fat een fabrikant kan toen! van Saksen Weimar Woensdag herdacht door eene groote parade van het garni zoen, dat in de Plantage was opgesteld. Ondanks den regen en de vuile straten, was een groot publiek op de been. De vlaggentooi in de stad bepaalde zich tot het rijksmuseum en den dierentuin. Zelfs van de stedelijke gebouwen werd op den geboortedag dezer vorstin, aan wie de amsterdamsche handel en ny verheid zoo veel verplicht is, de vlag niet uitgestoken, De afdeeli ngHelder van de VereenigiDg //Het Metalen Kruis" heeft opgehouden te bestaaD. Het meerendeel der elf nog overgebleven leden kon w& gens de gebreken van den hoogen leeftijd reed3 sedert laDg de vergaderingen niet meer bijwonen, zoodat deze gewoonlyk slecbt3 door drie of vier oudjes werden bezochtdaarom werd besloten do afdeo- ling te ontbinden en de bezittingen, waar onder do banier en eenige oude schilde rijen, aan de gemeente Helder te ver maken, die deze reliquieën op verlangen der oud-strijders eene passende plaats in de lotingszaal zal inruimen. De gemeenteraad van Maas tricht heeft afwijzend beschikt op de aan vraag van de regelingscommïssie om toekenning eener subsidie van f 300 voor het in Juni eerstkomende aldaar te houden congres van apothekers. De raad heeft echter wel ingewilligd het verzoek om beschikbaarstelling van lokalen tot het houden van vergaderingen en van een tentoonstelling van pharmaceutische voort brengselen. Bovendien zullen congresleden officieel op het stadhuis worden ont vangen en zullen ook het Vrijthoff en de muziektempel by die gelegenheid voor rekening der gemeente worden geïllu mineerd. Dinsdag in den laten avond zyn door de politie te Delft twee per sonen aangehouden, verdacht aan een koopman, wonende te 's Hage, dien zij op verzoek naar het station zouden de stoomtram tusschen Osch en Hees 600 man overreden, zonder dat dit door het trampersoneel werd gemerkt. De man werd deerlyk verminkt gevonden en heeft nog tot Maandagochtend ge leefd" Als vervolg op het bericht omtrent de poging tot moord, gepleegd op den stations-chef te Melisk-Herken- boBOh, wordt nog gemeld, dat de ver moedelijke dader, de 36jarige herbergier W. K., wonende tegenover het station, Zondag geschil had gehad met den spoorwegwachter C. en zich «oen uitge laten had dat hij C. dien dag zou dooden, althans, zooals K. zich uitdrukte, hem zou „koud" maken. Toen nu de stations chef tegen 11 uren Zondagavond buiten het station, nabij de woning van K. kwam, werd hij dooi- dezen iu het rech terbeen geschoten vermoedelijk dacht K., dat hij den spoorwachter C. voor zich had. De dader is nog voortvluchtig. De ver- wonde in buiten gevaar, doch zal ge- ruimen tijd geen dienst kunnen ver richten. Rechtzaken. De rechtbank te Roermond veroor deelde Dinsdag tot 6 maanden gevange nisstraf de 2L-jarige smid H. v. L.. wonende aldaar, wegens het veroorzaken van den dood door schuld. Zooals ge meld is, werd door H. v. L.. op Nieuw jaarsdag, een 12-jarige jongen met een revolverschot gedood. msmmi. Nieu wediep, 8 April. Door 36 korders en beugers werden heden 30 tongen, 5 tot 25 roggen, 3 tot 10 mand jes kh schol en 1 tot 3 manden schar en door trekkers 100 tal haring aange voerd tong gold ƒ1.10, rog ƒ1.20 per stuk, kl. schol f3 k f 3.50 per mandje, schar 2 per mand en haring f 1.50 a 1.10 per tal. (Uit de Arbeids-enquête). brengen, eene portefeuille, inhoudende ƒ285 aan geldswaardig papier, te hebben ontfutseld. Do portefeuille is door de politie met den inhoud teruggevonden, verborgen achter een ijzeren hek, op het erf van een molen aan de