to Amsterdam. ponriKK ovERzicirr. Bgoa 230 antwoorden mocht de Ver- eenigiug op hare vraag ontvangen. Niet al die antwoorden bevatten mededeelia- gen van ongevallen. Menige iabrikant kon verklaren: #in mijn fabriek heeft nog nooit een ongeluk plaats gohad", of «dank zij den goeden voorzorgsmaat regelen, kan ik omtrent ongevallen niets mededeelen." Ter wille van een goed overzicht noemt de heer Westerouen van Meele ren in alphabetisehe volgorde de voor naamste industrieën. Aan elke groep doet hij voorafgaan een kort uittreksel uit werken betreffende beroepsbygiène. In enkele trekken wordt daarin mede gedeeld, aan welke ziekten de arbeider of arbeidster ten gevolge van het beroep blootstaat. Wijders zijn door verhoudings- cijfers, waartoe de tarieven der verzeke ring-maatschappijen de noodige gegevens verschaften, aangegeven het gevaarlijke van het beroep en de gemiddelde levens duur. Het werk wordt besloten met een drietal statistische tabellen. De eerste bevat cijfers die den heer Van Meete ren zijn verschaft door den directeur eener belgische verzekeringmaatschappy, en betreffende de verzekeringen tegen fabrieksongelukken, door deze maatschap pij niet enkel in België doöh ook in het buitenland geslsten. Eene tweede tabel bevat de statistiek van ongelukken by den arbeid in Duitsch- land, eene derde is eene zeer uitvoerige statistiek, door den beer Van Meeteren getrokken uit de ambtelijke berichteu der zwitsereche fabrieks-inspecteurs over 1888 en 1889, welke in Mei 1890 zijn verschenen. H. Heeft men het gebied der mijn-expo sitie verlaten, dan treft men rechts daar van aan een ontsmettingsoven, vervaar digd in de machinefabriek //de Holland- sche IJsel", firma de Jongh en Co. Deze oven is bestemd voor het nieuwe Bur- gergasthuis te Amsterdam, onder bestuur van dr. Berns. Deze oven wijkt in vorm af vau de bestaande, hij is niet vierkant maar ci lindervormig, terwijl er op zijde eene in richting is tot afleiding van het conden- satie-water. Verder links gaande komt men op het gebied der brandbluschmiddelen. Perry en Co. etaleert hier eenige in- en uit schuif bare ladders, dienstig tot redding van personeel uit de vensters van bran dende woningen, welke ladder o. i. over troffen wordt door die van Chr. R. Kou- véld, zijnde een vervoerbare balaDS-brand- ladder, volgens den inzender de eenige waarmede personen uit alle verdiepingen van een gebouw zich ineens kunnen redden. Het artikel brandspuiten is ruim ver tegenwoordigd. Naar het uiterlijk te oor- deelen is aan de vervaardiging alle zorg besteed, vooral die van de firma Beckers en Zoon, te Rotterdam, trokken onze aandacht. Een eigenaardig fabrikaat zijn riet- planken, vervaardigd in de fabriek van J. W. Molijn te Gouda. Wil men de voordeelen van dit nieuw soort bouwmaterieel leeren kennen, dan raadplege men slechts de uitvoerige pro spectus waarin men o. a. leest Het in ons land nog onbekende bouw materiaal //rietplanken" bestaande uit riet en gips, werd een tiental jaren ge leden in Zwitserland uitgevonden en heeft spoedig eene uitgebreide toepassing ver kregen, niet alleen in dat land, maar ook in Zuid-Duitschland, Frankrijk en Italië. Het voldoet aan den eisch van gering soortelijk gewicht (n. 0,8), wordt in dro gen harden toestand verwerkt en is zeer gemakkelijk te behandelen. Niettegenstaande de aanwezigheid van riet is het materiaal niet brandbaar, elk rietbuisje ligt afzonderlijk in een koker van gips, waaraan tevens de eigenschap: warmte en geluid slecht te geleiden ont leend wordt. Op