derde blad
Het Leesteeta ii flen Bp.
Gemengd Nieuws.
VARIA.
BEHOOBBNDE BIJ
BA A BLEATS DAGBLAD.
VAN
Maar dag 2 Oct. 1893
Naar het fransch van
auguste dorchain.
„Zeker," zeide de gewezen kamer
heer des konings tot zijn vriend, den
rechter van instructie; „gij hebt mij
daar een merkwaardig staaltje verteld
van het talent van gevolgtrekkingen
maken, dat voor den rechter die het
voorloopig onderzoek eener Strafzaak
leidt, onmisbaar is. Wanneer deze zoo
luttele bizonderheid aan uwe aandacht
was ontgaan, zoudt gij zeer waarschijn
lijk den schuldige nooit hebben ge
vonden. En daar wij nu eenmaal aan
dit onderwerp zijn, zou ook ik u eene
zeer zonderlinge geschiedenis kunnen
vertellen, waarin ik bij toeval de rol
speelde, die gij vervuldet door uw ambt.
Ook ik heb vroeger eens een misda
diger ontdekt en dat wel onder zulke
zonderlinge omstandigheden, dat het
mij, als ik er aan denk, nog als een
wonder toeschijnt. Ik spreek er dus
niet over om mijn verdienste in het
licht te stellen, daar ik zonder de
hulp der Voorzienigheid totaal niets
zou hebben ontdekt."
„Deze inleiding," zei de rechter,
„wekt reeds ten hoogste mijne nieuws
gierigheid op. Ge zult mij de geschie
denis zeker wel vertellen?"
„Met genoegen," antwoordde de
kamerheer. „Maar laat ons van tafel
opstaan en in de bibliotheek gaan.
Zooals ge weet ben ik een groot liefheb
ber van zelzame boeken, ik zal u die
eens laten zien. Wees maar niet bang,
dat zij mij afleiden van mijn verhaal.
Integendeel zullen zij er mij geleide
lijk toe brengen."
Men begaf zich naar de bibliotheek,
welker vier wanden geheel verscholen
waren, achter de boekenplanken vol
boeken.
Ieder boekenverzamelaar heeft zijne
specialiteit; die van den kamerheer
Otto Grotius was het verzamelen van
bijbels. Hij nam met een veelbetee-
kenenden glimlach twee boekdeelen,
die er zeer eenvoudig uitzagen, van
een der planken.
„Ziehier een der kostbaarheden van
mijne verzameling," zeide hij.
„Wat, die gewone nadruk uit de
vorige eeuw, eene kostbaarheid
„Zeker, mijn waarde gast en nog
wel op tweeerlei gebied. Eerstens werd
dit werk door den grooten Frederik
persoonlijk aan mijn vader geschon
ken, en is een der deelen voorzien
van een opdracht door hem geschre
ven. Vervolgens, en laat dit vooral
uwe aandacht niet ontgaan, mijnheer
de rechter, bevindt zich in het an
dere deel, bij wijze van leesteeken,
een op zichzelf onbeteekenend geel
stukje papier, maar dat ik voor niets
ter wereld zou. willen verleggen, want
datzelfde stukje papier heeft mij op.
het spoor gebracht van de vreeselijke
en geheimzinnige misdaad, waarvan
ik u zooeven sprak."
„Ik hoop dat gij mijne nieuwsgie
righeid spoedig zult bevredigen."
De kamerheer ging zitten en begon
aldus
In het voorjaar van 179. trad ik
in het huwelijk, en mijn zoo diep
betreurde echtgenoote bracht mij ten
huwelijk mee dat kleine landgoed te
S.waar wij gaarne verblijf hïelden,
daar wij er ons op gelijken afstand be
vonden van de hoofdstad en van de
residentie van zijn Hoogheid den
Groothertog. Gij hebt onzen in Fran-
schen stijl aangelegden tuin bewon
derd, maar ik heb u niet verder dur
ven brengen om u na den fraaien tuin
en het park don vulgairen moestuin
te laten zien. Dat spijt mij nu want
gij zult waarschijnlijk nooit een spook
huis hebben gezien en daar zou ik
er u een hebben kunnen toonen
tenminste wat er voor doorging.
