Si LI H .1 S
Haarienische Industrie.
YAEIA.
Predikbeurten der Ned. Herv. Kerken,
te Luik, afgezonderd worden tot propa
ganda.
Vr ij dag beef 31 o 11 k e s (ie
scliiedenis van den dnitseh-franselicii
oorlog' het licht gezien, Het werk, 27
vel druks, is in beknopten en populairan
stijl geschreven en bevat meerendeels
slechts bekende zaken, maar ook veel
militair en een weinig staatkundig nieuws
In de inleiding schrijft Moltke
„Zoolang de natiën een afzonderlek
bestaan behouden, zullen er geschillen
zyn, welke slechts met de wapenen kun
nen worden beslecht, maar in'het'belang
der mee scheid is het te hopoc, dat de
oorlogen zeldzamer worden, gelyk zij ook
vreeselijker geworden zijn."
Het uitbreken van den oorlog schrijft
Moltke hieraa» toe, dat d« vrijzinnige
strooming in Frankrijk tegen de alleen
heerschappij van Napoleon in verzet
kwam, zooöat deze hare macht binnens
lands verzwakt, Daar buiten versterken
moest.
Bazaine komt er in het boek zeer
slecht af. Moltke beschuldigt hem, dat
bij op het slagveld, alleen uit politieke
overweging, odjuiste maatregelen nam,
welke het verlies dei' veldslagen van 1G
en 18 Augustus tengevolge hadden. De
eerste poging van Bazaine, om uit Metz
door de duitsche liniën te breken, toen
Mac Mahon in aantocht was, is volgens
Moltke slechts eeDe parade-manoeuvre
geweest. Bazaine is wel geen verrader,
maar uij heeft een zware misdaad tegen
het vaderland begaan, doordien hij zijne
militaire ÏDziehteD en zijn plicht onder
geschikt maakte aan politieke mogelijk
heden.
Ook heeft Mac Mahon met zijn mis
lukten tocht op Sedan tegen zijne betere
militaire inzichten gehandeld. Mac Mahon
gehoorzaamde de regeering als trouw
soldaat, zijne meening en zijnen roem
opofferende.
Napoleon komt er niet minder slecht
af. Napoleon bad. naar het heette, aan
de spits van zyn leger willen sterven,
maar Moltke schrijftNapoleon heeft
geweigerd, generaal Wimpfen te volgen
by eene poging om met geweld door de
duitsche liniën te breken, en integendeel
hem bevolen onderhandelingen aan te
knoopen.
Omtrent het duitsche S^dan-feesfc schrijft
MoltkeHet is moeilijk te verklaren,
waarom wij, Duitschers, den 2en Sep
tember vieren, waarop niets gedenk
waardigs gebeurd is, dan alleen wat het
onvermijdelijke gevolg was van den wer
kelijk roomvolleu len September.
In een slotwoord doet Moltke de leg
ende te ni6t van den „grooten krijgs
raad", die in oorlogen vaak heet gehouden
te worden. Vóór Königgratz b. v. bestond
de geheele groote krijgsraad ïn een on
derhoud van hoogstens tien minuten
tu8schen Koning Wilhelm en Moltke.
De justitie te Weenen heeft
thans de bewijzen in banden, dat liet
echtpaar Schneider in de laatste twee
maanden ten minste drie dienstmeisjes
heeft vermoord. In al deze gevallen
heeft Schneider of zyn vrouw het dienst
meisje met haar geld en koffer mede
gelokt door de belofte haar een goeden
dienst te bezorgen. De moorden zijn
vermoedelijk allo gepleegd in een bosch
bij Neulengbach en dat bosch wordt thans
IK DE
III.
De naarlemscke IJzer- Koper- en
3Ictaalgictery.
En in de halve duisternis van de
groote werkplaats, stonden do mannen
voor den grooten oven, wachtend, half
gebogen. Dan stak er een een groote
staaf in de opening en een smalle,
gloeiende vuurstroom vloeide er uit,
spattend een regen van vonkende sterren
over de zwarte gedaanten en in den
grooten ijzeren ketel. De rosse gloed van
de vuurmassa van het gesmolten ijzer
lichtte wreed, fantastisch op de half ver
lichte gedaanten, dio nu en dan zich
vonken van de kleedoren sloegen, als zij
wat lang in het leven bleven en niet
dadelyk in de lucht hun kortstondig
bestaan verloren.
