NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
lie Jaargang:
Maandag 30 October 1893.
No. 3168,
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERT ENTTEN:
Uit nummer bestaat uit
drie bladen.
STADSNIEUWS.
De Bank van Leening.
FEUILLET ON.
1 li m m
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door liet gelieele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Geïllustreerd Zondagsblad, per 3 maanden 0,30.
franco per post 0,37
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer '122.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cents per regel.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiers.
Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOI.
Hoofdagenten voor hel Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangêre G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONESSucc.Parijs 31 bis Faubourg Montmartre.
EERSTE BLAD.
Bij dit nummer der Courant wordt
aan [hen, die op bet Geïll. Zondagsblad
inteèkenden, No. 44 van bet tijdscbrift
toegezonden.
J. C. PEEREBOOM.
Haarlem, 28 Oct. 1893.
Op bet Museum van Kunstnijver
heid zal aanstaanden Zondag tentoon
gesteld zijn eene aanzienlijke collectie
vang Vlaamscbe en Ne'derlandsche
Kunstwerken op het gebied der Meu
belmakerij en der houtsnijkunst.
Het gebeeldhouwde vuurschermpje,
dat op de school voor Kunstnijver
heid werd vervaardigd, zal dien dag
eveneens nog te bezichtigen zijn.
QDes Zondags is de toegang vrij.
Gedurende deze week zijn nog ge
slaagd voor het alhier gehouden
examen in de vrije- en orde-oefeningen,
de damesM. Timmerman, te Hoog
woud en J. A. C. M. Bruinier te
Amsterdam, en de heeren: J. van
Aalst, alhier J. Bek en P. Bergmeijer,
Amsterdam; A. F. L. Blad, alhier;
A. Broekhuijsen en M. J. Broekhuij-
sen, Amsterdam; J. A. Burk; J.
van der Bijl, alhier; J. C. Ceton, al
hier; J. Oorver, alhier; Ph. Ewoucls,
alhier; T. Fennema, te Watergraafs
meer; D. Fortuin, te Sassenheim, en
P. Gertenbach, te Zandvoort.
Heden morgen om 10.11 uur ver
trok het alhier garnizoen houdend
bataljon per spoortrein naar Zand
voort tot het beoefenen van het ge-
vechtschieten met afdeelingen.
Na bekomen machtiging van den
Minister zal trein 73 aan het station
Halfweg stoppen.
Ter gelegenheid van haar vijf en
twintig-jarig bestaan zal den llden
November door de liedertafel [„Haar
lem's Zanggenot" een concert worden
gegeven, gevolgd door een bal, waar
op! uitsluitend kunstlievende leden,
donateurs en genoodigden toegang
hebben. De aantrekkelijkheid van
deze uitvoering zal T irhoogd worden
door de medewerking van mej. Klim
merboom, zangeres aan deNederland-
scbe Opera.
Op"het eerste Concert, dat voorde
Leden der Sociëteit „Yereeniging",
Woensdag 1 November, door het
Stedelijk Muziekkorps zal worden ge
geven, wordt een strijk trio voor Viool,
Alt en Violoncel van Beethoven, uit
gevoerd door de Heeren Tas, Kriens
en Blazeroverigens bestaat het pro
gramma uit de 1ste Symphonie van
Beethoven, het Intermezzo l'Aroi Fritz
van Mascagni, en de Ballet muziek
uit de opéra La Reine de Saba van
Gounod.
Door het kiescollege van deWaal-
sehe gemeente te Amsterdam is ter
vervulling van de predikantsvacature
ontstaan door het emeritaat van den
heer ds. J. Brun beroepen de heer
S. Debry, predikant der Waalsche
gemeente hier ter stede.
Blijkens achterstaande advertentie
geeft de Tooneelclub „Multatuli" een
buitengewone tooneelvoorstelling, te
gen veel verminderde prijzen, waarbij
zal worden opgevoerd het bekende
drama „de Twee Weezen."
Een der hartaderen van ons com
mercieel haarlemsch belang blij ft nog
steeds de handel in bloembollen, die
zeer zeker nog een gewichtige plaats
blijft bekleeclen bij onze belangen.
De handel in bloembollen is om zoo
te zeggen saamgeweven met de ge
schiedenis van onze stad en daarom
gaat ons ook alles aan het hart wat
met dien handel en zijn bloei in ver
band staat.
Heden, Zaterdag 28 Oct., zal het
25 jaren geleden zijn dat de firma C.
