If.
GEOPEND
Kndutnat
I liisMM eii
i
i
Winterjassen,
Demi-Saisons, f
i ULSTERS. S
PANTALONS.
Mantels.
3. WErns®,
Zie de Etalage.
Regenmantels
Groote Houtstraat 143,
URINALEN.
Vertatatten.
Echte Russische Overschoenen.
Vloermatten.
Tafelkleeden.
IAESMIIII.
ocht-
Injectiespuiten, eDZ
Groenmarkt, Haarlem.
Prima kwaliteit SPECULAAS a 50 Cent per 5 ons.
BANKETGEBAK a 80 Cent per 5 ons.
bi IMHEMSBI3 Mmummmim
Nieuwe Nioord-iJisibandscIi
tegenover de Baelstraat.
km
SABRUiSKY Co,, Amsterdam,
HAARLEM:
Barleljorlsstraai 21.
De Rijks- en Gemeentebelastingen
in Nederland,
ENORME VOORRAAD
Kwatta's Manoeuvre Chocolade.
ilAAiU.EülflllH HALLETJES.
Alle soorten band,
K.IETDBSÏ.SPBBLGOBD.
De Directie heeft de eer te berichtendat in de Magazijnen
Kruisstraat en Zijlstraat en overigens na bestelling bij alle Depot
houders, van af heden, verkrijgbaar zal zijn:
In den loop dezer week werd de
collectie Regen- en Winterman
tels met vele nieuwe soorten aan
gevuld.
Door een bizondere inkoop ben
ik in de gelegenheid, eene extra
lage aanbieding te doen in volsla
gen groote
(model Korte Pellerien),
van de laatst uitgekomen stof.
(Vroegere prijs ƒ7,50) thans voor
TEDING VAN B1ERKH0ÜT A DE CLERCQ,
Kleine Houtstraat No. 11.
"elast zich met aan- en verkoop van effecten, incasseert, disconteert
en verstrekt binnen- en buitenlandsche wisselskoopt en verkoopt
coupons, lossingen en vreemd geld, verleent voorschot in rekening-
courant, sluit prolongatie, verschaft reiscredietbrieven, neemt waarden
in bewaring en gelden a deposito op langen en korten termijn.
zoolang de voorraad strekt.
11
1
Groote Houtstraat 85"87.
N.B. Atdeeling MantelsEerste
Etage.
HET
VAN
Vraag hij uwen leverancier
DE UTRECHTSCHE MOSTERD,
h 10 Cts. de flacon.
DE DUSSELDORFER MOSTERD
a 127a Ct. de flacon.
DE KRUIDEN MOSTERD,
k 15 Cts. de flacon,
van de Stoom-Mosterdfabriek
en u zal wat heerlijks proeven.
Truffel Leverworst.
Brunswijker Leverworst.
Berliner Leverworst.
Saksische Leverworst.
Gewone Leverworst.
Italiaansche Vleesehkaas.
Dagelijks versch
Cervelaat Worst.
T&iami Worst.
Boterhammenworst, enz
van
SS. NOAOH.
Alleen verkrijgbaar
Door MARTINUS MJHOFF, te
Gravenhage, is uitgegeven:
door
Mr. J. P. SPRENGES van EYK.
Een Boekdeel gr. 80. Prijs f2,70.
-
Speciaal bereid. Een krachtig voedsel.
Verwekt g- e e 1» dorst.
10 Cent per Reep, ƒ2,20 per Doos van 24 Reep,/2,—per 25 Doos.
FABRIEK TE BREDA.
Ben ZaterdagsYonipraatje,
CX.V1H.
Als men spreekt van haademscbo in
dustrieën, daD denkt men -allereerst en
allermeest aan bloemkweekeryen en kleer-
bleekerijeD, want die aljn in onze goede
stad het overvloedigst. De enquête com
missie heeft dan oök terecht ingezien,
dat zij voor die v&kken inlichtingen
moest vergaren en van de 'Weekersen,
izoowel v.an Haarlem «Ie van iOverveen,
:zyn een sestal personen voor -den haag-
•schen vierschaar geweest..
Voor sommige meDS&ben is het een
heel ding, om daar voor <die Staatscom
missie te verschijnen, ea antwoord te
geven op ai de vragen, die de voorzitter
hun zal doen. Ed dat is ook zoo"je won
der niet, want mr. Kerdijk vraagt naar
alle mogelyke dingen en het is uit de
verhoeren duidelijk, dat bij zich., vóór
<de menechen komen, uitvoerig op de
hoogte heeft gesteld van den toestand
van 'het bedrijf dat zij uitoefenen.
Maar niet allen
zijn ze
Op "de vraag van den voorzitter aan
eigenares van een bieekerij, met hoeveel
menschen zij werkte, gaf zij ten ant
woord: «Met vijf vroaweD, een knecht,
een zoon van mij en ik, zei do gek."
Volgens de nieuwe wet wordt er in
de bleekerijeo door de vrouwen niet later
dan tot 's avonds zeven uur gewerkt,
maar 't is eigenaardig om 4e zien, wan
neer men dien maatregel heeft toegepast.
