POLITIEK OVERZICHT.
INGEZONDEN.
mannen midden in de rivier lagen. Ge
lukkig wisten zij zich aan de raderkast
en aan andere voorwerpen vast te klem
men totdat er hulp werd verleend. Een
der roeiers had zijn voet vrij ernstig
gekwetst aan een der schepraderen.
Door den commandant van
de brigade marechaussees te Steenwijk
is proces-verbaal opgemaakt tegen J. C.
van der Veer, te Maastricht, wegens
opzettelijke beleediging, het hoofd van
een bevrienden staat aangedaan in eene
door hem gehouden lezing in eene ver
gadering van socialisten, 13 Juli aldaar
gehouden.
Aug. Funcken, horlogema
ker te Essen, die als beschuldigd van
diefstal in een logement te Breda en
te Venloo in het politieblad was gesig
naleerd, is te Dusseldorf aangehouden.
De meeste ontvreemde voorwerpen zijn
nog in zijn bezit gevonden.
M e n;i schrijft uit Nieuw-A ui
ster dam van 17 Juli
Hedenmiddag verdronk alhier bij het
baden een jongetje van 12 jaar. Het
ongelukkige denkbeeld, dat hier en daar
nog bij het volk heerscht, dat een
drenkeling niet ten volle uit het water
mag worden gehaald vóórdat de politie
er bij is, is in dit geval ook oorzaak,
dat niet beproefd is geworden of de
levensgeesten konden worden opgewekt,
hetgeen in dit geval groote kans van
slagen moet hebben gehad, daar vol
wassen personen op het hulpgeschrei
van de speelmakkers van den ver
dronkene spoedig bij de hand waren
om hulp te bieden. Deze volwassen
personen trokken den drenkeling halver
wege uit het water, en gingen toen
naar de maréchaussées, die, nota bene,
op ongeveer een half uur afstands van
de plaats van het onheil waren.
Men meldt uit Enschede
aan de N. R. C. van 18 Juli:
Toen heden ochtend trein n°. 3427
der Maatschappij tot exploitatie van
staatsspoorwegen, die hier 's morgens
te 7.05 moet arriveeren, een paar mi
nuten van het station Gronau op weg
naar hier was, ontspoorde de machine
geheel en de bagagewagen gedeeltelijk.
Er werd alleen materieele schade aan
gericht. De oorzaak is onbekend, daar
de wissel goed lag. Trein n° 750 naar
Zwolle ondervond hierdoor ruim
minuten vertraging, en ook trein
178 van Gronau kwam eenige minuten
te laat. Trein n°. 3427 liep juist heden
voor het eerst. Thans moet de weg
weer vrij zijn.
Letteren en Kunst.
Meath Piazza (mej. Storm van 's Gra-
vezande) trad Zaterdagavond in het
Krolltheater te Berlijn als Lakmé op.
Hage, 20 Juli. Examen Nederl.
Toonkunstenaars-Vereeniging. Van de
4 candidaten voor Piano (L. O.) is
Maandag geslaagdmej. A. C. Dirks,
te Arnhem.
KOLONIËN.
BATAVIA, 16 Juni.
De goeverneur-generaal is gisteren
namiddag naar Soerabaja vertrokken.
Eene groote menigte was om en bij
het station verzameld, Zonder zich op
te houden, begat Z. E. zich aan boord
der Van Diemen. Mevrouw Pynacker
Hordijk werd begeleid door den resident.
Vele hooge autoriteiten waren aanwezig.
Nadat de stafmuziek een paar stukjes
gespeeld had en ten slotte het „Wil
helmus", vertrok de Van Diemen.
Blijkens een van den resident van
Menado via Makasser ontvangen tele
gram, gedagteekend 4 dezer was de
politieke toestand aldaar gunstig.
Volgens bericht van den resident
Van Rembang is de uitgestrektheid der
door ziekte aangetaste padi-aanplantin
gen in de af deeling Bodjonegoro ver
meerd tot 9450 bouws. De ziekte doet
zich voornamelijk voor in de districten
Temajang, Pelern en Padangan, waar
respectievelijk 4520,1660 en 1750 bouws
zijn aangetast.
