NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Woensdag 11 Februari 1891.
2334.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIE]*:
STADSNIEUWS.
Stukken van dsn Raad.
„Weten en Werken".
BINNENLAND.
FEUILLETON.
<^af$artna flegma.
Voor lisarlem per 3 maanden^1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,6.5.
Afzonderlijke nummers. 0,05.
Dit blad verschyGt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122,
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer lOCenti.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abon consenten en Advertentiën worde», aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiere.
[Directeuren-Uitgevers J. C. PEEREEGOM en J. E. AVIS.
Haarlem 10 Februari 1891.
Op 1 Januari jl. gingen op de tien
openbare scholen 2321 jongens en 1792
meisjes, waarvan 1194 jongens en 992
meisjes kosteloos werden onderwezen.
Het onderwijzend personeel bestond uit
10 hoofden, 58 onderwijzers en 38 onder
wijzeressen. De rijksleerschool werd
bezocht door 143 jongens on 122 meis
jes. Voorts waren op de veertien bizou-
dere scholen aanwezig 1516 jongeas en
1715 meisjes, waarvan 289 jongens
en 478 meisjes kosteloos onderwijs
ontvingen. Daaraan waren verbonden 14
hoofden met 43 onderwijzers en 42
onderwijzeressen.
In het vorige jaar is, zooals destyds
werd gemeld, aan den heer D. de Clereq
de huur verleend van grond aan den
Koudenhorn tegenover de kazerne, tot
oprichting van een Volks-douchebad.
Deze huur is thans overgegaan aan de
haarlemsche afdeeling van het //Witte
Kruis" en deze vraagt thans verlenging
van den termijn, waarop het genoemde
terrein ter beschikking is gesteld (3 jaar)
tot minstens 30 jaren en tevens uitbrei
ding van bet terrein tot 220 vierk. me
ters. B. en W. stellen aan den Raad
voor, aan dat verzoek te voldoen en,
wat het terrein betreft, daartoe de zoo
genaamde haven, zijnde het inspringende
gedeelte van het Spaarne aan den hoek
der Nieuwe Gracht, aan te plempende
kosten te dragen door adressante.
Ter aanvulling van verschillende
vacatures worden voorgedragen
Voor commissaris der Stads-Apotheek
no. 1 dr. T. C. Winkler. 2 de heer H.
van den Berg Comm. v. Toez. Stedel.
Museum no. 1 de heer C. J. Gonnet,
no. 2 de heer E. von Saher onderw.
3e kl. aan de 2de tuBSchenschool de
beeren no. 1 J. A. J. Paulen, Amster
dam, oo. 2 G. Max, Spaarndam, no. 3
E. A. van Bilderbeek, Wormerveer
onderwijzeres 3e kl. school lett. D.
no. 1 mej. J. J. de Keek te Amsterdam,
no. 2 mej. A. Bakker, Wormer, no. 3 mej.
C. A. de Liefde, Spaarndamonderwij
zeres 3e kl. Ie tusschenschoel co. 1 mej.
1'. Metman, Wormerveer, no. 2 mej. C.
v. d. WoHde, Enschedé, no. 3 mej. C.
Cöllen St. Pancres leeraar gymnastiek
H. B. S. 5-j. c. en 3-j. c. de heeren
no. 1 W. Visser, Elburg no. 2 H. W.
E. Hetterschy, Warfum, no. 3, B. Weers-
ma, 's-Bage.
B. en W. stellen voor, om aan den
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Mran'ghe <7. L, JJB UBJE fy Co,,
heer T. Sanders te berichten dat de Raad
zich alleen dan bor«id verklaard om
in overweging te nemen de nader
in te dienen ontwerpen van werken
binnen de gemeente benoodigd voor den
JOHN F, JONES, SuccFarijs 31 bis Faubourg Montmartre.
aanleg van een loeaal-apoorweg van
Nieuweramstel (Amsterdam) naar Haar
lem, wanneer daarbij o. a. in acht zijn
genomen de volgende bepalingen
a. dat eene brug over het Zuider-
Buitenspaarne zoodanig zij ontworpen,
dat zij uitsluitend zal worden ingericht
voor het verkeer van den spoorweg en
niet voor dat van voetgangers en rij
tuigen
b. dat zoowel de hoogte, als de ver
schillende doorvaartwijdten niet minder
zijn, dan die van de brug over het
Noorderspaarne, aangegeven ia het plan
Telders
9. dat ter wederzijde van de brug
langs de beide oevers van het Spaarne
Ier vervanging van de afgebroken pas
sage, tunnels onder de spoorbaan zijn
ontworpen met eene vrije hoogte vaD
4.50 meter boven de bestaande wegen,
2o. dat. de Raad zich ondanks boven-
stsande bereidverklaring -uitdrukkelijk
algeheele vrijheid van handelen voor
behoudt, ook ten aanzien van eventueel
door anderan in te zenden aanvragen
alsmede van doer de gemeente zelve
aan te leggen werken.