«Wij werkten vroeger van 's morgens
kwart voor zessen tot 's avonds acht uur.
Verleden Dinsdag heb ik tegen de juf
frouw gezegd, dat ik voor de commissie
meest komen en dien avond is het sta
ken van het werk om 7 uar ingevoerd
Op eene andere bleekery was de rege
ling nog maa" vier weken id zwang.
Het grootste gedeelte van het perso
neel op de bleekerijen bestaat uit vrouwen,
Wat die verdieneD, is nogal verschil
lend. Hier hebben zy twee a drie gulden
met de kost, elders f 1.per dag zonder
de kost. Er is een getrouwde vrouw
voor de Commissie geweest, die per dag
behalve de kost f 1.per dag verdient,
meestal zelfs 1.25. Haar man is werk
man op de Hollandsche Spoor en ver
dient f-8.per week. hebben eén
kind, dat door de moeder van de vrouw
verzorgd wordt, die oofc het eten voor
den man klaarmaakt. Zeker een werk
zaam menschenpaar
Aan 'iedereen die er wat van weten
koD, werd door den voorzitter gevraagd
naar het gedrag van de hieekersmeisjes.
En uit oigen beweging voegde de voor
zitter er bij, dat men gowoonlyk met
minachting neerzag op ai y,-wat bleekers-
meid" boette. «Och mcDeer,," zei er een,
«er zyn goeden en kwaden.'" En dat zal
ook wel zoo wezen.
£o het iheele verslag wos?dt er tegen
het verplichte uitscheiden wan jongens
cd vrouwen te 7 uur nogal wat geprut
teld, maar -in de bleekeryen klaagt men
niet erg. W^fel zeide een enkele,, dat hy
de arbeidsters liever aan het werk hield,
maar anderen verklaarden van de bepa
ling volstrekt geen last te hebben. Zon
der vermindering van loon, of vergroo
ting van personeel werd er evenveel ge
daan als toen men nog later mocht ar
beiden alleen wordt er du wat barder
gewerkt. Smartelijk luidt de verzuchting
van de eigenares van een der bleekeryen
«Wanneer de meisjes om 6 uur moeten
beginnen te werken, moet ik aanhouden
bij haar aankloppen om ze wakker te
krijgen en dat maakt mij voor den hee-
len dag al kwaad.
Maar nanwelyks heeft 's avonds de
klok 7 uur geslagen, of de oudste meid
roept al «meisjes, uitscheiden
Ja, zoo gaat hjet, niet enkel op boeke
rijen. Maar 't is ook een lange werkdag
en het is een werk, dat naar rust doet
verlangen. Ieder die werklieden heeft,
zal wel opgemerkt hebbeD, dat ze zoodra
de klok slaat, het werk neergooien en
de werkplaats verlaten. Maar is dat een
zoo groot wouder, wanneer de schatttyd
een uur of anderhalf uur is en de werklieden
minuten ver naar huis moeten loopeu
Maar men kan alles overdrijven. Zoo her
inner ik my een historie van drie werklui,
die een zwaren last opbysehen naar de bo
venste verdieping van een pakhuis (men
bad toen nog geen liften), waar een
vierde man klaar stond om den last to
ontvangen. De last is een meter van
zijne bestemming verwyderd, daar slaat
het twaalf uur. Tyd van uitscheiden 1 Met
nog drie minuten hijschens ware de last
boven geweest, maar dat ging toch niet 1
Voorzichtig laat het drietal de zware
•vracht, waarover ze een halfuur hadden
igehesehen, weer naar beneden zakken
en gact naar huis om te schaften.
Over die veelbesproken moraliteit van
•de bleekersmeiajes werd .aan de com
missie <sog eeDe eigenaardige mededeeling
gedaan. Het was een arbeidster die het
vertelde. .,/Voor sommigen," zei ze, «is de
korter wejktyd niet goed, wan£ die gaan
de straat op. Andeiren, die het vroeger
niet de a-oeite waard rekendeE om Da
afloop van het werk nog aan het naaien
en stoppen ie gaan, fc£ijven nu daarvoor
thuis.'"
Dit is een van de weinige loftuitingen,
gehouden op de bepaling van uitscheiden
te 7 uar.
Laat ik thans nog een paar grepen
doen uit het enquête verslag. Een werk
man die verhoord werd, vertelde dat er
zooveel werd gepraat over het doel van
de enquête.
«Wat vertelt men dan alzoo vroeg
de voorzitter.
«De een zegt, dat het een sociale rom
mel is; een ander, dat het komt van de
arbeidsweten een derde, dat het is om
de verzekering tegen ongelukken aan
machines enz.tegen item zooveel."
Een ander, een schildersknecht, zei dat
hy gaarne loonsverhooging zon hebben,
maar het niet aan den patroon, hoewel
die zeer goed voor hem was, durfde
vragen. «De patroon zou zeggen de
concurrentie is zoo groot, wij moeten
het nit de hel halen, door die kleine
baasjes kan ik geen nieuw werk krygen."
