ft,6
Letteren en Kunst.
die de manschappen hartelijk welkom
heette. Namens het vaderland wensch-
te hij hulde te brengen aan het
Bjische en Nederlandsche leger
namens het garnizoen van Amsterdam
in 't bizonder bracht hij hun den
^elkonisttrroet, eindigend met een
het Nederlandsch-Indische Ie-
i"
De schrijvers dervolgende stukken,
die in den afgeloopen wedstrijd van
tooneelletterkunde, uitgeschreven door
de stad Antwerpen, een eervolle ver
melding bekwamen, hebben oorlof
gegeven hun naam bekend te ma
ken
a) drama's
„Booze Riek", in 4 bedrijven, Pal
mer Putman, te Waereghem„De
laatste Witte Roos", 5 bedrijven J.
Toussaint, te Brussel„Nero's Vuur
werk", 1 bedrijf', W. J. L. van Dissel,
te 's Gravenhage„Verbroken Geluk",
4 bedrijven, Richard Millecan?, te
Gent„Vrouwenharten", 5 bedrijven,
C. De Kinder, te Antwerpen.
b) tooneelspelen
„Schuldig", 5 bedrijven, Vera (Mevr.
H. Van de Moer,) te 's Gravenhage;
„Het Kasteel de Miranville, 4 be
drijven, (Mevr. A. M. Hirscbmann),
id.; „Droomen" 1 bedrijf, Caroline
W. D. Banck, id.„Het eerste Wolkje"
1 bedrijf, Alfred Bogaert, te Laeken
Eene ontaarde moeder, 4bedrijven;
Frans Scbuermans, Antwerpen „De
sterkste liefde," 2 bedr. Civis Haga-
nus, te 's Gravenhage.
Koloniën,
Lombok.
tefeuille8 aldus verdeeld worden
Hanotaux, buitenlandeche zaken De
Cavaignac, oorlog; admiraal Humann,
marine; Doumer, handel; Loygues,
onderwijs; Verninhac, landbouw; Poim-
caré, financiën; Delcassé, koloniën;
Peytral, openbare werken, en Julien,
justitie.
In elk geval wordt bet als zeker
beschouwd dat van de vorige minis
ters de heeren Poincaré, Leygues en
Hanotaux hun portefeuilles zullen
behouden. De beide gewichtigste de
partementen, die van financiën en
buitenlandsche zaken, blijven derhalve
in goede banden.
Men vertrouwt dat wanneer Don
derdag a.s. de Kamer weer bijeen
komt bet nieuwe ministerie zijne op
wachting reeds zal kunnen maken.
De overweging, dat Felix Faure, de
nieuw gekozen franscbe president,
een groot koopman is en met vele
duitsche firma's in üandelsbetrekkin-
gen staat, doet in Duitscbland goede
verwachtingen koesteren omtrent zijne
verhouding tot bet buitenland, daar
men in hem gezonde denkbeelden en
vredelievende neigingen meent te kun
nen vinden.
In bet hongaarscbe Huis van Afge
vaardigden heelt Bauffy Zaterdag bet
program van het nieuwe ministerie
ontwikkeld. De. regeering neemt tot
grondslag van hare handelingen bet
Vergelijk van 1867, dat de hoeksteen
is van de monarchie en van bare
rr-acht in Europa.
In den loop van het debat over het
Zondag zijn de indische bladen
aangekomen, loopende tet 22 Dec.
1894. Uit den aard der zaak wordt -
het nieuwe over Lombok schaar- regeeringsprogram beloofden Apponyi
ster en yan minder beteekenie. j naam de n,atl°nale P^tij en
Janus" schrijft uit Ampenau aan Szapary uit naam der secessionisten
de „Java-Bode:
Men is met den bouw van de ver-!
sterking in Mataram zoo ver gereed,ideJ ™ter*t8 jpkemjde de re-
dat eene compagnie van het lie ba- f fTg TOQ
bezet. Als de ver-lhet Vergetyk, dat hg het zou toepas
hunnen steun aan het nieuwe Kabi
net. Eötvös en Jueti bestreden uit
jTerwijl de champagne werd ge-
aehonken, weerklonken op den wal
de lanfares en riepen de soldaten nog
eens hoerah.
Met een enkel woord dankte luit.