Maar in den grooten, zwaren ketel
stroomde het gloeiende ijzer steeds voort,
terwijl de brommende stoommachine hin
derlijke geluidschokken maakte voor het
gehoor. Toen de ketel bijna vol was,
kwam er een van do gedaanten en wierp
er houtskool bij, als een tooveoaar uit
de Duizend en éon Nacht, die geesten
oproept uit een waterketel. Onder de
zwarte laag van het poeder verdween de
vuurvlakte een oogenblik, maar dan steeg
er een vlam op, groot en breed, spook
achtig door de snelheid waarmee hij ver
rees.
Toen kwam een van de mannen met
een schop en schepte het bovendrijvende
vuil van den ketel af en wierp dat op
den grond, waar een ander de gloeiende
en brandende brokken verstikte onder
een schep zaad. En daarop liet men een
greoten, zwaren haak zakken en hing
daaraan den ketel op, niet een potje
dat te vuur moet hangen, maar een
hangende pot met vuur.
Langzaam rees het gevaarte omhoog
onderzocht, om te zien of men daar de
lijken der vermoorden kan vindende
justitie vermoedt, dat het echtpaar nog
veel meer misdrijven dan deze drie op baar
geweten heeft.
Vrouw Schneider schijnt geheel te
zullen herstellen van den val, dien zij
gedaan heeft bij haar poging tot zelt-
moord.
CJit het leven van 31 me
Agar, te Algiers dezer dagen overleden,
worden de volgende biaonderbeoen me
degedeeld Op jeugdigen leeftyd zong de,
later zoo beroemde, kunstenares in de
cafós concerts. De treurspeler Ricourt
toonde haar haar wezenlijke roeping en
gaf haar het eerste onderricht in de voor
dracht van klassieke stukken.
Ricourt was getroffen door de schoon
heid van het jonge meisje, door baar
fraaie vormen, die een beeldhouwer tot
model konden dienendaarbij had zij
een levecdigen geest eu aanleg voor het
tooneel. In 1862 vertoonde de jonge
artiste zich voor de eerste maal in de
rol vaD „Phedra" voor het publiuk vao
„Odéon," en behaalde een schitterend
succes. Korten tijd daarna ging zij over
naar 't „Thé&tre Frai^ais," waar zij tot
1866 bleef. Nog in dit zelfde jaar trad
zij opnieuw op in „Odéon" in de „Conju
ration d'Ambaise" van Louis Bouilhet.
In Januari 1869 vervulde zij de hoofdrol
„Passaal" van Francois Coppée, die
haar dit werk opgedragen heeft. Tijdens
het beleg van Parijs in 1870 wijdde
madame Agar, die niet alleen eene uit
muntende arti6te, maar ook eene edel-
hartige vrouw was, haar zorgen aan de
gewonden en gedurende de regeering
der Commune verleende zij ingelijks haar
medewerking bij een concert ten vöor-
deele van de gewonden der iDsargenten.
Hierdoor haalde Mme Ager zich de
vijandschap van de bourgeoisie op den
die zich vooral kond deed, toen zij
zich in 1872 weer aan de „Comédie
Fran^aise" verbond. Zij was daardoor
gedwongen, hear betrekking aan dezen
schouwburg op te geven. Later is zy
evenwel nog weer in het „The&tre Fran-
9ais" opgetredenmet name in 1878,
in welk jaar zij op verzoek van Emile
Augier in de rol „Mme Bernard" in de
„Foiirchambault8" optrad. In 1882 leverde
Mme Agar eene schoone créatie in
„FAmbigu-Comique", van Elisabet Bo-
lcska en „Les mères ennemies", van Ca-
fculle Mendès.
Mme Agar was in 1836 te Saint
Claude, Jura, als Léonide Charviu ge
boren zij was tweemaal getrouwd, eerst
met zekeren heer Nique en na diens
dood in 1881 met den tooneeldirecteur
George Marye.
Uit Rome wordt gemeld,
dat er te Bari een geheim genootschap
van misdadigers is ontdekt, nagenoeg
geheel overeenkomende met het beruchte
genootschap Mala Vita, waarvan voor
eenige maanden zooveel sprake is ge
weest. Toen de politie op het spoor er
van was gekomen, werd het huis van
het hoofd der bende, Seascella geheeton,
's nachts door karabiniers omsingeld. De
komcaandaDt der karabiniers klopte aan
de deur Seascella deed open, vloog naar
buiten, schoot twee karabiniers dood en
vluchtte. De kommandant zette hem
achterna en haalde hem in. Een ge
aan de loopkraan, dio door zes mannen
werd bediend. Op de goede hoogte ge
komen, liet men den ketel hangen en al
draaiende aan de groote kraan, verwij
derde zich de ketel van den oven, naar
den vorm die op zijn inhoud wachtte.
