De heer H. de Clercq Gzn. merkt op,
dat van het jaar 1840—50 in Amster
dam eene ambachtsschool is geweest,
van E. Hana, gesteund door de waalsche
en doopsgezinde diaconiën.
De heer jhr. mr. A. J. Rethaaa Ma-
care vindt in 's sprekers betoog, toegepast
op Haarlem een leemte. Spreker heeft
verschil gemaakt tusschen de zuiver
praktische richting (op de werkplaats)
en de opleiding aan een ambachtsschool,
wat ik zou willen noemen de theorie.
Nu hebben we in Haarlem een stelsel,
dat het midden houdt tusschen die twee.
Wij trachten hier theorie met praktijk
hand aan hand te doen gaan we heb
ben hier drie inrichtingen hieromtrent:
allereerst de burgeravondschool. Ia den
regel, zegt spr., is die niet goed inge
richt, dezo te Haarlem voldoet echter
zeer goed; dan is hier de uitmuntende
kunstnijverheidsschool en die welke ver
bonden is aan de Hol). Spoor.
Op de burgeravondschool tracht men
te voorzien in het theoretische gedeelte
en daaraan wordt voldaan op de wijze,
die spreker aanwijst. Het ambachtson-
derwijs wordt gegeven door personen,
die dagelijks in de praktijk zijn, ia ma-
chineteekenen, bouwkundig- en lijntee-
kenea.
Wanneer de jongelui op die school
(die 160 jongens bezoeken), bewijs
geven van goede ontwikkeling, dan
kunnen zij plaats vinden op de kunst
nijverheidsschool. Verdient nu ons stolsel
afkeuring, ook in het oog houdende, dat
vele arbeidsgezianen het geld moeilyk
kunnen missen, dat de jongens op de
werkplaatsen verdienen
De heer S. J. Graaf van Limburg
Stirum vestigt de aandacht er op, dat
in Arnhem een avondschool bestaai, die
veel beter bezocht wordt dan de Bur
geravondschool alhier, en wel omdat
jongens, die het niet betalen kunnen,
gratis worden toegelaten. De kosten dier
school zijn niet zeer groot, in 1888—89
gaf de gemeente eene subsidie van 5525
gulden.
Wat doet men aan het theoretisch
onderwijs op de ambachtsschool? M. i.
doet mea daaraan te veel op de bur
geravondscholen.
De heer D. do Clercq vraagt hoeveel
Bchoolgeld er geheven wordt en wat de
begrooting van de school is, zoomede hot
aantal leerlingen?
De heer Van Campen zou wel gaarne
weten, hoe de school te Leeuwarden tot
stand is gekomen.
Spreker meeat, dat die door het Ne-
derlancisch Werkliedenverbond is opge
richt. Hier hebben de werkliedenvere
nigingen het ook getracht, maar het is
spaak geloopen. Voor onze kinderen is
de burgeravondschool te duur. Ik roep
den bestand dezer vereniging in om een
ambachtsschool te verkrijgen.
De heer van der Weijden had ver
wacht ook wat over het schildersvak te
vernemen, daar hot daarmee treurig is
gesteld. Geen 20 percent der schilders
kan een deur van het begin tot het einde
afschilderen.
De heer Macaré zegt, dat het school
geld op de Burgeravondschool 4 be
draagt.
Ja, zegt de heer Van Campen, maar
er komt in do 1ste klasse nog zoowat
ƒ18 bij.
Het schoolgeld te Arnhem, zegt de
heer Van Limburg Stirum, is veel hoo-
ger dan te Haarlem.
Do heer G. E. L. Hijmans zou gaar
ne willen weten, hoo oud de jongens
zijn bij de toelating, of ze gratis worden
toegelaten, of ze geregeld des cursus
afioopen, hoeveel jongens er zijn, en hoe
de resultaten zijn.
De heer mr. Joh. Enschedé is van
meening, dat men op de Burgeravond
school nog veel verder moet gaan in de
praktijk. Is werkelyk het onderwijs aan
een ambachtsschool voldoende, om een
flink werkman tc vormen? Ik denk, dat
er ook wel patroons zijn, die toezicht
houden op do jongens. Is het niet een fout
van de ambachtsscholen, dat men er te
veel overgaat van het eene op het am
dere en z.odoende niets in den grond
leert
De heer de Groot beantwoordt de
Aan den heer Macaré deelt
Dij mede dat jaarlijks de school f 1200
opbrengt aan werkstukken mijne grieven
tegen de Burger-avondscholen, sijn ver
meld in het rapport van de Maats, van
Bouwkunde, een teekenonderwijzer komt
niet zoo goed op de hoogte van alle
vakken als een leeraar vaa een Burger
avondschool, zy het dan ook een architect.