grond van deze hoedanigheden zyn rietplanken een zeer doelmatig materiaal voor den aanleg van separatiemuron, pla fonds, ventilatiekokers, droogkamers, dak beschot, isoleergeweiven, kluizen, enz. Men ziet dus dat dit artikel op een tentoonstelling vsn hygiaae en veiligheid volkomen thuis behoort. Naast de afdeeling der brandblu6ch- werktuigen treft men een serie inzendin gen aan uit het buitenland, hoofdzakelijk uit Belgiëbestaande in //avertisseurs d'incendie électriques", ingezonden door Eugène Raikem, te Brussel. Do inrich ting dezer toestellen komt in hoofdzaak neder op het automatisch in werking brengen van electrische bellen bij brand in gebouwen. Hier vindt men op dit gebied nog meer. De haagsche brandweer-alarmtoe stellen, ware model-inrichtingen, trekken zeer de aandacht, zoowel om hunne een voudigheid als om hunne doeltreffendheid, Tot deze afdeeling behoort nog een vei ligheidsinrichting, toegepast op eene boer derij. Men treft hier aan een zuidhollandsche koestal op Vio der ware grootte, bevattende een electrische inrichting met alarmwek ker, waar bij brandgevaar gelijktijdig de deuren automatisch geopend en de beesten bevrijd worden, tevens voorzien van een electrischen tijdwekker, dito huisschel en last not least. een waarschuwtoe- stel bij het openen der brandkast. Het geheel is keurig gemaakt. Thans komt men aan een gedeelte waar tal van voorwerpen en toestellen zijn te vinden, welke minder aan voor koming van ongelukken doen denken dan wel aantoonen wat de gevolgen zijn van slecht en onvoldoend toezicht. Wij be doelen de inzending der ingenieurs vau het stoomwezen. Men griezelt bij het aanschouwen der vernielde ketelplaten en onderdeden van stoomketels tenge volge van het springen der ketels, inlek- king of slijtage en ziet hier de uitwer king van de ontzettende natuurkracht: de spanning van waterdamp, welke voor zeker steeds het nauwlettend toezicht van den mensch noodig maakt. De ingenieurs hebben behalve deze voorwerpen ook tentoongesteld modellen van klinkwerk van stoomketels waarbij hydraulisch klinkwerk aanwezig is, dat uitmunt door soliditeit. Men ziet hier aaneengeklonken ijzeren platen voor ketels die op zesvoudige zekerheid be rekend e8n druk van tien atmosferen kunnen doorstaan. Een grafische voorstelling geeft een overzicht van de uitbreiding van het stoomwezen en van het staatstoezicht daarop, gedurende de jaren dat dit hier te lande bestaat. Op het gebied der me taalbewerking zijn hier eenige merk waardige producten te bezichtigen, nl. zacht staal, koud bewerkt. Van groote waarde is de uitgebreide verzameling die men aantreft van den heer Fred. Stieltjes, zijnde inrichtingen om krachtswerktuigen op groote afstan den plotseling stil te zetten. Uit den aard der zaak zijn er op de tentoonstelling vele dingen aanwezig, die men er niet toe zou rekenen te behooren, ware het niet dat men er allerlei klei nigheden aantrof die aangebracht voor de veiligheid van den werkman, zeer zeker de aandacht verdienen. Zoo treft men er aan een gecombineerde tentoonstelling van boekbinderij en drukkerij van da firma J. J. Arndt en Zoon. Daar heeft men de prachtige snijmachines van de firma Krause te Maagdenburg. Vóérhet snijmes dat door een stoommachine be wogen wordt, bevindt zich een rek van ijzeren pennen, dat met het mes gelijk wordt op en neer bewogen, en welke die nen om den werkman te waarschuwen, wanneer hij te dicht met de hand bij het mes zou komen. De pennen dalen dan opzijn hand neer, maar blijven daarop rusten. Deze