NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
§l'art£efö
8e Jaargang.
Zaterdag 30 Mei 1891.
No. *2424.
A BOK S EMEKTSPMJ 8
-ADVERTENTIÊN:
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
FEUILLETON,
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maanden1,20.
Franco door het geheele Rijt, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 12®
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentie» worde» aangenomen door
onze agenten m door alle boekhandelaren en eourantiorD.
Directeuren-Uitgevers J. C. PEEBEBOOM en J. B. AVIS.
Hoofdagenten voor het. Buitenland'. Compagnie Génerale de Publicity Firangère G, L, DAUBB Co., JOHN F. JON.ESSucc., Parijt 31 big Faubourg Montmartre.
Haarlem 29 Mei 1891.
Voor belanghebbenden zal hel een
welkome tijding zijn, dat de Zwem- en
Badinrichting aan de Houtvaart Zaterdag
den 23U Mei geopend is, en wordt onder
hun aandacht gebracht, dat de Houtvaart
in 't vorige jaar voor rekening van den
lieer Van der Vliet, wegetis he- openen
van een zanderij te Oosterduin, is uit
gediept j waardoor het water aan frisch
heid veel gewonnen heeft. Teneinde
van die verbetering partij te trekken
voor de Zwemschool, zijn de bassins
nu geheel van de Houtvaart afgesloten,
en wordt het water door middel van een
duiker, die tevens als filter is ingericht,
met een molen, door wind in beweging
gebracht, een halven meter hoog in de
bassins gevoerd. Daardoor vloeit 't
water, aan de zuidzijde in het bassin
gekomen, aan de noordzijde weg en
wordt het voortdurend in beweging en
koeler gehouden. Bij volkomen wind
stilte houden twee personen den molen
in werking. De bassins zijn over 't
algemeen een hal ven meter dieper ge
worden. Aan de Zwemschool zijn de
namen der eigenaars van huizen, aan
de Houtvaart gelegen, voorhanden, die
willen bevestigen, dat door vele bewo
ners dier huizen het water uit de Ho 't-
vaaft wordt gedronken, en alle groen
ten in die vaart worden schoongemaakt.
Uit het bovenstaande moge blijken,
dat het water in de Houtvaart voor
badwater zeer geschikt is. Bij lang
durige warmte wordt het water in de
bassins door water uit eene Nortonpomp
verfrïscht.
Donderdagavond trad in eene open-
[bare vergadering van de anti revolu
tionaire kiesvereeniging „Nederland en
j Oranje" alhier op, de heer dr. Th. C.
Wijnmalen, uit 's Hage.
De bijeenkomst werd met gebed ge
opend door den voorzitter der kiesver
eeniging, den heer A. van Huizen, die
daarna eene korte inleiding hield. Thans
verkreeg dr. Wijnmalen het woord.
Spreker wenschte niet te spreken over
de verschillende staatspartijen van ons
land. Beter is het de hand in eigen
boezem te steken en te vragen wat wil
de anti-revolutionaire partij voor Ne
derland en zijne koloniën? In 1865 is
het Groen van Pinksteren gelukt tegen
de liberalen staan dé te blijven, de a. r.
partij is groot geworden. Men heeft haar
vele namen gegeven,die van theocratische
richting, school van Bilderdijk, christe
lijk historisch, anti-revolutionair. Ons
is de naam onverschillig, mits slechts
blijke wat in ons vaandel 'staat ge
schreven, kern onzer beginselen is er
kenning van de souvereiniteit Gods. Wij
willen geen doodelijke stabiliteit, geen
bedriegelijke vrijheid of miskenning van
hoogere belangen, van materieele toe
standen, van vaderlandscne beginselen.
Het christelijk regeeringsbeginsel achten
wij daarin gelegen, dat ieder mensch recht
heelt op eene goede behandeling omdat
hij mensch is. Liefde tot den naaste moet
voortvloeien uit liefde tot God.
