drons cavalerie en 2 rijdende batte-
rijen onder kolonel Ort |langs een
omweg over de Leusdener heide
i naar 'a vijands rechter flank, om
hem te bedreigen, tot een gevecht
uit te lokken, en tijd te winnen
voor den opmarech d>r eigen in-
i fanterie. Nabij de Preek bevond zich
1 een brigade der '2e divisie, om der
i cavalerie zoo noodig tot Bteun te
strekker; terwijl de reat der divisie
de vijandelijke colonne volgde in de
richting bcherpenzeelWoudenberg
i Zeist. Achtereenvolgens kwamen die
1 verschillende onderdeelen der 2e
divisie in gevecht met den vijand,
maar door den ontzaglijken a stand
i der gescheiden onderdeelen heerschte
er geen verband; vriend en vijand
waren soms zonderling dooreen-
gemengd, zoodat men op een ge
geven oogenblik de kluts kwijt
Taakte, en de leider, generaal van
Helden, het noodig oordeelde de
manoeuvre ta staken, om wat orde
in den gang van zaken te brengen.
I Een klein slotgevecht volgde
i waarna de doorweekte troeren huis-
waarts keerden.
Wij gelooven niet, dat deze ma-
i noeuvre aangename herinneringen
zal hebben achtergelaten.
Het merkwaardigste van deze oe
fening was, dat er zoowel door ar-
tillerrie als infanterie rookeloos
i kruit werd gebezigd. Ook voor deze
i proet was de manoeuvre al zeer on-
gescikt, omdat de troepen veel te
i dicht op elkander zaten, en zeer
i goed te onderscheiden waren, onver-
i schillig met welke kruitsoort er ge-
i vuurd werd.
uüuek üverzieni.
Het is niet te verwonderen, dat de
Franschen onaangenaam getroffen zijn
door de luidruchtige manier waarop
in Duitschland het kwarteeuw-feest
van den oorlog van 1870 wordt ge
vierd. De halfvergeten rampen wor
den er weer door opgeroepen, de reeks
van nederlagen der franscne legers
trekt als een sombere stoet aan het
oog der herinnering voorbij en de
heethoofden, die weerwraak op
Duitschland willen, slaan uit die
duitsche leesten kostelijke munt.
Tot hen behoort madame Juliette
Adam, de vrouwelijke politicus van
de Nouvelle Revue. Sinds jaren zingt
zij op [alle tonen een opwekking tet
den oorlog en nu natuurlijk meer dan
ooit. Meer dan hare wel wat schet
terende opstellen verdient aandacht
een eeivuudig opstel in genoemd
tijdschrift van kolonel X., waarin hij
een gevecht beschrijft dat plaats greep
in het begin van den grooten krijg.
„Het was," zegt hij, „te Saint Pievat
des namiddapp te 5 uur op den 18den
Augustus 1870. Sedert den morgen
streden onze troepen onbewegelijk in
hunne stellingen. De duitsche batal
jons trachtten onzen rechtervleugel te
omsingelen, het regende projectielen
van allerlei aard op onze gelederen
en wij konden het vuur van 's vijands
artillerie nie: beantwoorden, omdat
twee dagen van te voren onze muni
tie te Rezonviile was op geraakt en
niet weer aangevuld. Aanvankelijk
hadden onze kanonnen langzaam ge
vuurd, toen gaven ze elk kwartier
een schot, daarna was de ammunitie
geheel op.
De pruisieche garde naderde, stout
moedig, maar onvoorzichtig, het gla
cis van St. Pievat en liep storm. Zij
werd met zeer gedunde gelederen
teruggeworpen en bepri efde het nog
maals, maar ons geweervuur maaide
geheele rijen weg. Toen hield zij uit
geput halt.
Meer konden wij niet doen maar
achter ons op korten alBtand bevond
zich een uitstekende divisie grenadiers
van de keizerlijke garde met artillerie
die volop ammunitie had. De gene
raal die nen commandeerde, een der
beste en dapperste, had evenwel
geen orders ontvangen van zijn chef
en bleef daa door werkeloos, terwijl
de strijd voor zijn© oogen werd voort
gezet.
Was deze legermacht op het slag
veld gekomen, dan zou de slag door
ons zijn gewonnendan ware de
pruisische garde vernietigd geweest
en het 12de legerkorps aigeBneden
van de hoofdmacht. De Duitschers
zouden zijn teruggeworpen op de
bruggen van den Moezel, die zij be
zwaarlijk zouden hebben kunnen
overtrekken, want in hunne konvooi
en was reeds verwarring gekomen.
