NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
DE WERKBAAS.
9e Jaargang.
Dinsdag 3 November 1891.
No. 2556
A BONNEMENTSPRIJS
ADYERTBNTIÊN:
STADSNIEUWS.
001 BIAISII.
BINNENLAND.
FEUILLETON^
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem per 8 maanden1,20,
Franco door het geheels Rijk, per 3 maanden 1,85,
Afzonderlijke nummers. 0,05.
Dit blad perBefajJïit dagelijks, behalve op Zon- on Feestdagen,
Hurean Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem, Telefoonnummer 123.
ren 1—5 regels 50 Cents; ieders regel eiser lOCeut».
Groei® letter» natar plsmtenuimt®.
Bij Abonnement ftansienlijk ratat.
Abwanementna es Advertentie* wordo» aangenomen door
onze .genten es door al!t§boekhandelsren ea coarctation.
msm
Directeuren-Uitgevers J. C. PEEREBOOJa en J, B. AVig.
Hoofdagenten voor hei Buitenland: Compagnie OfnéraU it Tnhlieki Mrangirt ff. SJVBS f Co,, JOH? JOSM8, Sacc-, P»r$i 31 Ui Itmbawf Houtmarkt.
Haarlem, 2 November 1891.
Bij kon. besluit is het bij kon. be
sluiten van 5 December 1851 (Stbl. No.
49) en van 30 Dec. 1866 (Stbl. No.
244) ingestelde eereteeken tot belooning
van eer vollen langdurigen werkelijken
dienst bij de schutterijen, toegekend
aan de heeren E. A. W. Pauw, kapi
tein, en W. F. Roosdorp, ia luit kwart.-
meester, beiden bij de dd. schutterij
alhier.
Door B. en W. is benoemd tot
stadsaanplakker A. Russ, alhier.
Het stedelijk museum van schilderijen
en oudheden op het Raadhuis alhier,
werd in de maand October jl. bezocht
door 271 personen tegen betaling en
door 360 personen zonder betaling.
Gisteren (Zondag) ondervond de heer
J. Spaan Sr. tal van blijken van be
langstelling bij zijn 50-jarig jubileum
als onderwijzer. De huofden van scholen
in deze gemeente, benevens onderwij
zers, die vroeger tot het personeel van
den jubelaris hadden behoord, boden
hem met een hartelijke toespraak van
den heer P. H. Donck, hoofd der Rijks
leerschool, een tweetal gravures in lijst
en een paar vazen aan, vergezeld van
een gecalligrafeerd album, waarin de
namen der gevers, en dat sierlijk be
werkt was door den heer M. A. van
den Berg. Die namen zijn de navolgende
P. H. F. Bakker, C. de Beer, P. H.
Douck, J. D. Franse, M. L. van Gemert,
P. D Gra^ff, M. Groot es (oud-hoofd-
onderw.), H. M. Hubregtse, J. Klein
(oud-hooldonderw.), mej. C. J. Klomp,
J. de Koek, P. H. van der Leij, H.
S. Loran, J. Meurs Rzn. (oud-hoofd-
onderw.) T. C. Niephaus (oud-hoofd-
onderw.) H. J. Overbeek, B. Seraé Jr.,
M. Sterk (nieuw hoofd D), J. G. Tuijtel
(leeraar), K. K. A. Valken, C. W. Val
ken (oud-hoofd, thans den Haag), R.
Vermeulen (oud-hoofdonderw.), C. de
Vries Nzn., L. van der Wilk.
Het opschrift in het album luidt:
Blijk van hulde en waardeering, onzen
I hooggeachten ambtgenoot en vriend
J. SPAAN SR.
aangeboden ter herinnering aan zijn
50-jarig jubilaeum als onderwijzer te
Haarlem.
De jubilaris ontving dien dag tal van
bezoeken en bewijzen van belangstelling.
Onder diegenen, die hem aan zijne
woning bezochtenwaren o. a. de
districts- en de arrondissements-school-
opzieners, de heeren Poutsma en Van
der Ven.