En de gezichten van de drie mannen,
die naaat de onduldbare hitte van den ketel
mee werden voortgedraaid, staande op
een platform, werden half verlicht door
den vuurgloed in den ketel vol vloeibaar
vuur.
Bijna aan het einde van de werkplaats
was een wijde kuil, diep en gapend en
daarin stond de vorm voor den hefcilin-
der die gegoten moest worden, omgeven
door ijzeren wandeD. Een dunne gas-
pijp stak er even boven uit. Toen de
vuurpan ia de nabijheid was gekomen,
werd hij scheef gehangen en lang
zaam, voorzichtig de vuurmassa in den
vorm gegoten. Als een breede brandende
tong vloeide het gesmolten ijzer eruit,
vijftienhonderd kilo, op een hitte van
1200 graden Celsius. En opeens werden
de wanden van den vorm als verlicht
door do inwendige vlammen, die hier en
daar tusschen de voegen speelden, zoodat
de vorm geleek op een van binnen bran
dend huis, waaruit zich ieder oogenblik
de vlammen een weg kunnen banen naar
buiten. En zonder ophouden vloeide de
stroom voort in de vierkante opening,
totdat er plotseling een geweldige vlam
kwam aas de mondingde vorm was vol.
Intusschen had onder het gieten door
een der arbeiders een gloeiende staaf
boven het gaspijpje gehouden. Eerst kwam
er een blauwgrijze rook uit, toen, als
door tooverkunst schoot er een blauwe
vlam uit op, stil en lang. Dat waren de
gassen uit het zand, die verbrandden.
Het gieten was afgeloopen, de hefci-
linder was klaar. Alleen zou hij nog een
etmaal moeten bekoelen, voor hij het
omhulsel sou kunnen missen.
Niet altijd, niet iederen dag giet do
Haarlemsche IJzer- koper- en metaal-
gieterij zulko groote stukken als dit. In
het zand van de werkplasts stonden
vecht volgde, waarbij beiden in een kuil
van zes meter diepte vielen, doch zonder
dat een hunner door den val ernstig ge
kwetst werd. Daar werd Seascella door
den kommandant gegrepen en weerloos
gemaakt totdat karabiniers kwamen, die
hem gevankelijk wegbrachten.
Bijna al de leden van het geheim ge
nootschap zijn thaos gevat.
De portugeesche gezantte
Parijs is dezer dagen bij zijne komst te
Madrid aan het station door ecu troep
Porèngeczcn siaiig'Cvallen, die zich met
stokken gewapend hadden. De aanvallers
behoorden tot hen, die, grootendeels op
aandringen vao den gezant, wegens de
jongste ongeregeldheden in Oporto ver
bannen waren.
De 8paansche regeering heeft uit eigen
beweging deze schendin" der gastvrijheid
bestraft en 14 belhamels over de gren
zen doen zetten. Toch niet Li Portugal F
In Texas hebben de regen-
makers toebereidselen gemaakt voor
eenige proeven op grooten schaal. Twee
luchtreizigers, de heeren Meijer
Custoller, zullen elk een ballon besturen,
prof. Rosell, een scheikundige, zal
bela«t zijn met de zorg voor het ont
plofbare gas. Vijftig vliegers zullen
worden opgelaten, voorzien van lange
staartenwaaraan dynamietpatronen
vaetgeregen zïjD, en uit een groot aantal
mortieren zullen in snelle opvolging
spring-projectielen geschoten worden.
Weten9chappelyke opnemingen zullen,
van de ballons uit, gedaan worden, ter
wijl de personen, die daarin plaats ne
men, door middel vao een telephoon in
verbinding zullen staan met de waarne
mers op de aarde. Men beweert op deze
wijze een kunstmatigen regen te kunnen
verwekken.
Voorloopig hebben wij in dezen zomer,
zoo milddadig in stortbuien, geen be
hoefte aan dezen kunstmatigen regen
Meneer komt van zyn kantoor en
zegt tot zijn vrouw „Daar komt van
morgen een brief van neef Sander, dat
hij met zijn heele familie voor een week
by ons komt. Ik heb hem dadelijk ge
telegrafeerd, dat wij morgen voor een
maand naar Scheveniogen gaaD, en dat
hij dus niet komen moet !"j
„Hemelroept mevrouw uit. „Ik heb
juist vanmorgen een brief van zijn vrouw
gehad en ik heb haar geschreven, dat
wij vanavond voor zes weken naar Zand-
voort gaan."
