brief niet gericht aan mijn zoo: ;gen 442 'stuks 372 stuk» f5.—. t l9.
ven, inplaats van aan mij"?rie i
ter
Eindelijk teekent de thermometer sedt
enkele dagen eenige graden beneden hei
vriespunt en doet de wintervorst zich
in afwisselende kracht gevoelen. De wateren
stolden onderzijn killen adem, en waar men
voor korten tijd slechts een enkel wandelaar
ontdekte in stille bewondering van het prach
tig sneeuwlandschap verzonken, is thans het
dorado van den schaatsenrijder: bevroren
vlakten, singels en sloten. Overal waar
maar eenige ruimte is om de beenen uit
te slaan, ziet men oud en jong, die het
tot verschillende hoogte in de kunst heb
ben gebracht, deftig zwierend of zich rep*
pende op de ijzeren vleugels over de
gladde banen.
De singels bieden daarvoor een uitmun
tende gelegenheid, zoowel op Schooier- f
Kloppersingel wordt druk gereden
de banen zijn wat hobbelig daa'
sneeuwijs is, dat het rijden r
schaatsen lastig1 maakt.
Sedert eénigte dagen was I
den Overveenschen weg bezig
van de //Haarlémsche JJscHV
brengen. Hardnekkig-wal er t
en wat.f*r ggajfr-r.pl, maar ten s
het weder gunstig eu kwamen
tot stand. En schoone banen
In groote bochten loopen zij, ter .- ik
van 20 en 25 M., over dë; ijsvlakte. In
hun midden verheft zich een hooge paal
van welks top, wanneer de zon ten onder
is, het electrisch licht zijne blhnwacbtigen
doch helderen glans oyer; de vh»" werpt,.
Een krachtige dynamo lis rechte
van de baan, door een i'.ie be
wogen, zorgt voor vohiotroe
Eenigszins terug vindt men de kt
en doel matig ingerichte restauratie-te.
talrijke gerieflijkheden voorzien, t
aan den ingang van de baan zicb
halte der Haarlem-Zandvoort-Spoo
maatschappij bevindt, waar de lede;
club afstappen, die voor 10 cents
retourbillet Haarlem-ijsbaan kunnen'
krijgen.
Vrijdagmiddag werd de baan ge
en reeds terstond werd er druk gebrul';
gemaakt. Des avonds was het terreir
trisch verlicht en deden de opwek
tonen der schutterij-muziek zich lu
Honderden rijders en rijd et essen hy
zich op de groote banen; voor de
beginn enden" was een afzonderlijke
ingericht. De banen zijn door palen, \v«-
langs touwen gespannen zijn, geschei
en van afstand tot afstand ziet men v
lijk wapperende vlaggen. De prakti
inrichting der banen, gebouwen, enz.
het bestuur eer aan, dat met onverm
den ijver dit alles tot stand heeft gebra
Tal van werklieden en baanvegers we
vlijtig onder zijne bevelen en verd
120:
XL= HOOFDSTUK.
Het tantalusgenot.
Ieder ander gelukzoeker wiens gelukster hem naar deze
plaats hadde geleid, zou zich g aast hebben zooveel goud
in te zamelen als hij maar ko' dragen en dan met zijn
buit te ontvluchten. Maar bij V-jchillo was de hebzucht eene
wel overdachte hartstocht, die hij tot de uiterste grens door
dreef. De bandiet wilde eerst eens zijne oogen laten v reiden
over dezen gelief koosden schat, waaraan hij twee; <*p-
dacht had en waarvoor hij zelfs niet geaarzeld had leve'
van al zijne makkers op te offeren.
Na eenige oogenblikken in vervoering die schatte n aan-
schouwd te hebben, nam Cuohillo zijn paard bij den teugel,
liep snel naar de bergen en bond het vast aan £:en der
struiken die in eene vrij diepe engte groeiden, om het aan
alle onbescheiden blikken te verbergen; daarna heg'on hij-
de pyramide te beklimmen.
Op den top gekomen, had hij met het o de mringende
woestijn onderzocht om zich te verzekerer vel alleen
was. Een nauwkeurig onderzoek van ee e minuten had
hem opnieuw gerust gesteld. Inderdaad ion li tevan en
zijne drie gezellen van den eenen kant de C: cadeesche
jager en zijne beide vrienden van den iere. kant, die
allen minder juiste aanwijzingen hadden, wireu :oodzaakt
de plaatsen te verkennen en bevonden ui. tusschen
de heuvelen en buiten het bereik van ju gezicht. Ten
hoogste voldaan over de stilte die rondor. -m iieerschte,
had Cuchillo, een oogenblik door de nnb Leid san zijne
voeten uitgestalde schatten bedwelm^ 'erut gelijk z.jne
blikken gericht naar den waterval.
De watermassa, die, achter df p; ramiden neervallende,
op haar top boven den afgrord eene brug van gesmolten
zilver scheen te werpen, opmie zich somtijds in haar val.
Door de regenhoogkleurige di.mpen die de nevel verspreidde,
schitterde d,- v. in de stralen der zon een blok goud, dat
door de eeuwenlange werkng des waters bloot lag. De
monster ach tigste der vruchten ooit aan een katoenboom
gewiegeld hebben, overtrof he niet in omvang. Voortdu
rend gereinigd door de na. lofdeeltjes van den waterval,
erscheen dit blok goud i al zijn glans en scheen elk
jogenblik gereed om uit het halve omhulsel kiezelsteen dat
hem weerhield te ontsnappen en sedert eeuwen misschien
dreigde hij met zich een vaarde in den afgrond te storten
die de losprijs eens koninfs waardig was.
Op het gezicht var. iet blok dat hij, door den arm
slechts uit te strekken, ui een te kunnen grijpen, maakte
zich eene zinnelooze vreugde van Cuchillo meester. Met
hebzuchtige blikken over den afgrond gebogen, de 1
uitgestrekt en met uitpuilende oogen, zwol zijne borst
tens op en hij zou aan die knellende ontroeringen be
ken zijn, indien een kreet van smart en vreugde tege
niet aan zijn mond ontsnapt was.
Dit was de kreet dien de Canadees en zijne beide m
kers gehoord hadden.
Weldra evenwel ontrukte hem een schouwspel dat li
midden dezer woestijn niet verwacht had, een anderen
maar ditmaal wa het een kreet van razernij. De bar
bemerkte daaT feen mehsc' -"1, een man, die
ais hij hsécXsk -«Pea tan jus levens, die
schat met voeten trad, w nde aan hem
toe te hehooren.
Bois-Rosé en Fabiaan de die.»te omkoini
van den Goudvallei nog voor zijne „ugea onzichtbaar;!
chillo dacht dat de ex-karabinier alleen was en zonder
te denken, en bijna zonder zich den tijd te gunnen om
mikken, had hij vuur op hem gegeven.
Zoodoende was Pepe aan den kogel dien hij langs zi
ooren had hooren fluiten, otsnapt.
Het is ons onmogelijk de woede en de verbazing
den bandiet te beschrijven, toer. hij, zelf achter de
van een der pijnboomen verse".. Vi: g hoe twee i
zich bij Pepe voegden, toen ee i hunne a
lange gestalte een dier vreese ke jagers herke'Je,
in la Poza tegen de tijgers - ,a het wo i ha gee
in den anderen Fabiaan, dengene, die reeds twiem
zijne hinderlagen ontsnapt was.
(Wndt wrf
i-;.