NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
?e .Jaargang.
Maart 1890.
No.
AB0I11MEITSFRIJE:
AD YERTEïTTIËH:
A. J. F. II. I. FRANK,
S T A 0 S Ai I E IV S.
De Heiland California Land-Company.
IN DEN VREEMDE.
Voor Haarlem per 3 maandenƒ1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.85.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bnrean: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. "ffeiefooasesasnKiey
van 16 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents®
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en couranfcier*.
Directsuresi-XJitgoverg J. C. PEEREBOOIS ©n B. AVIS.
Hoofdagenten voor liet Buitenland: Compagnie Genérale de PubliciU Mrangère GL. DJ.UJBE Co.t JOHN F. JONE8Succ., Parijs 31 Ms Faubourg Montmartre.
Advertenties» esa aboassemien-
ten voor 2B A A 35 L. BO M S B» A G-
BLAS& worden dageiigks aaage-
inomeaa door den ^ortegeawoor-
diger van dit kil ad
SclioJcrslHgel 39.
Haarlem, 27 Maart 1890-
Bij koninklijk besluit is gepensionneerd
de kapitein J. J. Phaff, plaatselijk adju
dant alhier.
Er had zich hier ter stede eene com
missie gevormd bestaande uit de hee-
ren Jhr. J. W. M. Sehorer,Commissaris des
Koniegs in de prov. N.-Holland; mr.
E. A. Jordens, burgemeester van Haarlem;
Vogel, luit.-kolonel der infanterie; Kool,
majoor der genie; mr.W.Jager Gerlings,
majoor-commandant der dd. schutterij;
jhr. mr. A.J. Rethaan Macaré, officier van
justitie; Lieftïnek, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal; Onnen,
gepens. kolonel der artillerie; dr. H.
Brongersma, directeur der H. B. S.
met 5 j.cursusBects,notaris; dr.B.J. Kou-
wer, arts, en J. Krol Kz., die het plan
had opgevat, om naar aanleiding van de
welgeslaagde feesten ten vorigen jare en
onlangs door de leerlingen en oud
leerlingen der Militaire School aan Haar
lems ingezetenen aangeboden, den wen3ch
van velen gevolg te geven, door het
aanbieden van een contra-bal van hunne
erkentelijkheid te doen blijken. Genoemde
heeren hebben zich met dit doel gewend tot
den directeur der Mil. School, kapitein
de Vlaming; maar deze heeft gemeend,
zooals hij in een hoogst waardeerend
schrijven te kennen gaf, dat de feesten
door de M. S. aangeboden, slechts ten
doel hadden erkentelijkheid te betuigen
voor het vele goede, dat de leerlingen en
oud-leerlingen genieten en genoten heb
ben van de zijde der ingezetenen en, dit
doel blijkbaar volkomen bereikt zijnde,
ervan wordt afgezien om een contrafeest
te aanvaarden.
In de Dinsdag gehouden algemeene
vergadering van commissarissen der Nuts-
Spaarbank zijn de rekeningen over het
afgeloopen jaar afgesloten en is de balans
vastgesteld.
Op 1 Januari 1889 telde de Spaar
bank 4663 deelhebbers. In den loop des
jaars werden 405 nieuwe boekjes uitge
geven en 575 geheel af betaald, weshalve
er op het einde van het jaar 4493 in
omloop bleven.
De schuld aan de deelheb
bers bedroeg op 1 Jan. 734.663,48%
Daarbij werd, in 4564
posten, opgebracht 127.221,91%
Aan rente a 2% pet. werd
bijgeschreven16,469,54
878.354,94
In 2720 posten werd te
rugbetaald 173.509,47%i
Zoodat op 31 December
verschuldigd bleef. 704.845,46%
De reserve bedroeg toen 48.577,92
en het geheele kapitaal
derhalve753.423,38%.
Van dit kapitaal was belegd: in hy
potheeken f 113.000, in beleeningen en
prolongatiën f 560.500in obligatiën
der provincie Noord-Holland f 77.200,
(nominaal voor een bedrag van ƒ79000).
