GRETCHEN.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
iOe Jaargang.
Woensdag 3 Mei 1893.
No. 3016.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIËN:
De Eerste Meidag.
FEUILLETON
HAARLEMS DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Geïllustreerd Zondagsblad, per 3 maanden 0,30.
franco per post 0,37^.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 132.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cents per regel.
Abonnementen en Advertentièn worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiers.
Directeur-Uitgever J. C. PEEEEBOOM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONESSttcc.Parijs 316is Faubourg Montmartre.
STADSNIEUWS.
Haarls&j, 2 Msi 1893.
Het anntal kiezers voor de Provinciale
Staten in het hoofdkiesdistrict „Haar
lem" bedraagt dit jaar 3877. *^3
f
Binnen het arrondissement Haarlem
zijn bij kon. besluit benoemd tot nota
ris de heereaP. Bruin Pz. ea P. F.
de Bordes alhier, eu B. E, C Seignette
te den Helder, allen candidaat-notaris.
Ter terechtzitting der Arrondissements
rechtbank alhier dd. 2 Mei 1898, is de
heer L. Gorter D*. te Wormerveer, be-
eedigd als m&kelaar in roerende goe
deren.
Voor het examen ter verkrijging van
de acte lager onderwijs zija Maandag
Amsterdam geslaagd de dames C.
A. Trappen, W. C. Llgtenberg en A.
L. J. Aadré de la Porte, allen alhier
eu mej. J. D&lmeijer te Veisen,
De Hieuwe Straat aan den
Kleinen Houtweg.
„What is a name?* roept men wel
eens minachtend dit, maar ten opzichte
?az» dc nieuwe straat aan den Kleinen
Houtweg schijnt men er anders ove? te
denken. Althans, de meeaingen over
den naam aan die straat te geven, loo-
pen nogal uiteen. De b«woners verzoch
ten om den naam IOelagestraat, B. en
W. doen Frederikstraat aan de hand,
de heer Krelage zelf oppert in een re
quest aan den Raad de wenccheljjkheid
om den naam Bloemhofstraat er aan te
geven en de vereeniging tot verfraaiïag
wil er een schrijversnaam aan verleemen,
waarschijnlijk Cremeist/aat of B«ets-
stra«t,j wat in den volksmond allicht
gauw tot Beeststraat of B-straat verbas
terd zou zijn.
Vier namen voor een straat van vijf
huizen! 't is haast een naam per huis
en de overgroote belangstelling zal voor
de bewoners zeker heel vereerend we
zen. Evenwel zien dezes, die dan toch
wel de allereerste belanghebbenden zijn,
niet in waarom de straat niet Krelage-
straat heeten mag. Frederikstraat is, ge-
lyk de heer Krelage terecht doet op
merken, niet gepast, omdat de straat
veel te ver van het Frederikspark ai
ligtBloemhofstraat is een beele mond
vol en alleen bij oude Haarlemmers
bekend en wat de schrijversnamen be
treft, daarvoor zullen o. i. buiten de
V. tot V. weinig measchen zich warm
maken.
Maar, zeggen B. en W., we kunnen
niet afwijken van ons eenmaal aange
nomen principe, om geen straat naar
een nog levend persoon te noemen. Dat
is een motief. Alleen komt de gedachte
bij ons op, dat de Voortingslraat toch
ook wel naar een levend persoon is
genoemd.
Evenwel, blijkbaar hebbe» B. ea W.
meer op met de dooden, dan met de
levenden, misschien wel omdat die geen
lastige requestea indienen. Maar het
principe k&a onaangetast blijven, wan
neer de Raad verklaart de straat te
noemen naar den stichter van de firma
E. H. Krelage te Zoon, den heer Ernst
Heinrich Krelage, den vader van het
tegenwoordigen hoofd der firma. De heer
Ernst Heinrich Krelage toch is sinds lang
overleden.
Op deze wijze zou men de straat een
passenden en praktischen naam gaven,
het principe van B. en W. onaangeroerd
laten en een hulde brengen aan een
naam, die iedereen op de lippen komt
wanneer hij spreekt over 'èen vak, dat
aan Haarlem europeesche vermaardheid
heeft verschaft.
De vereenigiag tot verfraaiïag van
Haarlem en omliggende gemeenten en
tot bevordering van het Vreemdelingen
verkeer, heeft een verguld zilveren me
daille beschikbaar gesteld voor den in
dezen zomer door dea Boad van oud
onderofficieren alhier te houden schiet
wedstrijd.
Met 1 Mei is hier ter stede opgericht
de gymnastiekvereniging „Olympia".