Naar men ons mededeelt, zal eerst
daags het duitsche operettengezelschap
directie Julius Laska, dat den vorigen
winter een piar malen te Haarlem op
trad, in den schouwburg in de Jansstraat
de operette „der Vogelhandler" op>
De tijding, dat door het gezelschap
der heeren Gebr. van Lier, in onzen
schouwburg „Oom Braesig" ten too-
neele zou worden gevoerd, had Vrijdag
avond tal van bewonderaars van den
gevierden duitschen schrijyer Frits Reu
ter derwaarts doen gaan, ofschoon wij
het beminde gezelschap gaarne een
grooter publiek hadden toegewenscht,
want het had dit waarlijk wel ver
diend. Wij zullen eene bespreking der
moeielijkheden, die eene goede vertol
king uit den oorspronkelijken platduit-
schen tekst biedt, ter zijde laten, even
min de vraag beantwoorden of de han
deling voor ons hollandsche tooneel
geschikt is, daar men zich blijkbaar goed
heeft geamuseerd, getuige de warme
toejuichingen en de terugroepingen, dat
den acteurs ten deel viel. Op eigenaar
dige wijze had men het platduitsch om
gezet in een soort van dialect, dat ons
nu eens aan Cremers novellen, dan weder
aan dat, hetwelk in het overmaassche
gesproken wordt, deed herinneren.
Konden wij ons niet in alle opzich
ten vereenigen met het type, dat de
heer Bigot ons van „Onkel Braesig" te
aanschouwen gaf, toch had deze acteur
veel goeds. Wel had hij de grime en
de bewegingen van den ouden „inspec
tor" goed nagebootst, maar in zijn spel
ontbrak het eenigszins goedmoedige, het
„gemtlthliche" dat de oorspronkelijke fi
guur ondanks zijn heftig en bemoeiziek
karakter toch onloochenbaar eigen is
en overdreef hij een enkele maal door
te veel in zijn (Bigot's) „fort" van pot
sierlijkheid te vervallen.
Beter geteekend was Karei Haver-
mann, waarvan de heer Lageman eene
zeer goede opvatting had, ofschoon zijn
spel in den aanvang niet van eenige
stijfheid was vrij te pleiten. Over 't al
gemeen geraakten de acteurs in de
laatste bedrijven meer op dreet en won
het geheel daardoor merkbaar. Dit was
o. a. het geval met Fritz Triddelfitz, die
een bepaald karakter moet bezitten, een
mengelmoes van groote beweeglijkheid en
„Schulze"-achtige manieren, welke hem
totaal ontbraken. De kleine tooneeltjes,
waarin dit wonderlijke personage moet
uitkomen, verliepen daardoor te traag
en alleen zijn goed uitgesproken ste
reotiep stopwoord „bon" redde dezen
acteur van een volkomen fiasco.
Een kostelijken Mozes leverde de heer
Bouwmeester, vooral trof ons zijn spel
in de scène, waarin hij de familie van
Rambow uit den geldclijken nood redt.
De heer Chrispijn vertolkte de rol
van Axel van Rambow goed, maar het
was jammer, dat hij voortdurend zoo'n
ontzettend strak gezicht zette en zich
daardoor te veel aan zijne omgeving
onttrok. Mevr. Kley had als Frida,
zijne vrouw, zeer goede oogenblikken.
Haar rol is niet groot, maar zij toonde
een zeer schoone, waardige opvatting
daarvan.
Over Pomuchelskopp kon men tevre
den zijn. De heer Resselink had een
eigenaardig type geleverd en deed het
duivelachtige in deze persoonlijkheid
goed uitkomen.
Mevr. Albregt Engelman gaf ons
een goede Brigitta te aanschouwen.
Mej. Cehen vervulde de rol van
Louise, dochter van Havermann, op
bevredigende wijze en een paar aardige
landmeisjes gaven de dames Albregt
en Hens Jr. te aanschouwen in Lina
en Mina, de dochters van het echtpaar
Ntlssler. De heer Koster maakte van
Joch en het bekende typische figuur.
Over het algemeen mag gezegd wor
den, dat het stuk, op eene kleine uit
zondering 11a, goed tot zijn recht kwam
en een woord van warme hulde het
verdienstelijke gezelschap niet mag wor
den onthouden.
Ds. C. van Koetsveld CEzn. predi
kant te Houtrak en Polanen, heeft een
beroep ontvangen naar Hees en Leene
te Leimuiden is beroepen ds. Hartge-
rink te Monnikendam.
Te Houtrak en Polanen is onder
leiding van den heer J. Wils eene dames-
zangvereeniging opgericht.
Te Aalsmeer zal dezen winter als
proef, onderwijs gegeven werden in de
plantkunde.
De kosten van dit onderwijs zullen
gedragen worden door de land- en tuin-
bouwvereenïging.
Zondag jl. is het 30 jaar geleden, dat
te Nieuw-Vennep de 2e Hervormde
Kerk plechtig werd ingewijd.
Als spreker trad toen voor die gele
genheid op de eerste predikant, ds. L.
Tin holt, te Hoofddorp.
Door bekende socialistische sprekers
uit de hoofdstad, is te Aalsmeer een
lokaal gehuurd, tot het houden van
bijeenkomsten.