Voor het overige bestonden de waarden
uit een saldo in rekening-courant met
de makelaars der Spaarbank, ad ƒ289.52,
uit de boekwaarde van meubelen enz.
ad f 32 en uit 2392.86% aan kasgeld.
Een van de deelhebbers der Spaarbank
is de Schoolspaarbank. die op 2 scholen
in werking is. üp 1 Januari 1889 telde
zij 261 deelnemers, met een tegoed vau
1238%. Er werd ingebracht ƒ915.81,
aan rente bijgeschreven 31,59 en te
rugbetaald f 778,54, zoodat op het einde
des jaars het tegoed (van 264scholieren)
1407,59 bedroeg.
Het bestuur der spaarbank bestaat
thans uit de heeren P. J. L. Huet, mr.
II. Jacobi, eere-voorzitter, mr. Th. de
Haan Hugeaholtz, voorzitter, A. Merens
J.Cz., thesaurier, M. O. de Kanter, A.
F. Kremer Jr., mr. L. C. du Rieu, mr.
M. G. P. del Court van Krimpen, A.
de Haan, mr. A. A. Land, A. J. Klup
pel, dr. E. van der Ven, mr. N. G.
Cnoop Koopmans, J. K. Tadema, mr.
W. R. baron van Lijnden, H. W. Groll,
J. Sabelis, mr. W. A. 't Hooft, J. Smits
C.Jz., Ed. de Lanoy, secretaris, J. A.
Fontein, boekhouder, J. J. S. van Ha
mel, jhr. mr. F. W. van Styrum, mr.
A. A. van der Mersch, F. M. baron
van Lijnden, kassier, J. M. Simon, jhr.
W. P. Teding van Berkhout, K. A. L.
Blok, B. Sehagen vau Soelen, J. de Koek
en mr. C. G. von Reeken.
De heer mr. Wm. A. Nijgh, vice-
president van bovengenoemde maatschap
pij, die op verschillende plaatsen van ons
land lezingen houdt om personen tot
emigratie naar Merced, in Californië,
aan te sporen, trad Woensdagavond
alhier voor een vergadering van omstreeks
een 50tal personen als spreker op.
De bijeenkomst had plaats in de boven
zaal van het Nutsgebouw, alwaar door den
heer Nijgh tevens een aantal voortbreng
selen van Californië benevens fotogra
fieën en k:»artea tot toelichting, waren
De heer Nijgh deelde mede dat hij
sinds 16 jaar in Californië, te Merced,
aan de Yosemite-valley is gevestigd.
Californië zeide hij is vau allo
staten van de Vereenigde Staten het
minst bij de Nederlanders eu bij de
Europeanen in 't algemeen, bekend. Wel
keat men de oostelijke en zuidelijke
staten, maar op Californië had zich nog
weinig de aandacht gericht. En toch is
het de rijkste der amerikaansehe staten
wat klimaat en bodem betreft, waarom
het dan ook niet ten onrechte het Lom-
bardije van Amerika wordt geheeten. De
geheele oppervlakte bedraagt 100.500.000
acres en het is verdeeld ia 53 districtsn.
Het klimaat is er zeer gezond, vaa
epidemiën hoort men nooit. De oorzaak
daarvan is de gunsfige ligging langs de
zeekust, waarlangs het zich bij een
breedte van 200 mijlen 1000 mijlen uit
strekt, terwijl bergketenen het aan den
tegenovergestelden kant beschutten, de
Oost-range en de Sierra Nevada. Winter
kent men er nietmen heeft slechts een
drogen en een natten tijd, vorst is onbe
kend. Wel is er de hitte hooger dan
hier, soms tot 115 graden Faht. in da
schaduw, maar de nachten zijn koel, som3
koud. De bevolking bestaat uit Ameri
kanen, Europeanen en eenige Mexicanen.
Het principe van het goevernement is
onderwijs.