Naar het Bat. Band. verneemt,
heeft het naar de oorzaken van den
dood van luitenant jhr. Wichers te Ma-
lang ingestelde onderzoek, geen aanlei
ding kunnen geven, om een der chefs
van wijlen dien officier te treffen. De
zaak is dus hoogst vermoedelijk uit.
De regeering van Britsch-Indië
heeft nu pas toegestaan, dat Indische
koelies naar Britsch-Borneo uitgevoerd
mogen worden, en wel alleen uit het
presidentschap Madras. De bepalingen
zijn dezelfde als voor de Straits-Settle
ments, en te Singapore zullen de koelies
voor Noord-Borneo door een ambtenaar
geïnspecteerd en ondervraagd worden.
Op Borneo zelf moet een koelie-protector
aangesteld worden, bekend met de taal
der Madrassche inlanders. Nu de Noord-
Borneo planters de Britsch-Indische
onderdanen te hunner beschikking krij
gen, moge men zegt het Bat. Hand.
hier de wegvoering van Javanen
naar dit ongezondste en tuchtelooste
aller landbouw-districten, met des te meer
strengheid tegengaan.
Aan het verslag der voornaamste
gebeurtenissen in het goevernement
Atjeh, loopend van 24 Mei. tot en met 7
dezer, wordt het volgende ontleend:
In Groot Atjeh was het gedurende
den verslagtijd weder vrij rustigenkele
onzer posten werden af toe beschoten,
doch zonder eenig nadeelig gevolg van
onze zijde.
Noordkust. Onze versterking te
Segli wordt nog voortdurend door den
vijand, waarbij Tengkoe Bep (of Bek),
een der zonen van wijlen Tengkoe di
Tirou, zich aangesloten heeft, beschoten.
Tengkoe Pakih, radja van Pedir, en zijn
broeder T. radja Pedir (Tengkoe Moeda
Hassan) staan nog steeds vijandig tegen
over elkander de laatste drong op den
29Bten Mei met eene bende Pakan Pedir
binnen en roofde van de bevolking
vele goederen, geld en eenige geweren,
waarmede hij ongehinderd naar zijne
verblijfplaats kampong Kliboet is terug
getrokken.
Oostkust. In het Edische werd de
rust niet verstoord.
T. Tjoet Lambah, oom van radja
Nagoer van Edi Tjoet, die in het vorige
jaar het hoofd der weerspannigen in dat
landschap is geweest, heeft aldaar een
bezoek bij den waarnemenden adsistent-
resident afgelegd en dien ambtenaar
daarna te Edi bezocht.
Het jeugdige hoofd van het landschap
Kerli gaf den wensch te kennen, zich
met zijne grooten naar den besturenden
ambtenaar te Edi te begeven om, zoo
daartegen geen bezwaren bestaan, te
verzoeken als radja erkend en bevestigd
te worden.
Ook T. radja Hilam van Gedong
heeft zich bereid verklaard naar Kota
Radja te gaan om aldaar beëedigd te
worden, terwijl hij vermoedelijk daarheen
vergezeld zal worden door T. maha-
radja Marigkoe Boemi van Telok
Semawé.
De geïnde oorlogsschatting bedroeg
tot op 31 Mei jl. 131,101.06 doll.
Westkust. Den 15011 Mei vertoon
den zich een 20-tal kwaadwilligen in de
nabijheid van onze versterking te
Melaboeh, en werden door geschutvuur
verdreven.
In de laatste dagen woeien voort
durend hevige westenwinden, af en toe
gepaard met regen.
De gezondheidstoestand was over het
algemeen gunstiger. Het gemiddeld getal
zieken, per dag in het hospitaal opge
nomen, was 23.7 tegen 25.6, en dat der
berri-berrilijders 8.2, tegen 10.7
rende den vorigen verslagtijd. De stand
der berri-berri is dus gunstiger. Het
sterftecijfer was lager.
