NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
6e Jaargang.
Donderdag 9 Augustus 1888.
No. 1564.
ABVEETENTIÊN:
Bismarck en de Czaar.
S T A 0 SIV' I KII H S.
De 11 er mis.
WTE IS DE SCHULDIGE?
ABONNEMENTSPRIJS:
HAARLEMS DAGBLAD
van 15 regels 50 Cents; iedere ragel meer 10 cents
Groote letters naar plaatsru-mte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en cowrantiere.
en J. B. AVIS.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale de Publicite Etrangère G. L. DATJBE §T Co., JOH. F. JONES, Sucr., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
Europa is aanvankelijk zeer getroffen
geworden door het bezoek van den jon
gen duitschen keizer in Rusland. De bla
den hebben tot in het oneindige gezin
speeld op de kansen van een verbond tus-
schen de beide vorsten.
Men zegt dat keizer Wilhelm den Czaar
eene ontwapening heeft voorgesteld en er
zijn velen die beweren, dat de ontvangst
die den jongen keizer te St. Petersburg
te beurt gevallen is, zeer koud is geweest.
Men zou het bijna kunnen gelooven door
eeue treffende zinsnede van het officieele
nJournal de St. Pétersbourg"
«Als toevoeging aan onze mededeelingen van
gisteren over de aankomst van keizer Wilhelm
te Peterhof, moeten wij voor alles wijzen op het
minzame en tegelij k plechtige karakter
van de ontvangst die hem zoowel door het Hof
als door het volk is bereid.»
Deze vereeniging van minzaam en plech
tig is veelbeteekenend.
Bovendien is het voorstel tot ontwa
pening, zoo het al gedaan is, niet meer
dan eene herhaling van vroeger. Kei
zer Alexander heeft naar men zegt een
goed geheugen en dus zal hij zich nog
wel herinneren, dat Duitschland het vuur
tegen Denemarken met een voorstel tot
ontwapening heeft geopend, evenals in 1866
tegen Oostenrijk.
Natuurlijk betrof dit derde voorstel tot
ontwapeuing Erankrijk. Bismarck heeft zijn
best gedaan uit te bazuinen, dat de volgende
oorlog als hij kwam, een verdelgingsoorlog
wezen zou. Stemt nu de Czaar in de ont
wapening toe, dan zal Bismarck Erankrijk
er ook toe drijven. Maar Erankrijk kan en
zal dat niet doen en....", krijgt natuurlijk
de gekeele publieke opinie tegen zich,
//als zou het dien verdelgingsoorlog willen."
Maar de Czaar denkt na en leidt de
toekomst af uit het verledene. Hij be
grijpt dat een voorstel tot ontwapening,-
uitgaande van den duitschen keizer, een
valstrik wezen moet. Duitschland is een
militaire mogendheid, zonder andere waarde
dan het militairisme; het tot de tanden
gewapende rijk kan alleen den oorlog tot
doel hebben en kan niet handeleu dan in
die richting. Keizer Alexander moet dus
Duitschland vreezeu en het is volstrekt
niet zijn belang, zich van Frankrijk af te
wenden en dit aan den verslindenden na
buur over te leveren.
Het is ook zeer wel mogelijk, dat de
duitsche keizer den Czaar een verbond
heeft voorgesteld tegen de revolutionuaire
en anarchistische propaganda. Hieromtrent
nu neemt de bedriegerij monsterachtige
vormen aan.
Bismarck schept er behagen in, de be
schermengel van Czaar Alexander te spelen.
Hij was het, die de laatste nihilistische com
plotten onthulde en Alexander waarschuwde
voor voorgenomen aanslagen op zijn leven,
en de Czaar zou er hem dankbaar voor
kunnen zijn, ware het niet, dat al die
complotten, al die woelingen waren aan
gestookt en aangevuurd door de politie
te Berlijn.