Men meldt uit Beverwijk van 30 dezer
In de heden avond gehouden gemeente
raadszitting werd door burgemeester en
wethouders aangeboden de begrooting
voor 1892, die in ontvangst en uitgaven
sloot met f 37,592.11^.
Mede werd aangeboden eene nieuwe
verordening op den brandspuitdienst.
De locaaltreinen tusschen Haarlem en
Leiden, stoppen met ingang van 1
November, bij tijdig verzoek, ook aan
het „Manneupad".
Ter voorkoming van ongeregeldheden,
thans eiken Zaterdag- en Zondag
avond de politie te Halfweg met twee
man versterkt, zoolang de campagne
aan de suikerfabriek duurt.
Bij koninklijk besluit van
29 October n<>. 36 is bepaald, dat de
stembriefjes ter verkiezing van een lid
der Provinciale Staten in het hoofd
kiesdistrict Helder, op 3 November en,
in geval van herstemming, op 17 No
vember daaraanvolgende in te leveren,
zullen geopend worden op 5 en 19 No
vember daaraanvolgende.
0FFI6IEELE BEttïCHTEN.
Bij kon. besl. van 22 Oct. is aaD mr.
F. S. K. J. graaf van Randwijk, cere
moniemeester van H. M. de Koningin,
vergunning verleend tot het aannemen
der onderscheidingsteekenen van ridder
2de klasse met de Ster der Orde van
den Rooden Adelaar, hem door Z. M.
den Keizer van Duitschland, Koning
van Pruisen geschonken.
De minister van Oorlog,
vergezeld van zijn adjudaDt, begaf zich
Zaterdag naar de stelling van Amster
dam en bezocht ook het fort aan het
Pampus.
Het was Vrijdag 25 jaar ge-
leden, dat mr. L. Haffmans zitting nam
als lid der Tweede Kamer van de
Staten-Generaal.
Tot ambtenaar van den
burgelijken stand is door den gemeen
teraad van Amsterdam met algemeene
stemmen benoemd mr. S. A. Vening
Meinesz, die ook benoemd werd tot
gecommitteerde van de zes noordhol-
landsche steden.
De Exploitatie-maatschappij
heeft den geldigheidsduur harer retour
biljetten over Viissingen—Londen thans
wederom bepaald op 2 maanden.
De ie luitenant der infan
terie van het Indische leger J. H. Cor-
nelissen is te Atjeh gesneuveld.
De overledene was slechts 25 jaar
oud. Op 20 jarigen leeftijd officier, was
hij eerst onlangs tot zijn nieuwen rang
bevorderd.
Woensdag 21 October 11.
hield de vereeniging van wiskundige
adviseurs bij Nederlandsche Maatschap
pijen van levensverzekering hare ver
gadering te Utrecht in het gebouw
van de Levensverzekering-maatschappij
Utrecht.
Na afdoening van enkele huishoude
lijke zaken kwam in behandeling „d
méthode continue in verband met re
serve- en premie berekening," naar aan
leiding van de studie van dr. G. J. D.
Mounier, die volgeDs opdracht van de
Vereeniging geplaatst was in de Oester-
reichische Vers.-Zeitung.
Dit onderwerp leidde tot belangrijke
besprekingen, waarbij tevens in het licht
werd gesteld, dat het onjuist is, dat de
wet van Gompertz uitgaat van de hy
pothese, dat de sterftekansen gedurende
een jaar eene meetkunstige reeks vormen.
Daarna kwam in behandeling „de
risico-reserves," naar aanleiding van een
artikel van dr. G. J. D. Mounier inde
Verzekeringsbode, waarin wordt aange
toond, dat tegen de theorie van prof.
Witstein betrekkelijk deze kwestie zeer
gegronde bezwaren bestaan.
Enkele moeilijkheden, die zich bij de
bespreking voordeden, werden voor latere
behandeling overgelaten.
Maar toch werd aangetoond, dat het
mathematisch risico niet geschikt is om
op billijke wijze rekening er mede te
houden bij de samenstelling van tarieven.
Vzb.)
Uit Utrecht wordt gemeld:
Reeds sedert eenigen tijd is er sprake
van eene verplaatsing van den zetel
der Maatschappij tot exploitatie van
staatsspoorwegen naar Amsterdam. Uit
goede bron kan worden medegedeeld,
dat tot voor korten tijd met het ge
meentebestuur van Utrecht werd onder
handeld over den aankoop van het bui
tengoed „Puntenburg" dat, in de na
bijheid gelegen van de tegenwoordige
bureaux der Maatschappij, het meest
geschikte terrein is om voor uitbreiding
van het centraal administratiegebouw te
dienen.