Uit een particulier schrijven uit
de Minahassa, ons ter inzage gegeven,
zegt het Soer. Bbldzien wij dat men
doende is, om er tabak op groote
schaal te planten en te verwerken voor
de europeesche markt. Verscheidene
ondernemingen zullen er verrijzen onder
eene maatschappij, die met geld van
een der voornaamste amsterdamsche
huizen werkt. Het voornemen zou be
staan om ervaren tabakplanters van
Java voor bedoelde ondernemingen te
engageeren.
Een hoogst ernstig en betreurens
waardig incident heeft zich voorgedaan
aan boord van het zeilschip Marie
Den 3<len Juni, dus veertien dagen gele
den, kwam dit schip alhier aan, gela
den met tin enz. van Banka, en ligt
thans op de reede alhier in lading om
rijst enz. terug te voeren.Tengevolge
van ontstane onaangenaamheden tus
schen aan boord aanwezige personen
heeft heden ochtend te vijf uren de
inlandsche bottelier den kapitein van
het vaartuig, den heer De Bruijn, dood
gestoken en vervolgens den stuurman
en nog eenige andere tot de inlandsche
bemanning behoorende personen min of
meer ernstig verwond. De gezagvoer
der De Bruijn, het slachtoffer dezer
misdaad, was een ongehuwd man van
ongeveer 48 jaar. De moordenaar is
na zijne daad volvoerd te hebben, in
het halfduister overboord gesprongen,
en vermoedelijk verdronkenalthans men
heeft totnogtoe geen spoor van hem ge
vonden.
Aan een particuliere correspon
dentie uit Batavia, 19 Juni, aan de
JSf. R. Ctontleenen wij het volgende,:"
De Priok concessie van den heer Da
vid Croll treft het niet. Zij is nog niet
eens begonnen de zaak in werking te
doen treden, en nu ontvalt haar al een
van de dokken, die zij krijgen zoude.
Het cylinderdok der bataviasche haven
werken is gisteren bij het dokken van
een betrekkelijk klein schip gebroken
en gezonken. Hoe de zaak gebeurd is,
zal misschien nooit opgehelderd wor
den maar wel hoor ik, dat het depar
tement der marine het dok zeer slecht
achtte, en alles in het werk heeft ge
steld om het niet éérst in gebruik te
krijgen, zooals oorspronkelijk het plan
was. Het zoude nu, zoodra de concessie
aanvaard was, aan de marine afgegeven
worden, en tot dien tijd maakte men
er te Priok nog gebruik van ten behoeve
van de havenwerken. Het gebeurde
heeft weder de aandacht gevestigd op
de omstandigheid, dat de concessiona
rissen zoo weinig „diligentie betrachten",
zooals de uitdrukking is. Men had ver
wacht hen al aan het werk te zien, en
er is nog niemand om de zaken over daarnaast plaats nam, sprak de goever-
te nemen. neur de vergadering toe.
De goeverneur-generaal is Maan
dag naar Soerabaya gegaan,'ma eerst een
afscheidsdiner te hebben aan den aftre
denden vlootvoogd, den vice-admiraal
Ten Bosch. De landvoogd zal juist 14
dagen uitblijven. Eerst schijnt er kwestie
van geweest te zijn, dat de reis zou
worden uitgesteld van wege de veront
rustende geruchten in de Soerabayasche
Courant omtrent de cholera. Het is waar
dat er in eene week 15 Europeanen zijn
gestorven, en dat is zeer veel. Doch de
resident van Soerabaya moet geseind
hebben, dat de gezondheidstoestand vrij
bevredigend was, en ook van andere
zijde hoort men dat er meer cholera-
vrees heerscht dan cholera. Hieraan
hebben de couranten veel schuld, en
men maakt de zaak niet veel beter,
wanneer men, gelijk kort geleden is ge
schied, een aan de cholera gestorven
hoofdofficier, den kolonel van het wacht
schip, wegens den ongunstigen gezond
heidstoestand zonder militaire honneurs
begraaft. Dit heeft veler verontwaardi
ging opgewekt, en m. i. niet ten onrechte.