„Dokter," zei een jonge schoone, „wat
denkt u van sterk rijgen
„Wel juffrouw," antwoordde de me
dicus," hoe meer een vrouw den vorm
van een zandlcoper heeft, des te eerder
is het leven8zand er uit."
Oude oom tot zijn nichtje. „Wat denk
je te doen, lieve meid trouwen of je
vrijheid bewaren?"
„Wat- een rare vraag, oom allebei,
natuurlijk
„Wat een lief meisje is die duitsche
Sée van uzei meneer Dikhoofd.
„Ja, ze is een ware dochter van Ger-
mania."
vele kleine vormen, die aan koekbak-
kersvormen deden denken, voor deksels
van fornuizen en andere huishoudelijke
artikelen, en wat ook vooral een voor
deze fabriek belangrijk artikel is, dat
zyn de wielen voor tram- en spoorwa
gens.
Laat mij voor ik verder ga, eerst een
ander over de ijzersmelterij mede-
deelen. Natuurlijk wordt het ijzer oor
spronkelijk gesmolten van het erts,
maar daarop is deze fabriek niet inge
richt. Alleen in zoogenaamde hoogovens
kan het erts gesmolten worden en de
gewone ijzergieterijen stellen er zich mee
tevreden, de gietelingendat zijn de uit
het erts gesmolten staven ijzer, weer te
versmelten tot het vervaardigen van de
verschillende voorwerpen.
Men behoeft niet zoo heel klassiek ge
vormd te wezen, om zich te herinneren
de eerste woorden uit Schiller's „Lied
von der Glocke"„Festgemauert in die
Erde stebt die Form aus Lehm ge-
brannt." Hoewel de tegenwoordige vor
men niet altijd gebrand zijn, bestaan zij
toch nog uit leem. Een zeker soort geel
zand, bevochtigd met water, levert eene
zelfstandigheid op, die gemakkelijk kan
worden gekneed en bewerkt tot den
vorm, dien men verlangt. Dat is de bin
nenste vorm, die gemaakt wordt in de
zoogenaamde „vormkast" van ijzer. In
dien binnensten vorm nu wordt het yzer
gegoten in vloeibaren vorm, op de ma
nier zooals ik hierboven trachtte te be
schrijven en binnen korter of langer tyd,
al naarmate van den omvang van het
stuk, is het voorwerp klaar.
De opmerkzame beschouwer ziet, dat
in den aardon vorm kleine luchtgaatjes
zijn gestoken hun doel is, de lucht ge
legenheid te geven om te ontsnappon.
Verzuimde men dezen voorzorgsmaatregel,
dan zou, zoodra het yzer, verkoelende,
zich gaat uitzetten, de vorm dadelijk
onzuiver worden. De vormen worden
gedroogd alleen voor voorwerpen, waarop
het bizonder aankomt.
Wy zeiden daar, dat de fabriek eene
specialiteit maakt van de vervaardiging
„Zoo F Nu, meneer en mevrouw Ger-
mania mogen trotsch wezen op hun
kind."
Weet ge, wanneer er nngewtijfeld
aan uw huis gebeld wordt F Wanneer
ge alleen thuis en juist in uw bad zijt.
Commensaal, die zijn hospita niet
vertrouwt.
„Juffrouw, als uw kat misschien van
die aangebrokene flesch cognac heeft ge
dronken is ze veroordeeld, want er was
een zwaar vergif in."
Hospita, doodsbleek de hand op de
maag drukkende „Een dokter, toe zend
om een dokter, ik sterf
„Wat doe je voor de kost F"
„Ik ben sophist
„En ik dacht, dat je meubelmaker
waart."
„Ja juist, ik maak alleen sopha's."
„Spijt het je niet, Jantje, dat pa's
huis afgebrand is F" vroeg men aan een
tienjarigeD jongen.
„My niet," zei Jantje „want al de oude
jassen en broeken van pa zijn mee ver
brand en nu zal ik eindelijk eens nieuwe
kleeren krijgen."
Verzuchting van een kunstboterfabrl-
kant „'t Is toch treurig, de menschen
stellen mijn fabrikaat, dat ik, die toch
een behoorlijk ontwikkeld mensch ben,
hun lever, beneden het product van
zoo'n domme koe."
„Als je je redevoering geëindigd hebt,"
raadde een oude professor een joDgen
Nutslezer aan, „maak dan eene buiging
voor het publiek en ga op je teonen van
den katheder af."
