Politiek Overzicht. missie van vijf leden bijeen le krijgen, die den burgemeester om gehoor zou vragen. Herhaalde malen moest de voorzitter een beroep op de vergadering doen. Niemand, die zich bereid wilde verklaren als com missielid op te treden. Eindelijk gelukte het tooh de inertie te overwinnen van sommigen, en deed eerat één, daarna nog één zijne stem vernemen, zoodat de com missie toch ten slotte gevormd kon wor den. De optocht, waaraan in den beginne allen zich aansloten, een 200tal naar mijne schatting, verliep al spoedig voor een be langrijk deel. Toen men aan het stadhuis kwam, was het aantal manifestanten tot op de helft geslonken. Al schijnen de bijeenkomsten in het Volkspark voorloopig opgegeven, het kan niet missen of straks, als de nood drin gender zal zijn geworden, zullen de be- toogiugen hervat worden. Wenscht Am sterdam ze even onvoorbereid af te wach ten als verleden jaar? Er is iets zeer droevigs in den aanblik dier langs grach ten en straten slenterende menigte, die zwijgend hare armoede tentoonstelt. Men kan ze niet voorbij zich heen zien trekken zonder pijnlijk te worden getroffen. En hoe groot is de nood, hoevelen loopen zonder werk, en wat is de oorzaak vau hunne ellende? Ziedaar vragen, waarop ik slechts in algemeene termen kan ant woorden. Niemand te Amsterdam is in staat mij in te lichten omtrent den wer- keüjken toestaud, gestaafd door statistieke cijfers. Zeker is het, dat er werknood bestaat. Dit kan trouwens niet anders. Toen vóór dingen hooren, die hem zeer vreemd zul len toeklinken. Naar de statistiek van vraag en aanbod, aldaar gehouden, moet men tot de slotsom komen, dat de bewe ging der werkloozen zeer overdrev n is. Het aantal werklieden, dat zich aanbiedt om plaatsing, is niet veel grooter dan an ders, en betrekkelijk gering. En het ge beurt meermalen, dat zij, die eene betrek king kunnen bekomen, haar weigeren om dat het loon niet hoog genoeg is (onlangs werd een loon van f 9 's weeks afgesla gen), of er de stad niet voor willen ver laten. Ja, werklieden, die door tusschen- komst der //Arbeidersbeurs" te Hamburg goed geplaatst waren, hebben hunne be trekking aldaar weder in den steek ge laten, om hier te komen lanterfanten. Nu moet men voorzichtig zijn om uit deze inlichtingen, aan de //Arbeidersbeurs" te verkrijgen, geen averechtsche slotsom te trekken. Naast de gevallen van weige ring om bijv. naar Hamburg te verhuizen staan voorbeelden van wakkere hol- landsche jongens, die het in den vreemde zeer goed maken en uitnemend tevreden zijn. Ik heb een brief voor mij liggen van een hollandsch werkman te Hamburg aan zijne ouders alhier, die mij grooten eerbied heeft doen krijgen voor den schrijver, en het onwraakbaar getuigenis geeft, dat er ouder den nederlandschen werkmansstand mannen gevonden worden, die een sieraad van ons volk zijn. Dat ter „Arbeiders- beurs" zoo weinig wanverhouding bestaat tusschen aanbod van en vraag naar werk kracht, mag nog niet leiden tot de mee ning, dat het aantal werkloozen van geen 15, 20 jaar de grenzen der stad werden beteekenis is. Alleen dit blijkt hieruit, uitgezet en de nieuwe stadskwartieren dat er onder de menschen zonder werk, verrezen, vonden vele handen werk. Hon- betrekkelijk weinig geschikte ambachts derden, duizenden werklieden gezinnen lieden zijn. Werklieden, die hun loon waard en gezellen trokken van buiten naar dezijn bij bouwwerken van omvang zoo hoofdstad en vonden er gereedelijk plaat- als ten tijde der stichting van de nieuwe smg. Maar na de actie kwam de reactie. Naarmate de nieuw aangelegde wijken hare voltooiing naderden, verminderde