m m %m in m m
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Bit Immer tetaat uit twen
Augustus
2185.
aBOKKSHEHTSPEIJS:
ABVBRTEHTIËE:
V o a p h.
Stukken van den Rund.
De Familie Causson.
.m -y n$ jü wrw* m
Voor Ha&rlera per 3 uiaanden1.20.
Franco door bet g-eheele Rijky per 3 maanden. -1.85.
Afzonderlijke nummer#-0 05.
Dit Wed verschijnt dagelyks, hebalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Boutstraat Mo. 9, Haarlem. Telefoonosvi-nuia&eff 323.
tan 15 regel* 50 Cents; iedere regel meer 10 «ent*
Groote letters near plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertenties wo den a&Egeromes door
onze agenten en dcor alle boekhandelaren eD coarantiera.
Directenren-Uittfsvers J. C. PEBBSBOCM cn J. B. AVIS.
Hoofdagenten war het £*itènimd.- CitipagKit Gonérslt ds PubliciU BW anger e G. L. PA TJBB Sr Co., JOHN J*. J ONE/3, Stscc., Parrgt dibit Fj.->bour§ Montmartre.
ie«sacK'3i'tsMC5(fussana
esrstk blad.
Ingezonden
Met het oog op de eerste algemeene
vergadering, die eerstdaags zal plaats heb
ben, van de Algemeene Neder-
landseheWercldtaalvereeoi-
g i n g i/Balif mekom valiidi" (//Eendracht
maakt macht''), zal het niet ondienstig
zijn in korte trekken iets omtrent vola-
,pük, zijn aanvang, voortgang en ont
wikkeling te zeggen.
Het was in 1879, dat de heer Johann
Martin Schleyer, Roomsch-Katholiek pas
toor te Litzelstetten bij Konstanz in
Baden, de gedachte verwezenlijkte eene
wereldtaal te scheppen.
Het denkbeeld eene wereldtaal te ma
ken, is niet nieuw. Reeds lang vóór
Schleyer zijn er mannen geweest, die
hunne krachten hebben gebruikt om eene
wereldtaal tot stand te brengen, als daar
•.zijn: in de 17e eeuw: Loibnitz, Desear
tes Wilken8, Becker; ia de 18e eeuw:
Berger, De Cornel, Vater, De Marmieux,
Budef, Chambers Sieard;inde 19e eeuw:
Nather, Nietbammer, Stein, Sinibaldo de
Mas, Parat, Moses Paic, Gablenz, Piso,
Sudre, Oehando, Holmar, Caumont, Lam
bert, Letellier, Steiner, Backmeijer, Ein
stein, Bauer. Men ziet hieruit, dat de
behoefte aan eene wereldtaal wel werd
gevoeld.
De reden, dat geen dezer wereldtalen
zich heeft kunnen staande houden, vindt
daarin zijn grond dat de uitvinders,
hoewel soms mannen aan groote be
kwaamheid, niet hebben kunnen voldoen
aan de eisehen, die voor theorie en prak
tijk gesteld moeten worden om het eene
algemeene taal te doen worden.
De heer Schleyer, een man van bui
tengewone taalkennis, die meer dan vijf
tig talen verstaat, waarvan hij er acht
en twintig kan schrijven en spreken,
wgs het, die juist daardoor meer dan
ieder ander in staat was, bij het samen
stellen zijner spraakkunst en het vormen
zijner woorden, rekening te houden met
ee eigenaardige moeilijkheden, die ver
bonden zyn om een taal te maken, die
voor verschillende, ja voor alle volken
bruikbaar is.
In den aanvang maakte volapük geen
grooten voortgang, omdat het niet alge
meen genoeg bekend werd gemaakt, doch
daarin kwam evenwel gaandeweg ver
andering. Van verschillende zijden ont
ving de uitvinder aanmoedigingen om
zijne taal in ruimeren kring te versprei
den. Sedert 1883 heeft volapük dan ook
snelle vorderingen gemaakt, en zich door
pe geheele beschaafde wereld een weg
gebaand, zoodat men met grond kan aan
nemen, dat ar tegenwoordig ten minste
2.000.000 beoefenaars van volapük zijn.