Dit is het ernstigste uur van den
ganschen oorlog geweest
Hadden wij den slag van St. Privat
gewonnen, dan zouden wij weer als
aanvallers zijn opgetreden en de
fouten van onze organisatie zou
den verdwenen zijn, want doet de
nederlaag op zulke fouten het volle
licht vallen, een overwinning bedekt
die. Wie weet of Frankrijke lot niet
anders ware geweest
Maar maarschalk Bazaine wist niet
eens dat te St. Privat gevochten werd
en dat het lot van zijn leger daar
werd beslisthij had zich terugge
trokken im zijn hoofdkwartier om te
.rusten en generaal Bourbaki kreeg
geen orders om zijn grenadiers en
artillerie te doen deelnemen aan den
stkijd.
Zulke herinneringen wekken de
emfart van de geleden nederlaag nog
'meier op.
Kaar uit Berlijn wordt gemeld zal
•op den wensen van keizer Wilhelm
Voortaan met meer gestrengheid aan
I \nd der bestaande straiwet wor-
opgetreden tegen de sociaal-
itische bladen, die zich in hun
te buiten gaan. De keizer
erover met den minister van
geconfereerd.
.en dus de bladen van deze
wat voorzichtiger en gomatigder
r hunne uitdrukkingen en mocht
daardoor aan stof ontbreken,
en dan slechts1 de tooBten
af die de kêizrt de] laatste dagen
uitbrengt, m&ar niet om ze tecri-
tiseeren
Aan het parade-diner te Stettin,
heeft de keizer Zaterdag een toost
uitgebracht op het tweede legercorps.
Hij herinnerde daarbij aan de parade
van 1869, waarop de toenmalige korps-
kommandant het legerkorps van 's kei
zers vader aan Wilhelm I voorbij
voerde. Toen toonde het korps dat
het in vredestijd gereed was ten ooi-
log, hetgeen bewezen werd een jaar
later, op het slagveld. De Keizer
sprak zijn volle tevredenheid uit
over de voortreffelijke parade: leve
het korps! Iu het bijzonder moge
het kurassiersregiment, hetwelk de
koningin zelve heeft willen aanvoeren,
door deze eer aangespoord worden
om ook bij de manoeuvres te too-
nen dat het gereed is om eiken aan
val, welke het ook zij, af te weren
en voor het vaderland pal te Btaan
wanneer het daartoe geroepen wordt.
Voor het tweede korps hoerah!
Men schijnt tot dezen maatregel
reeds te zijn overgegaan want in de
laatste drie dagen zijn drie socialis
tische bladen in Maagdeburg, Neuren
berg en Fürth in beslag genomen.
De laatste berichten uit Cuba spre
ken van eene uitbreiding van den
opstaDd ir. de provinciën Havanab,
Pinar del Rio en Matanzae, waar de
toestand der Spanjaarden steeds ge
vaarlijker wordt.
De Spaansche regeering heeft be
sloten tot het uitrusten van een derde
legerkorps, ter sterkte van 20;000 man,
dat zoo noodig in November naar
Cuba zal gezonden worden.
D© gezant der Vereenigde Staten
te Peking heeft den heer Read, con
sul te Tintsin, opgedragen, een on
derzoek in te stellen naar de onge
regeldheden in Kucheng, ten einde
uit te maken, in hoever ook Ameri-
kaansche onderdanen daarbij zijn om
gekomen of nadeel hebben geleden.
De consul zal vergezeld wordtn
door een Amerikaansch zeeofficier,
kapitein Barber, nu attaché bij het
gezantschap te Tokro en door een
zendeling.
Koloniën,
ATJEH.
