GEHEKGD MEimS. De tooneelspeler en de emotie. Acht en dertigste Muziekuitvoering Predikbeurten der fled. Herv. Kerken niets en heeft zij de gave van kus sen verleerd. Zonder kussen geen liefde, zooals zij den geleerden grijs kop verzekert. Schopenhauer schudt het hoofdmaar de kleine Lulu weet zoo handig de kunstjes harer coquetterie in werking te brengen, dat de oude heer eindelijk ganach verteederd, haar zijne gelukkige vondst terugg eft. Dat is juist, wat Lulu wilde. Zij maakt een bokke- sprongeje van vreugde, en op dit teeken komt de domme Harlekijn, voor 't uiterlijk een aardige jongen met een vlassnorretje, op de plan ken. Hij omarmt Lulu en wanneer hij zich Van haar hart meester maakt, toont hij aan den verwonderden philosoof, hoe het week ais was ge worden is. Schopenhauer ijlt toe, om het paartje te scheiden, maar Lulu drukt hem een kaars in de hand, geeft haren Harlekijn een kus en verdwijnt in diens armen onder uitgelaten vreugdebetoon. Ziehier nu de schopenhauersche vrouwenhaat in beeld gebracht en verklaard. Ziedaar in le"ende les gebracht, hoe men liefde niet uit hoeken leert, maar uit de ervaring. Nu, die les is zeker geen «haute nouveauté» hier. Intusschen zal het stelsel om de philosophie in ballet- vorm te leeren, zeker bij de stu- deerende jongeliogsscbap grooten op gang maken en welkomen ingang vindeu. De Lord Mayor van Lon den zal kort voor zijne aftreding, welke eerstdaags zal plaats hebben, een diner van 300 couverts aanbie den aan de burgemeesters van de voornaamste plaatsen van het Brit- sche Rijk. De spreekwoordelijk ge worden mist in Londen veroorzaakt weder een geduchten last. Woens dag te halftien 's morgens was het in de City en East-end zoo donker als te middernacht. Alle verkeer stond toen stil. Een rechtbank in Shef- field heeft de Manchester-, Shef field- en Lincolnshire-spoorweg maatschappij veroordeeld tot be taling van 4,500 pond sterling scha devergoeding aan een fabrikant, wiens beenen bij een spoorwegon geluk te Hexthorpe, verleden jaar, verbrijzeld werden. Dit zelfde on geluk beeft der maatschappij 100,000 pond sterling gekost alleen aan schadevergoedingen voor per soonlijke verwondingen. Een tweetal gearres teerde «moonlighters» (aldus ge noemd omdat zij meestal hunne misdrijven des nachts bij maanlicht volvoeren), uitGalway (Ieriaud)af komstig, hebben zich voor Je recht bank te Wicktord te verantwoorden gehad. Zij zijn per gratie den strop ontloopen, maar veroordeeld tot 12 en 9 maanden dwangarbeid. jEilanders die niet zwem men kunnen. In den londenschen Standard wordt vermeld, dat jaar lijks niet minder dan 2500 Eogel- schen op de meren en rivieren ver drinken omdat zij niet zwemmen kunnen, «'t Is verbazend», zegt het gen.emde blad, «hoe een land, dat op eene zoo uitgebreide zeemacht en de overleveringen van een eigen aardig volksleven kan roemen, welks geheele wezen van smaak voor de zee doordrongen is, kan dulden dat jaarlijks het water zooveel men schenlevens kost. Negen van de tien Eogelschen aan de zeekust bewe gen zich op het water, elke daar toe geschikte waterstreek heeft hare roeiclub. Men zou meenen dat alle inboorlingen van zulk een iand zich vanzelf op de zwemkunst zouden toeleggen. Bij de vloot werd on lang6 het zwemmen ten minste ge leerd maar onder de