NIEUWS- EN
A BOK K EK KST8BB1J8
ADVERTENTIEBLAD.
ADYERTSKTIEK:
§Üaxx&eV£ Jömuclxjü.
Se Jaargang.
Woensdag 2iP Mei :49'
No. "Ml 5.
STADSNIEUWS.
Aanbestedingen.
BINNENLAND.
DAGBLAD
Voor fla&rleBj per 3 is»ander» 1,20.
Franco door liet geÉeele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers. 8,05.
Dit bind vereehijüt dagelijks, brimlvê op Zon- en Feestdagen.
Horean Kleirm Houtstraat No. 9, Haarlem. Teiefoonnezusser 122
vr>n 15 regel» 50 Cents; iedere regel meer 10Cenla.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Abonnementen en Advertenties worden aangejcomtm doer
onze agenten en door alle boekbsnddaren m; eoorsatiors
Directeuren-Uitgevers J. C. PEEREÏ300M en J. B. AVIS.
Hoofdagenten voor hel BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Mrangére G. L. Zbrf'.èïJT Co., JOHN F. JON£8, Si/ccParij31 bis Faubourg Montmartre.
Haarlem 19 Mei 1891.
De eerstvolgende vergadering van
den Gemeenteraad zal plaats hebben
op Vrijdag, den 22Sten Mei a. s., des
namiddags te 3 uur.
In de kiesvereeniging „Vooruitgang"
wordt als candidaat voor de Tweede
kamer voorgesteld de heer Mr. A. J.
W. Farncombe Sanders, door de hee-
ren Dr. H. Brongersma, J. Sabelis en
Mr. A. C. Waller; de heer Mr. j. A.
van Gilse door de heeren D. André
de la Porte, W. Stolp en B. Tide-
man Jzn.
Vrijdag a. s. is er vergadering.
I)en heer C. P. W. Kriens, luitenant
kapelmeester van het Stedelijk Muziek
korps. werd Maandag 18 Mei, ter ge
legenheid van zijn verjaardag, door dat
korps een cilinder schrijfbureau aan
geboden.
De „Vereeuiging van gepens. onder
officieren en minderen van het Ned.
leger" zal hare 12e jaarlijksche alge-
meene vergadering houden op Maandag
Juni alhier.
Naar wij vernemen zal hier ter stede
een wielerbaan worden opgericht.
il« jaarl. algem. vergadering van de gewest,
wreef; Nooiii-iiuilaiid tan liet Keu.
a een halfuur pauze werd de ver- j
gadering hervat.
Thans komt de heer mr. H. Ph de j
Kanter aan het woord tot bespreking!
van het onderwerp Welke uitdrukking
moet gehecht worden aan de zinsnede
in de grondwet: er wordt overal in het
Rijk van overheidswege voldoend lager I
onderwijs gegeven.
Wie deze woorden bekijkt zonder hun j
ne historische beteekenis in acht te ne-
men, zegt dat het woord „voldoende"
duidt op de kwaliteitmaar wie de
historische beteekenis nagaat, komt tot!
(ie slotsom, dat voldoende slaat op de 1
kwantiteit van het onderwijs. 1
De heer. de Kanter gaat daarop uit- J
voerig de historie na, van 1798 af.
Toen de b®paling in de grondwet;
kwam. hebben de debatten in de Kamer
van liberale zijde, eene rede van den heer
Gevers van Endegeest, vroeger leider:
der liberale partij, later de debatten in
1887, bewezen dat met het woord i
voldoende" werd bedoeld de kwantiteit,
n et de hoedanigheid.
Dit heeft mij, zegt spreker, zij het
dan ook tot mijn bitteren spijt, aan
leiding gegeven om tot de overtuiging
te komen, dat het woord „voldoende" in
het onderhavige artikel der grondwet,
eenvoudig is eene nadere omsshrijving
van „overal", en niet doelt op de kwa
liteit van het onderwijs.
Mijn ideaal, zegt spreker, is ditIn
alle scholen worde les gegeven in alle
vakken, vermeld in art. 2 der wet; leer
plicht, eerst tot 12, later tot 13 en 14 jaar.
Voor hen, die bij hun 12e jaar de school
verlaten, goed ingerichte herhalings
scholen, daarna elementair vakonder
wijs de school zij toegankelijk voor
alle zonen en dochteren Nederlands en
als er dan schifting zijn moet, dat dan
op die scholen gekweekt worde ver
draagzaamheid en tevredenheid. Plet
onderwijs worde gegeven in eenvoudige,
goed ingelichtegezondelokalen
waarin niet te veel leerlingen aan de
zorgen van een onderwijzer worden op
gedragen de school zij niet te groot,
opdat het hoofd instaat zij toezicht te
houden; het onderricht worde gegeven
door mannen @n vrouwen van vocatie
hun traktement worde verbeterddan
zal men ook meer vertrouwen gaan
stelle» in het onderwijs. De onderwijzer
zorge, dat hij niet alleen de vraagbaak,
maar ook de vriend zij van de be
volking.