Veids namens de manschappen voor
de hartelijke woorden, waardoor zij
diep getroffen waren. „Moi e," aldus
zei bij, „de belangstelling in bet In
dische leger blijven bestaan. Leve
Amsterdam 1"
jDe tocht door de stad was een ware
triomftocht. Een onafzienbare menigte
begeleidde de boot; op de bruggen
verdrongen de menscben elkaar en
telkei s "daverden de boerab's baar
te gemoet.
konialen waren blijkbaar erg
getroffen door deze volkshulde en be
antwoordden baar met vroolijke hoe
rah 's en allerhande liederen. Het was
een blijde inkomst, die bij ben zeker
een alleraangenaamsten indruk zal
achterlaten. En zelfs toen zij later op
den avond bij groepjes door de stad
wandelden, werden bun telkens ova
tie^ gebracht.
Min het Passantenhuis wachtte den
strijders een feestmaaltijd.
Van Emmene8.
ifeaterdag ochtend ten 9 uur werd
Yan Emmenes, na eene hechtenis van
6j maanden wegens opruiënde woor
den in eene openbare vergadering ge
sproken, te Amsterdam in vrijheid
foteld. Een groot aantal partij ge-
Sjoten waren voor de cellulaire ge-
van gen is aan den Amstelveen schen-
weg'vereemgd en ontvingen hem met
[gejuich. Hij steeg in een open rij-
Eüig, waarin zijne vrouw en kinderen
jgczeten waren, en ging met den stoet
naar Constantia. om daar door Do-
yêla Nieuwenhuijs en Hermans te
Eden toegesproken,
it Constantia wapperde de roode
en Emmenes, die na beide spre-
het woord kreeg, sprak ©ver zijn
■rblijf in de gevangenis, bij weik
yjrhaal menigmaal een kreet van ver
ontwaardiging uit de aanwezigen op
ging. Hij verklaarde in de gevange
ns frissche krachten opgedaan te heb-
|n om met nieuwen moed zich we-
|$r aan de zaak der arbeidersbewe-
\g te wijden, en de vaan van bet
Icialisme boog te houden. Hierna
Hng men bet Vrijheidslied en ging
i menigte uiteen.
Uit Abcoude wordt onder dagtee-
fenir.g van 18 dezer bet volgende spoedig wordt voorzien, is er veel j - a u in»
meld: Aan het postkantoor alhier kans dat hongersnood onder de be" j^dtnhunne^onleveren'
id het volirende plaats, dat veel on- volkuip uitbreekt. tj™-,],,],, wr,rrH römnlrl dot
rief bezorgde. De directeur was Olp 14I Dec ia imet gro,plechtig-1 d 6den Januari de royalisten een
..ige dagen met verlof, toen de beid een gedenkteeken onthuld op hphhfln bewerkt l)en vr.l<ren-
iarneme. de klerir bet ongeluk had j de graven van den generaal-majoor P bele* af-
deur der brandkast dicht te doen Van Ham en den 2eluit. Musquetier.„nfL.i n Ha nmoriinoon
an, terwijl de sleutel in de kast i Op 13 Dec. verschenen verschil-
In de kast bevinden zich gelds- lende Saksische hooiden uit déze '?ïtPAT1,i' vp riwilinten wer-
[aarden, aangeteekende brieven, er.z.buurt voor den resident. Hun werd;. I n .LI? ^nfvinehtten
smid werd geroepen, .loc':, zon-1 medegedee'd, dat de Oorlog geëindigd jhft ebirgt- waar zij echter wel
gevolg. Aan den afwezigen dl-! was, dat zij geen vijandelijkheden T®
icteur werd per telegraat het onge-meer moe-ten pleger, tegen de Bi-ff towo* Hrtwtal ri uwtan
I vermeld, en deze zond terstond j .iërs, dat zij van de BaliSrs geroofde j? geven. Het aantal dooden
tweede i sleutel en toen bleekgoederen, wapens, enz. moesten n.-JW- ""tand n« een
it slot te zijn verbogen, althans de leveren en tevens werd hun de ver- jze7Ull<'1 P rsonen, on er w e „1
wil niet open. Er ie om een i plichting opgelegd binnen zekerenBcüeu en Amerikanen gevangen ge-
■imdkastniaker gezonden, die de tijd de muren hunner erven af u.-«-och -ni'ier beschuldiging van me-
last met geweld zal moeten openen.breken tot éen meter hoogte van den a P *cnli& eK
i beganen grond.