De Java-Bode schrijft in haar mail
overzicht
In militaire kringen loopt hier
alweer het gerucht dat er plan bestaat
op een vermeerdering der troepen
en een handelend optreden in Atjeh,
doch eerst in het volgende jaar, wan
neer het leger-oommando in handen
zal zijn van den luitenant-generaal
Vetter, van wiens bekwaamheden
al krijgsoverste men in Nederland een
zoo hoogen dunk heeft. Groote waar
de mag men echter aan die geruchten
niet hechten. Het lijdt wel geen twij
fel of bij de telkens terugkeerende
berichten van kleine aanvallen door
den vijand gedaan, zal zoowel bij het
opperbestuur als bij de regeering wel
eens het verlangen opkomen, om aan
alle verzet in Atjeh met geweld een
e.nde te maken, gelijk dit op Lombok
is geschied. Maar het verschil van
toestanden is te groot dan dat uit het
gebeurde op Lombok eenige conclusie
ten aanzien van Atjeh kan worden
getrokken. Het beste schijnt te zijn
zi h geen illu3iën te maken en zich
voor te stellen dat wij in Atjeh zoo
veel verkregen hebben alB wij kunnen
wat wij dan mettertijd meer bereiken,
valt mee. De Franschen in Tonsingi
en de Engelschen in Birma worden
ook nog telkens bestookt en toch
heeten die gewesten door hen onder
worpen, evenzoo kunnen wij Atjeh I
als onderworpen beschouwen. Wij
doen dit immers ook met de residentie
Oostkust van Sumatra en toch is
daar nog onlangs in de bovenstre
ken gevochten tuspchen Battake en
Maleiers en deden Perlakkers onder
Nja Mahomod een inval in Tamiang,
waarschijnlijk om hunne in 1893 bij
Toempoeh-tenga gevallen landgenoo-
ten te wreken. Van veel beteekenis
wordt een en ander door de civielie
en de militaire autoriteiten niet ge
acht.
Evenmin is van beteekenis geble
ken het opgaan van de bevolking
van Mageh in de Padangsche Boven
landen naar de hoofdplaats Fort-de
Koek, teneinde zich te beklagen over
een larashoofd, dat de lieden voor
de keus gesteld had tusscnen het
inleveren van een zekere hoeveelheid j
koffie en het betalen van een geldsom
als belasting. Ten minste de rust is
niet verstoord, nadat was medege
deeld dat aan een misverstand te
denken viel. Maar zooveel is wel ge
bleken, dat de bevolking zich bij
het invoeren van eene hoofdelijke
belasting niet rustig zou neerleg
gen.
MEDAN, 7 Augustus.
Oogst- en Weerbericht.
Juli 1895.
Gedurende de afgeloopen maand
was het weder vrij ongunstig, daar
het overal in dit gewest veel te
droog was, met uitzondering van
eenige ondernemingen in Beneden-
Langkat en Beneden-Deli, waar vol-
doende regen viel.
j De oogst is voor 7» a 7< binnen,
maar de laatste helft heeft door de
droogte geleden, zoodat de kwaliteit
daarvan op de meeste ondernemingen
nogal te wenschen overlaat. Zjo mooi
fijn en licht als de eerste helft ie uitge
vallen, zoo donker en onuitgegroeid
is het tweede gedeelte. Men verwacht
derhalve dat ongeveer licht en ge
spikkeld zal zijn en 7» van inferieure
qualiteit. De quantiteit zal verder over
't algemeen ongeveer een pikol per veld
minder bedragen dan verleden jaar
op sommige estates wordt a '2
pikol minder per veld gemaakt, dan
tijdens het gunstige weder gedurende
de eerste maanden van dit jaar mocht
verwacht worden. Slechts van ééne
maatschappij vernamen wij dat zij,
'zoowel wat qualiteit ais (juahtiteit
betreft, zeer over den 9tm oogst ft*
vr^den is.
Het droge weder was bevorderlijk
voor de voorbereidende werkzaamhe
den voor den oogst van het volgende
jaar, zoodat men druk bezig is met
het maken der draineeringen en daar
mee voooruit is, vergeleken bij ver
leden jaar.
De gezondheidstoestand van het
Europees eh en inlandsch personeel liet I
op vele ondernemingen te weoEchen j
overzoowel in Boven- als Beneden-
Langkat en Deli kwam veel koorts,1
in Boven-Serdang dyssenterie, en in
Bobougan influenza voor.
Wat het trek- en melkvee betrelt
meldt men dat dit op de estates
weinig meer van mond- en klauw
zeer te lijden heeft, maar dat trek-
vee, hetwelk ingevoerd werd en ge
zond aankwam, in het quarantaine
station te Laboean door deze ziekte
werd aangetast.
Onder de paarden kwamen hier en
daar eenige gevalien van een zeer
lichten en goedaardigen droes voor.
{Deli- Cf.)
Sport en Wedstrijden.
Wielerwedstrijden te
Amsterdam.
Op de baan te Amsterdam wer
den Zaterdag weer wielerwedstrijden
gehouden.
Het programma was als volgt:
No. 1 Nieuwelingenwedstrijd van
j Meet.