aanraking waarschuwt hem. Eenvoudig en zeer doeltreffend is eene veiligheidsinrichting, welke door de ge- heele werkplaats loopt en die bestaat uit een aantal koorden binnen het bereik van de werklieden gehangen. Wij kunnen de werking daarvan niet beter verklaren dan door den werkman die het ons uitlegde, zelf aan 't woord te laten. z/Ziet u, meneer, dat is een heele mooie vinding, wanneer er /,au" geroe pen wordt, dus wanneer er een ongeluk gebeurt, trekt ieder bij wien zoo'n koord hangt daaraan en dan staat de boel da delijk stil." We konden ons eenige malen van de goede werking overtuigen. De inrichting ervan is zoodanig dat de drijfriem, die de machines in beweging brengt, door het trekken aan het koord van de vast© op de losse riemschijf wordt overgewor- pen, waardoor dus de lichte machinerie terstond tot stilstand wordt gebracht. Ook is er voor gezorgd dat de tandraderen en getande staven der persen door een doelmatig© bedekking niet noodlottig voor deo drukker kunnen worden. Na deze bedrijvige inrichting met haar vriendelijk en voorkomend personeel ver laten te hebben, brachten wij een be zoek aan den tuin van het paleis, waar eenige werklieden van de Holl. IJz. spoorweg-maatschappij nog druk bezig waren de wissels met veiligheidstoestel len in orde te brengen, waarvan wij in het gebouw een voorstelling óp kleine schaal hadden gezien. Nog treft men hier aan een ijzeren boei of baken voor zeegebruik, een res pectabel gevaarte. In een nevenzaal treft men een door electrisch licht iu allerlei kleuren ver lichte tent aan van de firma Groene- veld, v. d, Poll en Co., electro-tech- nisch bureau, met een allerprachtigste etalage van electrische toestellen. Tevens treft men hier aan de étalage van den heer D. H. Blok, te Haarlem, verte genwoordiger voor Nederland van Dou- gali Broths schapen wasch- en zuive ringsmiddel en andere ontsmettingsprae- paraton, met de talrijke bekroningen sier lijk gegroepeerd. In ons nummer van Maandag jl. is op deze artikelen gewezen. Aan den ingang der zaal geplaatst, trekt deze étalage onmiddellijk de aan dacht van de binnentredenden. Rechts in deze zaal heeft de Neder- landsche Vereeniging tot Afschaffing van Sterken Drank zich krachtig verte genwoordigd door eene uitstalling van hare geschriften en statistieke gegevens, kaarten, teakeningen enz. omtrent het alcoholgebruik, met al den aankleve van dien, waarbij de engelsche afschaffers- vereenigingen nog het hare hebben ge voegd. Het is daar een rustig plekji van de tentoonstelling, zoodat men er ongestoord de velerlei merkwaardige ge schriften der vereeniging kan raadplegen, die ware custodis van de volkshygièae en dus op deze tentoonstelling volkomen op haar plaats. Ook de ruimte der j lerijen boven de groote expositiezaal aan het doel dienstbaar gemaakt. Men treft er nog tal van belangwekkende zaken aan. Vooral trokken daar de inzendingen van de landmacht oas aan. Men heeft daar de geheele inrichting van den veld- hospitaaldienst. De Vereeniging Volksbod te 's Gra- venhage heeft hier een volksdouche ten toongesteld, volgens Lassars systeem, met een doeltreffende temperatuur3rege- ling. Hier vindt men eene uitgebreide ver zameling literatuur welke men de lite ratuur der tentoonstelling zou kunnen noemen. Na al het voorafgaande meenen we thans onze lezers niet langer te mogen bezig houden met eene dorre opsomming van allerlei technische bizonderheden, die ons oog troffen. We gelooven hem ge noegzaam te hebben ingelicht aangaande datgene wat wij naar