Men scheldt ons clericalen, ortho
doxen. het niet-denkend deel der natie.
Dat deel der natie houdt niet van
schooldwang, geloofs- en vaccinedwang
Nog erger: men vond dat wij een onzer
hersenkwabben verloren hebben, omdat
wij onze lichamen niet door de smetstof
der vaccine willen verontreinigd zien.
Zulke scheldwoorden pleiten niet voor
de liberale partij, zij bewijzen krach
teloosheid In de politiek komt de term
„orthodox" niet te pas. Tot nog toe
is het bewijs dat wij clericaal zijn,
■niet geleverd; clericaal is: zich onder
werpen aan de heerschappij van den
priester, wij beroemen ons er op eene
protestantsche partij te zijn. Wij staan
het clericalisme ten sterkste tegen. Even
min als wij overheersching van den Staat
door de kerk willen, evenmin het 0111-
1 gekeerde. Wij huldigen het beginsel
souvereiniteit in eigen kring.
I Ieder die in God gelooft, is antirevo-
lutionair, al wordt het geloof het meest
belichaamd in den Calvinist. Calvijn is
onze geestelijke vader, al beamen wij
'niet alles wat door hem is gezegd. Op
de door hem getrokken hoofdlijnen
moeten wij letten. Van allen gevoelt
zich de Calvinist het nicest afhankelijk
van God.
j De staatsschool trede handelend op,
waar de kracht der bizondere niet toe-
komt. Overigens behoort bizondere school
regel te zijn. Zij bloeit nu en staat wat
gehalte betreft, niet achter bij de open-
bare. Ook op middelbaar en hooger on-
j derwijs hebben wij bizondere scholen
opgericht, gekroond door eene Vrije
i Universiteit.
Ieder moet volkomen vrij zijn om
God te aanbidden in den vorm dien
1 hij verkiest. De Maatschappij kan niet
j beslissen wat waar is, wij willen vrije
kerken door de lidmaten zelve onder-
i houden. De indische staatskerk is daar-
door geoordeeld. Traktementen aan de
hervormde predikanten, aan de roomsche
I pastoors moeten ophouden en de ont-
I eigende goederen teruggegeven.
Geen universiteiten door den Staat,
elke richting zorge voor hare eigen
hoogescholen, die graden kunnen ver-
leenen, welke toegang geven tot staats
ambten. De staat kan zich dan zeker
heid verschaffen over de mate van ken
nis die hij noodig acht.
Zoo vervalt ook de vaccinedwang.
De staat kan niet uitmaken, welke ge
neesmiddelen goed zijn.
Onze partij is voorstander van vrijen
handel en industrie. Men vindt in de
wetgeving conservatieve neigingen, het
verloopen van onze' thee- en suiker
markten is er het gevolg van Ons ge
heele land behoorde-- een vrijhaven te
zijn. Vöor goederen gezonden van of
naar Indië betalen 'in- en uitvoerrech
ten, hetgeen verkeerd' is.
Wij zijn een vijand van Staatsonder-
drukking, en erkennende souvereiniteit
Gods. De gemeenteleden moeten kiezen
hunnen Laad en burgemeester, elke
provincie werde geregeerd door Prov.
Staten, die door ingezetenen uit alle
klassen worden gekozen. Boven hen staat
de koning, die de wetten geeft, in mede
werking met zijne ministers en met de
volksvertegenwoordiging, gekozen door
alle huisvaders, tl et geheele land éen kies
district. De census is een onding. De
eerste kamer dient van vorm te ver
anderen, zij is nu slechts een herdruk van
"e tweede. Zij moet of rechtstreeks voor
langen tijd door het volk uit de rijk-
sten, of wel en dat vind ik beter, door
de verschillende graden van het volk
gekozen. Zij kan dan dienen als tegen
wicht voor de eventueel democratische
neigingen der 2de Kamer.