Wat de productiviteit van den bodem
betreft, deze grenst aan het ongelooflijke.
Doze levert de grootste variëteit van
vruchten, alle vruchten die in Nederland
voorkomen tot de bananen en de rozijn-
druif der zuidelijke landen toe. In Fresno-
county, een der districten, teelt men
twaalf variëteiten van druiven en, wat
meer zegt, de wijndruif is bestand tegen
de zielctên van den wijnstok „the resis
ting vine".
Waren graan en goud vroeger de
voornaamste voortbrengselen, thans is
het vooral de wijn. Edn acre wijndruiven
levert van 5 tot 10 ton wijn per week en
geeft een netto-profijt van 90 dollars
rozijnen van 150 tot 250 dollars, ener
zijn gevallen vaa 500 dollars, abrikozen
van 150 tot 500 dollars, amandelen,
pruimen, peren, oranjeappelen, citroenen,
limoenen enz., naar rato. Bovendien
groeit er overvloedig het alfalfa, dat
soms 12 oogsten per jaar geeft en een
soort voeder is, dat alle vee gaarne eet.
Wel is de grond er duur. 160 dollars
is de prijs per bunder, maar één bunder
in Nederland produceert niet zooveel als
f acre in Californië
Zeker iemand maakt er van een acre
tuinland tot 950 dollars winst; waar is
een stuk land hier of in Europa
vraagt spreker dat van 200 tot 950
doll, per bunder netto profijt oplevert?
Wat het leven aangaat, spreker be
weert dat men in Californië 100 jaar
verder is dan in Nederland, ondanks de
geringe bevolking van 1.400.000 inwo
ners. Er moeten dus bizondere voordeelen
zijn boven Europa. In de eerste plaats
dat er geen overpopulatie is zooals hier,
die overpopulatie, die don jongelieden
hun toekomst beneemt. Jongelui met
energie moeten du3 naar Californië om
vooruit te komen. Niet naar New-York,
waar slechts betrekkingen open zijn van
koffiehuisbedienden en tramconducteurs!
Voor iemand naar Amerika gaat, dient
hij te weten waar hij heen gaat. In de
eerste plaats moet hij geld hebben om
het desnoods een jaar lang te kunnen
uitzingen, of men moet werkman zijn.
Knappe correspondenten of boekhouders
voor kantoren heeft mea er reeds te
over, evenmin is er behoefte aan adspi-
ranten Daar ambtenaars-baantjes, zulke
posities zijn er nieten men krijgt geen
andere betrekking alvorens men volko
men met de taal en de gebruiken des
lands bekend is. Voor hen dus die er
op de „bonne fooi" heentrekken is het
misère general
Om naar Californië te gaan, dient men
ook te weten waarheen in dat land, en
dan is sprekers antwoordvoor jonge
lieden met een betrekkelijk gering kapi
taal (bij spreekt hier uitsluitend tot hen
die eenigszins gefortuneerd zijn) met
energie en gezond verstand hoogere
burgerschoolgeleerdheid is niet direct
noodig die vooruit willen gaan en
hard werken, naar Merced!
Reeds hebben zich een aantal personen
uit den gegoeden stand aangemeld, die
met Mei derwaarts trekken en wier na
men men in de haarlemsche dagbladen
heeft kunnen lezen, en de gelegenheid om
zich daarbij aan te sluiten is nog steeds
open.
De zekerheid bestaat voor jongelieden in
genoemde omstandigheden om, naar tvoor-
j beeld van personen die gedaan hebben wat
zij, {die jongeliedener zullen gaan doen
1 een hooge trap van welvaart te bereiken,
aldus drukte spreker zich uit.
De bezwaren, die de kolonisatie in
Californië aanbood, zijn grootendeels over
wonnen. Er valt jaarlijks te weinig regen
em steeds voldoende oogsten te verwach
ten, maar de irrigatie is er voor in de
plaats getreden en voldoet uitmuntend.