Directeur is de heer J. A. van der
Boom alhier. De vereniging telt aan
vankelijk ongeveer 20 werkende leden.
De hoofdpunten, door den heer H.
J. Geyl CJ*. in de vergadering van
Zaterdagavond over de gaskwestie aan
gevoerd, waren de volgende
Het is te betreuren, dat het geheels
rapport van de deskundigen niet is ge
komen ter kennisie vaa het publiek;
Er dient op gelet, dat in de Raads
commissie ee&e minderheid is, die zon
der verder ruggespraak oprichting van
eene gemeentelijke gasfabriek verlangt.
Van de verlaging van den gasprijs
zullen de verbruikers slechts j! jaar
profiteers*. Voor de stichting eeuer
gemeentelijke gasfabriek zal het kapitaal
van de Nederl. geldmarkt worden be
trokken, terwijl nu de winsten der gas
fabriek grooteudeels terecht komen in
de zakken van buitenlandache aandeel
houders, die tot de welvaart van oas
land in geeae betrekking staan.
Acht men de risico eener gemeente
lijke fabriek te groot met het oog op
mogelijke stygiag der kolenprijzen,
welnu, met deze stijgen ook de prijzen
van de bijproducten.
Op deze gronden zou de heer G.
verlenging vaa concessie niet wenschs-
lijk achten. Mocht de Raad niettemin
daartoe besluiten, dau wijst de heer G.
op de volgende punten
dat wiet gesproken wordt van eene
reductie op den prijs van het gas, ge
leverd voor verwarming en drijfkracht
behoort de meterhuur te vervallen
ea de gasfabriek de kosten van de werk
tuigen, waarmee zij nagaat hoeveel hare
afnemers moeten betalen, zelf te dragen.
Voorts zou de heer G. andere bepa
lingen willea zien getroffen omtrent de
coatröle en den gasprijs van 6 cents
niet na 18 maande», maar direct na
onderteekening van het contract, willen
zien ingaan.
Maandagavond gaven eenige leden
der R. K. Rederijkerskamer „Alberdingh
Thijm" alhier, ia de groote zaal der
sociëteit „de Kroon* voor de leden van
den R. K. Volksbond eenige nummers
ten beste. Eenige zangnummers ea &a
de pauze een komische voordracht, die
bij de talrijke aanwezigen zeer in den
smaak vielen, namen den avond in
beslag, welke naar wensch slaagde.
Van den heer J. van der Wiel, eige
naar van het magazijn van sigaren en
cigaretten in de Auegang No. 2, ont
vangen wij opnieuw het praktisch in
gerichte boekje met dienstregelingen,
dat hij gewoon is aan zijne clientèle
te zenden.
Het volgende adres is naar oaze
Gemeenteraad verzonden:
Aan
den Raad der Gemeente Haarlem
Geeft met versehnldlgden eerbied te
kennen, da af deeling Haarlem der Ned.
Vereenigiag tegen de Prostitutie, goed
gekeurd bij kon. besluit 27 Nov. 1887
(so. 21);
dat zij met bevreemding heeft gezien,hoe
ia de concept-verordening van 17 Manrt
1893 den Raad wordt aanbevolen het
invoeren van gezondheids-passen, met
dien verstande dat elke prostituée straf
baar gesteld wordt, die niet kaa aan-
Itoonen, dat zij enz. (dezen volzin laten
j wij weg. Red.)
j dat het adressante voorkomt dat de
j invoering van dit stelsel niets anders
izou zij* dan ontduiking van het kon.
besluit vu 21 Jan. 1893 (Stbl. no. 22),
1 krachtens hetwelk door den heer Com
missaris der Koningin by schry ven van
24 Mei 1892 aan uw College werd me
degedeeld, dat de Hooge Regeering
wijziging of intrekking verlangde der art.
15, 16 en 25 van de bestaande veror
dening op de openbare huizeu van on
tucht en publieke vrouweD, dewijl toch
niets anders dan gedwongen keuring,
zij het langs een gaasch anderen weg
dan onder de vorige verordening, het
wezen van dit stelsel is:
dat ook de keuring in lijnrechten strijd
zou zijn met den geest der Grondwet,
aangezien de indivudueele vryheid ook
daardoor zou worde* aangetast;
dat adressaate daarom den Raad
eerbiedig verzoekt terug te komen op
zijn besluit van 2 Maart 1S92, volgens
hetwelk de bestaande verordening zou
gewijzigd worde* met behoud der
verplichte keuring en te be
sluiten alle keuring af te schaffen,
hetgeen oatwyfelb&ar geheel zou strook en
met den geest van het koaiakl. besluit
voornoemd.