Flier te Batavia schijnt er nog geen
cholera te wezen, hoewel het 'niet te
verwachten is, dat het gaan zal als ver
leden jaar, toen men er geheel vrij van
is gebleven. Wel meldde men dezer
dagen, dat er twee gevallen onder het
garnizoen van Meester Cornells waren
voorgekomen, maar zonder doodelijken
afloop. Vooral bij het begin eener
epidemie is dat zeldzaam, en aangezien
men er verder niet van hoort, is het
meer dan waarschijnlijk dat het geheele
verhaal slechts een valsch alarm ge
weest is.
Ook de journalistiek gaat hier vooruit.
De Java Bode heeft ons verrast met
een volledig telegram aangaande de
laatste verkiezingen. Aangezien er echter
ook onder de redacteurs van dagbladen
haat en nijd schijnt te bestaan, heeft
het Bataviaasch Handelsblad de zaak
belachelijk trachten te maken, door het
plaatsen van een aantal quasi ontvangen
particuliere telegrammen, het een al
onbeteekenender dan het andere. Flauwer
kon het al nieten het is door het
publiek dan ook naar waarde geappre
cieerd mr. Haakman gooit op deze wijze
ongetwijfeld zijne eigen glazen in.
Vleiend voor het publiek is het trou
wens niet, dat men doet alsof het geen
belang stelt in de verkiezingen. Wel is
waar heeft men hier niet de bepaalde
partijen van het vaderlandmaar ook
voor ons is eene zaak, die den alge-
meenen politieken toestand beheerscht,
van het grootste gewicht.
Hoezeer de welvaart hier achteruit
moge gegaan zijn, publieke vermakelijk
heden ontbreken ons nog volstrekt niet
we hebben nu weer eene vrij goede
italiaansche Opera, waarbij vooral de
baryton en de bas bizonder goed zijn.
Maar veel meer geld dan opera's slee-
pen altijd de paardenspellen, waarvan
er hier juist een zeer goed vertrokken
is, Fillis-circus.
PARAMARIBO, 27 Juni.
Den 260° Jnni is mr. T. A. J. van
Asch van Wijck te Paramaribo aange
komen
Aan de Suriname ontleenen wij het
volgende omtrent de aanvaarding van
het bestuur door den nieuwen goever
neur, hetgeen den volgenden dag ge
schiedde
In de audiëntiezaal van hel go ever-
nements hotel gekomen, heette mr.
Lohman den nieuwen goeverneur wel
kom het was hem zeide hij, een ge
noegen, dat H. M. de Regentes tot
zijn opvolger in deze belangrijke kolo
nie den heer Van Asch van Wijck had
benoemd, en hij hoopte dat het zijn
opvolger mocht gegeven zijn in gezond
heid en geluk deze kolonie zoowel in
haar belang zelve als in dat van Neder
land, tot bloei te brengen.
De heer Van Asch van Wijck bedankte
daarop den heer Lohman voor zijne
;oede wenschen, waarna de in de zaal
aanwezige autoriteiten en ambtenaren
hem korpsgewijze door mr. Lohman
werden voorgesteld.
Hierna zeide de heer Lohman, dat
hij van deze gelegenheid gebruik maak -
te om afscheid te nemen van de aan
wezigen, die mochten wenschen hem
vaarwêl te zeggen, en na rechts en links
eene buiging te hebben gemaakt, ver
liet de heer Lohman het vertrek, en
was daarmede de plechtigheid afgeloo-
pen.
Na eene korte zitting van den raad
van bestuur begaf de heer Van Asch
van Wijck, vergezeld van zijne echt-
genoote en den adjudant zich naar de
vergaderzaal der Staten, om ingevolge
de bepaling van art. 15 van het regee-
ringsreglement, in eene plechtige zitting
van dit college, waar ook de leden van
den raad van bestuur tegenwoordig
waren, het bestuur over de kolonie te
aanvaarden.