Dit huisje, waarin volgens mijn
kamerdienaar de geesten van perso
nen, die bij hun leven iets op het ge
weten hadden, rondwaren, ziet er van
buiten volstrekt niet onheilspellend
uit. Het is een laag huisje midden
in het groen gelegen en steeds onbe
woond want bij het vallen van den
nacht wordt het door iedereen ge
schuwd.
Toen wij te S. kwamen wonen,
diende dit huisje tot woning aan den
tuinman en zijne vrouw.
De tuinman heette Josias en was
«en ex-kurassier uit Pom meren, door
mijn schoonvader in dienst genomen
om later in den onzen over te gaan.
Al zou ik duizend jaar leven, nooit
vergat ik zijn uiterlijk. Hij was
bijna vijftig jaar oud met eene
groote, forsche gestalte en een breed
hoofd. De wenkbrauwen, die met
elkaar waren samengegroeid vormden
een rechte lijn. De uitdrukking van
zijn gelaat sprak van eerzucht, stijf
hoofdigheid en hardvochtigheid. Reeds
menigmaal had hij tevergeefs getracht
zich uit zijn afhankelijke positie om
hoog te werken. Hij was hardvochtig
jegens iedereen en was door de be
dienden gehaat, de boeren beweerden,
dat als hij een meisje op een bepaalde
manier aanzag, zij van dat oogenblik
af onder zijnen diabolischen invloed
verkeerde.
Josias huwde op laten leeftijd met
een jong, onschuldig meisje, waardoor
de beruchtheid, die van hem uitging
nog versterkt werd. Niet dat men
tegen haar argwaan koesterde; in
tegendeel men vreesde dat zij het
slachtoffer was geworden van de
noodlottige macht, die haar echtge
noot met zijne oogen uitoefende. Dit
blond bleek vrouwtje met hare blauwe
oogen en zachte wangen beetde voor
hem als een arm vogeltje betooverd
door den slang. Bovendien had zij
tijden, dat zij aan slaapziekte leed.
Dikwijls bracht zij dagen lang sla
pende door, en die toestand kwam
zoozeer overeen met den dood, dat
men bij den eersten aanval haar bijna
levend had begraven.
Zoodanig waren man en vrouw.
Wij hadden echter geen enkelen per
soonlijken grief jegens Josias, die
zich vlijtig en eerlijk betoonde, zoodat
wij er niet aan dachten hem te ont
slaan, of beteekenis te hechten aan
de slechte geruchten, die er van hem
gingen, en die wij voor valsch hielden,
Behalve het huiswerk was Josias
ook eenig grof werk binnenshuis op
gedragen. Op zekeren Zaterdag, wan
neer hij steeds den ingelegden vloer
in de bibliotheek moest wrijven trad
ik onverwacht binnen en betrapte
hem terwijl hij daarginds dezen bij bol
stond te lezen. Bij het gerucht dat ik
maakte, sloeg hij het boek haastig
dicht maar, de passage boeide
hem ongetwijfeld zeer niet zonder
de bladzijde te hebben aangemerkt
met een stukje papier dat hij in de
hand hield, dit papier hier: een
onkostenrekening van de eerste week
van de maand Juli 179.
Ik sprak er met geen woord over
daar ik uit zijn verlegenheid zag, dat
hij zich schuldig gevoelde. Hij bracht
het boek weer op zijn plaats en daar
het niet het deel was, voorzien van
de opdracht van den grooten Frederik,
kwam het wel wat onwaarschijn
lijke -denkbeeld ook niet bij mij
op, dat hij de handteekening zou
hebben willen verwijderen.
En nu mijnheer de rechter begint de
geheimzinnigheid. Den volgenden dag,
Zondag let wel op den datum, -
begaf de keukenmeid, die den gan-
schen dag de vrouw van Josias niet
had gezien, zich ongerust naar hare
woning. Zij vond de ongelukkige op
haar bed uitgestrekt, stijf en doods
bleek, met wijdopengesperde oogen
en uitgezette pupillen.
„Een aanval van slaapzucht!" zeide
Josias zonder merkbare ontroering.