bemanning der koopvaardijscbepen is een zwem mer nog eene zeldzaamheid. Ook voor Nederland geldt dit. Op de aanstaande we- reldtentoonstelling te Parijs zal men ook eene afdeeling vinden, welke aan de ilitaire zaken ge wijd is. Voor deze afdeeling is eene ruimte beschikbaar gesteld van 200 M. lengte, bij 80 M. breedte. Van Staatswege wordt er eene som van 800.000 francs voor beschikbaar gesteld. Een poort in middeneeuwschen stijl, met torentjes, gracht en op haalbrug, zal tot de afdeeling toe gang verschaffen. Deze zal bestaan uit een moderne en een geschied kundige groep. In het bizonder zal werk worden gemaakt van de elec- triciteit en de legerverplegiug. Een zijlokaal is bestemd voor buskruitfabricatiën en salpetervor ming, een ander deel voor den ge neeskundigen dienst te velde en de duivenpost. Niet minder belargwekkend be looft de inzending van bet fransche ministerie van Marine te zijn. De Capitale verhaalt een anecdote, welke betrekking heeft op de reis van keizer Wilhelm naar Italië. Te Florence, zoo zegt het blad, wilde een generaal, die den keizer tegemoet gezonden was, het keizer lijke sa.onrijtuig binnengaan, toen hij opeens op ruwe wijze op zijde geduwd werd door een duitsch per- souaadje, dat juist den waggon verliet. «Gij mocht wel een beetje beleef der zijn!» kon de generaal niet na laten m het itahaanscb op te mer ken. De ander, die zonder twijfsl meende, dat men hem zijn naam vroeg, antwoordde: «Ik ben graaf Herbert voa Bismarck.» Wij gaan vooruit. Alweer wat anders! Onder bet patronaat oftewel hooge bescherming van de jeugdige Prinses Frederic, dochter van den prins van Wales, zal in de volgende maand, ten voordeele van het kinderziekenhuis te Londen, al daar eene tentoonstelling worden geho den vanpoppen De heeren C. A. Pillsbury Cy., groote meelfabrikanten te Minneapolis, in Minesota, hebben de gewoonte, jaarlijks een deel der win sten met hun werkvolk te deelen. Vanwege de slechte tijden voor de meelmolens bad dit verleden jaar niet plaats. Dit jaar echter beliep de uitgedeelde som f 100.000 eu wisselde tus6cbeu f 60 en f 5000 per hoofd. De grondslag waarop dit ge schiedt is niet naar evenredigheid van het vaste loon, maar hangt af van de waarde van ieder werkman voor de firma, zijne belangstelling in de zaak en de getrouwheid waar mede hij zijn plichten waarneemt. Dat dit moeilijk is te beoordeelen, zal genoemde firma in de eerste plaats wel ondervinden. Graaf Premio Real, de spaansche consul-generaal te Quebec (Canada) is op jammerlijke wijze om het leven gekomen. Hij onder zocht eene, naar hij meende onge laden, revolver. In den loop ziende trok hij vijfmaal de haan over, bij de zesde maal ging een schot af. De kogel trof hem in het oog en droDg tot de hersenen door. De dood volgde onmiddellijk. Een millionnair. Men spreekt zoo gauw van iemand, die heel rijk is, als van een «millionair». Vroeger was dat iemand die een millioen bezat van de geldelijke éénheid in het landzijner inwoning. Bijv. guldens in Holland, francs in Frankrijk, l.res in Italië, dollars in Amerika. Thans hebben de groote geld-potentaten in Amerika en Ea- geland bepaald, dat een millionnair, onverschillig welk land hij be woont, een persoon is die een mil lioen pond sterling bezit, dus onge veer twaalf millioen gulden. Het