onze bescheiden meening het belangrijkste van deze ten toonstelling achten. Uit alles blijkt dat vooral de neder- landschu industrie krachtig is opgetreden terzake van datgene wat men zou kun nen noemen een schakel in den reus- achtigen keten der arbeids-wetgeving. Voorzeker, wanneer alles werd toege past wat mee daar aanschouwt, dan zou het aantal ongelukken ie fabrieken en werkplaatsen, die den werkman nog steeds bedreigen, tot een minimum wor den teruggebracht. Luide spreekt deze tentoonstelling tot hen, die geroepen zijn over de gezond heid en het welzijn van den werkman te waken. Met een woord van lof en hulde aan de wakkere mannen, die dit groot- sche werk zoo voortreffelijk hebben doen slagen, eindigen wij hiermede onze be schrijving. Finaneieele Mededeelingen Het Weekblad van Broekman en Hon- ders bevat o. a. de volgende opgave van minder courante of incourante fondsen, in de week, tot den datum van 17 Juni loopende, door hun tusschenkomst ver handeld. Aand. Brakke Grond Alij tot expl. van De) 92 pet. Pandbr. Ned. Hyp, bank in liquidatie 101J6 a Aand. Witwatersr. mynb. Alij. Elsburg Serie A. ti 70 ii Aand. Utr. Cred. bank. n 105 H Aand. Amst.-Deli Comp. 1886/86 u 514 pet. ine. Aand. Deli Handel-Mij. ii 24 II Scrip. Boxtel- Wezel Sp w. (van le Hyp Oblig.) 1/ U Aand. Expl. van Staats- Spw. (Opr. Aand.) ii 243. Aand. Noordbr. Stoomtr. wegmpij. te Tilburg i/ 111 II Aand. Stichtsche Tr.-mij. ii 123 II Aand. Br. en Aleelfabr. te 's-Hage u 150 II Aand. Hilv. Stoomsp. en weverij li 65 U Aand. Kon. Zoöl. Botan. Gen. te 's-Hage ii 70 11 Oblig. Oreg. Short Line and Utah Northern ii 94i H Rechtszaken. Voor de arrond.-rechtbank te Arn hem stonden Woensdag terecht L. G, en J. K., beschuldigd vaa menschenroof. Beide bekl. waren 17 Juni 1889 werk zaam in eene steenfabriek te Geldersch Spijk, toen twee Duitschers, vader en zoon Rutjes, hun verzochten om mede te gaan. Zij voldeden aan dit verzoek en gingen met hun vieren naar eene nabijgelegen boerderij, waar een zekere Wolters werkzaam was. Rutjes beschul digde dezen van diefstal van zyn horloge en zeide hem, dat hij mede moest naar het huis van Rutjes, dat op duitsch grondgebied is gelegen. R. verzocht te vens aan de beide bekl. om met hem en zijn zoon den arbeider Wolters te escor teeren. Beide bekl. deden dit, en ver scheidene getuigen hebben gezien, dat zij zelfs Wolters bij den arm vasthielden en voortduwden in de richting der duit- sche grens. Het O. M. achtte het ten laste ge- _de feit bewezen. Reed3 zijn de beide Rutjes door het Landsgerïcht te Duisburg veroordeeld, en ook bekl. moeten straf hebben. Het O. M. eischte schuldigver klaring aan het misdrijf in art. 278 Straiwetb. strafbaar gesteld, en veroor deeling van beide bekl. tot eene gevan genisstraf van 2 maanden. KOLONIËN. (Uit de batavische bladen van 1214 Mei en de Deli CL tot den 17en.) BATAVIA, 14 Mei. Aan eenen brief uit Atjeh in de Javahodevan den 2den Mei, is hec vol gende ontleend: Onlangs hebben wij ons weder groot gehouden. Een der hoofden uit de XIII Moekims, Toekoe Moeda Raijoe (het most een groote meneer zijn) bood zijn onderwerping aan maar stelde voor waarden: 3000 zakken peper wilde hij uitvoeren van uit Pantei Radja, het grootste deel van de verkoopsom zou hij als borgtocht stellen, en deponeeren bij het bestuur; maar de Nederlandsche Leeuw schudde zijn manen eens en de peper blijft binnen. Het is dan ook erg moeilijk om de peper aan den man te brengen, naar het schijnt. Zelfs voor 4 gulden per pikol wil menigeen er