Ieder weet dat de geheime agenten der
duitsche politie, Schroder en Haupt, die
door den socialistischen afgevaardigde
Bebdl in den Rijksdag werden aangewezen
en die door den minister Puttkamer verloo
chend en toch tegelijk eenigszins erkend wer
den, onder hunne vrienden, de anarchisten,
een bizonder standpunt innamen, dat zij
dankten aan de uitgebreide middelen waar
over zij te beschikken hadden en waar
van de anarchisten meenden, dat zij van
machtige aanhangers afkomstig waren.
De anarchisten in Zwitserland of elders
hadden, vóór zij door de geheime agenten
der duitsche politie werden bestuurd, de
gedachte niet om tegen de vorsten com
plotten te smeden. Hunne eerste slacht
offers waren een apotheker, een bankier,
een agent en een inspecteur van politie,
allen burgers, en deze moorden begingen
zij om de burgerij angst aan te jagen.
De hierboven genoemde Schroder woonde
in 1883 de voornaamste der anarchisten
bijeenkomsten bij, waar besloten werd dat
voortaan de vorstenmoord den eenvoudi-
gen moord zou vervangen, omdat dit nut
tiger voor de anarchistische zaak was en
meer reclame maakte. Hij was het, die
van dit oogenblik af aan, de dynamiet-
bommen en helsche werktuigen maakte,
welke geen ander doel konden hebben dan
de aanslagen op vorsten. Hij betaalde toen
de //Liberté", een blad dat den konings
moord predikte.
Het is bewezen, dat Schroder in ver
binding stond met den berlijnschen politie
commissaris Krüger. Het was te Zurich,
dat op twee van zijne ondergeschikten,
Schmied en Friedman n, brieven van den
politiechef werden gevonden, die glashel
der bewezen, dat Schmied een aanslag
moest uitvinden. De term in den bedoel
den brief gebruikt is: //iets dat werkelijk
belangrijk en tot nu toe onbekend is."
Sehröder's helper, Haupt, wist door
vleierij het vertrouwen der Russen en Po
len in Zürich te winnen. Hij noodigde
hen aan zijn tafel en verschafte hun werk,
alles natuurlijk met lierlijnsch geld. Aan
hem schreef Krüger: //De eerstvolgende
aanslag op keizer Alexander moet te
Genève worden voorbereid. Schrijf mij, ik
verwacht uwe rapporten."
Bismarck kan na deze onthullingen den
Czaar van zijn toewijding verzekeren, het
bewijs er voor is hier geleverd! Zoo er
al geen misdaad is, zoo is er toch kunst
matige fabricage van aanslagen, die Haupt
belast was te verraden. Hierdoor kon de
Rijkskanselier den Czaar doen gelooven,
dat hij hem jaarlijks minstens eenmaal het
leven redde.
Dat dit zoo is blijkt uit het feit, dat
een zekere G. M. d'U., een tot heden
niet aangewezen persoon, maar wiens naam
ter beschikking is, in relatie stond met
den inspecteur van politie Kaltenbach te
Mühlhausen en van dezen voor bewezen
diensten jaarlijks 14000 francs ontving.
Hij moest de Russen nagaan en alles wat
hij ontdekte, onverwijld seinen. Om dit
salaris te ontvangen, moest hij eerst Kal
tenbach zijne brieven teruggeven.
Dit alles heeft geen commentaar noodig
en de eenvoudige conclusie is dezeBis
marek onderhoudt het anarchisme en sterkt
indirect den vorstenmoord of zijne bedrei
gingen
Dit gevaarlijke spel wordt in een bijbel
woord aldus beschreven: //Wie het zwaard
bezigt, zal door het zwaard vergaan, wie
zich van het anarchisme bedient, zal door
het auarchisme vergaan."