soort zal dus eldra zeld zaam zijn geworden. Moet de tooneelspeler om indruk te makeD, werkelijk zelf de aan doening gevoelen, die hij bij 't pu bliek wil teweegbrengen? Ziedaar een vraag, welke zeker niet nieuw is, maar wier beantwoording nim mer zoo volledig is gedaan als door Erneste Legouvé, den bekenden too neelschrijver en lid der Fransche Academie. Tot voorbeeld neemt bij Delaunay, toen deze debuteerde in het ThéSttre Frangais in 1847. Het was, zegt Lsgouvé, in «le Chandelier»,dat Delaunay zijn groot- sten triomf behaalde,niettegenstaande het stuk slechts half slaagde. Ge noemd stuk void et wanneer het wordt gelezen u:tmuntend; het is onderhoudend en amusant, maar dat alles verandert bij de opvoering. Het bevat slechts vier personendrie mannen en een vrouw. Nu behoort deze vrouw aan die drie mannen. Deze omstandigheid verdwijnt bij de lezing door de schitterende dia loog, maar treedt bij de opvoering op den voorgrond en de beroemdste tooneelspelers zijn er niet in geslaagd de rol te redden van Jaequeline en den afkeer van het publiek te over winnen. Toch wist Delaunay een onbeschrijfelijke geestdrift te doen ontstaan, toen hij in het stuk op trad. Hij wist door zijn aandoenlijk spel eengeheelen ommekeer tot stand te brengen. Madame Ailan had dit reeds bij de repetities voorzien. «Hij zal het ver brengendat jonge mensch,» zeide zij, «omdat hij blik eu stem voortdurend met die van zijn ondervrager weet te deen samen smelten. Uit zijn gelaat en zijn toon komt een onwederstaanbare electri- sche stroom. Hij weet te ontroeren omdat hij zelf ontroerd is.» Zelf wezenlijk ontroerd I Het is werkelijk de moeite waard, daarbij even stil te staan. Diderot zeide van den tooneelspe ler: Om mij te doen weenen, moet hij niet weeDen; en ik heb iu mijn jeugd hooren verhalen, dat Malé bij bet einde van eene schitterende voor stelling, door een oud liefhebber gecomplimenteerd wordend,tot dezen zeide«Gij bedriegt u en het pu bliek ook, ik was niet goed. Ik heb mij door de aandoening laten over meesteren, kom morgen eens, dan zult ge wat zien.» Den volgenden dag ging de lie. hebber iDgevoige den wensch van Maiéachter de coulissen. Malé treedt op en wat doet bij? Vóór en gedurende de treffende scéues mengt hij on der de aandoenlijke gedeelten van zijn rol grappige gezegden, op zachten toon tot den verwonderden liefhebber achter de coulissen ge fluisterd, en maakt een duizendmaal dieper indruk op het auditorium dan den vorigen avond. Bij het einde van het bedrijf gaat hij naar den liefhebber en zegt: «Gij ziet bet, waarde beer, de too- neelspe.er is zooveel beter meester over de anderen, als hij meester over zichzelf is.» Wat hieruit te besluiten? Dat de acteur om aandoeningen te vsrwek- ken, niet aangedaan moet zijn. Dat zou eene ongerijmdheid zijn. Dit psychologische verschijnsel laat zich niet verklaren door een houtweg uit gesproken stelregel, er zijn duizend schakeeringen, waarmede men te rade moet gaan. Adolphe Nourrit heeft den sluier van dit geheim opgelicht. Zelf heeft hij verklaard dat ge durende de eerste tien repetities van «Wilhelm Teil» het hem onmogelijk was zijne tranen te weerhouden in het beroemde trio, en dat hij niet in staat was, het te zingen, dan na zijn aandoening geheel te hebben onderdrukt. Daarom