G. van Tubergen Jr. is opgericht. Op
bescheiden wijze begonnen, op de ter
reinen van den huize „Zwanenburg,
vroeger de buitenplaats van de dames
Thuret aan de Leidscbe Vaart, door
het tegenwoordige hoofd der firma,
den heer C. G. van Tubergen, dorst
deze, door zijn onvermoeiden ijver en
ijzeren wils- en werkkracht, het op te
nemen tegen de tallooze concurrenten
en mag nu na al die jaren, met trots
terugzien op zijn werk. Want, al is
het tijdperk van de glorie der „haar-
lemsche bloembollen" niet meer zoo
als eenige jaren geleden toch heeft hij
steeds gestreefd de traditiënder kweek-
kunst hoog te houden, getuige de
vele getuigschriften le klasse, die zijn
firma steeds op de tentoonstellingen
van de Maatschappij van Plantkunde
heeft mogen behalen.
Nog in dit jaar verwierf de firma
de groote gouclen medaille op de Vijf-
jaarlijksche Tentoonstelling te Gent,
zooals wij destijds in ons blad met
genoegen vermeldden.
Wij wenschen der firma geluk met
haar jubileum en hopen voor haar
nog vele jaren van voorspoed.
Het verdient zeker vermelding, dat
van de oprichting af de eerste knechts
nog bij deze firma werkzaam zijn.
In de laatste Raadszitting heeft de
heer Maearé gevraagd om meer ge
gevens over de Bank van Leening.
Zooals vroeger gebleken is, zou 'de
heer Macaré deze instelling liever op
geheven zien, maar als een man van
bezadigdheid en gematigdheid, zal hij
daartoe zeker geen voorstel doen zon
der eerst volkomen op de hoogte te
zijn van de wijze waarop de Bank
werkt.
Over dit onderwerp nadenkende,
sloegen wij het enquête-verslag van
onze gemeente eens op en troffen daar
op pagina 130131 het verhoor aan
van den heer D. J. Ziegeler voor die
commissie, die toen ten tijde directeur
van de Bank was. Hieruit krijgt men
zooal niet een totaal overzicht (het
verhoor is vrij kort) dan toch een
algemeen denkbeeld van de wijze,
waarop de Bank van Leening in
Haarlem werkt en van hen, die er
gebruik van maken.
„Niet alleen fatsoenlijke werklieden,"
zegt in dat verhoor de heer Ziegeler,
„zijn inbrengers in de Bank, maar zelfs
fatsoenlijke burgers, zooals winkeliers,
neringdoenden enz. Naar mijne o-nder-
vinding werkt de Bank voor sommigen
die veel uitgaan of veel noodig heb
ben of hoogmoedig zijn, wel wat al
te gemakkelijk, maar in sommige ge
vallen voor neringdoenden ook zeer
nuttig. In den winter komen er veel
fatsoenlijke werklieden, die door ge
ringe verdiensten genoopt worden,
hun goed tijdelijk weg te doen.
In welke wijk de inbreng het grootst
is valt niet te zeggen; misschien in
de buitenwijken, waar de meeste ar
beiders wonen.
De rente, die door de beleeners
wordt betaald, is 12 percent beneden
ƒ300,boven dat cijfer 9 percent
en boven 500.8j£ percent. Overi
gens wordt de rente per dag berekend.
Administratieloon wordt aan het
hoofdkantoor niet betaald, wel bij de
inbrengsters. Dat is 2 cents per gul
den bij het beleenen en even zooveel
bij het lossen. Van dat administratie-
loon moeten de inbrengsters leven.
Het grootste gedeelte van den in
breng bestaat uit weekpanden. Zater
dagsavonds halen om 's Maandags
weer in te brengen. Dat komt de
menschen te staan op ƒ2.plusten
minste 0.25. Men heeft dat inbrengen
van weekpanden trachten tegen te
gaan, maar de menschen willen zooiets
hebben, anders gaan zij naar een huis
van koop- en wederinkoop.
Jaarlijks worden ongeveer 50000
panden ingebracht tot een cijfer van
ƒ130000.De gemeente heeft een
bedrijfskapitaal verstrekt van 50000.
k f 60000.en maakt daarvan 8j£ a 4
procent.
Als er weelde heerscht onder de
werklieden, als er veel verdiend wordt,
koopen zij veel snuisterijen: horloges,
knipjes enz. Die dingen kunnen zij
wel niet buiten beleening houden,
maar door de groote verdiensten halen
zij ze wekelijks terug. Is er echter
weinig werk, dan laten zij de panden
staan.