In alle landea van Europa wordÊ vo
lapük thans op grooter of kleiner schaal
j beoefend. Mannen van groote bekwaam-
heid wijden zich mot y ver aan zijo voort-
gang. Leerboeken in alle talen worden
gedrukttijdschriften worden in alle
landen geheel of gedeeltelijk in volapük
uitgegeven, en hun aantal neemt steeds
toe. De voorraad literatuur in volapük
wordt sieeds grooter en uitgebreider.
Doch niet alleen in Europa, maar ook
in Amerika, Australië, China, en Japan
wordt volapük in praktijk gebracht. Te
Amoy wordt een maandblad uitgegeven
in volapük en chineesch, onder den titel
„Van fung hua tzu tien". In Japan
verschijnt te Yokohama een blad in vo
lapük ea japansch, dat den titel draagt
van Yomi Uri Jimbrum."
De firma A. W. Bateman te Sydney
N. S. Wales, Australië, heelt door de
geheele beschaafde wereld in velapük ge
drukte kaarten gezonden, waarop ver
meld wordt, dat zij in volapük corres
pondeert en handelsrelaties wil aanknoo-
pen en zoo is er meer.
In verschillende landen wordt volapük
als leervak op de school ingevoerd, en on
derscheidene handelshuizen, vooral in
Engeland, verlangen correspondenten, die
zien, bleek al spoedig door het groote
getal personea, die hunnen wensch te
kennen gaven, lid te worden van deze
vereeniging, zoodat het getal leden al
zeer spoedig tot 100 klom sn thans reeds
tot ruim 250 is gestegen, terwijl dit cij
fer nog steeds aangroeit.
Het voorloopig bestunr is samenge
steld uit de heeren E. F. L. Haastert,
Rotterdam cifel (algemeen voorzitter),
dr. H. van de Stadt, Arnhem, blacifcl
(algem. vice-voorzitter), J. A. Adriaanse,
's H<èerenhoek, penadan këdan (secretaris-
penningmeester) en A. Eising, te Assen,
penadan telid (2e secretaris), terwijl de
heer dr. T. C. Winklor, alhier, tot
stimabisiedel (eere-voorzitter) werd be
noemd. Voorts werden nog voor elke
een cif plovinik (provinciale voorzitter)
aangesteld.
Het bestuur is in het kort bestek 7an
tijd rusteloos voortgegaan. Prijsvragen
werden uitgeschreven en bekroond, en
in 'fc algemeen werd zoo veel mogelijk
gedaan om aan de volapük-beoefening
bevorderlijk te zijn.
De eerste algemeene vergadering, die,
volgens de statuten, te dezer stede moet
plaats hebben, zal worden gehouden op
Donderdag 21 Augustas a. s. in het
hotel Van den Berg. Vele leden zul
len deze vergadering bijwonen en aan
het daaropvolgend diner deelnemen; te-
De contributie voor het lidmaatschap
van genoemde vereetiging is zoo gering
dat iedereen daartoe in staat is.
Wie lid wenschen te worden, gelieven
daarvan aan den ondergeteekende opgaaf
te doen.
J. H. VOS,
tidel volapüka e cif plo
Noord-Bolland.
Haarlem, 14 Aug. 1890.
S i 0 N 11>, S.
Haarlem 16 Augustus 1890.
De eerstvolgende vergadering van den
Gemeenteraad zal plaats hebben op
Maandag den 18den Aug. a. s., des
namiddags te 1 ure.
tevens volapük kennen. Voor den handel1 vens zullen door het kwartet Lo
is deze taal dan ook van ongelooflik re 1 e y verschillende liederen worden
groot nuthet is toch te denken, dat j gezongen, grootendeels in volapük, waar-
ïet algemeene gebruik van volapük als I van tekstbeekjes 15 et. verkrijgbaar
handelscorrespondentie de relatiën met zullen worden gesteld by de keeren P.
vreemde huizen grootelijks zal kunnen I van Cittert Zonen, alhier. Verder zal er
bevorderen. Bovendien is het voordeel,
dat de besparing van woorden bij tele
grafisch gebruik oplevert, niet te mis
kennen.