De uitslag was, dat éen aar kwam,
IH. Boele (Amsterdam) in 2 min.
'327»sec.. tweede A. L. Baron in 2
min. 33Yi derde J. W. Kalb in 2 min.
35 sec., beide laatsten te Nieuwer-
Amstel.
No. II. Anonymupprijs. Wedstrijd
van meet. Afstand 3000 Meter.
De 1ste prijs wordt het eigendom
van dien rijder, die minstens vijfmaal
als eerste aankomt. De tweede en
derde aankomende ontvangen ieder
een zilveren herinneringsmedaille.
Er werd gereden in twee heats (al-
deelingen).
De uitslag van de beslissing was
1. M. Kingma. Arnhem, in 4 min.
567» II- H. Podevijn, Antwerpen,
in 4 min. 57 sec. Daar niemand
echter het voorgeschreven aantal
keeren hei eerst de streep was ge
passeerd, kon de prijs niet worden
toegekend en werden de twee- uitge
loofde medailles aan de twee eerst-
aankomenden uitgeloofd.
No. IV. Wedstrijd van Meet voor
Tweepersoons tweewielers. Afstand
5000 meter.
Hier deden vier paren mede, waar
onder twee Belgische. Na eenige ron
den vielen echter Beisenherz en De
Haas af en bleven van de Hollanders
enkel C. Witteveen (Haarlem) en
Kingma (Arnhem) over. Zij wisten
de eerste plaats te veroveren en te
behouden. Zij wonnen na een mag-
nifieken rit in 7 min. 67» sec., waar
mede zij het record van dezen af
stand met bijna 20 seconden verbe
terden. Met luid gejuich werden de
overwinnaars begroet.
No. V. Wedstrijd van Meet afstand
25000 Meter. Record 39 min. 10s 5 sec.
Na een twintigtal ronden hadden
successievelijk opgehouden Verspree-
wen en Poievijn, Belgen, en Schrau-
wen, Haas en Hart Nibbrig, Hol
landers. Witteveen en Beiaenberz
bleven de leiding behouden. Na een
vijftig ronden was drie banen inge
haald, Doornekamp twee banen en
Lura een baan.
Nu maakt ook Witteveen een voor
sprong op Beisenherz, die hoe langer
hoe meer afzakt. Lura blijft nu vlak
achter Witteveen hangen, met een
baan verschil en haalt zoodoende
hoe langer hoe meer op Beisenherz
in, doch dit helpt niet en de aan
komst is in de onderstaande volgorde
L C. Witteveen (Haarlem) in 37
min. 137» p.
IL W. L. Beisenherz Jr. (Amster
dam) in 37 min. 314IS sec.
III. Lura (Antwerpen) in 37 min.
557» sec., zoodat ook het record met
ongev. 2 min. 6 sec. verbeterd werd
door Witteveen. Er werd zoo snel
gereden dat ook de volgende records
werden gebracht 10 _K.M. van 14
min. 43 sec. op 14 min. 21 sec.20
KM. van 31 min. 214 s sec. op 29
min. 14 sec.
Een Reuter-teiegram meldt uit New-
York, dat het Amerikaansche jacht
„de Delender" de America cup bij de
eerste wedvaart heeft gewonnen.
Gemengd Nieuws.
De Belgische regeering heeft op vei -
zoek van den koning aan den Engel
schen salpeterlord North, een der geld
schieters van den Kongostaat, de duin
streek tu6sshen Ostende en Mariakerke
verkocht- De heer North wil daar
een groot badhotel met speelzalen
laten bouwen en er een volledige bad
plaats vestigen. In de Kamer en den
Senaat werd voorgeeteld, bij den ver
koop de voorwaarde te bedingen dat
geen speelbank mocht worden opge
richt. Na een heftig debat werd be
sloten, deze bepaling niet te maken,
aangezien dit gelijk stond met ver
nietiging van de geheele transactie.
Weer een bom.
Te Parijs is Zaterdagmorgen te
6 uur een bom gevonden op een ven
sterbank van het gebouw der maire
du Temple. De lont was gedeeltelijk
afgebrand. Zoo de aanslag gelukt was
zou een gedeelte van het gebouw in
de lucht zijn gevlogen. De bom werd
gevonden door een bediende van het
bureau, die haar uit de vensterbank
nam en onder een fontein plaatste
waar bij haar met water bespoot.