Tot zooverre Juliette Adam, in de //Nou
velle Revue." Men gevoelt dadelijk dat
hier de vrees voor een mogelijk isolement
van Erankrijk ten duidelijkste doorsche
mert; het gewicht dat de schrijfster hecht
aan eenen enkelen, eenigszins vagen volzin
van h<4 officieele russische orgaan bewijst
het ten duidelijkste. Waarschijnlijk heeft
de vrees de schrijfster dubbel doen zien,
hetgeen meer gebeurt.
Belangrijker schijnen hare mededeelingen
over het duitsch spionuenstelsel. Men weet
zich nog de treurige figuur te herinneren
welke de minister Von Puttkamer maakte
toen de anarchist Bebel hem hierover in
terpelleerde en, al moge men niet zoover
willen gaan als Madame Adam, het staat
vast, dat er op kunstmatige wijze van
duitsche zijde ongeregeldheden zijn uitge
lokt, die politieke overwegiugen ten doel
hadden.
In elk geval wijst dit stuk op den
eigenaardigen toestand, waarin thans de
verschillende europeesche Staten ten op
zichte van elkander verkeeren, eene on
zekere verhouding, die binnen korten tijd
zoo goed oorlog als vrede met zich bren
gen kan.
Haarlem, 8 Augustus
Prius en prinses Albert van Pruisen
met gevolg brachten heden een be
zoek hier ter stedebezichtigden
het stedelijk museum en woonden
eene orgelbespeling in de Groote
Kerk bij.
II.
Tegenover de sociëteit „de Kroon" is
het Groot Honden- en Apenthea-
ter van Wery opgeslagen. Met even
veel belangstelling als wij ae toeren van
de meest volmaakte jongleurs, equilibris
ten en gymnasten hebben zien verrichten
maakten wij kennis met de goed gedres
seerde collectie apen en honden in dit
theater.
Apen, die als menschen, netjes aan tafel
gezeten met servetten voor, van borden
eten, glaasjes limonade leegdrinken en
ongeduldig wachten op het opdisschen
van nieuwe „gerechten" door een vluggen
bediende en eene keukenmeid, in casu ook
apen, waarvan de laatste een allerliefst klein
aapje. Apen, die als de beste acrobaten kun
sten verrichten op het slappe en gespannen
koord en aan de trapeze. Honden, die als
echte gymnasten aan ladders werken, door
hoepels en over hekken spriugen, de laat
ste ter manshoogte. Dit alles is in het
welbekende spel van Wery te zien en jong
en oud vermaken er zich uitstekend. Het
programma is zeer uitgebreid, te groot
om op te sommen. Wil men zijn kinde
ren en zichzelf eeuige aangename uren
verschaffen, men ga er heen
Na Wery namen wij een kijkje in het
Groot Nederlaiulgch Alcazar, di
rectie H. Hart. Liefhebbers van prachtige
tours de force, saltos mortnles, onmogelijke
lichaamsver wringingen enz. kunnen hier
jonge en oudere acrobaten bewonderen,
allen van herculische kracht.
Hier treft men aan specialiteiten op
't gebied der gymnastiek. Vooral zijn merk
waardig de toeren van een jong voltigeur,
wiens ledematen aan draadjes schijnen te
De entreeprijs is zeer laag gesteld.
In de sociëteitde Kroon" kouden
wij haast geen zitplaats meer vinden.
Men doet dus wel, zich daar zoo vroeg
mogelijk heen te begeven. Het bewijst echter
welk een goeden naam het gezelschap
van den heerFrits van Haarlem heeft. Zelden
treft men zulk eene verscheidenheid van
programma aan en wij zouden kolommen
kunnen vullen met de vermelding van de
velerlei afwisselende en hoogst interes
sante vertooningen, die men te zien krijgt.
In de sociëteit //Vereeniging" heeft
men een dergelijk gezelschap. De zaal was
Dinsdagavond stampvol.
Ook daar wordt een zeer gevarieerd
programma uitgevoerd.