Dat het koloniseeren er aanlokkelijk is
bewijst wel de fabelachtig snelle toene
ming der bevolking. Fresno was 10 jaar
geleden een stadje van 600 inwoners,
thans is de bevolking vertienvoudigd en
de waarde van het land is gestegen vaa
10 tot 1000 dollars per acre en toch zijn
er landen die men voor geen 1700 dol
lars per acre kan verkrijgen.
Er zijn nu honderden plantages rondom
Fresno, en de stad zelve is een toonbeeld
van vooruitgang, met hare tallooze tram
wegen en electrische verlichliug, gas heeft
men er nooit gekend. Spreker stond eeni-
gen tijd stil bij de grootsche irrigatie-
werken van de heeren Crocker en Huff
man, waardoor het land daar op zoo uit
muntende wijze geschikt is gemaakt voor
den tuinbouw, dat de Hol!. Calif.-Land-
Company er hare landerijen aankocht,
die thans zulko rijke oogsten leveren.
Spreker gaf vervolgens eene beschrij
ving der steden San Francisco en Mer
ced. De eerste stad is nog sleehts 40 jaar
oud en telt thans 400.000 inwoners, de
bevolking is er met 10.000 inwoners^?*
annum toegenomen en de stad is een der
schoonste steden van de Y.-S. Evenzoo
ging het met Merced.
Thans zou spreker de vraag beant
woorden of er een toekomst is voor
jongelieden met een betrekkelijk klein
kapitaal.
Yoor jongelieden die zich bij de H.
C. L. C. aansluiten, ongetwijfeld. Spre
ker gaf een staat, waaruit bleek, dat
iemand, bij de Company beginnende met
een kapitaal van f 12000, na verloop van
zes jaren een netto winst maakt van
6000. De schaduwzijde is ochter, dat
men een allernauwlettendst toezicht moet
houden op de gewassen, daar men anders
in één jaar tijds alles kan verliezen.
Hoezeer het goevernement daarvan ook
doordrongen is, blijkt, dat om de vier
jaren een generale inspectie wordt ge
houden en degeen bij wie zieke of aan
getaste gewassen worden aangetroffen op
ernstige straffen verplicht wordt deze uit
te roeien.
Wat het leven bij de Comp. betreft,
69D jongmensch van goede familie kan
er gentleman blijven. Spreker zou dus
ieder, welke in do vereischte omstandig
heden is, willen toeroepenMaak van
de gelegenheid gebruik!" Met tal van
voorbeelden van personen, die er zich
een rijk en onafhankelijk bestaan hebben
verschaft, bevestigde spreker zijne be
weringen.
De bedoeling der Company is niet om
door de opleiding van de jongelieden
winsten te maken. Enkel en uitsluitend
is haar doel om een schoone hollandsehe
kolonie tot stand te brengen.
Ten slotte leest spreker nog voor,
hetgeen door mojuffr. Hermine Rost van
Tonningen (thans te Haarlem woonach-
j tig) over haar verblijf in Caiifornië is
j geschreven in Eigen Haard jaarg. 1888,
waaruit blijkt, dat het landelijk leven,
het gezonde klimaat en de heerlijke,
j schilderachtige natuur het land tot een
■waar lustoord maken.
Ten slotte werden nog een aantai
FEUILLETON.
Naar het engelscli
YAN
EDNA LYALL.
58)
HOOFDSTUK XXIII.
Hoewel zij dikwijls koel en sarcastisch scheen, was altijd haar
streven om rechtvaardig en vriendelijk te zijn; van het eerste
oogenblik af had haar afkeer van Espérance haar nooit aanleiding
gegeven tot hatelijkheden en onrechtvaardige beschuldigingen, het
geen wel het geval was met mevrouw Mortlake, zij was Espé
rance nu zelfs zeer genegen, ofschoon zij door de haar aangeboren
achterhoudendheid meestal zeer koel scheen, wanneer zij geheel
anders wenschte te zijn.