Aldaar aangekomen, werd Z. E. aan
de deur ontvangen en de zaal, die
stampvol was, binnengeleid door eene
commissie bestaande uit de heeren
Barnet Lyon, Van Meurs, Muller en
Van Praag.
Staande voor den voor hem bestem
den zetel, terwijl zijne echtgenoote
Trouw- Geboorte- en Doodberichten.
(Uit de ind. bladen van 13 tot 19 Juni.)
Geboorten H. M. v an der SchraalBacker
d. Seraarang. - J. F. van Deventervon Czer-
nicki a. Sidoardjo. - A. DamwijkAndrog d.
Soerabaja. - S. HekkingVan der Goes z. Soe
rabaja. - J. E. Berger—Berning d. Sololc. - C.
W. LuijtenVan Hasselt z. Soerabaja. - E. «T.
KlnyVan der Meer z. Soerabaja. - E. L. C.
CramerBrino z. Soerabaja. - A. II. Berg
Bell d. Soerabaja. - Eclitgen. van G. H. C.
Kroes z. Pekalongan. - W. BekkerSchilling d.
Batavia. - R. J. VermeulenEnsulis z. Batavia.
'ichtgen. van C. A. Seeper8 z. Singapore. - P.
WisseRiddcrhoff z. Batavia. - L. van Loon
Mac Gillavry z. Samarang. - J. F. Kuipers
Peereboom Voller d. Pamanoekan. - H. Vellema
Van Steel d. Soekaboemi. - A. C. Eilerts de
HaanCourt z. Singkawaug. - M. LinekHijne-
kamp z. Malang. - M. A. J. C. BaervcldtVan
der Hilst Karrewij z. Banjoe-Biroe. - G. L. de
GraveBdeling z. Semarang.
Gehuwd: W. A. J. van den Bergbe en J.
M. Gravelle Vallens, Semarang. - J. S. Maul en
S. J, U. van der Klugt, Semarang. - A. A. Wei
denhof en D. M. Smit, Soerabaja.
Overleden P. Riess 65 j. Soerabaja. - H.
K. Westermann 27 j. Soerabaja. -J.F. J. Renne
10 ra. Soerabaja. - II. van Ligten 23 j. Soera
baja. - G. Beitham 25 j. Soerabaja. - J. Brieu
45 i. Soerabaja. - F. Weker 12 j. Soerabaja. -
A. C. PijlRazoux 84 j. Semarang. - P. A. C.
Bolte 2 ra. Semarang. - Kindje van D. P. Bou-
mau 2 j. Solo. - A. C. Alexander 6^ j. Sema
rang. - J. G. F. Hoorn 62 j. Semaraug. F.
T. Jansen 4 d. Semarang. - A. W. van Loo 5 j.
Semarang. - E. W. NuseSern 28 j. Semarang.
J. HartmanKok 50 j. Soerabaja. - P. Stene-
bomeBiese. Soerabaia. - J. B. Boornweerd-
Van Alphen. Soerabaia.
nalist zouden willen zijn?
Overigens zit de politiek-overzichter
vandaag meer om, dan met de stof
verlegen. Natuurlijk zijn er wel weer
een paar dingen voorgevallen die de
diplomatie aan het werk houden.
Turksche troepen hebben geschoten
op een montenegrijnsch schip dat
te Scutari aankwam en de vorst van
het ontoegankelijke staatje Montenegro
heeft aan de turksche regeering voldoe
ning gevraagd. Dan is er verder het
begin van eene diplomatieke kwestie
ontstaan tusschen Engeland en Noord-
Amerika, naar aanleiding van de ver
drijving uit Rusland van de joden. Men
kan zich dus voorbereid houden op de
wisseling van uitvoerige diplomatieke
nota's, die ten slotte met de wederzij d-
sche verzekering van de beste gevoe
lens afloopen.