Ook in ons land heeft volapük, sedert
1884, groote vorderingen gemaakt, en
werden gaandeweg aan vele personen
diploma's als tidel (onderwijzer) uitge
reikt. Niettemin kwam er een tijd, dat
de ijver allengs ging verflauwen, hoofd- j
examen warden afgenomen aan 14 can
didaten, die zich voor het examen als
spodel (correspondent) hebben aangemeld,
waarna diploma's zullen worden uitge
reikt.
De kloine tentoonstelling van litera
tuur, leermiddelen, binnen- en buiten-
landsche bladen, correspondentie en ver
schillende zaken op volapük betrekking
hebbende, die zal worden gehouden in
zakelijk daarin zijn oorzaak vindende, j een der zalen van de teekenschool van
das eene aaneensluiting van alle neder-
landsche volapükisten werd gemist. De
heeren dr. T. C. Winkler te Haarlem
en dr. H. van de Stadt te Arnhem,
hielden echter door belangwekkende ar
tikelen in het Nieuws van den
Dag en de Arnhemsche Cou
rant, de belangstelling voor volapük
gaande, en werkten daardoor met gun
stig gevolg zijnen voortgang in de band.
Door de ijverige bemoeiingen van den
heer J. A. Adriaaose te 's Heerenhoek,
Kunstnijverheid, belooft voor belangstel
lenden zeer bezienswaardig te zijn, ea
is van af Woensdagmorgen, 20 Aug.,
gedurende drie dagen voor ieder toegan
kelijk, voor de leden der vereeniging
gratisvoor niet-leden a 10 ct. per
persoon.
Voor allen, die met hunnen tijd mede
willon gaan, is het noodig, dat zij ook
kennis nemen van hetgeen op het ge
bied van volapük wordt gedaan, ea is
het ieder aan te bevelen, kennis te ma-
VERGAPJBRING van den Raad der ge
meente Haarlemop Maandag 18 Aug.
1890, des namiddags ten 1 ure.
De volgende stukken en punten zullen
aan de orde worden gesteld.
De stukken liggen ter lezing op kamer
N. 12 ook op Zaterdagavond van 6-9 uur.
1. Missive Ged. Staten goedgekeurde
besluiten: 2. Voorstel mr. Gallandat
Huet tot verlenging van den termijn
vastgesteld bij raadsbesluit van 19 Fe
bruari 1890 N. 9 en missive Raad van
administratie H. IJ. S. Maatschappij;
3. Voorstel B. en WW, en rapport comm.
v. fin. huurgrond voor kleedingklop-
perijen; 4. Id. Id. en ld. aan D. E. L.
van den Arend grond KL Houtweg; 5.
Id. Id. en ld. verhuring Postkantoor
Smedestraat; 6. ld. 1(1 en ld. huurgrend
Spaarne aan Wed. van Zijl; 7. Voorstel
B. en WW. Onderwijs boekhouden meis
jesburgerschool 8. Id. Id. Wijziging be
sluit toelating lagere scholen9. Id. Id.
regeling jaarwedde Leeraar Gymnasium
10. Id. Id. oprichting 7e klasse Burger
school; 11. Id. Id. honorarium Dr. D. de
Loos; 12. Id. ld. en rapport Comm.
fin. Staat af en overschrijving; 13. Id.
Id. en ld. Staat Onvoorziene Uitgaven
14. Rapport Commissie financiën begroe
ting Burgerl. Arabestuur15. Idem Suppl.