Men stelde hem voor, een genees
heer te laten halen. Hiertegen verzette
hij zich met alle geweld
„Neen, neen, dat is onnoodig! Ik
kan geen geld missen. Zij zal zooals
gewoonlijk, wel uit zichzelve wakker
worden
Drie dagen later echter, toen zich
verschijnselen van ontbinding begon
nen te vertoonen, liet men den ge
neesheer komen. Hij kon slechts den
dood constateeren, waarover men zich
niet verwonderde bij het zien van den
toestand waarin de schijnbaar levende
zich bevond.
Een maand tevoren, let hier ook
op, had de vrouw van Josias eene
tamelijk aanzienlijke som gelds geërfd
en deze onmiddellijk aan haar man
gelegateerd.
„Gij zult u ongetwijfeld afvragen,
mijnheer de rechter, welk verband er
bestaat tusschen deze gebeurtenissen
en het leesteeken in den bijbel
Geduld maar
De kamerheer hield een oogenblik
stil om zich te vermaken over de ge
spannen aandacht van zijn toehoorder.
Na den dood van zijn vrouw, ver
liet Josias, die nu eenige duizenden
thalers rijk was, mijn huis en ves
tigde zich voor eigen rekening in het
district F. Later vernamen wij, dat
het geluk hem gunstig was geweest,
dat hij een gezeten man en burge
meester van zijn dorp was geworden.
Nooit zag men hem weer te S. terug,
of bezocht hij het kerkhof waar zijn
arme vrouw rustte. Trouwens, dit
kerkhof werd al spoedig ongeschikt en
moest worden weggeruimd, daar door
de vochtigheid kwade dampen er uit
opstegen, die voor de gezondheid
schadelijk waren. Aanvankelijk had
men }het kerkhof alleen gesloten, maar
weldra vond men het nuttig een
meer afdoenden maatregel te nemen
en de geheele begraafplaats weg te
ruimen.
In de maand Juli begon men te
graven en weldra werden de eerste
geraamten weggebracht naar de nieuwe
begraafplaats. Op zekeren morgen
toen de ardwerkers er weer bezig
waren, kwam er een oude bedelaarster
die afgevallen takken opraapte. Plotse
ling deinsde de vrouw met een gil
achteruit en wees op een doodshoofd,
dat kort te voren opgegraven was.
Tot hun schrihzagen nu ook de aard-
werkers, dat dit hoofd bewoog en
met kleine schokken heen en weer
rolde.
De schrik sloeg allen om het hart
zonder er een oogenblik over te den
ken of dit zonderling verschijnsel een
natuurlijke oorzaak kon hebben,
lieten allen den arbeid in den steek,
zich zoover mogelijk van het doods
hoofd ver w ij d erend
Toevallig kwam juist de dokter
voorbij en deze lachend om de angst
van de arbeiders, ging naar het hoofd
toe |en raapte het op. Nu bleek wat
het hoofd had doen bewegen. Een
groote pad was erin geraakt en kon
er niet weer uitkomen, zoodat hij
met wanhopige sprongen zich trachtte
te bevrijden.
„Ziet ge wel.zei hij het hoofd
in de hand nemende. Maar hij vol
eindigde den zin niet; want zijn oog
was gevallen op den schedel van het
hoofd en daarin stak een lange spij
ker, dun als een stopnaald, die toen
hij in het levende hoofd werd ge
slagen, zeker geheel door de hersens
was heengedrongen.
„Een moord!" zei de dokter ont
steld, en daarop ging hij voort: „de
moordenaar heeft het slim overlegd.
De dood moet onmiddellijk op de
daad zijn gevolgd, bloedstorting heeft
niet plaats gehad en onder het haar
was de kop van den spijker niet
zichtbaar.
Hoe zou men den naam van het
slachtoffer en dien van den moorde
naar te weten komen?
De grondwerkers hadden in den
hoek waar het hoofd lag, vier graven
opgedolven en men kon alleen de
vier opschriften terugvinden. Een
daarvan was nog duidelijk leesbaar:
„Hier is begraven Cornelia Josias."
De andere drie waren niet meer te
ontcijferen.
De dokter vertelde mij wat hij
ontdekt had en dat het wellicht de
vrouw van Josias kon zijn, die ver
moord was. Natuurlijk had hij daar
van evenwel geen zekerheid en ik
peinsde, hoe ik de waarheid zou ont
dekken.