Buitenwater- sloot. De firma Willem Smit^Co., te Slikkerveer, is bezig hare eleetrisch- lieht-machine-fabriek uit te breiden, in den vorm van een geheel nieuw fa brieksgebouw, dat zal worden ingericht met eene loopkraan en met nieuwe werktuigen en gereedschappen. Niet alleen beoogt zij hiermede de orders vlugger te kunnen uitvoeren en dynamo's van grootero capaciteit te maken, maar ook de vervaardiging van atoom-dynamo's voor centraal-stations te ondernemen, Het is haar streven de nieuwe fabriek te doen wedijveren met hetgeen elders op dat gebied bestaat, en op grond van hetgeen de firma in de electrische verlichting reeds gedaan heeft, van hare veeljarige ondervinding op dat gebied en hare uitsluitende toe wijding aan dit vak, vertrouwt zij in dat streven te zullen slagen. Hare fa briek is de eenige op dit gebied hier te lande. Dinsdagavond werd door een voorbijganger brand opgemerkt in het achterdeel van een perceel op de Otidegracht te Utrecht, bewoond door den beddenwinkelier A. W. v. d. H. Deze voorbijganger maakte alarm en hielp met anderen de bewoners, benevens 'boeken en gelden redden. Kort daarna öloegee de vlammen uit het dak van het aehterste deel van het perceel, waaruit men afleidt, dat de brand op het veeren- en kapokmagazijn op den achterzolder is ontstaan. De brandweer rukte met twee stoom spuiten en een aaDtal gewone spuiten en slangenwagens aan, en was de vlammen in een half uur meester. De omliggende huizen en de nabij gelegen Doopsgezinde kerk werden ge spaard, terwijl het voorgedeelte van het in brand geraakte perceel med© werd behouden, alhoewel het aanmerkelijke schade bij de bluseching bekwam. Een en ander was tegen brandschade verzekerd. Zondagavond 1.1. werd door Letteren en Kunst. Naar de Portefeuille meldt, is het comité voor het Verhulst-monument als volgt samengesteld: Eere-voorzitterJ. C. Boers te Delft. Amsterdam. J. A. Sillem, Jhr. C. Hartsen, Dan. De Lange, D. H. Joosten, W. Stumff, Jae. Hartog en J. J. Witsen. Den Raag. Mevr. S. Offermans van Hove, Mr. J. E. Banck, Sam. do LaDge, Mr. W. Snouck Hurgronje, C. L. W. Wirtz en J. Stortenbeker. Rotterdam- Mr. P. J. W. v. d. rg, C. G. Van Houten, J. Sikemeyer A. W. L. de Raat. Utrecht. Jhr. Mr. J. C. van Riems dijk, Richard Hol, prof. Engelman, C. Gerlïngs en Th. L. Van der Wurff. Zierikzee. Jhr. Mr. de Jonge. s-BosehLeon. C. Bouman. Groningen. J. H. Bekker. Leidón. A. J. Wetrens. Delft. J. C. Boers. HaarlemL. Schlegel. De eerste opvoering der opera //De Bloem van IJsland," muziek van M. H. van 't Kruijs, tekst van J. D. C. van Dokkum(naar Goevemeur's volks sprookje van denzeléden naam bewerkt) is bepaald op Zaterdag 18 April, in den Parkschouwburg te Amsterdam. Financieel© mededeelingen. Het Weekblad van Broekmsm en Hea ders bevat o. a. de volgende opgave yan miader courant© of ineourant© foaddën, in de week, tet den datum vaa 7 April loopende, door hun taaschenkomst ver handeld. Aaod. Amstel Hotel-Mij. k Aand. Ned. Bouw-Mpij. Oblig./Overtoom" (Expl. Mpij. v. Bouwterrein) Aand. Goudsche Waterl. Mpij. te Gouda. Aand. Mpij. v. Hypoth. Crediet in Nederland. Oblig. Noordzeeb. //Wijk aan Zee" te Wijk aan Zee, 8e Hypotheek. Aand. Rott. Deh-Mpij. Aand. Almelo-Salzbergen Spoorweg-Mpij. Aand. Geldcrsch-0 verijs. Lok. Spw.-Mpy. te Winterswijk Aand. Nederl. Westph. Spw.-Maats. Oblig. Stiehtsche Tramw. Mij.(extr. dividendbew.) Aand. Zuider-stoomtr.w. 94£ f 220. 99 im 90 35 172 82 115 205 f 19. Maatschappij. 3i% ii Aand. Meel- en Broodfab. (Mpij. voor) n 106 pefc. e®d. Aand. TweDtsche Stoom- bleekery te Goor ii 128 pet. Aand. Utrechtsehe Br.