nog niet geheel vernie tigd, maar omgezet; die aandoening was van het eene orgaan overge bracht op het andere. Zijn hart was misschien niet meer ontroerd, maar zijne verbeelding was het nog. Zij had den indruk, beter gezegd den weerklank van zijn werkelijke snikken behouden. Dit is het ver schil tusschen de werkelijkheid en de herinnering. Ik zou dus tot Diderot zeggen: «De tooneelspeler mag niet weenen, maar hij moet hebben geweend.» Madame Talma geeft in hare ge denkschriften eene merkwaardige verklaring van de tranen des tooneel spelers. Zij Jeelt mede dat bij eene voorstelling van «Iphigénie» een oud liefhebber tot haar kwam en vol aandoening zeide Gij zijt prachtig geweest I Ik ben er zeker van, dat gij u ver- beeldet Iphigénie zelve te zijn.» «Ik,» antwoordde zij lachend «volstrekt niet.» «Maar gij weendet toch, ik ben er zeker van .Ik heb uwe tranen gezien.» «Zond r twijfel, ik weende, maar hetgeen mij weenen deed, was niet Iphigén e, dat was ik zelfl het was de toon van mijn stem, de waarheid van mijne uiting.» Zoo deed dus de actrice de actrice weenen. Er zijn dus op 't tooneel werkelijk echte tranen! Op een ze keren avond trad ik de loge. binnen van Lablache na de eerste acte van «le Mariage Secret». Leg de hand eens op mijn vest zeide hij. Het is geheel nat, antwoordde ik. Weet gij waarom? Omdat er straks bij de finale, op het oogen- blik dat ik mijne dochter vloekte, een stroom van tranen bij mij op welde. Delaunay gaf mij een nog tref fender voorbeeld. Bij het tweede bedrijf van «Doigts de fée», toen hij Madeleine Brohan smeekte hem te huwen Al den tijd dat hij met haar sprak stroomden de tia^en hem langs de wangen en toen zij antwoordde, zeide hij zachtkens tot haar, steeds weenende Huw mijik smeek het u. Huw mij Dit is dus wel het bewijs dat de aandoening van den artist echt kan zijndat hij kan wanen de persoon te zijn die hij voorstelt. Het volgende is niet minder merk waardig: Omstreeks 1850 bevond de beroemde tenor Mario zich te St. Petersburg gelijk met Lablache en diens dochter, die toen nog een kind was en later onder den naam van madame Caters zoo beroemd is geworden.Zij was nauwelijks twintig jaar. Haar stem was verrukkelijk, zij bezat het lalent van eene zan geres van den eersten rang en was zooals Saint S.mon zegt, eene fee gelijk, die op de wolken zweeft. Lablache zelf verklaarde er zich volstrekt tegen, dat zij de planken betrad. Hoogstens stond Lij haar toe dat zij hare medewerking verleende bij eene enkele opvoeriDg voor het Hof en voor de keizerin. Eens zong zij met Mario in de eene of andere opera. Men was aan het groote duo, het duo van den hartstocht. Maar wie beschrijft de verwarring, de verrassing, de ontevredenheid van Lablache, toen hij Mario ouder het zingen zachtjes tot zijn dochter hoort zeggen: M<a cara! mia bella (lieve, schoone) Ama me! io t'adoro (be min mii, ik aanbid u). Bij bet uitgaan van den schouw burg keerde zij hem den rug toe en koesterde een zekeren wrevel tegen hem, lot twee dagea later, toen zij hem tegen een zeer leelijke zangeres weder op zachten toon zijn Mia cara, io t'adoro 1 enz. enz. hoort herbalen. Zij begreep alles. Zijne vurige declaraties dienden slechts om zich op gang te brengen en zijn warmte te bewaren. 