Een onderwijzer in do omstreken! Zooals ik reeds vroeger schreef,zal
n Breda, die een halfuur yan de [de vestiging der achterblijvende troe-
hooi woont, een groot aantal dienst-pen zich bepalen tot Am pen an en
ren telt en op zijn verzoeken omMataram.
rkooging van jaarwedde steeds een i Het heerlijke e ruime kampement
Sfwijzend antwoord ontving, heelt;te Kapitan wordt langzamerhand
gel thans tot zijn gemeentebestuur ontruimd en bet 5i
wend mot verzoek hem eene toela-te Tjakra Negara,
te verleeuen tot bet aankoopen Ampenau kome
n - v
taljon dien beeft
sterking geheel en al voltooid is,
wordt de post te Tjakra-Negara ont
ruimd en geslecht. De post Pagasan-
gan is verlaten en geslecht, de troe
pen van dien post, eene compagnie
van het 5e bataljon, zijn naar Am-
penan teruggekeerd.
Nu en dan wordt bij wijze van
machtsvertoon naar verschillende
richtingen uitgerukt, doch alles blijft
rustig.
Aan bet omverhalen der muren
sen, gelijk bet tot beden gebeurd was
de rechten der nationaliteiten zouden
geëerbiedigd worden, onder uitdruk
kelijk beding, dat deze rechten binnen
de grenzen van den nationalen Hon-
gaarscben staat bleven.
Volgens eenige belangrijke chinee-
scbe documenten, door de Times ge
publiceerd, zou de cbineescb-japan-
^cbe oorlog niet door Japan zijn
geprovoceerd, daar China reeds 12 jaar
geleden geheime anti-japanacbe plan
nen voedde. De inhoud van twee
aan beschuldigde te betalen. Me
vrouw Van Setter zegt dat bet geld
waarvan zij spreekt door de be
schuldigde gedurnde het espel ge
stolen is. Mevrouw Joniaux zegt dat
getuige bij baar kwam onder voor
wendsel van bet commissiegeld voor
baar zoon te ontvangen, maar baar
des anderen daags 1000 frank te
leen vroeg. Zij, mevrouw Joniaux,
weigerde. De beer Simonis, kolonel
der genie te Antwerpen, beeft door
den beer Passenbronder vernomen
dat de beschuldigde aan dezen geld
,agd had om een lid barer fa
milie te redden. Getuige raadde de
leening af, omdat bij van de handel
wijze van mevrouw Joniaux in on-
gunstigen zin bad booren spreken.
De beer Van der Keilen, apotheker
te Borgerbout, beeft geboord van den
heer Passenbronder dat de beschul
digde hem geld bad gevraagd. De
beer Willem van Maenen, scheeps-
reeder Antwerpen, is bij de beschul
digde tehuis geweest en zag er niets
buitengewoons. Hij beeft geld ge
leend om twee kinderen in een wel
dadigheidsgesticht te plaatsen. De
zitting wordt te twaalf uur opge
heven.
Het proces-Joniaux is Vrijdag te
Antwerpen voortgezet.
Aan de orde was de getuigenis van
den beer De Bock, den rechter, die
bet onderzoek te Gent leidde. Daar
na werd geboord de rechter Mecbelynck
uit Brussel, die verslag gaf van bet
geen bij over Emilie Ablay wist. De
verklaringen, welke tot dusver door
de getuigen zijn afgelegd, zijn niet
zeer gunstig voor mad. Joniaux.
door de bevolking zelve wordt flink)"®11 W.e.uue*
de hand gehsudei met, het inleveren belangrijke documenten van Tejang-
der wapens gaat het echter niet zoo|Pe!lonS en Lthoengtsjang aan den
vlot, doch misschien hebben de Ba-Ikel2er van China schgnen
bekend te
zijn geraakt aan Japan. Tjangpeilong,
beducht voor Japans toenemende
I macht, voorzag Japans aanval op
i Korea en ried onmiddellijk maatre-
gelen om China's weerbaarheid te
ittAIttni_i cu Atitiicii i -j- j
van heinde en ver'naar Ampenanverhoogen en Japan voortte zijrt door
om rijst op te koopen. Als er in de fen f™1 datVnJk te d.?®n' Ll"
behoefte van rijst door invoer niet hoengtsjang daarentegen blijkt van
J - - - oordeel te zijn geweest dat de Loets-
liërs niet zoo veel geweren men
spreekt van 2000 repeteergeweren
ais wel vermoed w rdt.