de be hoefte aan werkkracht. De werklieden die eenmaal naar hier verhuisd waren, bleven hangen, en leverden het eerste contingent voor het steeds wassend leger werkloozen. Daarbij moet nog rekening worden ge houden met de slapheid op bijna elk ge bied van handel en scheepvaart, tengevolge waarvan ook voor sjouwerlieden, losse werklui aan kaden, enz. het uitzicht op geregelden arbeid met den dag vermin derde. Dat er nood heerscht en die nood stijgende is, staat dus vast. Niemand, die met de volksklasse in aanraking komt, ontkent of bestrijdt het. Doch omtrent den omvang der werkloosheid kan men u geene stellige gegevens verschaffen. In het Volkspark zelf hoort gij in de opge wonden redevoeringen, die men er pleegt te houden, het getal der menschen die zonder werk zijn of spoedig zullen gera ken, op 30,000 begrooten; anderen spre ken van 10,000, sommigen van geen 400, enkelen gelooven geheel niet aan den ernst der beweging. Ook aan de //Maatschappij voor den Werkenden Stand" kan men geen inlichtingen geven, en zelfs het //Al gemeen Nederlandsch Werkliedenverbond", zoomin als de //Amsterdamsche Werkmans bond", is op de hoogte van den staat van zaken. Dit laissez aller is wel echt vader- landsch! En het fraaiste van de zaak is nog, dat de menschen, wier belang bij de kwestie het nauwste betrokken is, de werk loozen en hunne voorgangersin het Volks park zei ven, met onbetrouwbare cijfers schermen. Tot welke vakken behooren do werk loozen? Hoeveel timmerlui, hoeveel sme den, hoeveel metselaars zijn er zonder werk Hebben sommigen die niets omhan den hebben, dit misschien aan eigen schuld te wijten, doordat het hun aan de noodige geschiktheid en bekwaamheid ontbreekt? Hoevelen zijn te oud om nog met vrucht te arbeiden Zijn er, die werk geweigerd hebben, als het hun aangebo den is omdat zij de stad hunner in woning niet wilden verwisselen, hetzij voor Hamburg of voor eene plaats hier te lande? Wie zich [de moeite geeft ter //Arbei dersbeurs" te informeeren, zal ook wel geen juiste cijfers vernemen maar toch (1) Van 1875 tot 1887 steeg de bevolking niet meer dan 100.000 zielen. stadskwartieren aardwerkers, metselaars en timmerlieden en schilders voor het grove werk zijn in normale tijden on bruikbaar en voor de patroons ongeschikt als vaste knechts. Werklieden van dit ge halte die slechts half een ambacht ken nen zullen wel de meerderheid uit maken ouder de werkloozen. Dan sjouwer lieden en andere personen, die geheel geen ambacht geleerd hebben, maar voor vele dingen bruikbaar zijn, mits er leven en vertier zij op het gebied van handel eu nijverheid! Doch hoe dit weze moge ook dezen kunnen niet zonder brood. En ik herhaal, dat aan de particuliere lief dadigheid dezen winter zware offers zullen worden gevraagd, te zwaarder echter naar mate men de behoefte minder goed over kan, daargelaten dat het stelselloos uitoefenen van liefdadigheid|slecht hetjjdoel bereikt en kwaadwilligen, dat zijn hier de luiaards en schaamteloozen, stijft in hun opzet. Ik wil -ten besluite van deze be schouwing geen voorstel doen, maar toch de wenacholijkheid uitspreken, dat de gegoede burgerij door zich tijdig te organiseeren, het anders dagelijks terug- keerend pijnlijk schouwspel voorkome van eene broodvragende menigte, die op voor ieder onteerende wijze haren nood Heeren wegen tentoonstelt. Een veertienjarig meisje is in de Nieuwe Leliestraat te Am sterdam door onbekende jongens met kalk in de oogen geworpen. Nadat een aldaar passeereod student haar bij een apotheker de eerste hulp had verleend is zij naar het bin nengasthuis gebracht. Den 