De koning dus is souverein, niet het
volk. Het verwerpen van begrootingen
om redenen daarbuiten gelegen, is on
rechtvaardig, tenzij van de zijde der
kroon tirannie werd uitgeoefend. Wij
vragen afschaffing der plaatsvervanging,
geen duimbreed van onze koloniën
afstaan, beëindiging'' van den strijd
in Atjeb, aaneensluiting met België
en Transvaal, snel en goedkoop recht,
bescherming der prostitutie, noch van
drankzucht en loterij. Wij zijn geen
reactionairen, noch clericalen.
De koloniën moet men beschouwen
als bezitting, niet als een deel van Ne
derland, al wat den inlander zedelijk be
derft, moet vermeden en hij beschaafd
worden. Dit gaat kwalijk onder den
Islam, men moet den inlander het
christendom brengen, buiten den Staat
om, door kerken en particulieren.
De goddelooze opiumpacht dient op
te houden, de opiumverkoop verboden,
heere- en cultuurdiensten afgeschaft,
onderhoud wegen en bruggen door dc
gemeenten zelf gedaan, individueel bezit
van grond is noodig, koffiecultuur afge
schaft, de woeste gronden in erfpacht
uitgegeven of beplant met bosch; af
schaffing van rechten tusschen Neder
land en de koloniën zeltbestuur over
de Europeanen, vertegenwoordiging van
hen te Batavia. Elke oorlog van Neder
land worde door Nederland zelf betaald
de buitenbezittingen ontwikkeld, parti
culiere ondernemingen gesteund, de
inlander tegen willekeur beschermd, de
europeesche wetgever tegen contract
breuk van den inlander beschermd, Chi-
neezen en Arabieren moeten niet van
privilegiën voorzien.
Conservatieven en liberalen hebben
getoond beginselloos te zijn.
Nu heeft men veel te zeggen op onzen
leider, Dr. Kuyper. Hij is echter een
van de vurigste strijders voor vrijheid
en recht.
Men heeft zich vaak vroolïjk gemaakt
over onze .programs, ons deputaten-
program echter is niet bindend voor de
regeering. Wij willen zorgen den hartader
van den constitutioneelen regeerings-
vorm niet te doorsnijden.
Tegenwoordig acht de edelste liberaal
zich niet te hoog, om den.volke mede
te deelen, wie hij is en wat hij denkt.
Dat heeft ook Groen altijd gpwild, en
de liberale Thorbecke wilde het anders.
Stemt op niemand van wien gij niet
weet wat gij aan hem hebt.
Hoe is de toestand sedert 1877 ver
anderd. De grondwetsherziening in 1887
had meer afdoende moeten wezen, nu
was ze stukwerk en liep hoofdzakelijk
over kleinigheden. De Eerste Kamer
moet veranderd, de verwerping van de
Stedenwet ligt nog versch in het ge
heugen. De oude matrone wil van geene
hervormingen weten. Grondwetherzie
ning is noodig, dit dient bij de stem
bus te worden uitgesproken. Het tegen
woordige kabinet moet daarom op onzen
steun kunnen rekenen, en op- onze
dankbaarheid voor wat zij gedaan heeft.
Het tegenwoordige kabinet is onpar
tijdig geweest, de liberalen zullen dat
zeiven moeten erkennen.
Spreker releveert, hoe Nederland zijne
koloniën verwaarloost en minacht, en
de millioenen bewoners onrechtvaardig
behandelt.
De anti-revolutionaire partij is helaas
haar program ten opzichte van Indië
niet nagekomen.
Scharen wij ons, aldus besloot de
spreker, wat ons bij de stembus ook
verdeele, als éen man rondom den troon
van onze jeugdige vorstin.
Van de geboden gelegenheid tot
debat werd na eenige schermutseling
over de vraag of men alleen mocht
inlichtingen vragen of bestrijden, in
verband met dr. Wijnmalens spoedig
vertrek, gebruik gemaakt door den heer
van der Spek, die opmerkt, dat wat
betreft de beleedigingen waaraan de
a. r. partij zou hebben blootgestaan, de
pot den ketel verwijt dat hij zwart is.