De avondschool te Arnhem is de vrucht
van de werking der ambachtsschool.
Wat de kosten betreft, die zijn 10400
gulden, en het geld der verloting wordt
afzonderlijk gelegd, om allengs ook het
schilderen er bij ta kunnen nemen,
Aan deri heer van Campen moet ik
antwoorden, dat het initiatief tot de
school genomen is door dr. Zaayer eri
eenige anderen. Aan meneer Hijmans
antwoord ik, dat toelating verleend wordt
op een briefje van het schoolhoofd, mel
dende, dat de aspirant de school heeft
afgeloopen. Het schoolgeld is nietsde
behoeften krijgt de leerling. Op 13-jarigen
leeftijd komt de leerling school. In de
klassen blijven zitten, is zeer zeldzaam.
Aan de Voorz. antwoord ik dat door
het voortdurend schaven, kappen enz.
zeer weinig gelegenheid is tot het doen
van heter werk. Ik ben zelf bij het tim-
meren geweest, en wel bij twee bazen
in Haarlem :r.en gaat juist in dat ruwe
werk op.
De heer E. von Saher merkt op, dat
op de school voor kunstnijverheid veel
moeite is gedaan, om het onderwijs prak
tisch te doeu zy'u. Wat de Burger-avond
school betreftgeloof ik, dat als
men zoo voortgaat, men zeker een goed
resultaat zal hebben.
De heer Beijnes zegt, dat hij zeer
zeker amicaal en goed met zijn werkvolk
omgaat. Bij ons komt de jongen dadelijk
bij den besten knecht, om van dien te
leeren. Ik heb zelf met veel succes de
Burger avondschool in mijne jongelings
jaren afgeloopen, ik heb er zelfs eenige
prijzen behaald. Wij nemen jongens
alleen aan op voorwaarde, dat ze de
Burger-avondschool bezoeken. Onzo toe
standen zijn hier nog zoo slecht niet.
De vergadering eindigde te 11 uur.
nadat de Voorz. dank heeft betuigd aan
den spreker en aan het bestuur der
ambachtsschool te Leeuwarden, dat zoo
welwillend was geweest zoo tal van tee-
keningen en werkstukken af te staan.
deelea. Het diende slechts alles om te
beletten dat de verstuikte of ontwrichte
deelen niet zouden verergeren of scheef
groeien.
Thans kwam aan do orde de verbran
ding. Hierbij werd door dr. H. in het
bizonder gewezen op de vele ongelukken
die men in den laatsten tijd te betreuren
had en waarvan de couranten bijna iede
re n dag spreken en wel verbranden door
ongelukken met petroleum.
Vooral de vrouwen waarschuwde hij
ernstig om toch zeer voorzichtig met dit
gevaarlyke goedje om te gaan en het «iet
aan kinderen toe te vertrouwen, die ook
vaak met lucifers spelen.
Wordt iemand door de vlammen aan
getast, zoodat de kleederen geheel ver
branden, dan is het 'l beste den bran
denden persoon op den grond te werpen
en hem of haar met kleederen, dekens of'
matten te bedekken, om zoodoende het
vuur te dooven. Eerst dan moet
het slaohtoffer met water begieten, om
verder schroeien geheel te beletten.
Men moet vervolgens de overblijfselen
der kieeren voorzichtig trachten door te
snijden of te knippen, daar losscheuren
zeer gevaarlyk is, omdat de kleeding-
stukken aan de verschroeide plekken
zouden kunnen kleven, die men daar
door erger zou maken.
Blaren die men aan het lichaam ont
dekt, zouden mee een naald kunnen
worden doorgeprikt om het vocht daaruit
te verwijderen, doch nimmer mag men
de huid er af trekken.
(Slof in het volgend nummer.}
Maandagavond hield dr. Haremaker
in HVolksbelang" zijne derde voordracht
over het verleenen van de eerste hulp
bij ongelukken.