„Waarom op de teenen vroeg de
redenaar verbaasd.
„Wel, om de hoorders niet wakker
te maken
Een welbekende engelsche hertog, die
zijn derde vrouw had getrouwd, keek
zeer verbaasd toen zyne vrouw hem
eens een kus gaf, terwijl hij de ontbijt
kamer binnen kwam.
„Mevrouw," zei hij ijskoud, „mijn
eerste vrouw was een Howard, mijn
tweede een Pembroke, maar geen van
beide heeft zich ooit déze vrijheid met
my veroorloofd."
„Is het waar, dat je zoo'n geniale
vrouw hebt getrouwd F"
„Zeker. Ze is overal in thuisze is
thuis in letterkunde, in muziek, in de
schilderkunstin de wetenschappen
kortom, ze is overal in thuis behalve....
in het huis.
Een perzische veldheer zond eens aan
Lysander, den generaal der Grieken, den
volgenden brief: „Als ik in Griekenland
kom, zal ik alles platbranden en alle
bewoners over de kling jagen."
Lysander zond hem als eenig antwoord
het woordje „als".
ten eigenlyk bij het gewicht betalen."
„Dan zou u er slecht aan toe wezen," zei
de dikke, „want de conducteur zou het
niet de moeite waard vinden om u op
te nemen."
„Lieve man, ga toch niet in die boot
uit zeilen, je hebt groot gevaar om te
verdrinken."
„Wees maar niet bang, ik zal wel
oppassen."
„Nu goed dan, maar laat tenminste je
horloge en je ketting thuis."
TE HAARLEM,
op ZQNDAS 23 Aug. 1891.
Groote Kerk.
Vroe?pr. 7 ure, Moeton.
Voorin. 10 ure, C. van Koetsveld C.Ez.,
Pred. to Houtrijk en Polaneu.
Naiu. 2 ure, Hoog. 45e Zondag.
's Avonds 6 ure, B, ter Haar Romeny,
em.-pred. te 's-Hage.
Nieuwe Kerk
Voorm. 10 ure, Svraan.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, H. A. Leenmans, pred. te Har-
lingen. (Voor Barbas.)
Jiakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen.)
Voorm. 10 ure, Hoog.
WaalscTie Kerk.
Voorm. 10 ure, Debry.
Christelijk Gereformeerde Gemeente
Gedempte Oude Gracht.
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure, v. d. Berg,
Theol. student te Kampen.
Klein Heiligland.
Voorm. 10 ure, 's Av. 5 ure. Schotel.
Luthersche Kerk,
Voorm. 10 ure, A. D. Wempe,
pred. te Monnikendam.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden.
Voorm. 10 ure, J. W. van der Linden,
pred. te Harlingen.
Remonstrant, sche Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Kerlc der Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
Noorderlcerk (Ridderstraat
Nederd. Geref. Gem. (doleerende).
Voorm. 10 ure, 's Av. 6 ure, J. Langhout.
Woensdagmiddag 12 ure, J. Langhout.
Huwelijksbevestiging.
Woensdagavond 8 ure, Langhout. Bijbellezing.
In een omnibus zit een mager passa
gier, door een dikke in den hoek ge
drukt. Eindelijk waagt de gemartelde
het om to zeggen „De passagiers moes
van wielen voor tramwagens.
De fabricage daarvan is zeer eigen
aardig wanneer het wiel uit den vorm
komt, is het aan de eene zijde hard en
aan den anderen kant zacht en hoewel
ik van den welwillendea directeur der
fabriek, deD heer Van Lohuizen, eene
explicatie ontving van de manier waarop
dit geschiedt, wil ik niet beweren, dat
ik er nu juist alles van weet. Ziehier
dan die uitleggingHet vloeibare ijzer
wordt aan den eenen kant van den vorm
afgeschrikt door plotselinge afkoeling
tegen ijzer en daardoor hard, maar aan
den anderen kant behoudt het de na
tuurlijke zachtheid door langzame afkoe
ling tegen zand. Natuurlijk is dat zacht
bij wijze van spreken, het kan nog be
werkt wordeD, terwijl wat men hard
noemt, niet meer te bewerken is en
naar ik meen wel eens met den term
van „glashard" wordt betiteld.