10
HOOFDSTUK VI.
Zonder iets te zeggen, greep Jacob de hand van Jean Bap-
tiste en drukte die in de zijne.
„Den volgenden herfst," hernam de werkbaas, „trad ik bij
mijnheer Dalvimare in dienst, en reeds vergat ik mijne vrienden
uit Chdlons, toen een nieuw voorval mij toegang tot hun huis,
dat zij in Parijs bewoonden, verschafte. Eiken dag werden daar
groote partijen gegeven, want de prinses houdt van leven en
vroolijkheid. Zij bracht haar dochter reeds in de wereld en
pronkte met haar. Het arme kind! Wat heb ik haar dikwijls
bleek en uitgeput gezien van al de feesten, die zij meegemaakt
had. Hoe dikwijls heb ik den prins niet hooren mompelenHet
is te veel; zij moet meer rust en slaap hebben. Op deze wijze zal
men haar nog dooden."
„Zoo," zeide Jacob verwonderd, „hij houdt dus veel van
haar
„Zeker,* antwoordde Jean Baptiste, „wie zou haar niet lief
hebben? Zelfs ik, een vreemdeling, begon mij ernstig ongerust
over haar gezondheid te maken, toen den volgenden winter plot
seling eene zonderlinge verandering bij de prinses plaatsgreep.
Zij kwam op een leeftijd, waarop men alles vermijdt, wat dien
zou kunnen bewijzen. Zij wilde zeer jong schijnen en met haar
dochter naast zich, was haar dit onmogelijk. Valentine was geen
kind meer, maar een jong meisje in al de bekoolijkheid van
haar ontluikende schoonheid. Haar moeder werd jaloersch op
de blikken van bewondering, die het meisje tot zich trok."
„Eene moeder," mompelde Jacob.
„Zij verwijderde haar dochter," vervolgde Jean Baptiste, „en
hield haar op den achtergrond. Valentine geeft weinig om par
tijen, maar meende, dat hare moeder niet meer van haar hield.
De liefde van hare moeder was haar geluk, haar leven. Zij werd
treurig en terneer geslagen. Eens verraste ik haar, terwijl zij in
diepe verslagenheid zat te schreien. Ik waagde het naar de reden
van haar verdriet te vragen. Zij stelde vertrouwen in mij. Eene
diepe droefgeestigheid had, naar zij mij vertelde, zich van haar
meester gemaakt. Zij voelde, dat zij zoo niet langer kon leven
en wilde sterven."
„Wilde zij sterven riep Jacob uit, terwijl hij van schrik
beefde.
„Ik slaagde er gelukkig in haar te doen begrijpen, dat, wan
neer men j«ng, rijk en eene christin is, men verplichtingen
jegens armen heeft en men moet weldoen. Ik vertelde haar de
geschiedenis van Mariol. Zijne vrouw zal u het overige verteld
hebben. Toen het jonge meisje dezen morgen de vrouw van den
werkman verliet, was zij getroost en de hoop had weer in haar
hart postgevat. Zij voelt zich nuttig, omdat zij goed kan doen»
Dit is het geneesmiddel voor haar liefhebbende, edelmoedige
ziel. Men moest haar haar plicht aanwijzen, en nu zal zij niet
meer in gebreke blijven, hem goed te vervullen. Gij wildetalles
weten, Jacob, nu weet gij alles."
Opnieuw drukte de oude kluizenaar de hand van Jean
Baptiste.
Toen zeide hij nogmaals met eene uitdrukking van vrees in
zijne stem
„Maar als gij haar nu toch eens bemindet
„Als ik," antwoordde de werkbaas openhartig, „het ongeluk
had haar te beminnen, dan zou ik met mijne moeder en broer
van hier vertrekken en zoo ver gaan, dat wij elkander nooit
zouden weerzien."
„Jean Baptiste," zeide Jacob ten slotte, „ik vraag u duizend
maal vergeving voor de achterdocht, die ik tegen u voelde. Gij
zijt een eerlijk man."
En hij verwijderde zich, terwijl hij Jean Baptiste in diepe ge
dachten achterliet.
Deze vroeg zich af, wat toch de reden kon zijn van de angst
en nieuwsgierigheid, die hij voor de weldoende fee aan den dag
legde, wat was toch het geheim van Jacob
HOOFDSTUK VII.
De weduwe Humbert.
Tegen den middag had mijnheer Dalvimare op zijn beurt de
vrouw van Mariol ondervraagd; 's avonds in de heuvels sprak
hij geruimen tijd met zijn vriend Robinson.
De edelmoedigheid en eerlijkheid van Jean Baptiste, was beid