Op de deputatenvergadering werd eene
klasse van menschen, die zich christe
nen noemen, vergeleken met Judas
Iseariot.
Met trotfw aan de Gereformeerde
kerk is onvereenigbaar het behooren
tot de anti-revolutionaire partij.
De heer G. Vclthuysenmerkt op,
dat de spreker alleen zijn eigen partij
heeft gewaardeerd. Waar leest de spre
ker in den bijbel, dat er Zondagsrust
moest zijn
De heer Wijnmalen antwoordt. Ook
Irvingianen enz. kunnen, antirevolutio
nair zijn. Wat de beer Van der Spek
bedoelt rnet te zeggen dat het voort
bestaan der Vrije Universiteit onver
eenigbaar is met trouw aan de Gerefor
meerde Kerk, is hem niet duidelijk.
De heer Van der Spek zegt dat hij
heeft bedoelddat met trouw aan de
Gereformeerde Kerk onvereenigbaar is
het steunen der antirevolutionaire partij.
De heer Ja.cs. Post Jr. roept uit dat
dr. Wijnmalen zelf lid is van de Geréf.
kerk.
Daverend applaus. De heer Van der
Spek antwoordt, dat men met luid
ruchtige bijvalsbetuigingen een kalm in
het midden gebrachte opmerking niet
afmaakt. Dat dr. Wijnmalen nog lid
van de Geref. kerk is, komt voor zijn
eigen rekening. Mijne overtuiging is,
zegt de heer Van der Spek, dat alleen
doleerenden en afgescheidenen antirevo
lutionair kunnen zijn.
Geroep: „Neen, neen, dat is laster!"
De heer Winkler Jr. staat op en zegt
met bevende stem „Ik ben een jong-
mensch, maar ik hoop .altijd te denken
wat ik nu denk en ik geloof, dat wij
God mogen danken, dat hij een man
als dr. Knijper aan ons hoofd heeft
gesteld."
Na. een woord van dank aap den
spreker, wordt de bijeenkomst met
gebed door den voorzitter gesloten.
Niet Maandag-, maar Dinsdagavond
a s. zal de heer mr. J. A. van Gilse
in „Vooruitgang" als spreker optreden.
Niet-leden hebben toegang k f 0.25 de
persoon.
Donderdagnamiddag is een blind
paard, dat onbeheerd aan de Turfmarkt
stond, aldaar in het Spaarne geloopen,
maar door middel van een takel
jered, waarbij een helper, genaamd
Kleinhout, te water is geraakt.
Diertzelfden middag is een 7 iarige
knaap spelende in de Leidschevaart
gevallen, maar spoedig gered door den
agent van politie Uylenburg.
Is het Weekblad van het Recht
wel ingelicht, dan bestaat bij de regee
ring het voornemen om, met wijziging
van art. 14b van het zoogenaamde
academisch statuut, bij de toelating tot
de promotie voor de doctorandi in de
rechtswetenschap niet langer „het schrij
ven van een proefschrift" als vereischte
te stellen. Naar het blad verder ver-
HOOFDSTUK XXIV.
Ann Mary
Na de verdwijning van den nieuwen kellner, bleef Ann Mary
biddings even troosteloos achter als Calypso na het vertrek van
Ulysses. Haar smart werd nog grooter bij de gedachte, dat het
lot haar een gerechte straf had opgelegd voor de folteringen
van een liefde, die zij in de harten van anderen had opgewekt
on versmaad. Betooverd door het ravenzwarte haar en den zwar
ten knevel, nu helaas aan haar oog onttrokken, van den nieuwen
kellner, had zij met ijskoude onverschilligheid de liefdesverkla
ringen van een korporaal uit de Coldstreams aangehoord, had
tegelijkertijd een bakker geweigerd met hem zijn liefde en huis
te deelen, had de lietde van den portier in tie hoofdgang on
beantwoord gelaten en het liefdevuur van den eersten kok in
zijn hart uitgedoofd. Haar liefde had den gewonen loop van,
zaken gevolgd en zich gevestigd op den man die haar
had verlaten.