Over die concurrentie had het ook een
metselaarsknecht. «Onze patroon," zoo
zei hij, «neemt geen deel aan openbare
aanbestedingen, omdat de concurrentie te
groot is. Bazen die solide werk willen
leveren, kunnen tegenwoordig geen werk
meer krygen. De kleine baasjes, waar
tegen myn patroon nu moet concureeren,
waren vroeger zyn knechts. In den tijd
toen de bouwwoede heerschte, werd ieder
een baas en daarvan bestaan er nu
nog."
Dezelfde zei, over aangenomen werk
sprekende: «het was veel beter als het
niet bestond. Bij aangenomen werk komt
men vroeger, blyft later, en spant zich
bovenmate in."
Hoe komt eeD mensch aan likdoorns?
Het antwoord leest men in het enquête
verslag. Nadat een winkelier in schoen
werk heeft beaamd, dat er zijn vak geen
goede werklieden meer worden gevormd,
izegt hij «Als er bij ons het een of
ander voor een gebrekkig been of ge
brekkigen voet gemaakt moet worden,
gaat men naar Amsterdam. Daar is nog
een enkele schoenmaker, die dit kan. Er
is in de voeten zulk een groot verschil
de eene mensch draagt links, de andere
rechte, geen twee voeten zijn eender.
Maar alles moet passen, er wordt een
stlikje ingelegd, de schoenen wat uitge
rekt enz. Vandaar, dat men eksteroogen
en andere ODgemakkeD krijgt."
Dat weten we dus nu. Jammer maar.
dat deze verhoorde er niet bij heeft ge
zegd hoe men de eksteroogen weer kwyt
raakt
Een terugblik op den ouden tijd
Mededeeling van een huisschilder, kamer
behanger enz. «Wanneer men vroeger
600 a 700 gulden kreeg voor een huis
schilderen en behangen, dan was dat
weinig, terwyl de loonen veel geringer
waren dan nu en tegenwoordig wordt
600 M2 binnenwerk en een hoeveelheid
buitenwerk, waar men 100.aan
kwijt is, aangenomen voor nog geen
ƒ300.Daar moet men dan houtvoor
schilderen en kamers in 2 kleuren. Een
deur van 21 M2 in eikenhout schilderen,
brengt op die manier 65 cents op.
Kent gy vele oude sigarenmakers
vroeg de voorzitter aan een beoefenaar
van dat vak.
«Neen, want zy worden gewoonlyk
niet oud
«Gelooft gy, dat sigarenmakers vroeger
sterven daa werklieden in andere vak
ken
«Ik zou het wel zeggen, omdat zij op
binnenplaatsen werken, in den stank
zitten (door de dampen uit de droogka-
mer) en in gejaagdheid verkeeren (d^or
dat zy op stuk werken).
Past op voor eikenhouten meubelen!
Een meubelfabrikant heeft het gezegd
«Alles gaat voor eikenhout door. Inplaats
van wagenschot wordt kloshout gebruikt,
dat harder is en onplezierig om te ver
werken
«De kwaliteit van vóór 10, 20 jaar
is echter moeilijk meer te krygen
Het wordt niet meer aangevoerd."
«Maar," ztgt de voorzitter, «deeiken-
bosschen zollen toch niet uitgeput zyn,
dunkt mij."
«Neen, maar het beste hout wordt het
eerst gekapt. Wy hebben ook concurren
tie met andere landen, waar men wat
meer geld voor de stammen over heeft."
Heeft men er wel eens over gedacht,
wie van de ouders (in den arbeidenden
stand) meer opheeft met het onderwijs,
de vader of de moeder
Een hoofd van eene particuliere school
in Haarlem geeft wat dit betreft, de
voorkeur aan de vaders.
Maar daar komt heel spoedig achter:
«Opgevallen is het my wel eens, hoe
vaders als boomen weinig macht over
de kinderen hebben."
Hier krijgen dus eerst de moeders het
tegendeel van een compliment, daarna
ondergaan de vaders hetzelfde lot en
teD slotte zegt dezelfde hoofdonderwijzer,
wanneer de voorzitter vraagt hoe de
vergelyking uitvalt tusschen de jongens
te Rotterdam en die te Haarlem«Ik
moet zeggen, dat de rotterdamsche jon
gens, al zyn ze braaf ondeugend, veel
flinker werken en veel meer energie
betoonen."
Spreker verklaarde dat aldus «Rot
terdam is meer een stad voor ny verheid
dat zal wel invloed uitoefenen, niet
alleen op de ouders, maar ook op de
kinderen.
Ten slotte iets over de huizen van
koop- en wederiokoop in Haarlem? Een
verhoorde die het weten kan, vertelde
daarvan «Eén weet ik zeker dat er is,
daar gebeuren leclyke dingen. In de
stadsbank van leening neemt men geen
panden van minder dan ƒ1 aan, terwyl
die man byv. een boezelaar in beleening
neemt voor ƒ0,15 en daarvoor ƒ0,25 of
0,50 moet hebben. Kan hy een horloge
in pand nemen om binnen veertien dagen
teruy te halen en komt de eigenaar niet
in dien tyd, dan verkoopt hy het."
FIDELIO.