Deze voordracht, welko zich evenals
de beide voorgaande kenmerkte door zake
lijkheid en duidelijkheid, werd met zeer
veel aandacht door de talrijk opgekomen
toehoorders, waaronder ook vele vrou
welijke, gevolgd.
Thans werden besproken arm- en been
breuken, hetgeen weder door afbeeldin
gen werd verduidelijkt.
Men kan deze breuken verdeelen in 2
soorten. Enkelvoudige en samengestelde.
Enkelvoudige zijn zulke, waarbij al
leen het innerlijke been wordt gebro
ken, doch geen uiterlijke wonden ont
staan; terwijl bij samengestelde breuken
de huid door de scherpe kanten van het
been die naar buiten dringen, wordt be
schadigd en alzoo bloeding ontstaat. De
laatste zijn gevaarlijker dan de eerste,
omdat bij bloeding eene wond ontstaat,
waarin vuil zou kunnen komen.
In beide gevallen is het natuurlijk een
eerste vereischte onmiddellijk geneeskun
dige hulp in te roepen. Is echter direkt
geen geneesheer bij de hand, dan moeten
de volgende voorschriften worden in acht
genomen: Het gebroken deel moet vol
komen rust hebben en dit kan men ook
bij vervoer het beste geven door het te
spalken. Hulpmiddelen zijn daarvoor in
elk huis te vinden, zooals linialen, lat
ten, poken, tangen, verder op het veld
takken, kousen opgevuld met gras, ©j
het slagveld geweren, bajonetten, sabel
scheden enz. Dit alles kan met zakdoe
ken, halsdoeken, dassen, stukgescheurde
kleedingstukken, stroo enz., aan de ge
broken deelen worden vastgebonden.
Verder werden behandeld verstuiking
eo ontwrichting, waarbij op dezelfde wijze
moet worden gespalkt als bij gebroken
BINNENLAND.
De Zwitserse he Bondsraad
heeft aan den Nederlandschen Raad van
State zijn diep leedwezen betuigd over
het instorten van den Kening en zij
oprechtste weaschen doen overbrengen
voor diens spoedige volkomen geuezin.
TOESTAND DES KONINGS.
De Staatscourant van 11 November
bevat het volgende bericht omtrent den
toestand van Zijne Majesteit den Koning
Gedurende de laatste veertien dagi
heeft de toestand van Zijne Majesteit deu
Koning weinig verandering ondergaan,
De stoornis der geestvermogens blijft
dezelfde.
De gemoedestemming van Zijne Majes
teit is afwisselend, nu een kalm, dan
weer eens opgewondenhot laatste
vooral als de nacht slapeloos is door
gebracht.
De lichaamskrachten, ofschoon onge
twijfeld verminderend, blijven toch vol
doende.
V'oor het leven van Zijne Majesteit
den Koning dreigt op bet oogenblik
geen gevaar.
Paleis het Loo, 10 November 1890
Br. S. S. Bosenstein. Br. Vinhhuyzen
J. Vlaanderen Cz.
Bij kon. besluit van den 7e
Nov. ji., no. 51, is ontbonden de bij
kon. besluit van 22 Nov. 1879 no. 26
benoemde staatscommissie tot herziening
van het wetbcek van koophandel, onder
betuiging van den bi'zonderen dank en
de hooge tevredenheid der regeering aan
den voorzitter mr. J. G. Kist, president
van den Hoogen Raad, den secretaris
mr. W. L. P. A. Molengraaf!, hoog
leeraar in de rechtsgeleerdheid aan de
rijks-universiteit te Utrecht, en de ver
dere leden mrs. T. M. C. Asser, raad
adviseur bij het departement van bui-
tenlandsehe zaken, advocaat en buiten
gewoou hoogleeraar in de rechtsgeleerd
heid aan de universiteit te Amsterdam.
M. J. Pijnappel, lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, advocaat en
procureur te Amsterdam, voor den door
hen volbrachten arbeid.
De directeur der spoorwe
gen, de heer N. Th. Michaëlis, zal met
1 Januari 1892 zijne betrekking neder-
l.ggen. (N. R. C.)