- en Meelfabriek u 128 n Aand. Batav. Zee- en Brand Assur.-Mpy. e 90 it Aand. Holl. Bociet. van Levensverzekeringen ii 320 u Aand.Ned. Horverzeker.- Maatschappij. 1/ 111JÉ Aand. V*rz. Mij. Vesta" ii 135 ii I. z/Neen van dia enquête moet ik niets hebben," zeide ons onlangs een in dustrieel, die werkelijk niet tot de egoïstische en onwillige patrooDS kan worden gerekend. //Men spoort alles op wat er minder goeds is in de nationale nijverheid en sluit het oog voor hetgeen er werkelijk goeds is. Zoodoende kan men onmogelijk een juist beeld krijgen van de werkelijk® toestanden." Ware d«t oerdeel juist, dan zou ook aan onze sympathie met het omvangrijke werk, dat thans verrieht wordt, een voelige slag zijn toegebracht, want het moet der Commissie te doen zij:; niet om de schaduwzijden van het industrialism© aan het licht te brengen, maar wel om, zooals o®k de opdracht luidt, de werke lijk© verhoudingen ©n toestanden zooveel Klagelijk te doen kennen wat natuur lijk oamogelyk z@u zijn, indien men verzuilde tevens op de vele lichtzijden industrie de aandacht te vestigen, Maar dat oordeel is onjuist. Wel vindt men in de lijvige stukken niet zoo heel veel bladzijden, die spreken van iarich tingen, waar uitsluitend de „sociale rechtvaardigheid" aan het woord maar dat willen wij niet toeschrijven aan eenige voorliefde by de Commissie om met zwa-te kleuren te sshilderen, maar veeleer aan het feit, dat er ook in die inriehtingen. waar blijkbaar de goede wil, om de voordeelen van de iudustrie gelijkelijk aan kapitaal en arbeid ten goede te doen komen, aanwezi; meestal nog wel iets to verbeteren is ook nog wei: enkele schaduwzijden voor komen, die aan het oog van den patroon ontsnapt of door de traditie geijkt geworden zijn. Het blijft achter in hooge mate de plicht der Commissie geen gelegenheid te laten voorbygaan om daar, waar iets goeds valt op te merken, dat aan ande ren tot voorbeeld kan strekken (en ge lukkig is ook het goede in de industri eels verhoudingen niet schaars te vin den), daarop alle licht te doen schijnen te meer plicht omdat verzuim te dien opzichte niet alleen haar arbeid ook- bij de goedgezicden impopulair zou maken, maar tevens aan het beoogde doel het in het leven roepen van verbeterde toe standen, zeer zoa schaden. Moest het verslag eener enquête niets bevatten dan een opeenstapeling van onrecht vaardigheden en teleurstellingen, dan zou men er allicht toe komen om ontmoe digend de boeken dicht te slaan en uit te roepen Er is toch niets aan te does het schijnt wel, dat in Nederland de nieuwere beginselen met betrekking tot de verhouding van arbeid en kapi taal met een goed beheor eener indu strieels onderneming onvereenigbaar zyn, want het ontbreekt in Nederland toch aiet aan humane, goedgezinde patroons, en toch wordt overal de arbeid als ge won© koopwaar behandeld en geëxploi teerd. Ziet men daarentegen uit de prac- tyk, hoe het een het ander volstrekt niet behoeft uit te sluiten, ho® juist daar l waar de verhouding het gunstigst is, vaak ook de industrieele uitkomsten het gunstigst zyn, ja, hoe er op menig ge bied '«eel meer harmonie van belangen bestaat dan men oppervlakkig zou den ken dan komt men tet geheel ander® conclusies en voelt m®n zich weer meer aangemoedigd om den strijd tegea on bevredigende toestanden te aanvaarden. Maar is het aan den oenen kant de plicht der Commissie alle eenzijdigheid te vermijden, de plicht der pers is het immers, om, waar ze een greep doet uit de lijvige stukken, om haar lezsrs een blik te gunnen op het veld der nationale