21en October is de heer L'Hoste te Delft opgestegen met den ballon L'Hirondelle, bela den met 80 kilo ballast. Bij deze gelegenheid werden proeven geno men met betrekkiüg tot den ver schillenden graad van tegenstand, door de lucht uitgeoefend op eeneu ballon, die snel naar beneden valt. De tegenstand werd aangeduid door een toestel, dat aangebracht was aan het touw, waaraan de ballon hing. Deze proeven staan in verband met de samenstelling van een «Heli- coptère», welke de heer L'Hoste, in vereeniging met den heer H. Ro- denhof, van Amsterdam, bezig is uit te vinden. De ballon, die te 4 u. 15 was opgestegen, daalde te 5 u. 30 bij Maasland neder. De grootste hoogte die bereikt werd, bedroeg 800 meter. Door een landbouwer te Ouddorp is een prachtige arend ge schoten, die eene vlucht van p. m. 27s meter had. Een inwoner v&n Breda was verhuisd naar Berlikum. Toen hij zijn brandkast opende, ontdekte hij tot zijn schrik, dat een pakje effecten van ongeveer f 12000 waarde, onlangs door hem gekocht en eigen handig in de kast gelegd, verdwe nen was. Hoe de verdwijning heeft plaatsgehad is totnogtoe een raadsel, daar aan de brandkast van braak niets te bespeuren is. De zaak is in handen der maréchaussees. Omtrent de begrafenis der vijf slachtoffers van den brand te Middel burg meldt de „Midd. Ct." nog het volgende Tegen halfelf verzamelden zich voor de woning op den Wal, waarheen de lijken uit het gasthuis waren vervoerd en waar uit de begrafenis plaats had, vele belang stellenden. De twee kisten, welke de overblijfselen van de vijf ongelukkigen bevatten, werden in twee lijkkoetsen geplaatst en gevolgd door twee rijtuigen, waarin de familie en eenige vrienden van de opgekomeuen ge zeten waren, o. a. de vader der kinderen, de broeder van zijne overleden schoonzus ter en hij, die weldra met deze in het huwelijk zou treden. Aldus zette de treu rige stoet zich in bewegiDg. Ook op de r. k. begraafplaats, waar de bijzetting geschiedde, waren velen tegen woordig. Nadat de kerkelijke ceremoniën waren verricht en de twee kisten in de groeve waren neergelaten, hield pastoor J. F. Bernsen eene toespraak. Ofschoon het niet mijne gewoonte is zeide hij o. a. bij de teraardebestelling van leden onzer gemeente eene toespraak te houden, wijl elk jaar op den Sen No vember door de katholieken hunne dier bare overledenen worden herdacht en voor de rust hunner ziel wordt gebeden, gevoel ik er toch behoefte aan om, waar hier velen tegenwoordig zijn naar aanleiding van een geval, zoo smartelijk en eenig in de geschiedenis dezer stad, een enkel woord te spreken, ofschoon ik de daarbij opnieuw geslagen wonden zal openrijten, welke nooit zullen worden geheeld. De verschrikkelijke gebeurtenis in den nacht van Woensdag op Donderdag zal steeds in ons geheugen blijven, want voor ieder was het eene ijselijke mare in den vroegen morgen van Doüderdag te verne men dat zoovele personen in de vlammen waren omgekomen. Ieder was bewogen met het smartelijk lijden en de ijselijke benauwdheid van de gestorvenen en het was of de geheele stad in rouw was ge dompeld. Niemand heeft den dag na het oDgeluk een genoeglijk oogenblik door gebracht. De spreker wees er verder op hoe de ongelukkige kleinen op zoo jeugdigen leef tijd zijn omgekomen. Wat de 24-jarige vrouw uit Leiden be treft, toonde spreker aan dat zij op het veld van eer is omgekomen. Zij toch kwam niet naar Middelburg voor eigen genoegen, maar tot het verrichten van een groot liefdewerk, het verplegen van jeugdige, hulpbehoevende kinderen, om hulp en steun te verleenen waar dit zoo noodig was. De heer Bernsen