Laat ons trachten, aldus besloot de
heer de Kanter, met ons los te maken
van de historische beteekenis van het
woord en taalkundig waar te maken
„dat ïui Nederland is voia'nud 'lager
onderwijs."
De heer Teunisse van Amsterdam
merkt op, dat de onderwijzer te veel
buiten het volk staat, teveel school
meester, te weinig opvoeder is. Hoog
noodig is verbetering zijner financieele
positie, maar alleen de hoogere'standen
kunnen daarvoor zorgen. De broodzorg
drukt nu tevelen
Van overleg tusschen een hoofd en
zijn personeel kan niets komen, omdat
zij niet financieel gelijk staan en dus
dikwijls ook niet in ontwikkeling.
De heer de Kanter antwoordt.
De afgevaardigde van Alkmaar, de
heer Gründlihner stelde als motie voor
om over de beide volgende inleidingen
geen debat te houden, ten einde te doen
zien, dat. voor de inleiding van den
heer Paesi geene uitzondering was
gemaakt. De afgevaardigde van Zaan
dam stelt eene motie voortot at
keuring van het gedrag van den voor
ziter, op'grond dat deze heeft getracht
het debat over de inleiding van den
heer Paesi te vermijden.
De heer Van der Ley deelt mede, dat
van hem is uitgegaan het voorstel om
geen debat te houden, met het oog op
den tijd. Te halfvier n. 1. zi hen de aan
wezigen worden uitgenoodigd tot een
toertje per stoomtram naar Hillegöm.
De tijd is derhalve zeer beperkt.
Achtereenvolgens trekken nu de af
gevaardigde van Alkmaar van Zaan
dam hunne moties in.
Thans treedt op de heer J". G. Nijk,
van Amsterdam, met het onderwerp
„het dramatiseer en van rie leerstof."
Zijne rede komt hoofdzakelijk hierop
neer, dat het leesonderwijs meer aan
schouwelijk moet worden gegeven, door
den leerling zelf eene rol te doen spelen
in het verhaaltje, dat men leest en deze
manier ook zooveel doen tijk op andere
vakken toe te passen,
Na eene korte gedach tenwisseling
sluit de Voorz. de vergadering, met
dankzegging aan de sprekers, en aan
de recipieerende afdeeling, ook voor
het dien morgen in de Groote Kerk ge
geven orgelconcert van den heer Schmöl
ling, opgeluisterd door vioolspel van
jongejuffrouw H.
Circa halfvier vertrok men naarHil
legom, om te. zes uur terug te keeren
en deel te nemen aan een diné in hotel
Scholten.
Eene voordracht van den heer P. H.
Van der Ley, over 't Aanschou wings-
onderwijs in verband met de kennis
der Natuur, moest, ongetwijfeld tot aller
leedwezen, wegens het vergevorderde
uur tot eene volgende vergadering wor
den uitgesteld.
Zaterdagavond ten ruim 10 ure, is
door cerie vooraLncg rï», velende oor
zaak een felle brand uicgebroken in een
pakhuis, Spaarne 62, van de firma P.
Dyserinck en Zoon, in koloniale waren.
Dit pakhuis, bestaande uit twee verdie
pingen, waarin een groote hoeveelheid
goederen was opgeslagen, is bijna ge
heel uitgebrand. Door de spoedige en
krachtige hulp, zoowel van de brand
weer als van de politie met haar slan
genwagen, zijn de belendende perceelen,
die groot gevaar liepen, behouden. De
schade is vrij belangrijk, maar alles was
verzekerd. Daar de brandklok geluid
werd, was weldra de schutterij ter plaatse
om de ingangen der straat af te zetten.
Te omstreeks elf uur rukte zij in. Toen
zij zich ten dien einde op het Spaarne
verzamelde, was daar weldra eene groote
menigte, meestal Zaterdagavondwande
laars uit de naburige straten, ter plaatse,
welke door geschreeuw en gedrang de
opstelling niet weinig bemoeilijkte. Bij
den opmarsch naar den Doelen werd de
afdeeling door een joelende en schreeu
wende hoop volks begeleid, waardoor
op sommige plaatsen gedrang ontstond
en nu en dan op krachtdadige wijze ruim
baan moest worden gemaakt, wat tot
heel wat wanorde aanleiding gaf. De
politie schitterde door volslagen afwe
zigheid.
Mochten in den vervolge dergelijke
gevallen zich herhalen, zoo zal de schut-
terij zich dus genoodzaakt zien, zelf
handelend op te treden, wat totnogtoe 1
werd vermeden, en zal men zich voorj
de gevolgen hebben te wachten.