niet aan. Als ze nu maar niet al die peper zelf opeten, want dan kunnen ze het ons lastig maken. De blokkade doet blijkbaar goede dien sten. De beperking van den uitvoer, doet den landbouwer onaangenaam aan, de beperking van den invoer doet de le vensbehoeften en genotmiddelen, als pe troleum, enz. tot verbazende pryzen stij gen. Nu en dan biedt een enkele Atjeher van buiten in onze postenlinie zijne wa ren to koop aande brutalen hebben de halve wereld De gezondheidstoestand is, helaas, nog verre van bevredigend. De achterstallige schuld, die het hospitaal bij het vertrek vau de laatste westboot hield, zal nu met de oostboot worden afgedaan; ruim 100 zieken zullen daarmede naar Batavia worden geëvacueerd. Influenza, koorts, beri-beri voeren dagelijks tal van zieken naar het hospitaal; hun aantal klom tot 39 gemiddeld, waarvan 16 beri-beri- lyders. De oostboot, die dit verslag meeneemt, bracht ons behalve 3 officieren van de infanterie en 1 doctor het bericht van het voorgevallen te Edi, waarvan zeker al het een en ander te Batavia bekend zal zijn geworden. (Het verhaal daarvan is mede in onze vorige mailberichten opgenomen.) Edi's wakkere commandant schynt de ken niet erg duister in te zien, want in zijn officieel rapport moet hij gemeld hebben, dat hij geen versterking noodig heeft. Niettemin vertrekt den Sen Mei de 3e compagnie van het 14e bataljon naar Edide kapitein Meijes en de lui tenants CoeneD, Speltie en Kassier zijn bierbij ingedeeld. De 2e bevelhebber, de luitenant-kolonel HelderrnaD, begeeft zich eveneens derwaarts. CIVIEL DEPARTEMENT. Verleend: Een tweej. verl. naar Neder land, wegens ziekte, aan den onderwij zer le kl. K. J. Razelins; wegens meer dan 15 jaar onafgebr. dienst in deze ge westen, aan den onderwijzer 3e kl. C. Ch. van Helsdingen. Trouw-, Geboorte- en Doodberichten. (Uit de ind. bladen van 11 tot 14 Mei.) GEHUWD: (bij volm.) J. desAmorie van der Hoeven en E. Joostensz, Am sterdam- Djokja. - W. Bucteweg en L. J. Fournier, Soerabaia., - P. S. H. A. Heijer en J. H. de Grave. Soerabaia. - J. K. Vink en de ïnl. christen vrouw Johanna, Öemarang. - A. W. Knoops en A. J. W. Humme, Semarang. GEBOORTENL. MeertensPruijs van der Hoeven z.W. E. Burgemeestre Walter z.; P. WisseRidderhoff z. allen Batavia. - A. A. BlokzeijlPelt- zer d. Medan. - B. E. BaintsSpier d. Soerabaja. - Van WelyWoesthoff d. Batavia. - S. BrandonSneltjes z. Te- bing Tinggie. - J. J. BiekartVan Soelen z. Ambarawa. - Buschman z. Sambas. - Van ZuijlenNissen d. Peka- loagan. - E. H. J. van Ameijden van DuijinHeineken z.L. Goudsmifch Smith z.AI. AI. N. SeketHoijer z. E. Ch. HakkerWaardenburg z.A„ Al. BlokzeijlLugt d.C. D. Kessing Nouendorft z. allen Soerabaia. OVERLEDEN: E. A. A. Hummel- gens 26 j. Batavia. - J. M. van Mot manLeidelmeijer 33 j. Batavia. - J. J. GoasowSersansie 31 j. Batavia. - J. F. van Loon. Buitenzorg. - mr. M. C. Snellen van Vollenhoven. Banda. - F. Antonie 72 j. - P. J. van Beers 25 j. - V. Permis Levijssohn 29 j.-H. Fran sen 35 j. - F. W. Vlasblom 2 j. allen te Semarang. - E. E. Bonk 2% m. - M. Landtrecht 65 j. - H. J. de Visser 29 j. - J. Agaeds 9 m. - J. N. van der Palm 41 j. - E. Kuhr 36 j. - J. Wittekoek 34 j. - C. L. Winkelman 23 j. allen te Soerabaia. De duitsche Rijksdag hoeft besloten, de additioneele begrooting betreffende de traktementsverhoogingen aan de begroo- tingscommissie te verzenden. De meeste sprekers waren tegen verhooging der officiers-traktementen. De secretaris van finauciën, de minister Bötticher en de minister van