17" »SL 3BL X JSw Boe de tijden veranderd zijn. In bet jaar 1026 kreeg eene hof dame der keizerin dagelijks, wan neer zij met hare gebiedster op reis was, een maatje honigwater, anderhalf maatje wijn, vijf maatjes bier, een wittebrood, een eierbrood en een mud voeder voor baar tel ganger; jaarlijks 12 rokken en 2 sluiers. Zij moest ook drie dagen van te voren van de bepaalde reis verwittigd worden, om hare kleeien te kunnen wasechen en verstellen. De keizerin Gisela veroordeelde eene hofdame tot dertig slagen met berkenroeden, in het bijzijn van den geheelen vrouwelijken hofstoet, om dat zij eene week lang niet gespon nen en in de avondschemering een ridder in hare kamer gesproken had. In bet jaar 1131 kwamen deen- scbe gezanten bij keizer Rudolf, en deze liet door de hofnarren de kei zerin roepen. De keizerin veront schuldigde zich, dat zij niet bene den kon komen, omdat zij geen tijd hadzij moest namelijk voor haar gemaal eierkoeken bakken. In het jaar 1125 was de biblio theek van het klooster Hirschau de beroemdste en aanzienlijkste in geheel Duitschland zij bestond uit 68 deelen, waarover keizer Rudolf verbaasd was. Onderwijzer. Wat is het meer voud van kind? Leerling (vlug). Tweelingen. Zij: En die schram, majoor, hebt gij die in een veldtocht opgedaan. Hij tafgetrokken): Neen, in de eerste van onze wittebroodsweken. in den Hout, op Zondag 21 Oct. 1888, des na middags van 2—4 ure, door het Stedelijk Mu ziekkorps van Haarlem, onder directie van den heer M. H. MiiLLER, Kapelmeester. PROGRAMMA.. 1. Marsch. Les Montenegrins, Steenebriiggen. 2. Ouverture Nehucadnesar, Yercli. 3 lre Fan- taisie, Heimans. 4. C'arlotta Wals, Millócker. 5. Potpourri. Le Coeur et la Main, Lecocq. 6. Ouverture. Les Jours de Soleil, H. Kling. 7. Die Schlittschuhlaufer. "Walzer, Waldteufel. 8. Potpourri Carmen, Bizet. 9. Finale Marsch Fes tival, M. H. Müller. i êrtnsfEiSims A&» KKSiV- 20 Oct D« i rö*en dsr Anfttafpaltn wsren ala vvlytj Friesehe Dokkumer Jammoj 0,a 0,dito Praneker Jammen f280 8.10, do Eiig»l&oh« f2,10 a 2,20, do. Munter?che f0a 0,f. Zeeuwache Spijuert" Jammes f4.75 5,öali. 8Iauwe f 2.50 a 2,60, Pm'jia'-b« Hamburgers f 4,10 4,20, Saksische f3.a 3.50, Katwijker Zand 0,a 0,Hilleaommer do. 2,a 5, Haarlemmer id. 0.0,Zeenwsehe Flak- keesche f4,a 4,10, allen per Hl. Aangavterd e veracho ladingen. "'uis-ttv li iet en raffineer 4 prijshoudend. Petroleum. Loco f9.80 E. termijnen onver anderd, consumtie fll, Nobel onveranderd. Oji isverug hooger, Nov. f229, Maart f239. Njiearini- van «ie Com-uiasie vnor d-n Graan- i Rog** oji leterin» iets lager, loopendo maand voor 1 uur f 18 2. 131, na 1 uar f130, 131, Maart f 140,139, 138 139, Mei f138,1.89. Aangezegd heden 500 last, totaal in deze mtand 13475 last. 'sc TLole. Koolzaad op 800 Kg. Olie stil, Lynzsad vast. Raapolie traag, vliedend per 100 Kg f 38, lo. Nov. f3274, lo. Deï. f325" lo. Mei f32. Lijnolie in eendoen: vliegend per 100 Kg. f217, lo. Nov./Dec. f 2121,, lo. Jan./Mei f223,», lo. Juni Aug. f231.. Kaapkoeken f 88 a 100 per 1040 staks Lijnkoeken f8,50 a 12,por 104 staks. Hoorn, 18 Oct. Kaas: Ter waag gewogen 277 stapels, wegende 84,042 kilo. Hoogste prijs: kleine Gras f31,50, Hooi id. f 0,Commissie id. 27,50, middelbare f29, Leiden, 19 Oct. De aanvoer en prijzen ter Veemarkt van heden waren als volgt45 Stieren f40 