Plotseling schoot mij een gedachte
door het hoofd: ik ging naar mijn
bibliotheek en opende den bijbel
dien gij daar ziet. Het bewijs lag
daar voor mijeén oogopslag had
mijn twijfel in zekerheid veranderd.
Den volgenden dag, toen Josias in
zijn gemakkelijke woning aan tafel
zat, werd plotseling de deur geopend
en traden een tweetal politieagenten
met een brigadier binnen. De laatste
legde hem de hand op den schouder
en zeide: „Josias, gij hebt uw vrouw
vermoord
De ellendige rilde, zijn oogen tra
den bijna uit de kassen en zijne tanden
klapperden op elkaar. Hij trachtte te
spreken, maar kon geen woord uit
brengen. Bewusteloos viel hij aan de
voeten van den brigadier en toen hij
weder tot zichzelven kwam, bevond
hij zich in de gevangenis.
Weldra legde hij een volledige be
kentenis van zij ne misdaad af.
Maar, waarde rechterv nu zult gij
vragen hoe ik ontdekte dat niemand
dan Josias de moordenaar kon zijn.
Neem dien bijbel en sla dien op bij
de plaats, waar Josias zelf een lees
teeken had gelegd, toen ik hem over
viel.
Zooals gij ziet, is hot het Boek
Richteren, hoofdstuk IV. Wat leest-
gij nu in vers 21?
De rechter las:
„En Jahel, vrouw van ITaber, ne
mende een grooten spijker van haal
tent, kwam zacht en zonder gedruisch
de tent binnen waar Sisera lag en,
dezen den spijker op het voorhoofd
zettende, dreef zij dien met de hamei-
in zijn hoofd, zoodat Sisera van den
slaap in den dood overging."
KeizerFransJozefisWoens-
dag naar Innsbrück vertrokken om
de onthulling bij te wonen van het
standbeeld van Andreas Hofer, die
Donderdag plaats had: Uit de geschie
denis weten wij hoe Hofer, de Ty-
roolsche held, tot tweemaal toe zijn
landgenooten tegen het leger van
Napoleon ten strijde voerde. Tot twee
maal toe overwon hijtoen hij voor
de derde maal nadat, zonder dat
hij dit wist, Tyrol door den keizer
van Oostenrijk aan de Fransch-Beier-
sche bondgenooten was afgestaan
het Fransche leger aantastte, werden
zijn troepen verslagen. Hofer vluchtte
in de bergen, werd echter lafhartig
verraden, gegrepen en te Mantua dood
geschoten.
Voor de Tyrolers is Andreas Hofer
de verpersoonlijking van hun liefde
voor hun romantisch bergland en hun
trouw aan den Oostenrijkschen keizer.
Het standbeeld, opgericht op den
Iselberg, waar de Franschen voor de
eerste maal geslagen werden, stelt
den beroemden volksleider met zijn
krachtige gestalte en edele gelaats
trekken voor, gekleed in het nationale
kostuum, staande op een stapel rots
blokken. Het is uitgevoerd li. brons
naar het ontwerp van w'ijlen den
beeldhouwer Natter.
Bij de onthulling werd aan den
boeren-geuoraal, op uitdrukkelijk be
vel van keizer Frans Jozef, dezelfde
eer bewezen als aan maarschalk Ra-
detsky bij de onthulling van diens
standbeeld te Weenen. Er werd een
optocht gehouden van een 15,000 Ty
rolers, gekleed in dezelfde kleederen
waarin hun voorvaderen in 1809 voor
hun vrijheid en hun land streden.
Des avonds werden vreugdevuren ont
stoken.
De keizer bezocht de nationale ten
toonstelling te Innsbrück en woonde
den schietwedstrijd bij. Graaf Taaffe
woonde eveneens de plechtigheid bij.
De berichten aangaande
der verspreiding der cholera in Italië
luiden niet gunstig. Vooral in het
zuiden veroorzaakte tie ziekte vele
sterfgevallen.