nijverheid, niet in hetzelfde euvel te vervallen door bij voorkeur die deelea der enquête to euoerpeeren, die juist om de zwarte kleuren het meest de aandacht trekken. Gelukkig is er ook hier voor den verslaggever keus genoeg. Yan de indu strie in Twente bijv. is er zelfs meer goeds dan kwaadB te vertellen, en al heeft ia Leiden het zwariö de overhand, de lichtpunten vallen daardoor des te meer het oog. Voor heden zullen wij ons echter tot Twente bepalen ©n dan treedt vanzelf op den voorgrond het ver hoor van den heer D. W. Storh te Hengeloo, macbisefabrikaut. Opmerkelijk was reeds terstond zyn antwoord op de vraag, hoe op zijn fabriek de looaen zijn geregeld en bere kend. De werklieden worden per stuk betaald, maar krijgen tevens elke week de werktijd is sleehtss 10 uren per - een zefcer loon, waarop zij reke nen kunnen. Heeft ©en werkman b.v. 20 stukken gemaakt van f 10, dan heeft hij f 200 verdiend. Heeft hij daarover 13 weken gewerkt, dan is hem 13 weken lang b.v. f 13 's weeks uitgekeerd, dat f 169, zoodat hij aan het eind© van het kwartaal nog een overschot te vor deren heeft van f31. //Die regeling", zeide de heer Stork, //heeft dit groote voordeel, dat vooreerst elke werkman weet naar welk vast loon per week hij zijn leven moet inrichten, en ten tweede, dat men een zeer goede gelegenheid heeft om het loon der jonge werklieden te regelen en langzamerhand te latea opklimmen, terwijl er aldus tevens de ambitie in gehouden wordt. O ai het halfjaar worden er in de fabriek looosverhoogingen gegeven. De chefs in de versehillende hoofdafdeelin- gen doea daartoe het voorstel, maar de directie is in dan regel saheutiger met het toekennen van verhooging dan de chefs. Een jongen, die op zyn 13de of 14de jaar op de fabriek komt, verdient 3 cents per uur, waarop hij het eerste jaar blyft staan. Daarna gaat hij, als hij van normale ontwikkeling is, elk half jaar met een cent vooruit, wat natuur lijk een groote prikkel voor hem is om zijn best te doen. ïïn die gewone ver hoogingen gaan door, totdat hij 15 16 cents per uur verdient, waarna de ver hoogingen slechts «m hot jaar gegeven worden, totdat hij het maximum-loon loon van 23 cents verdienen kan. Vroe ger, voor 10 jaar, was hot hoogste loon 20 cents, in 1883 21 cents, in 1887 22 cents en nu 23 cents. Voor de monteurs, die naar buiten gaan. is het 24 cents en een premie van 10 cent. By na altyd gaan de loonsverhoogingen van de chefs uit. Het is een zeldzaamheid als een werkman om verhooging van loon vraagt. Is reeds 23 cents per uur een hoog lo®n te noemen, door overwerkgeld wordt het dikwijls oog hooger. B®vendien kry gen de werklieden premies v@®r goec A-erk. Ia de gieterij b.v, een premie van 10 pet. als zoo goed gegoten is, dat geen enkel stuk is mislukt, 5 pet. als niet meer dan 10 pet. mislukt is mislukt er 20 pet. dan wordt er geen premie gegeven, en wordt er nog slech ter gegoten, dan wsrdt «p volgende pre mies gekort. Alle werklieden, die naar buiten gaan, krijgen bovendien een pre mie van 10 pet., maar alleen als de patroons, bij wie zij gearbeid hebben een goed getuigschrift omtrent gedrag en ijver hebben ingediend. Ook bestaat er nog een premie voor olie verbruik. Zooals boven reeds werd opgemerkt, blyft. Maar ook aan de opleiding ,je| jongens wordt veel zorg besteed. AIM moeten zij geregeld de fabriekschool zoeken en dan gaat bet loon tech do„ De besten van de herhalingsschool I ongeveer 20 nemen tevens deel i een cursus in de natuur-, wis- en werk! tuigkunde (4% nur in de week). Teven! wordt aan de jongelieden teekenonderwijj