Het gebruik van de Bank neemt
in de laatste jaren toe noch af. In
het oog houdende dat de bevolking-
aangroeit, mag dus worden aange
nomen dat het niet toeneemt.
Er is in Haarlem een zoogenaamd
huis van koop en weder inkoop en
daar gebeuren leelijke dingen. In de
stadsbank van leening neemt men
geen panden van minder dan ƒ1.
aan, terwijl die man bijv. een boezelaar
in beleening neemt voor ƒ0.15 en
daarvoor 0.25 of 0,50 moet hebben.
Kan hij een horloge in pand nemen
om binnen 14 dagen terug te halen
en komt de eigenaar niet in dien
tijd, dan verkoop hij het. Er gaat
in dat huis veel om, de menschen
gaan waarschijnlijk naar dat huis,
omdat zij panden hebben die voor de
Bank van Leening te klein zijn.
Wenschelijk zou het zijn, als die
huizen van koop- en wederinkoop
konden verboden worden, maar dat
gaat niet. Niemand kan iemand ver
bieden iets te koopen en dan over
een week aan denzelfden persoon
weder te verkoopen. Beter zon het
zijn, zulke huizen te binden aan
zekere voorwaarden, zooals het houden
van registers, het afgeven van briefjes
enz. maar daartegenover staat, dat
men dan een tweede soort van Banken
van Leening krijgen zou."
nomen ter waarde van minder dan
één gulden. Het nut biervan zou
wezen, dat hiermede zeer waarschijn
lijk de meeste klanten van de hui
zen van koop-en wederinkoop zouden
overgaan tot de Stads Bank van
Leening, bij welke zij in elk geval
tegen willekeur en woeker zijn be
schermd.
De laatste alinea van de vijfde kolom
eerste pag. vorig nummer gelieve
men aldus te lezen:
„De vraag werd gedaan, hoe de
nieuwe verordening op de prostitutie
werkt."
Door de politie alhier zijn aange
houden 3 knapen van 13 en 14 jaren
oud, die zich door middel van braak
en overklimming hebben schuldig
gemaakt aan diefstal van eenige
stukken lood, uit eene loods op het
terrein der in aanbouw zijnde school
aan de Haarlemmerliedestraat.
Door de politie is in beslag geno
men eene valsche halve gulden, voe
rende de beeltenis van Koning Wil
lem II en bet jaartal 1848:
Ziehier het oordeel van iemand
die het weten kan over de Bank van
Laening. Krijgt men niet den indruk
dat deze instellingen zoo ze al een
kwaad moeten heeten, dan toch een
noodzakelijk kwaad zijn. Wie toch zou
door opheffing van de Bank van
Leening, allen ook hen die panden
hebben te beleenen boven ƒ1.wil
len drijven naar dat buis van koop
en wederinkoop, waarvan de heer
Ziegeler een zoo treurig staaltje ver
telt
Een andere vraag is of het niet
mogelijk zou zijn, dat aan de Bank
van Leening panden werden aange
Men meldt ons uit Houtrijk en
Polanen
liet Nuts-departement alhier, in
1869 opgericht, verkeert denlaatsten
tijd in een kwijnenden toestand.
Het ledental vroeger zeer aanzien
lijk is dermate verminderd, dat het
bestuur het heter vond reeds het
vorige jaar de bijeenkomsten niet te
doen plaats hebben. De aardig voor
ziene bibliotheek der afdeeling blijft
dit leesseizoen, evenals het vorige,
geslote]!, terwijl onder het nog geringe
ledental stemmen zijn opgegaan tot
opheffing van het departement.
Graan- en Zaadmarkt gehouden te
Hoofddorp Haarlemmermeer 26 Octo
ber 1893.
Roode wintertarwe f0.a 0.
Jarige tarwe f0,a f0.Witte
tarwe f6.a f 6.50, Zomer ristarwe
5.25, a f 5.50, Rogge f4.50, a f4.75,
Haver f7.35, a 8.Chevaliergerst
f 0.a f 0.Wintergerst f0,a
0.Zomergerst f0.a f0.Dui
ven hoonen f6.25, a f6.50, Paarden-
boonen 1" 5.60, a f'5.80, Bruine boo-
nen f0.a f0.Groene erwten
f5.75, a 1' 7.50, Grauwe erwten f'O.
a f0.Capucijners f0.a f0.
Kanariezaad f 0.a f0.Karwei-
zaad f 14.50 a f 15.