sloot zijne treffende toespraak met den troost, in het bijbel woord geboekstaafd: „Ik ben de verrijze nis en het leven; die in mij gelooft, zal leven, al ware hij ook gestorven." Twee kransen, de ééne met het opschrift „rust in vrede", de andere een eenvoudige bloemtuil, dekken thans de graven der vroeggestorveneu. De deelneming van het publiek, waaronder velen tot tranen ge- 'roerd, was groot. Bij het -rer trek ken uit ons land van het philharmonisch orchest uit Berlijn werd, bij 'tpas- seeren der grenzen, een zijner ver dienstelijkste leden door de auitsche politie «eingesperrt» en overgele verd aan de militaire overheidals duitsch onderdaan was de man in gebreke gebleven om de herhalings oefeningen te komen medemaken. Hij werd ingedeeld bij de stafmu- ziek van 't garnizoen teDüsseldorf en bracht dezer dagen reeds weer een bezoek aan 't pas verlaten Ne derland thans evenwel niet als medewerker in een symphonie-or- chest, doch als «speelman» op de dorpskermis te Pannerden. Arnh. Ct. Te Noordbeek (Limburg) moet een burgemeester worden geïn stalleerd. Tot tweemaal toe werd daarvoor eene vergadering van den gemeenteraad belegd, maar telkenB was er geen voldoend aantal raads leden opgekomen. Te Onderdendam is in den nacht tusschen Zaterdag en Zondag ten nadeele van den vis- scher Knol, pl. m. 200 K. G. paling ter waarde van f100, ontvreemd Tegen den dader is proces-verbaal opgemaakt. voorstellingen als die, opgenomen in een onlangs verschenen feuilleton in de „Köl- nische Zeitung", waarbij aan doitsche on derdanen het dienst nemen bij ons in- disch leger op onjuiste gegevens werd ontraden. Bij 't verslag is gevoegd een nota, op gemaakt door het lid, den heer Vos de Wael, in zake de munt-kwestie. Hij wenscht aan 't slot daarvan, dat onze Regeering aan de belanghebbende regeeringen, inzon derheid aan de engelsche, kennis geve van de hier te lande bij 't goeveruement en bij de bevolking bestaande gunstige ge zindheid voor het bimetalisme eu hoofd zakelijk voor oen groote bimetallieke unie, tot welks toetreding bij de bankwet de gelegenheid is opengehouden, en verder, dat onze Reg. zal doen blijken van hare sympathie met de door de metallieke mo gendheden te zetten stappen op den weg naar een groote bimetallieke unie, waarran de steller verwacht, herstel vau welvaart, rust en maatschappelijke orde. VISSCHERIJ. Nieuwediop, 28 October. Zeven-en- twintig korders brachten heden 5 tot 19 groote, 30 kleine tongen, 80 roggen, 1 steur, 1 tot 8 mandjes kl. schol en 1 tot 3 manden schar ten afslag, terwijl 2 beagera 190 schelv. en trekkers 4tal haring aanvoerden; groote tong gold 50 cent, kleine idem 20 cent, rog 87 cent per Btuk, de steur f 11.50, kleine schol f4 a f 1.75 per mandje schar f 1.50 h. 1.75 per maud, en schelv. f43 h 40 het honderd en harin f5 per tal. Tessel, 22 October. Door de Noordzeevis- schers van hier, zijn in de afgeloopen week el ders ter markt gebracht4500 tongen, 250 schelvisschen, 200 roggen, eenige tarbotten, 275 mandon kleine schol en 200 manden scharren. De prijzen van een en ander waren als volgt groote tongen f 0.32 a f 0.65, kleine en middel soort f0.10 h f 0.20, schelvisch f20 a f40, rog f0.60 h. fl, tarbot f5 8.50 alles per stuk; kleine schol f 1.56 a f4, scharren f 1,20 af 1.70 per mand. WETGEVENDE MACHT. li. Van verschillende zijde werd aangedron- n op 't tot stand komen van uitleve- ringstractaten met Griekenland en Argen tinië, in welke staten overtreders van de nederlandsche strafwet nog een veilige schuilplaats hebben. Vreemd vond men het, dat, terwijl Nederland bij de Zuid- afrikaansche "Republiek