In Napels bedroeg het aantal sterf
gevallen aan cholera in het begin
van September reeds 360, en van
520 September 51 sterfgevallen door
cholera-achtige ziekten, benevens 40
door darmlijden. In Sulmona stierven
in Augustus 79 personen aan de ziekte,
te Cassino bedroeg het op 15 Sep
tember reeds 106. Gok te Palermo en
in de omstreken komen voortdurend
sterfgevallen voor.
Te Rome breidt de cholera zich
echter niet uit. Er kwamen aldaar
tot 15 September slechts 14 gevallen
voor, waarvan 7 met doodelijken
afloop.
Het aantal gevallen van cholera,
in het krankzinnigengesticht te Scu
tari geconstateerd, waar 500 krank
zinnigen verpleegd worden, bedroeg
op 15 dezer 103, waarvan 66 zijn ge
storven.
In Rusland zijn in de week
|van 1320 September in 25 goever-
nementen 4140 personen door de cho
lera aangetast, waarvan 1820 overle
den. In de provincie Podolië heerscht
de epidemie het hevigst.
Voor zoover bekend is,
werden bij den aanslag op het leven
van generaal Martinez Campos 13
officieren en manschappen gewond.
Hoevelen echter in de verwarring
onder den voet of onder de paarden
geraakten weet men niet. De bereden
gendarme, die gedood werd, was op
het oogenblik der ontploffing vlak
bij den generaal, zijn paard steigerde;
de grootste stukken van de bom
troffen hem en het dier, dat hij be
reed, was hij daar niet geweest dan
zou de generaal ongetwijfeld gedood
zijn.
De overheid vermoedde wel, dat
onder de anarchisten iets broeide
men dacht echter niet dat zij onbe
schaamd genoeg zouden zijn te pogen
generaal Campos op klaarlichten dag
aan het hoofd der troepen te dooden.
Men veronderstelt dat de beide Orsi-
ni-bommen, door denzelfden persoon,
een zekeren Pallas, boekdrukker en
vader van 3 kinderen, geworpen zijn,
hoewel nog andere anarchisten hem
vergezelden. De gevangene bekent de
misdaad, doch weigert zijne mede
plichtigen te noemen en verklaart,
dat anderen gereed staan zij n dood te
wreken, indien hij gestraft wordt.
De kapitein-generaal heeft den mis
dadiger aan een burgerlijken rechter
overgeleverd.
Een huiszoeking bij de meeste anar
chisten ingesteld, heeft bewezen, dat
er een complot bestond20 anarchisten
zijn gevangen genomen.
De bedaardheid van generaal Cam
pos wordt algemeen bewonderd, van
vele zijden ontving hij telegrammen
van gelukwensching. De bevolking
is van plan bij de begrafenis van den
gendarme een indrukwekkende be
tooging tegen de anarchisten te
houden.
Volgens berichtenuitHoiig-
Kong is het district Ching-Su door
door een vreeselijke overstrooming
geteisterd. Er zijn 700 menschen ver
dwenen; meer dan 350 lijken zijn
reeds gevonden. Deze overstrooming
is het ergste die ooit in dit deel van
China is voorgekomen.
Ha, meneer P., zei de uitgever
toen de auteur P. binnentrad, dai
treft dat u hier komt; dat laatste
ding van je was goed! Wij zijn er
zeer mee in onzen schik.
Nu, als dat zoo is, dan verzoek
ik u beleefd van mijn laatste schrij
ven geen notitie te nemen, waarin ik
meld, dat ik er voor bedank, om nog
langer voor uwe courant te werken.
Juist, dien brief bedoelen wij.
Wat is een concert? vroeg een
kleine jongen aan zijn vader.
Een concert, mij n zoon, is, waar
een hoop menschen bij elkaar komen
om in een zeer luiden toon over an
dere menschen te gaan zitten kwaad
spreken.
Maar, wat is dan conversatie?
O, dat is waar diezelfde men-
scht n met treurige en plechtige ge
zichten in stilte naar afschuwelijk
pianogeklingel zitten te luisteren.
D u b b elzi n n ig.
A. Uw neef, de luitenant lijkt zeer
veel op u
Bankier. Dat zal waar wezen, hij
heeft veel van mij
Een man had een paard noodig.