Aan Z. M. den Koning is een
adres gericht van den volgenden in
houd
Geeft met ver=iehuldigden eerbied te
kennen,
Het Centraal Bestuur van het
Algemeen Nederlandsch Werkliedenver
bond,
dat in de laatstgehouden algemeene
vergadering van dat Verbond bespre
kingen zijn gohoudon over den toestand
waarin de woningen der lagere klassen
zich bevinden
dat bij die gelegenheid met eene reeks
voorbeelden is aangetoond, dat die toe
stand vrij algemeen slecht is
dat hot in die woningen in den regol
ontbreekt aan voldoende ruimte, licht
en lucht
dat dit in groote mate het geval
is met de oud® woningen en in geringer
mate met de nieuwe
wat de eerstgenoemde soort wo
ningen aangaat, in byna alle gemeenten
maar vooral in da greote ruimten
verblijven worden gevonden, die veeleer
bergplaatsen dienen te heeten dan wonin
geD, bergplaats ener en wel die iemand ii
de allerlaatste plaats zou kiezen voor voor
werpen waaraan hij eenige waarde bocht
dio hij voor bederf wil gevrijwaard
zien, verblijven die voor de gezond
hoid hoogst nadeelig, veelal kweekplaat
sen van besmetting zijn, waarin de een
voudigste voorschriften, ter bevordering
van reinheid en ter voorkoming van
ziekto, niet kunnen worden toegepast,
waar elke gelegenheid ontbreekt tot
geregelde» afvoer van zooveel wat zoo
spoedig mogelijk uit de woning en hare
onmiddellijke omgeving dient te worden
verwijderd
dat dergelijke ruimten, voor woning
bestemd of gebezigd, daarvoor alfchan3
verhuurd, allerminst strekken tot bevor
dering der zedelijkheid en aankweekit g
van andere deugden
dat zij meestal afschuwwekkend zijn
en alles ontberen wat de gezelligheid en
het huiselijk en familieleven bevorder
lijk kan zijn
dat zij voorname oorzaken zijn van
uithuizigheid, kroegloopen en drankmis
bruik
dat de goede kiemen van opvoeding
en beschaving, die de onderwijzer in
het kindergemoed tracht te planten,
onder zulk een verwaarloosd huiselijk
en familieleven veeal verstikken
dat onder die omstandigheden, bij
een zeer groot deel d«r Jagere klassen,
geen sprake kan zijn van het z>o ge-
wenschte verband tusschen huisgezin en
school, zoodat de eene aanvult wat de
andere ongedaan moet laten
dat een en ander mede een van de
voorname redenen is, waardoor het
onderwys, waaraan millioenen worden
besteed, niet de vruchten afwerpt die
er van mogen worden verwacht en de
ontwikkeling der lagere klasse dienten
gevolge op een peil blijft, zóó laag, dat
er tot ernstige bezorgdheid voor de too-
komst alle aanleiding bestaat
dat spoedige opruiming dier verblijven
en de vervanging ervan door andere,
die aanspraak mogen maken op den
naam van woöing, dringend noodig i
iu het algemeen belang, tor bevordering
van gezondheid, zedelijkheid, beschaving
maatschappelijke welvaart en orde
dat de 2e soort, de nieuwe woningen
wel is waar in een beteren toestand
verkeeren
dat dit vooral te danken is aan
de verordeningen op het bouwen van
woningen, die in verschillende gemeen
ten gelden
dat in vele gemeenten zulk eene ver
ordening echter nog ontbaeekt
dat in andere gomeenten, waarin zij
bestaat, eensdeels de gestelde voorwaar
den te gering zijn om eene goede wo
ning te waarborgen, en anderdeels aau
de uitvoering zóó ongenoegzaam de hand
wordt gehouden, dat de bouwonderne
mers, wier eenige drijfveer gewoonlijk
winstbejag is, er weinig last van heb
ben.
Redenen waarom obs Centraal Bestuur
tot Uwe Majesteit het dringend ver
zoek richt, Hare regeering aan te spo
ren
lo. van rijkswege een onderzoek te
doen instellen naar den toestand dor
eerstbedoelde verbl\iven en naar de mid
delen om die, op de geschiktste wijze,
in verschillende gemeenten te doen ver
vangen door woningen, voldoende huu
de noodigste eischen voor gezondheid en
zedelijkheid en aan zulke andere, we ke
miastgenomen aan eene woning in (jyn
tegenwoordigen tijd en ter bevordurin»
van beschaving en wolvaart onder de
klasse, kunnen worden gesteld
2®. haren invloed te doen gelden bij
geia«#nfceböstur«n, tot het maken van
verordeningen op het bouwen van wo-
nirigea en waarborgen gevende dat do te
bouwen woningen gezond zijn, voldoende
ruinate bevatten, dat zy net noodige
licht kunnen ontvangen en behoorlijk
kunnen worden gelucht.