Des middags ontvangen de fraai ge
ëtaleerde kramen langs Oude- en Raam
grachten een druk bezoek. Ouders die hun
kinderen, echtgenooten die hunne weder
helften, verloofden die elkander een ge
schenk wenschen te geven, behoeven waar
lijk niet verlegen te zitten om een keuze
te doen. Er is veel en van alles. Goedkoope
en dure artikelen wedijveren in deugdelijke
kwaliteit. Van het soliede voorwerp voor
dagelijksch gebruik tot de weelderigste
zaken vindt men er op aanlokkelijke wijze
uitgestald.
Alle landen zijn hier vertegenwoordigd.
Men viudt er articles de Paris, bijouteriën,
reukwerken, houtsnijwerk, fotografieën,
fantasie-plaatjes enz.
De van ouds bekende handschoenkraam
van Huf biedt hare soliede artikelen tot
de laagste prijzen aanLaimbock uit Tyrol
concurreert in hetzelfde vak.
Voor den inwendigen mensch wordt
door de tallooze koek-, poffertjes-, wafel
en beiguetskramen op afdoende wijze ge
zorgd.
Dinsdagavond gaf het Holl. Operagezel
schap zijne eerste uitvoering in de groote
Schouwburglogo op de Parklaan. Zooals
wij reeds vermeldden, ging de operette van
Maillart De Huzaren In het Dorp.
Wij kunnen met volle overtuiging zeg
gen, dat onze verwachting omtrent deze
opvoering niet te hoog gespannen was en
eene bevestiging van de goede opinie,
welke wij reeds bij eene vroegere gelegen
heid er over uitspraken. //Les Dragons de
Villars" is eene fraaie, boeiende opéra-
comique, met een eenvoudiger:, natuurlij
ken inhoud. Het hollandsch der vertaling
is juist niet bizonder fraai, maar wij er
kennen de groote moeilijkheden, die aan
eene metrische overzetting verbonden zijn.
Bij eene korte bespreking van de ver
dienste der verschillende zangers staat bij
ons zonder eenigen twijfel de heer Albers
bovenaan. Deze zanger woekert op koste
lijke wijze met de ruime stommiddelen
waarover hij beschikt, zijn geluid is zwaar
en vol en zijn actie zet aan de gansche
voordracht in hooge mate kleur bij, ter
wijl hij het voordeel heeft van een forsche
gestalte en aangenaam uiterlijk.
Mevr. CulpKiehl was o. i. beter dan
een vorige maal. Zij detoneert niet meer
zoo vaak en dwaalt alleen nog wel eens
af in hare trillers, die zij wel wat over
vloedig gebruikt. Met hare omvangrijke
en klankvolle stem is zij eene sympathieke
figuur.
Van den zang des heeren Derickx kun
nen wij gevoeglijk zwijgen, aangezien die
in zijn rol bijna niet voorkwam. Zijn ko
mische ader is kostelijk ontwikkeld en hij
vervulde zijn dankbare rol met een vlug
heid en levendigheid, die een uitstekenden
indruk maakten. Wij mogen niet nalaten
hierbij te constateeren, dat zijn vlaamsche
tongval aanmerkelijk minder opvallend is
geworden, een enkel //Ai my// of //kost"
inplaats van //kon" uitgenomen: hij heeft
blijkbaar gestudeerd.
Aan mevr. Albers, het guitige boerin
netje en den heer Poons, komt mede een
woord van lof toe. Het koor was vrij goed,
het orkest had iets sterker bezet kunnen
zijn.
Ongetwijfeld verdienen de artisten der
Holl. Opera een goed succes.
De firma Martens Zoon alhier heeft
zich belast met de agentuur van het
Carbolineum avenarius//, een stof \7olke
met buitengewoon succes wordt aangewend
tot het conserveeren van houtwerk en oofc
FSÏÜÏIiLBTO IKT.
Naar het Engelsch, van Anna Katharina Green.
105i XXXVII.
HET EINDE.