Hij vond er een dat men hem voor
250 gulden wilde verkoopent Goed,
zei hij, ik zal u 200 gulden contant
geven en de rest blijf ik u schuldig.
De paardenkooper vond dit goed.
Eenige dagen daarna kwam hij de
50 gulden halen. Hoor eens, zei de
kooper, we moeten ons houden aan
onze overeenkomst. Ik heb u gezegd
dat ik u de rest schuldig blijf en dat
zou niet 't geval zijn, als ik ze u be
taalde. De zaak is dus uit.
Gedurende zeven jaar liep te Wool
wich een zenuwachtig man een half
uur om als hij 's morgens naar zijn
kantoor ging en 's avonds naar huis
liop, opdat hij niet langs een kruid-
magazijn zou behoeven "te gaan.
Verleden week vernam hij van een
militaire autoriteit dat in acht jaar
tijd in dat magazijn niet één enkel
stofje kruid gelegen had
Het regende, dat het goot, en de
tram was vol..
Is er ook een van de heeren,
die buiten zou gaan willen staan
vroeg de conducteur. Er is een dame,
die gaarne binnen zou willen zitten.
Geen antwoord. De vraag werd her
haald, maar wederom geen antwoord.
Eindelijk vroeg een van de passa
giers
Conducteur, weet je zeker, dat
het eene dame is en geen arme vrouw
O, ja mijnheer, antwoordde de
conducteur zonder te aarzelen.
Een goed jgekleede dame? vroeg
de passagier.
-Ja, een deftige gekleede dame,
zei de conducteur.
Zoo, dan vind ik, dat zij best
een rijtuig kan nemen, was het ant
woord.
De Engelsche goevemeur van Kaap
de Goede Hoop zond eens majoor
Bondish als minister-president aan
het hof van den koning der Ashan-
tijnen. Majoor Bondish beproefde zich
bemind te maken door de zwarte da
mes en heeren van het hof te por-
tretteeren. De koning was door de
frappante gelijkenis der portretten
verrast en wensclite evenzoo afge
beeld te worden. Bondish vond het
goed. Maar hoe verder het portret
zijne voltooiing naderde, hoe meer de
koning onrustig werd. De majoor be
merkte het en drong bij zijne zwarte
majesteit aan, hem er de reden van
mede te deelen. Toen vroeg de Afri-
kaansehe Caesar schuchter of het niet
kon, kdat hij blank geschilderd
werd.
Twee mannen zaten samen in de
gevangenis de een omdat hij een
horloge, de andere omdat hij een koe
gestolen had. Om hem te plagen zei
de koedief tot zijn makker
Zeg, hoe laat is het? Dat zal jij
wel weten
Ik denk zoo wat melktijdwas
het antwoord.
De adelstand bij de CJuneezen.
Als een Chinees zich een eervolle
onderscheiding heeft waardig gemaakt
en daarvoor een hoogen aristocrati-
schen rang verkrijgt, heeft de zoon
nog geenszins het recht dienzelfden
titel te voeren, maar hij bekleedt
één rang lager en zoo daalt het van
geslacht tot geslacht trapsgewijze af,
totdat er eindelijk van den adel
niets meer overblijft, indien niet een
of ander lid der familie den Staat
nieuwe diensten bewijst en op die
wijze weder tot de waardigheid zijner
voorvaderen stijgt. Dit verstandig ge
bruik veroorzaakt een gestadigen wed
ijver onder den Ckineeschen adel
ieder wil het vaderland diensten be
wijzen, want het is een veel grooter
schande, den adel te laten vervallen,
dan dien nooit bezeten te hebben.
Als George I, koning van Engeland,
van zijn zwager, den koning van Prui
sen, sprak, placht hij te zeggen
„Mijn broeder, de sergeant."
Frederik Wilhelm daarentegen,
sprak vail George niet anders dan
„Mijn broeder, de komediant."
Zeg er eens, heer uitgever, wat
beteekent dat Je brengt me wel eens
zooveel in rekening voor drukloon als
vroeger.
Het komt me eerlijk toe.
Goed en wel, maar geef me het
specifiek.
Je zult het hebben. Maar 't is,
omdat
Nu, omdat?
Omdat de zetters boven uw no
velle ieder keer in slaap vallen 1