Eigenlyk houd ik het ervoor, dat onze
gids door de fabriek van die wielen-
fabricage niet alles heeft gezegd, waar
het op aankomt. En dat is myne onder
vinding in vele fabrieken, dat er altijd
hier of daar wel iets is, dat men niet
maar zoo volledig aan den nieuwsgieri-
bezoeker vertelt. Het zijn meestal
geen speciale uitvindingen, maar meer
handigheden, kleine bizonderheden die
evenwel voor de fabricage van groot
belang kunnen wezen en die elke fabri
kant voor zich hondt. Maar wie zal het
den industrieel kwalijk nemen, wanneer
hij niet alles zegt wat hij zeggen kon,
vooral niet aan zoo'n „gevaarlijken kran-
temaD," die ailes aan de groote klok
gaat hangen?
IJzer heeft een hitte van 1200 graden
in gesmolten toestand, staal van 12 a
1400 graden. Men weet, dat het verschil
in kwaliteit tusschen staal en ijzer al
leen ligt aan het verschil in koolstofge
halte en ook de kwaliteiten van het ijzer
worden bepaald door de hoeveelheid kool
stof, die er in zit.
Men gevoelt, dat slechts een kolossale
hitte in staat is het ijzer tot smelten te
Alleen met een gewoon vuur
Nederd. Herv. Kerk.
SSenEEaeforock.
Voorm. 10 ure, 1). Bax,
pred. te Haarlemmermeer.
Beverw||k.
Voorm. 10 ure, J. C. Boon.
Evang. Luthersche Kerk.
Voorm. 10 ure, K. A. Gonlag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Scpp.
BIoenmeBadaafl
Voorm. 10 ure, Heldring-, pred. te Groeulo.
Heemstede.
Voorm 10 ure, J. Kuylman.
Hilïegom-
Voorm. ure, M. Buchli Feat.
Houtrijk en Polanen.
Voorm. 10 ure, geen dienst.
Nam. 2 ure, Zondagschool.
's Avonds 5% ure, C. vau Koetsveld CEz.
Santpoort.
Voorm. 10 ure, geen dienst.
§paarndam.
Voorm. 10 ure, J. W. Hilbrander,
Godsdien stonderw. te Haarlem.
"WeBsen.
Voorm. 10 ure, F. van Gheel Gildemeeater,
pred. te 's-Hage.
Nam. 5 ure, dr. F. vau Gheel Gildemeester,
Bijbellezing. Pred. te 's-Hage.
Uitluiden.
Nam. 2 ure, Dr. F. v. Gheel Gildemeester,
Pred. te 's-Hage.
JKandvoort.
Nam. 2% ure, B. J, Swaan,
krijgt men dat niet gedaan, het moet
kunstmatig aangeblazen worden en daar
om heeft men in den oven een zooge-
naamden exhauster aangebracht, door
dezen directeur pas verbeterd, die de
lucht door een spleet in den vuurhaard
naar boven zuigt, zoodat het vuur ge
weldig wordt aangeblazen door den ge-
duchten tochtwind die er op staat. Voor
het smelten van koper kan men met
een veel lager temperatuur volstaan*
Toen ik de fabriek binnentrad, was
ik al van plan den directeur eene naar
mijne meening al heel lastige strikvraag
te doen. „Er staat op de fabriek ijzer
koper- en metaalgieterij. Rekent u dan
koper niet onder de metalen F"
Maar ik had er niet veel plezier van,
want het antwoord was eenvoudig
„Zuiver koper wordt bijna nooit ge
goten, het is altijd een mélange met
andere metalen. Het is dus wel een
metaal, maar toch eigenlijk geen zuiver
koper meer."
Laat ik deze korte beschrijving eindigen
met de mededeeling die anders gewoon
lijk vooraan komt, dat de fabriek in
1887 is opgericht en dat er circa 30
werklieden hun brood in verdienen. Na
tuurlijk heeft ook zij met enkele lastige
dingen te kampen ten eerste met haren
jeugdigen leeftijd, die veroorzaakt dat zij
nog niet zoo algemeen bekend is als men
wel zou willen j ten tweede met een
sloot, dio alleronaangenaamste geuren
kan veroorzaken en dat dan ook dikwerf
niet nalaat en ten derde met het verbod
om steenkolen te stoken, op grond van
de schade, die de damp daarvan zou
toebrengen aan de tuinen van een in de
buurt gevestigd bloemist.
Het eerste bezwaar zal de fabriek
mettertijd en onder de goede leiding die
zij thans geniet, zeer zoker te boven
komenhet tweede bezwaar ia, ik geef
er mijn neus op, niet overdreven, maar
van het derde bezwaar durf ik dat niet
zeggen.