In de Maandagavond gehouden ver
gadering van het departement Haarlem
der Maats, tot Nut van 't Algemeen werd
besloten het schoolgeld voor de leerlin
gen der kweekschool voor onderwijzeres
sen te verlagen, en voor de internen te
breDgen van 500 op 400 en voor de
externen van 0 op ƒ60 per jaar. Door
den penningmeester, dr. E. van der Ven,
werd de aandacht gevestigd op de ver
beterd© toekomst van onderwijzend per
soneel, daar do nieuwe schoolwet meer
personeel noodig maakt op de openbare
lagere scholen en ook de bizondere in
97 op dienzwlfden voet huo personeel
moeten geregeld hebben, willen zy Rijks
subsidie blijven genieten.
Medegedeeld werd, dat het onlangs
verbrande perceel naast de kweekschool,
was geassureerd voor /f000. Het be
stuur verzocht nog eenigen tijd te mogen
wachten met het doen van een voorstel
tot wederopbouw, in verband met even
tueel noodige uitbreiding van de kweek
school, bij verwachte toename van het
aantal leerlingen. Dit werd verleend.
Op voorstel van het bestuur werd be
sloten een schrijven van dankbetuiging
te richten aan mejuffrouw G. G. Ger
ritsen, directrice van de huishouding,
voor haar kalme houdiDg en goed beleid
bij gelegenheid van den braad; aan den
heer Ritsema voor de gastvrije opname
van leerare8sen en leerlingen in dien
nacht en aan de heerea Veldheer en
Hoogeveen, die dcor het bewaken eu nat
houden vau de gevaarlijkste punten, de
kweekschool voor verbranden hebben
behoed.
Uitgeloot werden de navolgende «an-
deelen No. 161, toebehoorende aan het
Fonds voor den predikdienst en de Erven
A. L. Dyserinck; No. 116, ten name van
den heer Huet en het O. Doopsgez.
Weesh.; No. 189, ten name van den
heer Geerligs en het O. D. W.; 113,
van den heer C. J. Enschedé en het O.
D. W.; en 124, van den heer C de
Koning en hc-t O. D. W.
In irWeten en "Werken" trad Maan
dagavond de heer J. B. A. Saeijs, on
derwijzer alhier op, met een voordracht
over Lodewyk XIV en de Nedsrlanden.
Uit een der belangrijkste periodes van
onze vaderlandsche geschiedenis gaf hy
aldus de schoonste gedeelten ten beste
en deed dit op eene wijze, die zijne toe
hoorders als aan zyne lippen kluisterde.
Dezen veelbewogen maar niettemin eer
vollen tijd toovurde hij hun als herboren
voor oogen.
Hij ving aan met eon beschrijving van
de jeugd en epvoeding van den Roi
Soleil" en van diens regeering, om daarna
zyne veroveringen te behandelen, waarbij
ons land a go nauw betrokken wf£,'dal
ondauks de regeeringloosheid en inner
lijke verdeeldheid met roem een strijd
ten einde bracht tegen de vier verbonden
mogendheden Frankrijk, Engeland, Mun
ster en KeuleD, dank zij den moed,
kloekheid en vastberadenheid van onze
voorouders, gesteund en geleid door een
der roemruchtig8te telgen van het stam
huis van Oranje, prins Willem III.
Het is hier niet de plaats om de
schoone voordracht van den heer Saeijs
haar geheel weder te geven, deze
korte vermelding moge voldoende zija,
maar zaker is het dat de onuitgesproken
dank dör vergadering ayne vertolking
vond in de onverdeelde aandacht waar
mede de spreker werd aangehoord.
Alhier heeft zich onder den naam
#Con Amore" eene vereeniging gevormd,
die zich als hoofddoel stelt de opvoering
van operettes. Beeds hebben zich een
dertigtal leden aangesloten. Deze nieuwe
voreenigiog, de eerste van dien aard in
onze stad en voor zoover we weten in
'fc heele land, stelt zich voor jaarlijks
minstens twee uitvoeringen te geven,
waartoe hh. donateurs en kunstlievende
leden persoonlijk toegang zullen hebben
met twee dames. Voorloopig is de con
tributie p»r vereenigingsjaar voor kunst
lievende leden bepaald op drie gulden,
voor donateurs op minstens tien gulden.