door een consul- generaal is vertegenwoordigd, hier te lande noch een diplomatiek noch een transvaalsch ageat is aangesteld, tot onderhandeling met onze Regeering b. v. over verlaging van het exceptioneel hooge brievenport tusschen beide landen en over een uit- leverings- en handelstractaat. Nog werd gevraagd of er uitzicht be staat op spoedige opheffing in België van 't verbod van den invoer van slachtscha pen en in Engeland van 't verbod om levend vee in te voeren. Tegen de voorgestelde vermeerdering van 't ambtenaarsper8oneel werd vrij alge meen bezwaar gemaakt en de wijze vaa benoeming van ambtenaren bij het Dep. van Buitenl. Zaken droeg de goedkeuring niet we?, in dien zin, dat, in plaats van zeer bekwame gegradueerde jongelieden dadelijk tot hoogere betrekkingen aan te stellen, personen, die gewoonlijk copieëer- werk verrichten, lot hoogere betrekkingen werden benoemd. Een lid beweerde, dat aan 't Departement een hoofdcommies was, uitsluitend met copieëerwerk belast. Sommige leden wenschten den minister in zijn voorstellen omtrent het consulaatwe zen te steunen. De nieuwe wereld leidt, wat staatkunde aangaat, een leven op zichzelf. Er zijn partijen, zoo zeker als er besturen en er zijn meer of minder hevige botsingen op staatkundig gebied, zoo zeker als er par tijen zijn. Maar het grootste gedeelte der oude wereld, die tot over de ooren in zijn twisten en plannen zit, verneemt buiten de min of meer gefingeerde uitvindingen op allerlei gebied, buiten het idyllische huwelijksleven van President Cleveland en buiten de grondstof voor prachtige stuk jes gemengd nieuws, weinig anders van den lande van overzee, dan een half do zijntje opmerkenswaardige gebeurtenissen prr jaar. Alleen de sterkst sprekende fei ten dringen over den Oceaan tot ons door. Zoo voor eenigen tijd de door Blaine in welsprekende woorden vertolkte drang tot eene vereeniging vau Canada met de Ver- eenigde Staten. Zoo, naar de jongste be richten een belangrijk geschil toeschen twee groote spoorweg-maatschappijen. Is de dollar koning in Amerika, de spoor weg is kroonprins. Aan den goeden gaDg der treinen hangt den goeden gang van den handel en van den handel hangt Amerika zelf af. Zoo wordt het begrijpe lijk dat de twist, tusschen de Cana dian-Pacific- en de Red-rivervalley-spoor- wegmaatschappij zooveel opschudding kan verwekken. De eerstgenoemde schijnt besloten de kruising harer spoorwegliji door de laatstgenoemde gewelddadig te verhinderen. De Canadian-Pacific heeft daartoe een trein geplaatst nabij het krui- singspunt, welke zou moeten weggeruimd worden, alvorens de Reclrivervalley Mij. den aanleg der lijn kan voortzetten. Voor een lang beleg uitgeruste beambten ver dedigen den trein, terwijl de arbeiders van de Redrivervalley Mij. het kruisingspunt naderen, waar eene botsing onvermijdelijk schijnt. Het bestuur van Manitoba Deemt krachtige maatregelen om de rechten der Redrivervalley Mij. te verdedigen; de mili tie is opgeroepen en het opgewonden volk van Manitoba steunt de regeering. Stel u zoo iets 00ns voor in Nederland, bijv. tusschen de Hollaudsche-en de Rijn spoorweg-maatschappij. Een ander amerikaansch conflict, de bctsing der beide partijen op Haïti, wordt evenzeer belangwekkend. Tegenwoordig is het eiland feitelijk in twee kampen ver deeld en de gevolgen van dezen burger oorlog worden ook voelbaar voor den koop handel, daar de havens van Port-Haïti, van de Gomave en St.