De Sasaks beginnen gebrek aan
levensbehoeften te krijgen en komen
Hl 8 II Q 0. Nieuw 8.
Het proces Joniaux.
liet verboor der getuigen werd Za
terdag voortgezet. De beer Loeocq,
bataljon, thans notaris te Brussel, beeft ambtshalve
zal eerst naar j de liquidatierekening der voogdij
wanneer de bari-schap van mejuffer Jeanne Faberop-
een paar schoenen. Door'het I sans bet oorlogsterrein hebben ver-1 gemaakt en geelt enkele cijfers en
lechte weer, de onbegaanbare wegen j laten. Evenals vroeger zullen Mataram iulichtingen desaangaande. Getuige
oz.beeft de man in ééne maand jen Ampenan weder telegrafisch j spreekt ook van den toestand van
Jn paar schoenen versleten. j worden verhouden. j bet buishouden-Faber en zegt dat bij
j Op 14 December is een gedeeltehet overlijden van den man al de
Schijndood. 'van de cavalerie, sterk 38 man en'schulden niet aangeteekend zijn. De
Te Terwispel (Fr.) doet zich een!40 PaVden> na .va;.tr<?kk?n l,eer P«**> «P®*4 te Brass 1, heeft
eemd geval voor. lie persoon B. al-«®n P®loton, ondo.r "cn 4®lnit' ,Van
- - Maren moet voorlooptg mer achter-
30 jaren oud kwam Dins-
lagavond goed en wel thuis, en leg-
zich ten ruste. Ongeveer te mid-
blijven.
De radja van Lombok of ten minste
[«nacht werd hij plotseling ongesteld van zijne te Batavia vertoevende
jne kien- werd als die van ten lijk, ftmilieleden _l.ew.ert, da Goesti Djt-
jn lichaam ijskoud. Algemeen oor' laftlk tot den overval heeft aange-
icelde men, dat hij den geest gege- ze ,tJ«n. hlJ Jat het ,heR1 u}?1
had. In allerijl werd Sr. Brands- f®1"1® ln d®.P!aat.a vau d«VadJa
van Gorredijk, gehaald, die na te komen' hlJ 2ehooPl had"
|rderzoek oordeelde, dat de man
chijndood was. Hij verbood dus de
plvoering van het plan om denper-
oon af te leggen en te gaan beiui-
pn. Gisteren lag de persoon nog als
f-n floode; alleen merkte men op,
lat zijne temperatuur iets hooger was
oodat de geneeskundige goed gezien
ïad.
au. d.)
Bourgeois beeft de hem gegeven
opdracht aanvaard tot bet vormen
van een nieuw franscb kabinet. Naar
de geruchten verluiden, schijnt hij er
ook wel in te zuilen slagen bet samen
te stellen. Volgons den parijscben
correspondent van de Indépcndance
beige zou bij zelf optreden als mini»-
ter van binnenbn <l-ch« zaken.
Verder zullen TerMeedelqk de por
de rekeningen van Faber onderzocht
betreffende de aankoopen van boe
ken. Getuige spreekt ook van som
men geld, door den beer Joniaux en
de beschuldigde ontvangen van me
vrouw JonLnix-raoeder. Mevrouw
Mommaerts, eebtgenoote van Setter,
heeft Leonie Ablay in 1891 gezien;
de e nam Fowlers-vocbt en klaagde
over bare gezondheid. Getuige zegt
dat de beschuldigde eens bij haar
„baccarat" gespeeld heeft en dat zij
ondervonden beeft, gedurende een
korte afwezigheid van mevrouw Jo
niaux, dat er kaarten te weinig wa
ren. Het is de zoon van mevrouw
Van Setter, die als agent tusschen-
kwam voor de assurantie-maatschap
pij „de Baloiee" bij de verzekering
van Leonie Ablay. Een hevige woor
denwisseling heeft plaats tusschen
de getuige en de be-chuldigde, be
treffende brieven die van een som
geld spreken, door merreuw Joniaux
Het anarchistenproces te Luik.