De vereeniging staat onder directie der
hh. B. J. Visscher en C. Heemskerk,
't Bestuur is samengesteld als volgt:
J. B. A. Saeijs le voorz., J. B. Peyra
2e voorz,, H. Kingrna eecr. Nassaulaan
20, Jac. La8schuit penn., A. P. Lemin
regisseur.
Heden werden namens de commissie
voor brood en koffie verstrekt 996
portiën.
Hedenmiddag is door de Arrend.
Rechtbank alhier, uitgesproken het fail
lissement van de firma Koetser en Sinia,
commissionairs in effecten alhier.
zijn door de politie
alhier aangehouden twee werklieden van
de Haarl. Katoen-naij., I. A. oud 37
jaroD, en D. v. G., oud 38 jaren, eerst
genoemde ter zake diefstal van bankatin
bij herhaling door hem gepleegd ten
nadeele van genoemde maatschappij en
laatstgenoemde als verdacht van mede
plichtigheid daaraan. Beiden zijn gehuwd
en vaders van een talrijk gezin.
Aan de loting voor de Nat. Militie
op Maandag jl. te Haarlemmermeer is
door 239 mïlifcieplichtigen deelgenomen
en wel voor Haarlemmermeer 152, Aals
meer 25 en Bloten 62.
Aanbestedingen.
Amsterdam, 9 Februari. DoorB.
en W. werd heden aanbesteed
a. het uitvoeren van baggerwerken in
het IJ, het uitdiepen van de dokken en
buitenhavens ged. 1891
Laagste inschrijver was de heer C.
Bos, van Dordrecht, f 20850 of ƒ0.48
per M!1. het vervoeren en lossen van
zand voor bestratingswerken van 1 Jan.
31 Dec. 1893. Laagste inschrijver was
de heer W. de Leon, van Sloten, fO.èi
de Ms.
Door den groothertog van
Luxemburg zijn benoemd tot grootkruis
in de orde van de Eikenkroon: de minister
van Justitie, jhr. Ruys van Beerenbroek
de minister van Koloniën, baron Maokay
en de opper-ceremoDiemeester van wijlen
Z. M., baron Du Tour van Bellinchave.
In de Si ei. wordt terkennis
van belanghebbedden gebracht, dat aan
het departement van Waterstaat, handel
en nijverheid het programma eenerprijs
vraag vcor een ontwerp van op het
station Warschau te maken hoofdgebou
wen voor vortrekkende en aankomende
reizigers ter inzage ligt. Da antwoorden
op deze, door bestuurders van den
spoorweg WarschauWcenen uitgeschre
ven. prijsvraag zullen vóór 8 20 Mei
1891 ingeleverd moeten zijn.
Da leden van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal zijn ter verga
dering byeecgeroepon tegen Maandag
16 Febr., des avonds te 8% uur.
Bij de begrooting van kol o"
niën zijn in de afdcelingen der Eerst6
Kamer ditmaal een aantal punten be"
handeld. Over bet algemeen werd 'a mi
nisters beleid, waaraan veerkracht en
initiatief ontbraken, ongunstig beoordeeld.
Een aantal leden vriiden afwachten. Met
bet eog op den zorgwekkenden financi-
eelen toestand wordt aan de regeering
de ei8oh gesteld van zuinig algemeen
beheerhet achterwege laten van on
zekere proefnemingen met belastingmid
delen opening van nieuwe bronnen
van welvaart door spoorwegaanleg en
irrigatiewerken.
Een groot aantal leden wenschte ver
vanging van het opiumpachtstelsel door
eene volledige rogie.
Algemeen oordeelde «ren krachtig vol
houden der blokkade in Atjeh noodig.
Een particulier telegram,
Maandag hier te lande over Demerary
uit Surisat^e ontvangen, bevestigt het
bericht, door Hei Fad. gemeld, dat het
tusschen goov. Lobman en den procu
reur-generaal iar. Kalff tot eene botsing
is geÊomen.
Hbld
Rijkskweekscholen.
Programma voor het in 1891 te hou
den ex. ;Ot toelating aan de rijkskweek
scholen voor onderwijzers Het nauw
keurig en duidelijk voorlezen van een
niet to moeilijk stuk proza of poëzie.