Toen mevrouw Mortlake haar zuster dien avond goeden nacht
wenschte, bracht zij de geschiedenis met de kaarsen ter sprake,
waardoor zij Cornelia's hevige verontwaardiging opwekte.
„Gij wilt dus zeggen, dat gij zoo kleingeestig zijt geweest haar
die kaarsen te onthouden?"
„Maar eilieve, ik heb het niet gedaan wegens de kosten, maar
denk eens na, welk eene slechte gewoonte van een meisje van
zeventien jaar oud, om iederen nacht op te blijven. Zij zal onge
twijfeld dikwijls over haar werk in slaap vallen; het is een won
der, dat er op haar kamertje nog geen brand is ontstaan."
„Gij zijt ongetwijfeld zeer voorzichtig," zeide Cornelia met een
hatelijken en glimlach, „hoe zal zij nu den uitzet vau Gaspard
verder afmaken?"
„Hoe zou ik dat weten?" antwoordde mevrouw Mortlake met
voorgewende onverschilligheid; „zij zal niet meer bij kaarslicht
wcrkeD, verder kan het my niets schelen."
„Dat schijnt tenminste zoo. Zij zal nu tenminste in do gelegen
heid zijn, haar werk bij lamplicht af te maken," zeide Cornelia
op fleren toon.
Aan de lippen van mevrouw Mortlake ontsnapte een toornige
uitroep; Cornelia wenschte haar op koelen toon goedennacht, r.am
haar kleine lamp, waarbij zij gewoon was te lezen en begaf zich
daar.r ee naar het zolderkamertje.
Tot hare verwondering vond zij Espérance reeds in bed.
„Ach, ik kom juist te laat," zeide zij, blijkbaar zeer teleurge
steld. „Ik meende, dat gij wellicht gaarne bij het licht van mijn
lamp zoudt willen werken. Christabel heeft mij zooeven verteld,
wat zij gedaan heeft."
Met een dankbaren blik uit hare vermoeide oogen keek Espé
rance haar aan.
„Hoe vriendelijk van u om daaraan te denken, ik wist al niet,
hoe ik mijn werk nog tijdig af zou kunnen krijgen; ik had het
plan reeds opgevat om vroeg op te staan."
„Dat zou beter voor u zijn, dan dat gij nu gingt werken,*
zeide Cornelia; „naar uw gelaat te oordeelen geloof ik zelfs, dat
gij nu niet in staat zoudt zijn om veel te doen. En niet zonder
aDgst sloeg zij het gelaat van Espérance gade; een scherp afge-
teekende blos lag op hare wangen en zij had roode kringen om
de oogen. „Hoeveel moet gij nog doen?"
Espérance wees naar een grooten stapel werk op de tafel en met
het oog van een onervarene, zag Cornelia de onrustbarende gaten
en scheuren en zij kon niet begrijpen, hoe deze wonden nog ge
heeld konden worden.
„Ik zou toch wel willen, dat ik kousen kon stoppen," zeide
zij, in gepeins verzonken. „Gij zult uw werk echter niet afkrijgen."
„Wanneer ik maar vioeg genoeg wakker word," zeide Espérance.
„Ik zal mijn wekker halen," zeide Cornelia, on zij snelde heen
en keerde eenige minuten daarna met een klein, fransch wekkertje
terug. „Hoe laat wilt gij gewekt worden?"
„Om vier uur, als 't u blieft, de zon is dan wel op," zeide
Espérance, die met kwijnende belangstelling de bewegingen van
hare nicht gadesloeg.
„Wat! vier uur lang werken voor het ontbijt! hebt gij werke
lijk zoo lang noodig?" riep Cornelia uit.
„Zoo lang werk ik altijd," zeide Espérance. „Gij weet wel, dat
de tijd vliegt, wanneer men druk bezig is."
Cornelia wist het niet, want bijna nog nooit had zij een naald
aangeraakt, maar zij was zeer ontroerd, toen zij hoorde hoe lang
deze nachtelijke arbeid duurde 6n was getroffen door dit bewijs
van innige zusterliefde.