Door het omstöoten van eene petro-
leumlamp is in den laten avond van
Zondag omstreeks 12 ure brand ontstaan
in de werkplaats van den meubelmaker j
G. Westendorp, gelegen op de 2de ver-
dieping van perceel no. 46 aan de j
Gasthuisstraat, welk perceel gedeeltelijk
is uitgebrand. De politie met haar slan j
genwagen heeft de brand gebluscht. De
schade, vooral door het water, is vrij
groot, miar alles was verzekerd.
Door de politie alhier zijn twee hand
karren opgespoord, die eenigen tijd ge
leden te Amsterdam waren gestolen.
Een daarvan was reeds- verscheidene
malen van eigenaar verwisseld. De
laatste had hem de vorige week op
eene publieke verkooping gekocht. De
dief is bij de politie bekend, maar heeft
zich uit de voeten gemaakt.
Als voorzitter van het polderbestuur
van den Waarderpolder onder Haar-
lemmerliede is gekozen de heer G. F.
Eveiein, te Haarlem.
Onder Haarlemmeriiede Is bij de
werken der genie in den grond ge
vonden een menschelijk geraamte
blijkbaar afkomstig van iemand van
krachtigen lichaamsbouw.
Amsterdam, 16 Mei. Heden had
de aanbesteding plaats van een cen
traal station voor de electrische ver
lichting aan de Haarlemmervaart, waar
van de plannen dezer dagen door ons
werden beschreven.
Twee en-dertig aanbiedingen waren
ingekomen. De minste inschrijvers wa
ren de heeren D. Cerlijn en A J. de
Haan, voor 153,800. (Ptbl.)
H. M. de Koningin-Regentes
heeft uit naam van H. M. Koningin
Wilhelmina een bedrag van 500 toe
gezegd voor den schoolbouw in het
Agnetapark te Delft. (Fabriek-Van
Marken).
HH. MM. de Koningin-Re
gentes en Koningin Wilhelmina moeten
naar wij vernemen, voornemens zijn
eerlang aan het om zijne verzameling van
oudheden zoo bekende kasteel Heeswijk
(N.-B.) een bezoek te brengen.
H. M. de Koningin-Regen
tes is als beschermvrouw van de Maat
schappij tot bevordering der bouwkunst
opgetreden.
Door Koningin Wilhelmina
is een aanzienlijke gift geschonken aan
het dames-comité, dat te Amsterdam
de Poppententoonsteliing voorbereidt.
Het voorschoot, doorH. M.
de Koningin te dragen bij de legging
van den gedenksteen te Amsterdam,
wordt vervaardigd door mej. H. A. C.
E. Brouwer, oud-leerling der kunst-
naaldklasse.
OFFICIEELE BERICHTEN.
Bij kon. besluit is benoemd tot no
taris binnen het arrondissement Utrecht
ter standplaats de gem. Maarssen, D.
H. van Nieuwenfruizen, cand.-notaris
te Utrecht.
Bij kon. besluit is goedgekeurd dat
de burgem van Vuren, G. J. de Bruyn,
is benoemd tot secretaris dier ge
meente.
Bij kon. besluit is, met ingang van
16 Mei a. s., benoemd tot leeraar aan
de rijks hoogere burgerschool te Gro
ningen, A. Picnot, leeraar aan de rijks
hoogere burgerschool te Venloo, uit
welke betrekking hij met genoemden
datum eervol wordt ontslagen.
Het Vaderland ontving het
volgende telegram uit Paramaribo
„De Goeverneur heeft aan de negers
die hem eene ovatie brachten, zijn op
volger afgeschilderd als hem gelijkge
zind. De indruk is hoogst gevaarlijk.
De R. K. kerk wordt bedreigd. De
procureur-generaal wordt gesteund door
de marine, de infanterie, schutterij en
vrijwilligers. De toestand is daardoor
minder angstwekkend.-'
De leerlingen der Amster-
damsche Handelsschool bezochten Don
derdagochtend de St. Pauls kathedraal en
den Tower vervolgens werd een tochtje
onder de Theems door hen volbracht,
en des namiddags hadden zij gelegen
heid de dokken der stad te zien be
nevens het op eenigen afstand gelegen
Groenwich.
Des avonds brachten zij een bezoek
aan de Naval Exhibition, waar de schoon
verlichte tuin, benevens een prachtig
vuurwerk, hen veel deden genieten. Na
afloop hiervan werd nog een bezoek
aan de Hollandsche club gebracht.
Vrijdag was een tochtje per stoomboot
FEUILLETON.
28 i
HOOFDSTUK XIX
„En waar gaat gij nu heen?" vroeg de inspecteur.