Begrooting Stads Apotheek; 16. Voor
dracht B. en WW. Onderwijzer 3e klasse
17. Missive B. en en WW. met aanbe-
vslingslijst Zetters; 18. Voorstel B. en
WW. gratificatie brugwachter A. Ie Noble
19. Id. Id. Wijziging plan van uitbrei
ding dezer Gemeente; 20. Id. Id. In
trekking recognitie Wed. H. Stol, uit
gang Dreef; 21. Rekening en Begrooting
over Mei en Juni; 27. Proces-verbaal
Keurmeester afkeuring varken28. Dank
betuiging Wed. Huijkman29. Dank
betuiging H. Swaanswijk benoeming tot
onderwijzer le Klasse.
Ingekomen is eene missive van het
Raadslid Mr. R. H. J. Gallandat Huet,
waarin de aandacht van den Raad wordt
gevestigd op de omstandigheid, dat den
19den Februari een besluit is genomen
inzake de oplossing der belemmeringen
aan do overwegen van den fioll. Spoor
weg, aan de Jans- en Kruiswegenbij
welk besluit o.a. werd bepaald, dat zoo
het betrekkelijke aanbod binnen zes
maanden niet werd aangenomen het zou
vervallen.
Die fatale termijn is zeer dicht gena
derd, hij is 19 Augustus. De heer Huet
stelt derhalve aan den Raad voor, dien
termijn te verlengen tot 1 Januari 1891.
Ingekomen is het bericht van Dr.
C. G. von Reeken, dat hij zijn ontslag
neemt als Wethouder.
Ingekomen een adres van den bloem-
kweeker P. G. van der Colb, verzoe
kende wijziging van een hem voorge
schreven rooilijn aan de 2de Hooglands
laan B. en W. adviseeren hierop guns
tig.
Op een ingekomen adres van W.
Warmerdam, houdende verzoek om woder-
inhuring van een stuk grond aan de
Leidschevaart, wordt door B.enW. gun
stig geadviseerd.
Ingekomen is eene missive van
den Min. van Binoenl. Zaken, houdende
bezwaren tegen het Raadsbesluit van 25
Juni 11., waarbij ingeval van een aan Dr.
P. M. Heringa eventueel te verleenen
ontslag als leeraar aan het gymnasium,
de jaarwedde van diens opvolger van
ƒ700tot ƒ1000werd verhoogd.
De Minister kan aan dat besluit zyne
goedkeuring derhalve niet hechten.
B. en W. stellen nu voor, aan dat
bezwaar tegemoet te komen door, onder
wijziging voor zooveel noodig \an be
doeld Raadsbesluit, bedoelde jaarwedde
terug te brengen op ƒ700,en in
verband daarmede de toe te kennen
jaarwedde als leeraar in de wis- en
natuurkunde aan de H. B. S. met 3j .c.
te bepalen op 800.-
De verzameling gekleurde platen van
de meest belangrijke muurschilderingen,
en later te noemen heeren, kwam in hetken met de Handleiding toi
begin van dit jaar de zoozeer gewenschte,
en in den aanhef genoemde Alge-
me e n e N e d e r 1 a n d s c h ejW e r e 1 d-
taalvereeniging tot stand. Dat j verkrijgbaar is bij de
hiermede in eene behoefte werd voor-1 Cittert Zonen, alhier.
aaleering der wereldtaal, die,
in 't nederlandseh vertaald door prof.
A. Heyligers te Antwerpen, a 50 ct.
heeren P. vau
Teekenschool voor Kunstnijverheid22.die gedurende deze eeuw uit de lava
Rekening en Verslag Vaecinatiebareau; waaronder Pompeji bedolven lag, zijn te
23. Rekest Mej. J. C. Biemond om ont- voorschijn gehaald, zullen Zondag den
slag als onderwijzeres; 24. Rekest Tee- 17en Aug. as. nog in het Museum van
kencollege //Kunst zij ons doel" vermin-Kunstnijverheid alnier te bezichtigen zijn.
dering van hnur; 25. Verslagen instel-Zondag is de toegang vrij.
lingen 1889 26. Rapporten Gasopziehter
FEUILLETON.
Naar bet franschvan Adolphe Belot en Jules Dautin.
70)
TWEEDE GEDEELTE.
HOOFDSTUK XIV.