En wanneer wij dan hebben gemeld,
dat de britsche regeering geweigerd
heeft het verzoek van de chileensche
congressisten, om niet te veroorloven
dat een oorlogschip hunner tegenpartij
zijne uitrusting in een engelsche haven
voltooide; wanneer wij er op hebben
gewezen, dat in Griekenland de uitslag
van de gemeentelijke verkiezingen tot
dusver blijk geett van de populariteit
van het ministerie, dan kunnen wij ein
digen met het bericht, dat de argentijn-
sche Kamer in eerste lezing het wets
ontwerp heeft aangenomen, volgens
hetwelk de douane-rechten worden ver
laagd voor ruwe suikerpetroleum,
thee, rijst, talk en kaarsen.
Zooals reeds spoedig voorspeld werd,
is de werkstaking van een gedeelte van
het fransche spoorwegpersoneel reeds
afgeloopen. Men is, zonder verdere
ongeregeldheden weer rustig aan den
arbeid gegaan.
De koning van Italië heeft per tele
graaf den maire te Lyon zijn dank
betuigd voor de sympathieke ontvangst,
die aan de italiaansche schutters, welke
aldaar aan den schietwedstrijd deel
hebben genomen, te beurt is gevallen.
De koning zegt in het telegram, dat
die goede ontvangst een waarborg van
vriendschap is tusschen de beide zuster -
natiën.
Men zou zeggen, dat de italiaansche
regeering wel zeer bang is geweest voor
eene slechte ontvangst van hare scherp
schutters te Lyon, of dat de dankbe
tuiging lijdt aan zuidelijke overdrijving.
Het gezond verstand moet van meening
wezen, dat hierin al heel weinig bewijs
van vriendschap tusschen de beide natiën
gelegen is, hoogsteus de dagelijksche
beleefdheid van een gastheer tegenover
gasten.
De beroemde fransche geleerde pro
fessor Charcot, die ook bekend staat
als een van de grootste onderzoekers
en voorstanders vaii het hypnotisme als
geneesmiddel voor sommige ziekten, is
naar Vichy vertrokken, waar hij ont
boden is door den ex-keizer van Bra
zilië, Dom Pedro, die lijdt aan koud
vuur in den voet.
De toestand van Portugal, die door
geldgebrek geheel in wanorde dreigt te
raken, wordt er stellig niet beter op,
nu het blijkt dat de minister-president
toch inderdaad zijn ontslag heeft aan
gevraagd. Algemeen toch schrijft men
zijn heengaan toe aan moedeloosheid,
om iets van de treurige financieele om
standigheden terecht te brengen en dit
maakt de paniek nog grooter. Waar
schijnlijk zal Portugal dan ook wel ge
noodzaakt zijn, wil het den onhoudba-
ren toestand weer in het reine brengen,
om zijne koloniën te verkoopen.
Zoo gaat de glorie der wereld voorbij
Portugalweleer een der machtigste
staten op koloniaal gebied, thans zoo
danig verarmd, dat het de erfenis zijner
voorvaderen te gelde moet makenZou
er geen reden zijn, om van wanbeheer
te spreken en doen wij Nederlanders
verkeerd, ons te spiegelen aan dit droe
vige voorbeeld van een staat, klein als
wij Nog zit Atjeh ons als een doorn
in het vleesch, en wat Suriname betreft,
laat ons het beste hopen. Maar hoeveel
dè,ar in te halen, hoeveel goed te maken
valt, dat zal de nieuwe goeverneur on
dervinden.
De russische pers, die zooals men
weet, het genoegen heeft onder een
uiterst strenge censuur te leven,
geen stap kan doen zonder de ketens
waarmee zij van staatswege gebonden
te hooren rammelen, de russische
pers heeft eene waarschuwing gekregen,
om geen verontrustende oogstberichten
te publiceeren. Ware deze maatregel nu
genomen, om het publiek niet door
wellicht overdreven mededeelingen om
trent het mislukken van sommige oog
sten, angst aan te jagen, dan zon deze
vaderlijke zorg op prijs moeten worden
gesteld. Maar het tegendeel is waar
den czaar persoonlijk mishaagt het, dat
men buiten Rusland zou vernemen, hoe
het den russischen landbouw gaat. Nie
mand heeft daarmee te maken. Vlug
een bevelschrift uitgevaardigd aan de
couranten, en klaar is hetHet publiek
leest er niets meer over, maar of het
er niet meer over denkt?