Het verboor der beklaagden is af
geloopen. Allen ontkennen; geen
hunner beeft deelgenomen aan de
aanslagen, welke den Luikenaars
de schrik om bet hart deed slaan.
Sommigen erkennen, dat zij anarchis
ten zijn, anderen weten niets van
anarchie.
De beklaagde Berg, ^een onbe
schaamde kwajongen, is anarchist
„ik boud er van over socialistisobe
quaesties te diseussieeren."
Deze anarchist neemt zulk een on
beschaamde houding aan, dat de pre
sident zijn verboor staakt. Hetzelfde
is ook gtschied met bet verboor van
den anarchist Jooris, die van den
aanslag op de Sint-Jakobskerk niets
weet, lofscboon Muller beweert, dat
bij bet is, die hem beeft geleerd, boe
bij met een sigaar een lont moest
aansteken.
Arnold ontkent eveneens alle schuld;
bij ontkent zelfs anarchist te zijn.
„Ik ben geen anarchist; ik ken zelfs
de beginselen niet."
Den Rus heeft bij gekend, bij beeft
hem met Leblanc, een student, te
Maastricht bezocht om hem zijn por
tefeuille terug te geven, die bij ver
loren bad en om hem tevens te ber
inneren aan de schuld die bij bad
én aan hem, Arnold, en aan Leblanc.
Doch met de aanslagen beeft bij
niets te maken. Toen bij boorde van
den aanslag op de Sint Jacobskerk,
ia bij daarheen geijld. „Ik heb gezegd:
„Daar ga ik been 1" Dat is een heel
natuurlijk iets. Maar ik zou geen
juiste bijzonderheden weten te|geven
over betgeen er dien avond is gebeurd,
want ik was dronken."
Leblanc kent den Rus, beeft hem
geld geleend. 18 franc, beeft hem te
Maastricht opgezocht. Doch aan een
.nslag beeft hij nooit meegedaan.
Scblebacb, kastelein m bet anar
chisten café, is ook onschuldig aau
eiken aanslag. Wel is waar is er in
zijn café een propagandabus voor bet
anarchisme van den daadmen
kocht er socialistische en anarchisti
sche bladen. Op vele vragen ant
woordt bij met een„Ik weet bet
niet."
Zijn vrouw weet nog minder. „Ik
1 en met Scblebacb getrouwd in 1861,
ik ben nooit veroordeeld. Ik wist niet
dat mijn café door anarchisten werd
bezo bt. Ik weet niet, wat anarchie
is. Ik weet zelfs niet wat voor goed
dynamiet is."
Natuurlijk weet zulk een onwetend
wijlje ook niets van de aanslagen.
Na bet verboor der beklaagden wer
den de rechters geboord, die de in
structie bel ben geleid.
poogden de Chineesche guerilla! roepen
de stad binnen te komen, maar de
gouverneur liet de poorten sluiten
en op de binnendringers vuren, ten
gevolge waarvan vijf-en-twin tig hun
ner gedood werden. De gouverneur
trachtte naderhand heimelijk te vluch
ten maar werd daarin verhinderd.
Volgens bericht uit Haitsjing mar
cheerden een paar Chineescbe korp
sen, te samen 12,000 k 14,000 man
sterk, onder generaal Sjo Woensdag
naar Nioetsjoeang, met een honderd
tal banieren en vele kanonnen. De
goed gedekte Japanners verwachtten
den aanval, daar de Cbineezen tot op
een paar kilometer afstands avan
ceerden. Maar de Cbineezen verge
noegden zich met artillerievuur, bet-
welk de Japanners beantwoordden,
zoo hevig, dat bet vuur der Japan
ners den Chineescben rechtervleugel
verwarde. Generaal Katsoera onder
nam toen een welgeslaagden aanval.
De Japanners vermeesterden vijf ka
nonnen. De Cbineezen vloden verward
met een verlies van 900maa, terwijl bet
verlies der Japanners onder de 50
bleef.
Een officieel telegram meldt dat
een Cbineescb leger van 15000 man,
uit Liojoang komende, in den ochtend
van den 17n ten N.W. van Haitsjing
op de Japanners stiet. Met zonson
dergang werden de Chineezen terug
geworpen. Het verlies der Japanners
bedroeg 1 doude en 40 gewonden.