45
f> m iff w m m
Naar het engelsch
van
FLORENCE WARDEN.
HOOFDSTUK XVIII.
De deur van de achterkamer waarin zich Edward bevond,
stond op een kierhet slot was zoo ond, dat de deur niet
meer kon worden gesloten. Zij kon hooren dat Edward bezig
was met eten. Daardoor zou zij ongetwijfeld eene goede ge
legenheid hebben om hem onverhoeds aan te vallenZij
waagde het naar binnen te gluren. Bij het licht van een
kaars was Edward in gemakkelijke houding neergevleid op
eenige kussens die op den grond lagen, bezig met een bo
terham te verorberen, terwijl hij een geïllustreerd tijdschrift
zat door te bladeren. Pamela kon haar hart bijna hooren
kloppen. Hij droeg een colbert, welke los om zijn leden
hing, en zij twijfelde er geen oogenblik aan of de revolver
bevond zich in een van de zakken. Onmiddellijk begreep zij,
dat het welslagen harer poging van eene verrassing afhing
zij moest de kaars omgooien, hem achterover op de kussens
werpen, zijne zakken onderzoeken en ontsnappen alvorens
hij eenigszins besefte wie hem aanviel en wat haar voor
nemen was.
Zij maakte gebruik van het oogenblik, dat hij zijn gelaat
boog over eene illustratie, om de kamer in te sluipen en de
kaars met verbazingwekkende vlugheid om te werpentoen
deze echter was gevallen, brandde zij nog eenigen tijd door,
totdat de tocht door hare rokken veroorzaakt, de vlam
doofde. In dat korte oogenblik zag Edward dat het eene
vronw was, die hem overviel. Hij sprong op met een woesten
gil en deed een sprong in de richting van de plek, waar hij
haar had gezien. Toen hij opstond had zij echter verschrikt
een paar stappen zijwaarts gedaan, zoodat hij misgreep zij
kon tegen de spleet boven het vensterluik juist den omtrek
van zijne gestalte onderscheiden. Hij bevond zich nu tus-
schen haar en de deur de eenige gelegenheid waardoor
zij kon ontvluchten.
Zoo stonden zij eenige oogenhlikken in de duisternis, zon
der dat eerst eenig geluid zich deed hooren. Een gerucht
scheen echter zijn oor te bereiken, hetzij het kraken van de
plank waarop zij stond, of het geluid van hare snelle adem
haling, ten minste hij deed nog een sprong naar haar, en
greep de gitten franje van het kleine mutsje, dat zij droeg,
en terwijl zij zich losrukte, scheurde hij dit er af, zoodat de
gitten op den grond vielen. Nogmaals en nogmaals, onder het
niten van zonderlinge kreten sprong hij op haar toe en tel
kens^, wist zij hem te ontwijken, geholpen door de duisternis
en ook door de omstandigheid, dat hij in zijne steeds stij
gende razernij niet de goede richting wist te nemen. Na ten
slotte een woesten sprong te hebben gedaan, hoorde Pamela
iets op den grond vallen. Onmiddellijk kwam de gedachte
bij haar op, dat dit de revolver moest zijn. Terwijl hij den
aanval deed had zij hem weten te ontwijken, zoodat zij nu
van plaats waren gewisseld. Snel met haar voet rondtastende,
stootte deze tegen ietszij bukte en terwijl zij dit deed, zag
zij plotseling dat Edward ook eene gebukte houding had
aangenomen, en dat zijne handen dicht bij de hare waren,
ook rondtastende op den grond. Zonder een oogenblik te
aarzelen hief zij hare handen op, greep zijne schouders en
slingerde hem met alle kracht achterover. Dit oogenblik was
voor haar voldoendehare handen raakten de revolver aan,
die zij vastgreep. Alvorens haar broeder weer stond, was zij
de kamer uitgesneld, de kleine steenen gang door, en het
huis uit, daarbij niet vergetende de deur achter zich te
sluiten.
Nauwelijks had zij den sleutel in het slot omgedraaid, of
zij hoorde Edward de denr heen en weer schudden. Wanneer
hij die met geweld kon openen, dan was zij verlorenbij
eene worsteling buiten zou zij het onderspit moeten delven.
Een gelukkig denkbeeld kwam bij baar op de waterton
Met een aan vrouwen eigen afschuw voor wapens hield zq
de revolver zoo ver mogelijk van zich af, en liet haar glij
den in het vuile, stilstaande water, waarna zij den tuin
uitsnelde alsof haar leven er van afhing.
Wordt 1