verstrekt in vier klassen. Elke ontvangt twee keer in de week tw les. Vsorts is er voor de verstgevorder! den een afzonderlijke klas, waar hij voortgezet teekenoederwijs wordt gegevenl en tevens eenig onderricht in de con-f structieleer. Al het onderwijs wordt gel geven door de teekenaars van de fabriek I die daarvoor afzonderlijk bez&idigd wopl den. De patroon is er op gesteld, dat dj jongelieden de teekenlessen tot hun 5 22e jaar blijven volgen. En om dl ambitie te prikkelen, is er elk jaar eej wedstrijd niet alleen voor het teokenoiil maar ook voor het werk in de fabriek! Aan dien wedstrijd nemen deel alle jool gens beneden 20 jaar, die nog niet in di leting zijn gevallen. De regeling van dij, wedstrijd is te eigenaardig om ze hij niet mee te deelen. Aan h®t hoofd staal een commissie van vier leden en daail Oüder werken verschillende sübeommig! siën voor elke werkplaats. Aan het h van elke subcommissie staat een baas oil die werkplaats. Alle jongens krygeaeeJ werkstuk te maken, dat gerekend worm voor hun bekwaamheid geschikt te zi en die stukken worden dan gekeurd d de sabcommissiën. Vervolgens komt di hoofdcommissie nazien, wat de i missiën gerapporteerd hebben. Daarni wordt de rangorde van de verschillend! stukken vastgesteld. Vervolgens worde! nummers toegekend naar gelang van bel kwaamheid in verband met den leertijd! den spoed, de nauwkeurigheid netheid. Voor die verschillende rabrieke:| worden verschillende punten toegeken! en de versehillende punten hebben d een verschillende waarde, zooëafc men te! slotte komt tot een totaalcijfer voor het! geheel. Dat totaalcijfer bepaalt dan d! volgorde van hen, die aan den wedalrijl hebben deelgenomen. En hatzelfdo sohiedt ook voor het teekenonderwijs.lM afloop heeft een tentoonstelling plaaliï die alle belanghebbenden kunnen bijwo! nen en welke wordt besloten met oi prijsnitdeoling, die nogal op ruime 8 plaats heeft, zoodat ongeveer een denii der jongens een prys krijgt. Daaraf wordt dan een uitstapje, een soort b tenparty, verbonden, waarbij de chefs d de beambten zich niet te deftig achtt| om met de jongens mee te doen. Ook wordt nog langs anderen gezorgd, dat de leerliagen in de fabriel het werk goed leeren. In de gieterij b.rB ee« afzonderlijke werkplaats voor dl leerlingen, die onder toezicht staan vm| een onderbaas, die den jongens behulpzaal in het lee-ren van vormen. Hij hcefl belang bij, omdat hij 5 pCt. krjjf van het goede werk, dat de jonge»! makeo. In de ander werkplaatsen is de rege] ling zoo, dat de jongens werken een volleerden werkman. In de draaisij b. v. heeft een bekwaam draaier twetl draaibauken in de buurt staan, waaraj de werklieden geplaatst worden. Die le liögën maken daar hun eigen werk, m kun leermeester is hun behulpzaam s'l het noodig is. Om hom er belang in Ifl doen krijgen, dat de leerlingen vooruit komen, ontvangt hy een deel 't geen de jongens overhouden aanontl stukgeld. Dezalfde regeling bestaat if de bankwerkerij en in de ketelmakerij! Ouder geworden, blyven de leerlinge! ook meestal aan dezelfde fabriek. //Bril bij ons", zeide de heer Stork, be«| weinig wisseling van personeel, on duidelijk merkbaar, dat vastheid bestaan, de zekerheid van niet w gebrek aan werk ontslagen te worde! ook door den werkman zeer wordt waardeerd. Het is niet altyd even g kelijk bij een machinefabriek, die meesl® op bestelling wacht, het volk altijd wctl te verschaffen, maar als er geen bestclf lingen zijn, laten wij ketels en machina is de regeling der loonen voor jongelie-1 die courant zijn, in voorraad maken*. den van dien aard, dat