Adressante meent, dat i» den „Open
baren Brief" van den heerJK. Tae.kema
aan de ledes van uw College, van wel
ken brief ook haar inzage is gegeven,
de redenen nader en duidelijk worden
aangegeven, die moeten voeren tot in
williging van haar verzoek.
Hetwelk doeade,
Het Bestuur der afdeeling voornoemd,
(w. gr) JAC. POST,
Secretaris.
Maandagavond had hier ter stede de
gebruikelijke viering vaa des eersten
Meidag plaats, waarbij als sprekers zou
den optreden de heeren A. H. Gerhard
van Amsterdam ea D. Boer vaa 'a Gra-
venhage.
De zaal wan stampvol.
Het publiek zong eeBige der bekende
liederen.
In afwachting van de beide sprekers
droeg een der aanwezigen een tweetal
gedichten voor, „de Triomf der vrije
gedachte4* en „de Stem van het kerk
hof*.
Hierna gaf het mannenkoor eea paar
liederen ten beste en trad de heer A. H.
Gerhard op, tot bespreking van den
achturigen arbeidsdag, nadat de heer
J. G. ten Bokkel met eea kort woord
de bijeenkomst had geopend en ver
klaard, dat ditmaal de entree wat hoo-
ger was gesteld dan gewoonlijk (10 cents)
ooi wat er overbleef, te storten tot on
dersteuning van de familiebetrekkingen
der gevangen mannen uit Appelscha.
De heer Gerhard begon met te zeggen,
dat in den loop der geschiedenis be
langrijke gebeurtenissen zijn voorgeval
len, welker belang eve»wel door diege
nen, die den maatregel namen, niet zoo
diep werd gevoeld als door ons. Zoo
de nacht van den 4den Aug. 1789,200
het parijsche Congres van 1889, waarbij
besloten weid tot nei instellen van den
internationalen betoogingsdag, den eer
sten Mei.
De beteekenis van die instelling van
den Meidag wenschte spreker nader te
verklaren.
Reeds 1 Mei 1890 namen over de
geheele aarde meer dan een millioen
arbeiders aan de betoogiag deel. Daar
spraken ze het uitwij behooren niet
tot eea natie, we zijn interaationaal-ver-
eenigde stryders voor vrijheid, rechten
menschelijkheid. Wy beseffen nog kwa
lijk de beteekenis van dit Meifeest,
maar zij die sa ons komen, zullen het
beter begrijpen. Geluk en vrijheid voor
allen, dat is de beteekenis van het
Meifeest.
Spreker verzoekt zijne hoorders,zich
hem eens voor te stellen als eea pro
fessor in de geschiedenis in het jaar
2000. Deze man zal komen tot de vol
gende beschouwing
Eeuwen achtereen fs er ellende ge
weest en onderdrukking. Eeuwen aaneen
is tot dc slave® gezegdgy behoort vrij
te zijn ea, tot de vrijengij maakt
misbruik van uwe macht. Niet de ar
beiders waren het, die het eerst voelden
hoe ellendig en verdrukt zij waren, dat
kon hun nitgeput gemoed niet doen,
maar zij, die in betere omstandighe
den geplaatstmet een warm hart
gevoelden er is gebrek, er is afmatting
en ik ben niet vermoeid, ik heb geen
gebrek. Duizenden vau zulke measchen
moeten gevoeld hebben, dat zij htm
geluk niet verdienden, zoolang ralllioenen
om hen heen gebrek leden eu in ellende
verkeerden. Na veel studfe gevoelden
zy, dat het kwaad schuilde ia de ver
keerde maatschappelijke verhoudingen.
Toch hielp al hun spraken en schrij
ven, hun agiteeren en prepageeren niets.
Op elke bladzijde der geschiedenis kan
men lezen de droevige lesNooit is
er eea recht gegeven, omdat het recht
was. Het kwam alleen tot etand, als de
groote massa het afdwong.
Afschaffing van privaatbezit is het
eenige middelmaar in de 19de
eeuw (spreker stelt nog den professor
uit het jaar 2000 voor) ging dat denk
beelden over de hoofden heen.
Spreker vergelijkt de zoogenaamde
„vrije concurrentie" met een wedstryd
tusschen een gebonden slaaf ea een ge-
harnasten ridder, ea geeft eene charge
op de vrijheid in Nederland.
Een liberaal fabrikant tot zijn knecht
Jan „Wat ben je
„Liberaal, baas."
„Zoo, liberaal Nou ik ook. Je kunt
zeggen en doen wat je wilt, hoor. Dat
zegt de Grondwet."
„En wat ben jij, Piet?"
„Radicaal, baas."