En nu ad de zoon van Mars zich van Venus, die zijn liefde
van--
,pT
onbeantwoord had gelaten, afgewend en zich in het huwelijk
begeven met een opgewekte weduwe, die een groentewinkel
hield en hem had uitgekocht. De bakker, die eenmaal vol be
wondering voor haar was geweest, had een andere bloem ge
plukt en had Ann Mary dus niet meer noodig, terwijl de por
tier een vrouw had ontmoet, die lief en leed met hem had
willen deelen. Slechts de opperkok was nog overbleven en hij
had haar verweten, dat zij hem schandelijk had bedrogen. Bij
hem zou zij dus ongetwijfeld geen troost vinden! Een eenzaam,
vreugdeloos leven wachtte haar dus, meende zij, en met tranen
in de oogen beweende zij de zwarte lokken en den zwarten
knevel.
En het gelaat van Sam Spatchett, den eersten kok, werd nog
blozender en dikker dan ooit bij den gloed van het heete vuur
voor hem, en de stukken vleesch op zijn braadpan schenen de
echo te vormen van het onderdrukt gelach, waarin hij uitbarstte
bij de gedachte aan Ann Mary en aan den nieuwen kellner, die
hem den loef had afgestoken, en nu fcij slot van rekening haar
had getopt.
Sam was echter veel te goedhartig om zich langen tijd vroo
lijk te kunnen maken over het leed van anderen en hij hield
te veel van Ann Mary om nog langer voldoening te smaken bij
het aanschouwen van die betraande oogen en droevige gelaats
trekken.
Toen hij zich op zekeren dag van het gloeiend fornuis af
wendde en vurige kolen op haar hoofd stapelde door haar een
verleidelijke cötelet aan te bieden, zoo zacht en malsch als zijn
eigen hart, en zij zeide geen stukje door haar keel te kunnen
krijgen, zeide hij bij zichzelf, dat hij het onmogelijk langer kon aan"
zien, haar steeds zoo droevig te vinden.
Het was de vrije avond van Ann Mary, en zij bedacht in
droevig gepeins, dat niemand haar uitnoodigde 0111 hem te ver
gezellen naar de voorstelling van het een of andere roerende
drama, of het eigenaardig genot te smaken, dat de Gruwelka
mer van madame Tussaud aanbood, toen plotseling op zijn sier
lijkst uitgedost, terwijl het papieren mutsje door een glimmen-
den, zijden hoed was vervangen, zijn wit linnen jasje en voor
schoot hadden plaatsgemaakt voor een fijn lakensch pak, terwijl
een dikke zware ring van Albert-'goud, waaraan verscheidene
versierselen hingen, op zijn vest bengelde en het oog be
koorde de eerste kok voor haar stond.
„Goeden avond, mijnheer Spatchett," gaf Ann Mary ten ant
woord op zijne vriendelijke begroeting, terwijl zij in angstige
spanning verkeerde of hij haar dien avond zou uitnoodigen,
hem te vergezellen.
En de eerste kok antwoordde haar
„M ij n h e e r, wel Ann Mary, waarom noemt gij mij niet meer
Sam, zooals vroeger, voordat...." hij had er willen bijvoegen,
voordat die man met zijn mooien knevel hier kwam, maar uit
medelijden voor haar zweeg hij eensklaps.
Zij bloosde en liet haar hoofd hangen, terwijl zij een blik
sloeg op die iorsche armen, waarop zij eens het recht had kun
nen hebben om te steunen, wanneer zij toen maar gewild had,
en zij zuchtte zooals de hond van Aesopus moet gezucht heb
ben, toen hij den schouder voor de schaduw prijsgaf.
„Ik dacht er over," antwoordde zij aarzelend, om naar Wal-