Hierbij zal gelet worden op eene zuivere
uitspraak en hei verstaan van het ge-
lezeneb. het vervaardigen van een
schoonschrift, middelsoort en klein, op
papier zonder lijnen. Uit het schoon
schrift en uit het andere schriftelyke
werk moet blijken, dat de adspirant
duidelijk, net en regelmatig schrijfte.
een juist begrip van het tientallige
stelsel, van de hoofdbewerking met geh.
en gebroken getallen, van het metrieke
stelsel en vaardigheid in het beredeneerd
oplossen van eenvoudige rekenkundige
vraagstukken, zoowel uit het hoofd als
op schriftd. kennis van de hoofdzaken
der spraakkunst en de zinsontleding e
Naar het ettgelsch
van
WALTER BESANT.
52)
HOOFDSTUK XVIII.
De nasporingen,
«Mijn waarde," zeide zij tot de jongere dame het was
dezelfde jonge dame, die Katharina op de bank had opgevan
gen, toen zij voorover dreigde te vallen ,/ik geloof werke
lijk, dat wij vooruitgaan."
Bovengenoemde sterretjes stellen voor een langdurig onder
houd tusschen de beide dames over linnengoed, orders, ont
vangsten en uitgaven, uit een coöperatief oogpunt beschouwd,
ongetwijfeld zeer boeiend en gewichtig.
z/En hoe gaat het met uwe werksters?"
z/Zooals gewoonlijk bestaat een zeker aantal harer uit domme,
luie en onhandige meisjes. Ik weet precies, wat ik van hen kan
verwachten. De beste van allen is het meisje, dat gij hier hebt
gebracht Katharina."
#Hoe is haar naam voluit?"
z/Dat weet ik niet: ik heb het haar nog niet gevraagd. Zij
is vlug van bevatting, gehoorzaam en werkelijk damesachtig."
«Ja, zij ziet er uit als een dame, het arme kind Misschien
is zij vroeger kamenier geweest."
/,Het arme kiad!" herhaalde de ander, «zonder vrienden en
bloedverwanten. Alleen achtergelaten om te sterven. O, wat een
lot! Welk een straf!"
#Ja, haar gelaat is vol onschuld en reinheid. Kan zulk een
gelaat liegen
«Zij zeide, dat zij geen vrienden en geen bloedverwanten had.
Wat kan dat beteekenen
«Laten wij haar boven maar eens gaan opzoeken."
Zij gingen naar boven, waar Katharina bedaard, maar ijverig
voor een naaimachine zat te werken. Zij keek op en glimlachte,
toen de dames het vertrek binnentraden. Die blik, die glim
lach, ja, zelfs de houding van haar hoofd, verschilden geheel en
al /an de manier, waaro de anderen de eigenares begroetten.
Daze meisjes waren allen, wat wij noemen, fatsoenlijk, sommi
gen waren zeer netjes; eenigen zagen er zelfs lieftallig uit, wat
naaisters in Londen ook dikwijls zijn, tenger met smal afloo-
pende schouders, een klein gelaat en groote oogen, sommigen
waren van het platteland afkomstig en toonden dit in hare ge
laatstrekken en gevulde gestalte; enkelen hadden de manieren
uit den winkel overgenomen, anderen, die uit de fabriek, som
migen ook, die uit de achterbuurten van Londen; weer anderen,
die uit de boerderij of uit de keuken; geen harer had echter
de manieren van Katharina, die zij op zoo eenvoudige wijze
toonde, door haar hoofd op te heffen en te glimlachen.
Zij leed niet meer; zij wist niet en had er ook niet het minste
vermoeden van, welke vreeselijke dingen men van haar dacht
en van haar werden gezegd door de dames ja, door dezeliée
dames, die haar zoo vriendelijk behandeld hadden. Zij was in
een kalme haven aangeland. Zij had zeer spoedig geleerd, hoe
zij met de naaimachine moest omgaan; zij stelde zelfs belang in
dat werk; zij werkte den ganschen dag geregeld door; zij ver
diende een voldoend weekloon en had een kamer in een zeer
net huis, dat haar was aanbevolen door de eigenares van de
coöperatieve vereeniging. De andere meisjes lieten haar alleen;
zij was een jonge dame, die op de een of Andere wijze op de
maatschappelijke ladder was gedaald, en nu met hen gelijk
stond, maar toch niet bij hen behoorde. Don ganschen dag zat
zij te werken, maar haar werktijd duurde niet lang, des avonds
kon zij naar haar kamer gaan om te lezen of kon gaan wan
delen. In den beginne zat zij iederen avond op haar kamer,
maar nu maakte zij van tijd tot tijd een wandeling. Zij hoopte
niets, verwachtte niets en verlangde niets, dan alleen om zooveel
te verdienen dat zij haar kost, inwoning en kleeren kon
betalen.
Het was geen gezonde en opgewekte levenswijze voor zulk