„Zoo radicaal Nou, je je bent
Naar het duitsch
van]
LOUISE WESTKIRCH.
i)
tfMedelyden l Na het vele verdriet, dat ik dagelyks heb tenge
volge van de wyee, waarop hij zich aan my opdringt. Meent gy,
dat het aangenaam is om steeds met //Antonius#, zooals men hem
in den winkel noemt, te worden geplaagd, en den gunst te moeten
deelen met Waldmann; dien afschnwelyken hond, dien by ook nu
weer by zich heeft?//
Op dat oogenblik kwamen twee sierlyk gekleede meisjes, met
enorm groote hoeden en hooge parasols den tuin binnenwandelen.
Grete stond op en riep, terwyl zij wegliep, hare moeder als ver
ontschuldiging toe: //Juffrouw Meier en joffrouw Roihart uit onzen
winkel. Ik moet hen even toespreken.#
Uit de wyze waarop dit geschiedde bleek duidelijk, dat zy dit
zeer gaarne deed. De vertrouwelijkheid, die ontstaat als men in
dezelfde zaak werkzaam is, bleek duidelyk uit het drukken der
handen en het lachende elkaar toespreken.
lederen dag vertoefden die meisjes twaalf uur lang in eikaars
nabijheid. De een wist zoo ongeveer alles van de ander zoodat
er geen gebrek was aan stol tot onderling gesprek. Had juffrouw
Meermann den verloofde van de eerste directrice reeds gezien?
Ry was een flinke man met eerlyke bedoelingen. Zy beiden had
den het geluk gehad, het paar te ontmoeten.
Midden in de bespreking van dit belangwekkend voorval, kneep
juffrouw Rothart, ee*e slanke blondine, die boven de anderen
uitstak in lengte en daardoor in het menschengewemel alles kon
overzien, hare vriendin in den arm. //Zie eens, daar hebt gy
//Antemus#
Frida Meier wendde hare groote, donkere oogen echter onver
schillig af vaa den kassier, en richtte ze op de tafel, die Grete
zooeven had verlaten.
vis dat uw broeder, juffrouw Meermann? De jonge man ziet
er goed uit. Die zal wel spoedig met iemand anders dan met zjjae
moeder en «aster des Zondags uit wandelen gaan.#
//O neen,# antwoordde Grete, //dat heeft nog wel den tyd. Onze
Julius is te verstandig om soo spoedig zich te verloven; ook wil
hy hooger op.#
En als om het volle bewys van hare stelligé zekerheid te dien
opzichte te geven, wenkte zy haar broeder.
„Myn broeder Julius juffrouw Rothart juffrouw Meier,
die u gaarne wilde leeren kennen.#
De jonge man zeide eene beleefdheid, gedurende waarvan juf
frouw Rothart Gretchen aanstiet. /Juffrouw Meermann, daar komt
wat voor u.#
Inderdaad kwam Rover, moedig geworden door de aanwezig
heid van den joDgen Meermann, langzaam naderbij de stem
zyns harten bad zijne sohuchterheid overwonnen en plotseling stond
hij, beleefd groetende, te midden van de meisjes.
//Dames mijnheer Meermannmag ik het genoegen hebben
u een goeden dag te wenschen. Het het ja, het is een
schoone dag.
0Zeer schoon.# Frida kneep juffrouw Rothart heimelijk in den
arm, en deed alsof zy moest barsten van het onderdrukte lachen.
Anton Rover hield echter zyn blik niet op deze spotster maar
Op Gretchenfs gelaat gevestigd, of daarop niet een zweem van ver
giffenis was te lezen voor het feit, dat hy hen had aangesproken!
Zyne donkere oogen toonden ook nu weer dezelfde uitdrukking
van groote vrees, vermengd met een grenzelooze onderdanigheid,
zooals ook het geval was by zyn hond, als deze betrapt werd, wan
neer hy een streek had uitgehaald.
*Gaat het u goed, juffrouw Meermann
//O, zeker als altyd.# In hare gryze oogen was geen zweem
van tegemoetkoming te lezen, en haar stem klonk koel.
De kassier bracht zijn hand aan het voorhoofd. De stof, die
gy hebt willen koopen, juffrouw Meermann ik heb er met myn
heer Franz over gesproken, en hjj wil het personeel leveren voor
tweederde van den winkelprys.#
z/Dank u zeer, daarover kunnen wy ook wel morgen in den
winkel spreken. Mijne moeder pakt echter haar werk in zoodat
het tijd wordt om op te stappen.#
z/Ja, het is waar, het wordt reeds donker. Juffrouw Meermann,
misschien by haalde zwaar adem misschien staat uwe moe