W ij g e lij ken op elk aar.
nMaar moeder!" zeide hij, //bedrieg ik mij niet! Kijk eens hier."
z/Wat is er, mijn jongen
//Vindt gij niet dat er eenige gelijkenis bestaat tusschen mijn
heer Iriël en mij
z/Neen.... dat kan ik niet vinden...." zeide Clémence ontsteld.
z/Het is toch zoo!.... kijk maar eens goed."
Hij kwam achter zijn schildersezel te voorschijn en ging naast
Iriël staan.
#Neec.... ik zie volstrekt geen gelijkenis.... of misschien zeer
weinig!" zeide Clémence.
z/In de oogen.... en in het voorhoofd? ja er is wel eenige over
eenkomst, wat gij ook moogt zeggen. Gij behoeft dit echter niet
als een beleediging op te vatten, mijnheer iriël," zeide hij met
een glimlach.
//O, volstrekt nietzeide deze met gesmoorde stem.
Het kostte hem moeite om zijn tranen te weerhoudeD. Clémence
was geheel in de war door deze plotselinge opmerking. Om hem
van dit pijnlijk onderwerp at te brengen, berispte zy Richard dat
hij zich van zijn werk liet afleidentoen hij vervolgens weer ach
ter zijn schildersezel had plaats genomen, trad zij op hem toe en
fluisterde hem eenige woorden in het oor.
//Is het waar?" riep hij uit, en stond weer op, //gaat gij er
morgen heen
Zy knikte toestemmend met het hoofd.
/fO, beate moeder!.... Wat zijt gij goed voor mijKom hier
En hy omhelsde haar vurig,
z/Hoe innig hebt gij u moeder lief!" zeide zij en glimlachte.
Den volgenden dag verliet mevrouw Syramin het huis en begaf
zich naar de rue de Sèvres. Men herinnert zich waarschijnlijk nog,
dat Antoinette daar in een kloosterinrichting een schuilplaats had
gevonden, na den woordentwist met haar echtgenoot. Toen mevrouw
Syramin bij haar kwam, was zij verdiept in het lezen van een
brief van den graaf de La Roche-Houais, die haar zijn aanstaand
vertrek naar Londen mededeelde, en haar tevens meldde, dat hij
haar de procuratie, die zij hem had opgedragen, weer wilde
teruggeven.
//Indien het noodig mocht zijn vertrouw u dan toe aan een man
van zaken, want het is niet waarschijnlijk, dat de afrekening wat
betreft de erfenis, in mijn afwezigheid van beteekenis zal vorderen;
dezo wordt zeer vertraagd door de twisten tusschen de erfgename11
onderling. Bovendien behoeft gij u hiervan niets aan te trekken
en zijn uwe rechten verzekerd. Het is nog maar gelukkig, dat
gij uw bruidschat van vierhonderd duizend francs nog moogt be
zitten.... uw echtgenoot heeft u onterfd ten voordeele van de lief
dadigheidsinstellingen. Een mooi testament!"
Dat was du waarschynlyk reeds de tiende maal, dat de La
Roche-Houais zijn verontwaardiging luchtte over het testament van
Maheurtier.
//Stemt de inhoud van dien brief u zoo droevig?" vroeg me
vrouw Syramin.
i,0 neen, maar de graaf de La Roche-Houais spreekt mij over
zaken en daarvan begrijp ik niets. Meer dan twee maanden blijft
hij buitenslands en hij heeft mij de procuratie teruggegeven, daar
hij mijne zaken niet langer kon behartigen.
z/Nu begrijp ik u, gij weet niemand aan wien gy u op dit
oogenblik kunt toevertrouwen."
Juisten ik heb reeds gedacht of de heer Iriël niet zou
willen...."
z/De heer Iriël? o, bepaald niet!"
z/Denkt gij, dat hij mijn verzoek zal afslaan?"
//Daarvan ben ik overtuigd. Indien gij er niets tegen hebt, zoudt
gij er Richard zeer gelukkig mee kunnen maken.
z/Neen, zooveel moeite en last wil ik hem niet veroorzaken."
Wordt vervolgd.)