a 205, 290 vette Ossen eu Koeien f115 a 258 of f_0,52 a 0,66 per Kg., 210 Vare id. f 84 a 186, 250 Graskalveren f 10. a 48, 82 vette id. f 32 a 69 of f 0,60 a 0,80 per Kg., 11 nuchtere id. f 8,— a 17,— 8S0 ette Schapen f 18 a 31,50 of f 0,45 a 0,50 per Kg., 590 weide do. 11, a 23,Lammeren f 0,a 0,46 magere Varkens f 11 a 28, 440 Biggen f3,a 9,—, 6 Paarden f 32 a 58, 255 Kalf- en Melkkoeien f 95 a 240. Leiden, 19 Oct. Aangevoerd 52 partijen. Gouds jhe Kaas f 20,a 25,Derby a Leidsche, de 150 kilo fa Edammer Kaas 2e kwal. f 0,a 0,- 3'jff'20 Oct ou'Rijn f 10,Jenever !5,50, A Kist. Freel f 16 75 Spoeling-Beur» 1 s io firaumt'e 1 30. Zwolle, 19 Oct. Boter: Prima Gras fi5, a 26,50, afwijkende f28.50 a 24,2e soort i 21,a 22.50. TE HAARLEM. Op Zondag 21 Oct. 1888. Groote Kerk. Voorm. 10 ure, Brut cl de la Rivière. Avondm. Nam. 2 ure, Smediug. Dankzegging. 's Avonds 6 ure, Hoog. Dankzegging. Maandagav. 7 ure. Openb. Zmguitvoerin de Christ. Zangvereenigïng "Hallelujah*®' v»n kersSnethlage cn Knottenbelt. 4 Spre- Nieuwe Kerk. Voorm. 10 nre, Snethlage. Jans-Kerk. Voorm. 10 ure, Knottenbelt. Avondmaal. Woensdagav. 7 ure, Snethlage. Donderdagav. 8 ure, Bidstond voor de Zondag school. SprekersKnot'enbelt en Smeding. Plaatsen vrij. Collecte na aftrek van onkosten voor de Ned. Zondagsschool-vereeniging. Bukenesser Kerk. Voorm. 10 ure, Moeton. Vrijs beurt. Waiïls'che Kerk. Voorm. 10 ure, Debry. Christelijke Gereformeerde Gemeente Gedempte Oude Gracht. Voorm. 10 ure, 's Avonds 5 ure, Prof. Noordtzy, van Kampen. Kleiu Heiligland. Voorm. 10 ure, 's Avonds 5 ure, Schotel. Luthersche Kerk. Voorm. 10 ure, Poolman Kerk der Vereenigde Doopsgezinden. Voorm. 10 ure, de Vries Remonstrants Kerk. Voorm. 10 ure, Tideman. Broedergemeente. Voorm. 10 ure, Aiders, pred. te Amsterdam. Chr. bewaarschool Lange Heerenvest. Geen Bijbellezing. Bewaarschool Lokaal Oranjestraat. Dinsdagavond 8 nre, Snethlage Bijbellezing. Lokaal Jongelings- Vereeniging. Lange Annastraat. Geen Bijbellezing wegens Bidstond in de Ja nskerk Noorderkerk Ridderstraat Ned'erd. Geref. Gem. (doleerende). Voorm. 10 ure, C. ~A. Renier, pred. tc Amsterdam. Voorbereiding, 's Avonds 6 ure, C. A. Renier, pred. te Amsterdam. Avondmaal. Donderdagavond 8 ure, 11. W. van Loon, pred. tc Amsterdam. Ps. Smeding denkt Dinsdag 23 Oct. 's aTond* 8 ure zyn lidmaten-catechisatie voor meisjes tt hervatten. Ds. Kuottenbelt is Maandag 22 Oct. verhin derd avond-catechisatiën te houden. Nederd. Herv. Kerk, Benncbroek. Voorm. 10 ure, G. van Herwaarden. Beverwijk. Voorm. 10 ure, J. C. Boon. Evang. Luthersche Kerk. Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag. Doopsgezinde Kerk. Voorm. 10 ure, J. Sepp. Bloent endaal. Voorm. 10 ure, J. D. van Arkel. Avondmaal. Nam. 27j ure, J. D. van Arkel. Dankzegging. Heemslede Voorm. 10 ure, F. E. Danhanton. Avondmaal. Hillegom. Voorm. 972 ure, M. Buchli Fest. Houtrijk en l'olancn. Voorm 97s ure, G. A. Hoog, pred. te Haarlem. Avondmaal. Santpoort. Voorm. 10 ure, J. van Loenen Martinet. Spaarndant. Voorm. 10 ure, geen dienst. Nam. 27a ure, 11. J. Be*gsma. Velsen. Voorm. 10 ure, H. J. Bergsma. pred. tc Spna'-udam. Dankzegging. Zandvoort. Voorm. 10 ure, O. Schriecke. Nam. 27a ure, O. Schriecke.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1888 | | pagina 7