Hetwelk doende enz.
Uit Amsterdam wordt ge
mald De Vereeniging tot oprichting
van een herstellingsoord voor drank-
zuahtigen zal Zaterdag 22 November
alhier in het gebouw //Ziekenfouds"
eene coastitueerende vergadering hou-
dea, tot welka vergadering o. a. de
plaatselijke comités door het bestuur
zijn opgeroepen.
In deze vergadering komen o. a. do
statuten aan de orde en moeten dii>
bestuursleden worden gekozen.
Naar men verneemt, keeft
de politie te Amsterdam de band gelegd
op een 5-tal jongelieden van 15 tot 18
jaren, verdacht van diefstal met inbraak
in den naeht van Vrijdag op Zaterdag
jl. in den aGtiquiteiton-wiwkel van den
heer Etienne Dalaunoy, Kalverdraat
aldaar. Een paar vermiste zilveren voor
werpen zijn reeds opgespoord, zoodat de
politie thans vermoedelijk eene geheele
bende dieven en medeplichtigen voor
geruimen tijd onschadelijk kan maken.
De vrouw, die verdacht
wordt den diefstal bij de firma Hirsch
Co. to Amsterdam te hebben ge
pleegd, is wel voorloopig op vrije voe
ten, om redenen van gezondheid, doch
tevens is zij onder toezicht van de po'
litie gesteld. De waarde van het ont
vreemde wordt op ongeveer ƒ500 ge
schat.
Het meisje, dat deze weak te
Baarn bij ongvluk door een revolver
schot werd getroffen, is aan de bekomen
wonden overleden.
Den herbergierszoo n H'A,
te Tagelen, die wegens eone liefdesge
schiedenis zekeren J. H. aldaar in den
vorifen nacht opwachtte, werd door
laatstgenoemde met een revolver een
schot in de keel toegebracht. Da gewon
de werd dadelijk naar het R. K. gast
huis te Venloo overgebracht, terwijl de
dader werd aangehouden en Dinsdag naar
Roermond is overgebracht.
Leger en Vloot.
De op het gebied der wapentechniek
zeo gDnstig bekende prof. Hebler wijdt
in de Sckieeiz. Milit. Z. een opstel aan
de humbug, die men in den laatsten tijd
leest over verschillende geweer- en mu
nitiesoorten, en geeft voorts zeer belang
rijke gegevens voor de eischen, waaraan
geweer en munitie moeten voldoes, om
geheel op de hoogte te zijn van den
tegenwoordigen tijd.
lo. kaliber 7 5 m.M. 2o. kogel (met
vernikkelden stalen mantel) van 13 a
13,2 gram 3o. vier trekken pl. m. 24
c.M. spoed4o. een slanke patroon zonder
rand, met 2 brandgaatjes en pl. m.
3)£ c.M*. kruitruimte, zooals bij de niuuwe
Hebler-patroon model 1890 5o. rook-
zw,ak gekorreld kruit 6o. geheel gevulde
huls7o. repeteergeweer met grendel-
sluiting en pakjeslading (gewicht 3.8 a
4 K.G.)8o. magazijn voor 8 patronen;
9o. geen uitstekend deel aan het geweer,
waardoor het dragen bemoeilijkt wordt;
lOo. geen z. g. gradzug -grendel, doch
een draaiende grendelllo. een mantel
of dergelijke inrichting, om den loop,
zoodanig dat men na een hevig- snelvuur
het geweer nog behoorlijk kan hanteeren
zonder de vingers te branden deze
mantel moet zoodanig zyn ingeriekt, dat
de loop zich vrij kan uitzetten, en ge
lijkmatig en ongehinderd kan afkoelen;
12 o. geen magazijnssper meer, daar het
wapen daardoor onnoodig ingewikkeld
wordtbovendien krijgt men daardoor
het voordeel, dat de minutie stoeds op
zoeken.