-Marcvan wege de opstanden, die daar ter plaatse zijn uitgebrjken, gesloten zijn verklaard. Ook in Europa begint het weer naar oorlog te rieken. Men heeft de fransche oorlogsbegrooting maar te kennen om een duizelingwekkend idee te verkrijgen van wat er in Europa gewrocht wordt op Krupp's gebied. Roche heeft als rappor teur de verhoogde uitgaven op grond van eene buitenlandsche caulitie, die Frankrijks vrijheid bedreigt, verdedigd en onder ap plaus gerechtvaardigd. Tegenwoordig is het cijfer opgevoerd tot 1.065.000.000 franc. Men weet niet wat men meer bewon- Men achtte het wenschelijk in 't bui tenland te doen tegenspreken verkeerde 1 deren moet, de draagkracht der fransche ting spraken. Wilt gij wat hebben haastte zij zich zoo beleefd mogelijk te zeggen, toen de Duitschers zich van de levens middelen wilden meester maken. Als 't u blieft, zeiden zij, terwijl zij brood en koud vleescb vonden. Zij aten met smaak, terwijl zij blikken van tevredenheid wisselden. Neemt maar wat gij noodig hebt, zeide de weduwe. Alles is tot uwe beschikking, zij voegde er bin- nersmonds bijHet doet mij genoegen, dat die soldaten bier zijn gekomen. Alles wat er zal zijn verdwenen, wordt op hunne rekening gebracht. Zijt gij de vrouw des huizes? zeiden de vreem delingen. Ja, bedient u maar goedzeide de gastvrije weduwe. Zijt gij mrs. Stackridge? vroegen zij. Ja, gij kunt nemen, wat gij wilt! antwoordde de weduwe. Waar is uw echtgenoot? Mijn echtgenoot! mijn arme beminde echtgenoot, bij is gestorven, reeds.... Zij hield eensklaps stil, daar zij zich herinnerde, dat de soldaten haar voor mrs. Sprowl aanzagen. Als zij ben uit den droom hielp, dan zouden zij weteD, dat zij daar ge- s'.olen had. Gestorven? De Duitschers schudden het hoofd en glimlachten. Neen, hij is hier gisterenavond nog geweest. Men heeft hem gezien. Gij wilt deze dingen zeker naar het gebergte brengen? Wilt gij ook wat kaas hebben? vroeg de onthut ste weduwe. Als het u blieft. Dat smaakt beter dan ons gewoon rantsoen. Mrs. Sprowl keerde naar de provisiekamer terugzij kwam met de mand en den emmer terug, en maakte zich gereed om te vertrekken, terwijl zij hare gasten herhaaldelijk uit- noodigde, te doen alsof zij thuis waren. Wacht even! zeiden zij. Zij lagen op den grond geknield, terwijl hunne handen met brood en kaas gevuld waren. Toen zij ieder eene hand vrij hadden, greep de een het hengsel der mand vast, terwijl de ander den emmer vastgreep. Gij moet ons eerst vertellen, waar uw echt genoot is, zeiden zij. O, goede hemel, dat weet ik niet! Ik hen eene arme vrouw en waarlijk, ik kan niet zeggen, waar mijn echt genoot is! Gij moet ons vertellen waar uw echtgenoot is, her haalden zij, en een hunner stond op om haar den weg te versperren. Hij is ergens op het gebergte. Ik weet niet waar en het kan mij ook niets schelen, riep de weduwe opge wonden uit. Er was ieta in de houding der broeders, dat haar niet beviel. Het is een slecht mensch, die mr. Stack ridge. Ik zelf be a eene afgescheidene. Ailes hier in huis is tot uw dienst, maar laat mij ongehinderd gaan. Gij zult niet gaan, zeide de soldaat, die bij de deur stond, eer gij het ons vertelt. Daarvoor zijn wij hier gekomen. Bij het binnentreden hadden zij hunne geweren in een hoek neergezet. Degene die gesproken had, nam ze op, en overhandigde er een aan zijn broeder. De weduwe zag, dat uit eiken geweerloop het einde vau eene zweep stak. De soldaten namen de geweren op, en haalden'eder eene lange, leeren zweep te voorschijn. De weduwe begon te gillen. Het is eene vergissing. Laat mij gaan, ik ben mrs. Stackridge niet! De soldaten keken elkaar aan, mompelden iets in het duitsch, en zetten de geweren weer in den hoek neer. (Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1888 | | pagina 2