de ambitie er inDat er op zulk een fabriek weinij z/Zooals gij echter zegt, zullen wij er ruim voor beloond worden." z/Ja, Small," zeide de majoor, ,/wij moesten het, dunkt mij, maar wagen en uw voorstel aannemen. Wij moesten natuurlijk eerst de waarheid van uw verhaal gaan onderzoeken. Vertel mij, waar het kistje verborgen is, en ik zal verlof vragen en met de mailboot naar Indie terugkeeren om de zaak verder te onderzoeken." wNiet zoo snel," zeide ik en werd steeds kalmer, naarmate hij driftiger werd. „Ik moet eerst de toestemming van mijn drie makkers hebben. Wanneer wij er met ons vieren geen genoegen mee nemen, dan gebeurt er niets van." „Onzin," riep hij uit. „Wat hebben die drie zwarte schelmen met onze overeenkomst te maken?" „Zwarten of blanken," zeide ik, „wij zijn bondgenooten en zullen elkaar niet bedriegen." Het einde van de zaak was, dat er een tweede onderhoud plaats vond, waarbij Mahomet Singh, Abdullah Khan en Dost Akbar allen tegenwoordig waren. Wij bespraken de zaak over en weer, en kwamen eindelijk tot een schikking. Wij zouden den beiden officieren de door mij geteekende plannen van het fort verschaffen en het gat in den muur, waar de schat verbor gen lag, aanduiden. Majoor Sholto zou naar Indië gaan om te zien of wij de waarheid gesproken hadden. Wanneer hij den schat vond, zou hij dien daar laten liggen, vervolgens zou hij een ldein jacht met den noodigen mondvooiraad naar de An- daman-eilanden doen oversteken met bestemming voor Rutland Island, alwaar wij ons zouden inschepen; vervolgens zou hij ook weer terugkeeren. Dan zou kapitein Morstan verlof vragen om ons te Agra te ontmoeten, alwaar de verdeeling van den schat zou plaats vinden, en waar men hem ook het gedeelte, dat den majoor toekwam, zou geven. Deze overeenkomst verzegelden wij met de duurste eeden. Ik zat den ganschen nacht aan mijn tafel, met papier en inkt voor mij, en des morgens had ik de twee plannen gereed, onderteekend met de handteekening der vier, dat wil zeggen van Abdullah, Akbar, Mahomet en mij. „Welnu, heeren, mijn lang verhaal zal u beginnen te vervelen, en ik weet, dat mijn vriend, de heer Jones, *eeds met ongeduld naar het oogenblik verlangt, dat hij mij tusschen vier muren kan doen opsluiten. Ik zal het verder zoo kort mogelijk maken. Die schurkachtige Sholto vertrok naar Indië, maar keerde niet weer terug. Kapitein Morstan toonde maj korten tijd daarna zijn naam op de lijst der passagiers van een der mailbooten. Zijn oom was gestorven, van wien hij een aardig fortuin had geërfd, en nu had hij den dienst verlaten, en toch bedroog hij ons vijven op zulk een gemeene manier. Morstan begaf zich weldra naar Agra en deed de ontdekking, zooals wij wel verwacht haddenj dat de schat verdwenen was. De schelm had hem ge: zonder een van de voorwaarden na te komen, die wij geniaakj hadden, toen wij ons geheim verkochten. Van dat oogenblik af leefde ik slechts voor de wraak. DcJ ganschen dag waren mijne gedachten er mee vervuld, en c des nachts bleef ik hem voeden. Het werd een alles ovenvei digende hartstocht voor mij. Ik dacht niet aan de wet, noch ail den galg. Om te ontsnappen, Sholto op te sporen en hem te vel moorden dat was mijn eenig doel, waarvoor ik leefde. ZeLf de gedachte aan den Agra-schat verdween door mijn (1 naar wraak. Ik heb in mijn leven reeds verscheidene plannen gemaal alle heb ik ze uitgevoerd ook. Er verliepen echter lange, ve'| velende jaren alvorens ik dit plan ten uitvoer kon brengen. Wordt vervolgt) I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1891 | | pagina 2