Of wel velen gaarne russi»ch joarna-
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de Üedac/i
zich niet aansprakelijk.
De op te rich ten Maarlemscke
AmfoaektssckooL
„Het vlot nog niet best met de am
bachtsschool, men heeft er nog geen
geld voor over, omdat men te onbe
kend is met het nut van een dergelijke
inrichting van onderwijs."
Dit werd mij door iemand gezegd,
die zich veel moeite geeft voor de am
bachtsschool, die ervan doordrongen is;
die het voelt dat een ambachtsschool
hier ter stede moet komendie meent,
en zeer terecht, dat een ambachtsschool
evenveel recht van bestaan heeft als
alle andere inrichtingen van onderwijs,
welke door het Rijk of de stad gesub-
sideerd of geheel bekostigd worden.
Veel is er reeds over geschreven en
gesprokenechter nog veel te weinig,
men moet in alle kringen tot de over
tuiging komen, dat een ambachts schooi
de eenige oplossing is tot het vormen
van mannen die grondig hun vak ver
staan, dat zij het gehalte van (onzen)
den werkenden stand helpt verbeteren en
veredelen, dat zij een groot gedeelte bij
draagt tot oplossing der sociale kwestie.
Wie tot deze overtuiging wil komen,
moet beginnen het werk te gaan zien,
dat door leerlingen der ambachtsscholen
te Rotterdam, Leeuwarden enz., is ge
maakt, moet gaan zien voor een luttel
entrée, de tentoonstelling in de „Kraton",
waar werk staat door jongens van 13
tot 16 jaar gemaakt, waar een deskun
dige den hoed voor afneemt.
Wij willen hier geen critiek uitbrengen
welke afdeeling het beste werk leverde,
het is alleen ons doel uit het tentoon
gestelde aan te toonen, dat een ambachts
school onontbeerlijk is.
Bij het beschouwen van die proeven
van kunst voornamelijk in smid- en
timmervak, komen wij tot de vraag
hoe komt het, dat de een op 16 jarigen
leeftijd een stuk werk maakt dat on
berispelijk is, en waarvan een vakman
zegtik zal 't niet verbeterenterwijl
een ander van gelijken leeftijd hierbij niet
de schaduw kan staan? en wij ant
woorden de een heelt opleiding gehad
zijn vak geleerd, terwijl een ander
een groot gedeelte van zijn leertijd nood
wendig moest zien heengaan aan bood
schappen, winkelwerk doen enz., en met
horten en stooten eindelijk zoo ver komt,
dat hij als grooten of kleinen prul, van
baas op baas scharrelt tot hij zoo'n beetje
het alledaagsche werk mede kan maken,
en smid, schilder of timmerman heet.
Zoo iemand kent zijn vak niet, en
staat, zoo hem een betrekkelijk eenvou
dig stuk werk wordt opgedragen, met
de handen in 't haar; dat de eerste,
ervaren in zijn vak, niet behoeft.
Het gevolg hiervan is, dat hij zoodra
mogelijk zijn ontslag krijgt en dit een
hoofdoorzaak is van het soms maande
lijks veranderen van patroon, wat zoo-
velen moeten doen.
Uit ondervinding kan men het best
beoordeelen wat het resultaat moet zijn
van een jongen, die van school, dus als
kind te midden van mannen komt, welke
hem geheel vreemd zijn.
Als men erin geslaagd is zijn jongen
op een winkel te krijgen, wat lang niet
gemakkelijk gaat, begint hij met krullen
weg te brengen, boodschappen te doen,
drank te halen enz., waar pl. m. een
jaar mede heen gaat voor hij, zoo het
heet, aan de bank gaat.
In den regel komt het zoo ver niet;
daar hij dan reeds een paar bazen heeft
gehad „omdat hij er niets leert". Is hij
de handeling van het gereedschap mach
tig, dan moet hij teekenen leemt.