Oorlog betoogden de nood zakelijkheid dezer verhooging. De keizer heeft den rijkskanselier von boeking, gij zult het strafwetboek wel genoeg kennen, om niet te weten wat ons drieën wacht: dwangarbeid!" Alijn stem klonk vast, mijn gebaar was krachtig; de veront waardiging, die in mijn binnenste opbruiste, schonk mij krachten, die ik nooit had bezeten. Het gelaat van Léonce betrok en zijn opgewektheid was verdwenen. z/Wij hebben niets te maken met uwe vervalschingen," zeide hij, op onbeschaamden toon. //Bovendien hebt gij geen bewijzen tegen ons." //Al was het slechts onze betrekking tot elkaar," zeide ik, ffen die kan met zeer veel juistheid verklaard worden, dat is, dunkt mij, wel voldoende met menschen, zooals gij, die wel meermalen met het gerecht zult kennis gemaakt hebben." //Maar nog eens, waar zijn de bewijzen?" z/Gij vergeet, beste vriend, den brief, welken gij mij hebt ge schreven?.... de verzoeken tot aaDvulling vaa het kapitaal, welke gij tot mij hebt gericht, mijnheer Lentague, uwe kwitantiën, bor derels, de documenten, betreffende de inschrijving.... Ik stel mij voor, dat de bewijsstukken, gevoegd bij mijne mondelinge verkla ring, wel eene uitwerking zullen hebben." z/Gij zoudt ze niet toonen," zeide Léonce. z/En wie zou het mij beletten?" z/Dat zou een schurkenstreek zijn en gij zelf zoudt er niet mee geholpen zijn." z/Wat doet dat er toe, als gij beiden toch met mij verloren zijt! Ik vind het zeer grappig van u, om anderen van schurkenstreken te betichten z/Gij liegt! die papieren behelzen niets bizonders." z/Wij zullen dat later wel zien." z/Gij bezit ze niet meer." s-Ik heb ze hier!" zeide ik en sloeg met mijn hand op mijn borst, op de plaats, waar mijn portefeuille zat, ;/en ik zal er ge bruik van maken ook!" Léonce en Lentague, door mijne beslistheid overtuigd van de waarheid mijner woorden, wisselden een snellen blik en oogen- blikkelijk veranderde hunne houding. //Laten wij ons verklaren," zeide Léonce, met een grimlach. Ons gedrag schijnt u verfoeielijk toe en ik moet ook bekennen, dat het niet geheel in overeenstemming is met de beginselen der zedeleer, maar ik verzoek u, u een oogenblik in onze plaats te stellen. Voor een doel, dat ik u weldra zal toevertrouwen, hadden wij geld noodig; wij wisten niet vanwaar wij het ons moesten verschaffen. Gij waart onder ons bereik, gij, kassier, bewaarder van de gouden appelen, welke wij zoo vurig begeerden. Wij hebben van u geleend." //Geleend I Gij zult mij toch nooit teruggeven, wat gij mij ont nomen hebt!" z/Gij vergist u, wij hebben slechts één gedachte; onze schuld met u te vereffenen. Daarvoor hebben wij evenwel tijd noodig. Wacht, totdat de onderneming, waarin wij ons hebben gestoken^ bloeien gaat." z/Juist, verzin maar weer het een of ander sprookje." z/Neen, ditmaal vatten wij de zaak ernstig op. Welnu, mijn goede hemel, er is niets, dat mij belet u alles toe t8 vertrouwen. Uw toestand is te hachelijk, dan dat van uw kant verraad voor ons dreigde." Toen vertelde mij Léonce in duidelijke bewoordingen, zonder iets te verbloemen, dat zij hij, Lentague en nog anderen een speelclub hadden gevormd, wier leden zich in de verschillende speelhuizen* van Parijs moeeten verstrooien, om daar te oogsten; reeds had men aanzienlijke winsten gemaakt en men had groote plannen voor den zomer gevormd, men zou de provinciën, het buitenland en de verschillende badplaatsen bezoeken en alles voor spelde een goeden oogst. Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1890 | | pagina 2