Ik zou het doen. Wat stoorde ik mij aan de meening dermen-
gchenAan do bijtende kritiek van de buitenwereld zouden
wij ons daarom bekommeren
Wat mijzelf aangaat, was mij de meening van het publiek niets
waard in vergelijking met het geluk, dat ik met haar mijn woning
zou binnentreden; en wat haar betreft was zij niet reeds een
paria in de maatschappij, want in welk gezelschap zou de vrouw
van zulk een schurk geduld worden De ellendige woning, waarin
zij woonde en waar alles armoede aanduidde; haar schamele klee
ding en haar ingevallen gelaat, waarop het gebrek duidelijk te
lezen stond, bewezen voldoende, welk ongelukkig leven zij leidde;
welk een scherpe tegeBBtelÜDg met de levenswijze van Andrews
akijd was hij naar de laatste mode gekleed, dineerde in de beste
restauraties, wandelde voortdurend Collins-Street op en neer en
verscheen des avonds in den schouwburg of in de club, altijd
vroolijk en opgewekt.
Ik had reeds een paar schreden gedaan in de richting van de
deur met do nog steeds bewusteloose vrouw in mijn armen, met
het voornemen om myn plan te volvoeren. Wat deed mij stil
staan, een oogenblik weifelen en vervolgens mijn dierbare
last weer op dezelfde plaats van zooeven neerleggen Wat bracht
mij er toe om mijn plan op te geven, haar niet voor verdere
ellende te vrywaren en haar hier te laten, alle middelen te baat
nemende om haar tot het bewustzijn te doen wederkeeren
Het was die sympathie tusschen ods beiden, die geheimzinnige
band, welke onze beide zielen vereenigde en mij in staat stelde
om haar karakter geheel te kunnen doorgronden.
Ik was er van overtuigd een inwendige stem zeide het mij,
dat, als ik haar van hier wegvoerde, ik misbruik zou maken van
haar zwakheid en van haar bewusteloozen toestand. Ik zou haar
dan grievend beleedigem, zonder hoop op vergiffenis. Die prach
tige, heerlijke oogen, die licht beweegbare neusvleugels van haar
fijngevormden neus, die edele bovenlip van haar fraaigevormden
mond die kon worden opgetrokken in toornige verontwaardi
ging, maar zich ook tot een vriendelijken glimlach plooien
kortom de geheele uitdrukking van haar gelaat toonde aan, welk
een edele, trotsche ziel er in dat lichaam verborgen was. Zij was
ongetwijfeld een vrouw, die een zuiver, onbesmet geweten verre
verkiezen zou boven rijkdom, onbezorgdheid, bewondering, ja, zelfs
boven liefde. Ofschoon ik er niet aan twijfelde, dat zij, evenals
andere vrouwen, naar deze genoegens des levens verlangde, be
greep ik wel, dat zij ze alle zou verfoeien, ze met vlammende
oogen en edele verontwaardiging onder de voeten zou vertreden,
wanneer de prijs, waarmee zij zieh die genoegens kon verschaffen»
zou zijn haar rein en onbesmet geweten. Ik waj er van overtuigd,
dat, als ik haar met mij nam, al was mijn eenig doel om baar
tegen dien schurk te verdedigen, die haar bijna van het leven
had beroofd, zij mij toch later zou vervloeken. Dit was dus de
reden, dat ik mijn plan niet volvoerde en kalm bleef zitten cm
te wachten op de dingen, die zouden gebeuren. Ik behoefde Diet
bang te zijn, dat Andrews den eersten tyd zou ontwaken, want
zijn luid gesnork bewees mij, dat de drank zijne zinaen nog be
neveld hield en dat deze toestand van halve bewusteloosheid nog
wel eenigen tijd zou aanhouden. Ik had reeds meermalen slapeii-
den gezien, welke verkeerden onder de uitwerking van den drank.
Een bijna leege brandewijnflesoh zonder hals, stond op de tafel
en daarnaast lag de hals met de kurk er nog in. Nu werd bet
mij oogenblikkelijk duidelijk wat de aanleidende oorzaak moest
zijn van het vreeselijke teoneel, waarvan ik ooggetuige was ge*
weest en waarin ik zelf een rol had gespeeld.
(Wordt vervolgd)