„Naar huis,"
„Dick," zeide de inspecteur met nadruk, „ga vanavond nog
oiet. Kom mij vanavond aan dit adres opzoeken," hij gaf hem
een stukje papier. „Misschien kan ik u dan nog iets betreffende
deze zaak vertellen, welk bericht gij tevens met u naar huis
kunt nemen."
ffVLs.ar zij heeft mij verzocht 0111 de boodschap aan haar vader
te gaan overbrengen."
„Een tijding, die het hart van den ouden man met hoop zal
vervullen, die niet bevredigd zal worden Dick," zeide de in
specteur.
„Maar zij heeft het verzocht," zeide Dick aarzelend.
„Dick," zeidde Gleddow op overredenden toon, „wacht nog
wat ter wille van haar
Later op den avond vonden de twee vrienden elkaar weer
terug in een klein café aan den stillen oever van de Theems, cp
de grens van een van de oudste gedeelten der stad, Champi
onship en Inter Varsity Course geheeten. Gezeten 111 een klein
tuintje achter liet huis, door een muur van de rivier gescheiden,
zaten de beide mannen met een pijp in den mond en hunne
glazen voor zich, om hun gesprek van dien middag voort te zetten»
„Welnu Dick, om u te verklaren waarom ik u heb verzocht
uw terugkeer naar Dene-on-Dass uittestellen, zal ik u een kort
verhaal doen, hoewel het nieuws, dat ik u beloofd had te ver
tellen, voorloopig achterwege kan blijven.
Niet lang geleden vormde een man hier in Londen het plan
om zijne inkomsten te vermeerderen door agent te worden voor
verschillende levensverzekeringmaatschappijen. Dit plan bracht
hijten uitvoer met een vastberadenheid, die noodlottig werd
voor allen, die met hem in aanraking kwamen. In zijn club
bracht hij zijne medeleden tot wanhoop door elk ongeluk, dat
in de dagbladen vermeld stond, te bespreken, en allen, die met
hem in aanraking kwamen werden zoolang door hem in beslag
genomen, totdat hij van zijne slachtoffers een belofte had afge
perst, dat zij zich bij de verzekering op het leven bij ongelukken
zouden assureeren, wanneer hij van een vriend hoorde, dat hij
een paard had gekocht of verruild, dan was hij oogenblikkelijk
bij hem en toonde hem een prospectus van de Vogels-, Dieren-,
en Visschen-verzekeringmaatschappijwanneer hij bij een familie
een bezoek aflegde, dan zorgde hij er voor, indien het maar
eenigszins mogelijk was, dat hij een verzekering op het leven
of tegen brandgevaar had gesloten wanneer zijn bezoek afge-
loopen was. Hij kon zelts geen blik in een spiegel werpen zonder
den eigenaar er toe over te halen zich aan te sluiten bij de
Glas-verzekeringmaatschappij, of wanneer bij een zijner kennissen
het huisgezin vermeerderd werd, dan brandde hij van verlangen,
om het pasgeboren kind voor een bepaalde som te verzekeren,
welke bij den dood of wanneer het den leeftijd van zestig jaar
zou hebben bereikt moest worden uitbetaald. Al zijne gesprekken
bepaalden zich tol voorstellen, premies, polissen, aandeelen in
de winst, dividenden, tontines, en lijfrenten voor bepaalden tijd.
Kortom, hij ijverde zoozeer voor zijne zaak, dat zijne vrienden
en bloedverwanten, ja iedereen behalve de directeuren van de
verschillende verzekeringmaatschappijen hem zooveel mogelijk
ontvluchtten. Deze laatsten echter waren echter jegens hem ver
vuld van dankbaarheid en bewonderden hem zeer. Niet lang
geleden leverde hij aan een zijner maatschappijen, een contract
in, onderteekend door een man van ongeveer dertig jaar oud,
die natuurlijk door den geneesheer zonder eenig bezwaar was
goedgekeurd. Het verzekerde bedrag was twintig duizend pond,
en de agent ontving de bizondere dankbetuigingen van den
directeur, dat hij dit contract voor hun maatschappij had ge
sloten. De eerste premie werd betaald en de polis was voor
twaall maanden geldig. Weldra werd aan de maatschappij de
dood van den verzekerde bericht, en het geld werd uitbetaald.
„Dat was een groote schadepost voor de maatschappij," merkte
Dick op, toen de inspecteur een oogenblik zweeg. Daarna ver
volgde hij op Yragenden toon
„Ik zie echter niet in, wat hetgeen gij mij daar verteld hebt
met Claribel te maken heeft."
„Slechts dit," antwoordde de detective op kalmen toon, „dat
de man wiens leven voor twintig duizend pond was verzekerd
Dudley Carstairs heette!"