De Japanscbe vloot bombardeert
de haven Tengscbao (gelegen ten
noorden van Chefoö, op bet schier
eiland Shantung). De Engelscbe krui
ser D 'phne en de Amerikaanscbe cor-
vet Yorktovm bevinden zich in de
nabijheid.
Generaal Nodzu, de commandant
der Japanscbe troepen in Mandscboe-
rije, heelt de Japanscbe regeering per
telegraaf uitvoeriger mededeelingen
gedaan betreffende de nederlaag wei-
re den Cbineezen bij Haitscbeng is
toegebracht.
De slag werd geleverd den 17den
December. Om acht uur in den och
tend gingen de Cnineezen tot den
aanval over. Van drie zijden rukten
de Chineescbe troepen tegen de Ja
panscbe posities op. De Japanscbe
troepen maakten terstond gebruik
van bet voordeel, dat bun werd ge
geven door den Chineescben gene
raal, die zijn troepen over een uitge
strektheid van 5 mijlen bad gepos
teerd, met bet doel om de japan
ners te omsingelen.
Zoodra de Cbineezen, in deze slag
orde opgesteld, de Japansche stellin
gen waren genaderd, gingen de Ja
panners tot den aanval over. Gedu
rende eenigen tijd werden de Chi
neescbe troepen door de derde Ja
panscbe divisie bezig gehouden. Toen
werden ook de andere atdeelingen
slagvaardig gemaakt en uitgezonden
tegen den rechtervleugel der Cbinee
zen.
De Chineescbe soldaten gingen op
vlucht, nadat bet den Japanners was
gelukt bun rechtervleugel in verwar
ring te brengen. Het overschot van
bet Chineescbe leger trok terug in
noord-weste ij ke richting. Een ge
deelte der Cninee6CQe troepen vlucht
te naar N wchang.
De Japanners maakten z ven ka
nonnen en een grooten voorraad am
munitie buit.
De werkstaking te Brooklyn.
De werkstaking van de beambten
der tramlijnen te Brooklyn verergert.
Aan verschillende punten der stad
hebben onlusten plaats gehad, bet
geen den mayor bewoog 3000 man
van de militie met snelvuurders op
te roepen teneinde de tram tegen de
geweldenarijen der werkstakers te be
schermen.
Dö oorlog tusschen China en
Japan.
Volgens berichten uit'Sbangbai her
vat men in China moed, vooral ten
gevolge van de rapporten der gene
raals in Mantsjoerije, die den toe
stand der Cbineezen aldaar als veel
verbderd voorstellen en dien der
Japanners als hachelijk door de fel
heid des winters, den staat der weg n,
de moeilijkheid van proviandeering
en de toeneming van ziekten. Te Pe
king hoopt men alsnog, dat de krijgs
kansen keeren. Hieraan zou vooral
bet uitstel van bet vertrek der vredes-
gezanten naar Japan zijn toe te schrij
ven.
Volgens bericht nit Nioetsjoeang
Donderdag is Dreyfus in alle stilte
uit de gevangenis geboeid naar bet
station gebracht, ora de reis naar bet
eiland Rè, zijn verbanningsoord, te
aanvaarden.
TELEGRAMMEN
LONDEN, 21 Jan. (Jtewter) De
Times verneemt uit Teheran, dat de
plaats Koeshad, welke voor veertien
maanden d< or een aardbeving verwoest
werd en sedert opnieuw werd opge
bouwd, den 17n Januari wederom door
een aardbeving is geteisterd. Er hadden
verscheidene ongelukken plaat- hon
derd vrouwen werden verpletterd in
een badinrichting. Gedurende de laat
ste drie dagen zijn te Mes bed veertien
lichte aardschokken waargenomen.
CHE-FOE, 20 Jan. (Reute?-). Vijf
en dertig transportschepen en vijftien
oorlogsschepen der Japanners zijn
gisteravond in de golf van Yung- Cbing
aangekomen. Hedenmorgen begonnen
drie oorlogsschepen batterijen aan de
wal der Cbineezen te beschieten welke
tot zwijgen werden gebracht, De Chi
neezen zagen ,van verdere verdediging
af. 25,000 Japanners werden ontscheept
te Yung Chiag, en 35,000 te Weihai.
Er valt veel sneeuw.