Met een blik, waarin een moeilijk te beschrijven glimp
van helsche voldoening iets verschrikkelijks gaf, stelde hij
zich ter beschikking van den hem wachtenden gerechts
dienaar, die hem juist uit het vertrek wilde voeren, toen
Mary, hare aandoeningen met geweld onderdrukkende, voor
hem trad en zeide:
Neen, Trueman Harwell, ook dien troost kan ik u niet
laten. Weelde, die belast is met zulk een vloek, zou mij
nimmer ten zegen kunnen zijn. En daar ik dien zegen niet
wil derven, moet ik de weelde afwijzen, ook al waren de
schatten, waarvan gij spreekt de mijne, hetgeen niet 't geval
is. Van dezen dag af zal ik niets het mijne noemen wat
mij niet gegeven werd door den man, dien ik zoo lang en
zoo wreed verongelijkt hebt.
Bij deze laatste woorden hief zij de beide handen op, en
een oogenblik later lag.n haar diamanten en oorringen aan
de voeten van den diep rampzalige.
Dat was de laatste slag en hij was verpletterd. Met een
rauwen gil, zooals ik nog nooit aan de borst van een man
had hooren ontsnappen, hief hij met van waanzin donke
rende oogen de armen omhoog en brulde 't al sidderend
uitIk heb mijn ziel gegeven voor een ijdele schaduw,
mijn ziel voor een ijdele schaduw gegeven aan de heil
Beter slag heb ik nog mijn geheele leven niet ge
slagen. Ge moogt mij wel geluk wenschen, meneer Ray
mond, met den goeden afloop van 't meest gewaagde spel,
dat ooit gespeeld is op 't bureau van een geheimen politie
beambte.
Ik keek verbaasd op naar 't van voldoening glanzend
gelaat van Gryce.
Wat bedoelt ge? vroeg ik. Was dat alles een
vooraf door u beraamd plan?
Of ik het plan beraamd heb? herhaalde hij. Zou
ik hier, met dezen uitslag voor oogen, kalm kunnen blij
ven zitten, wanneer ik het niet vooruit zoo berekend had?
Kom aan, mijnheer Raymotid, gij zijt een gentlemen, maar
wij mogen bij deze gelegenheid elkander wel eens hartelijk
de hand drukken. Gedurende mijn geheele loopbaan als
beambte der geheime politie, heb ik op geen mijner werk
zaamheden nog zulk succes gehad als thans het geval is.
Nadat ik aan zijn verzoek voldaan en de mij aangeboden
hand lang en hartelijk gedrukt had, verzocht ik hem mij nu
een nadere verklaring te geven.
Ik moet u dan zeggen, begon hij, dat er altijd
een zaak is geweest, waar ik niet mee uit den weg kon,
zelfs toen ik overigens van de schuld der door ons ver
dachte volkomen was overtuigd, en dat was het schoonma
ken van de revolver, nadat die afgevuurd was. Hebt gij ooit
gehoord van een vrouw, die een revolver schoon maakte
of bekend was met de manier, waarop zij dat doen moest?
Immers neen. Een vrouw kan een wapen afvuren en dit
is ook meermalen geschied; doch nadat zij het wapen af
gevuurd heeft, maakt zij het niet schoon. Nu moet ge weten
dat ieder ambtenaar der geheime politie de gegrondheid
erkent van de stelling, dat wanneer van de honderd bizon-
derheden, die op een misdaad betrekking hebben, negen
en-negentig het vermoeden tegen den verdachte bevestigen
maar de honderdste een daad is, welke door dien persoon
onmogelijk kan gepleegd zijn, het geheele stelsel waarop
de verdenking berust, in duigen valt. Daar ik nu, gelijk
ik zeide het gegronde van die stelling erkende, begon ik
te twijfelen, toen het er op aan kwam de arrestatie te doen
plaats hebben.
Wordt vervolgd,.)
Voor Haarlem, per 3 maandenƒ1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit bind verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122.
Directeuren-Uitgevers .1 C. FEEBEBOOll