Nadat de commissaris van politie
gewaarschuwd wa9. werd bericht ge
zonden aan den directeur van het
stedelijk laboratorium, den heer Gi-
rard, die onmiddellijk het wagentje
zond, dat uitsluitend gemaakt is voor
het vervoer van bommen. Tot heden
hebben de nasporingen der politie
nog niets aangaande den dader van
den aanslag aan bet licht gebracht.
Wij jvertelden onlangs van den
schoenmaaerfjongen te Berlijn, die
na den slag bij Sedan een krans op
het hoofd van het standbeeld van
Oude Frits bevestigde. Thans heeft
op den Sedandag de zoon van dien
schoenmaker hetzelfde waagstuk vol
bracht. Ditmaal gebeurde het echter
niet over dag voor een juichende
menigte, doch des nachts om drie
uur, zoodat men den volgenden dag
niet wist hoe de Oude Fx its aan zijn
krans kwam.
Sir Joseph Renals, de Lord-
Mayor yan Londen, bevindt zich nog
te Parijs. Onmiddellijk na zyne aan
komst maakte de L)rd-Mayor zijne
opwachting op het Ely.-é9 bij presi
dent Faure, die nog uonzelfdt-n dag
naar Langres vertrok, tot het bijwo
nen der legeroefeningen. SirJotseph
Ilenais zal eenige dagen te P-rijs b.ij-
ven en dan vertrekken naar Bordeaux
tot bezichtiging van de tentoonstel
ling.
De Lord Mayor noodigde den heer
Faure uit, een bezoek te Londen te
brengen. De pre9ideat antwoordde,
dat hij eene dergelijke uitnoodiging
nog niet kon aannemen, want bij het
besluit om Engelands hoofdstaf te
bezoeken komen, nog andere overwe
gingen in aanmerking. Evenwel be
tuigde de heer Faure zijn dank voor
de uitnoodiging, hem door den Lord-
Mayor namens de City overgebracht.
De dood van aartshertog Ladislaus
is door de bevolking te Pest roet
groote deelneming vernomen. Vele
huizen zijn met rouwdoek behangen.
De geneesheeren worden er van be
schuldigd de wonde door operatie
noodeloos grooter gemaakt te hebben,
waardoor een hevige koorts is inge
treden. De artsen daarentegen bewe
ren, dat koudvuur in het gewonde
been de oorzaak van den dood is.
De aartshertog bleef bijna tot het
laatate oogenblik bij bewustzijn. Hij
stierf des morgens om kwart voor elf,
na een doodstrijd van vier uur. Zijn
ouders en zijn broeder, aartshertog
Joseph Augustin, waren aan het ziek
bed tegenwoordig. De prins was eerst
20 jaar oud.
Vrijdag is het rijtuig, waarin de
hertog van Aosta zich roet zijne ge
malin bevond, te Altezzani omgesla
gen. De paarden gingen op hel en
de hertog werd gewond aan de rech
terhand en de dij.
Zijn toestand is echter bevredigend.
De hertogin bekwam geen letsel.
Cholera.
Volgens officieele mededeelingen
zijn er in de Gallicische districten
Brody en Rohatin vele gevallen van
cholera met doodelijken afloop voor
gekomen.
INGEZONDEN.
V-or den inhoud dezer rubriek stelt de
redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst oj
niet geplaatstwordt de kopij niet
aan den inzender teruggegeven.
M. d. R.
Daar wij op 't oogenblik in h e
kamp zijn, kwam mij zooeven pas
het nummer van üaarlemsch Dagblad
van 2 September onder de oogen.
Daarin vind ik een stukje van
Fidelio over het niet-aanwezig zijn
te Haar em van voldoende garnizoen
voor parade op Koningins verjaardag.
De schrijver is in de war: hij
schijnt te meenen, dat een parade
eenmilitaire vertooning is ten ple-
ziere van het publiek. Neen, M. de
R., de parafe is een hulde ran hel
leger aan de Koningin en of die
plaats heelt te Haarlem of te Laren
of waar het garnizoen op den 31sten
Augustus anders is, doet niets ter
zake.
Met de feestviering van de burgerij
op zulke dagen heeft dus de parade
niets te maken.
Dankend voor de plaatsruimte,
EEN MILITAIR.
Inzender heeft blijkbaar geen hoogen
dunk van mijne algemeene ontwik
keling op het gebied van militaire
zaken. Hij zal evenwel, naar ik hoop,
wel willen gelooven, dat mij de bij
zonderheid die hij hier mededeelt,
reeds lang bekend was. Zeker, de
parade iB een hulde van het leger
aan de Koningin on geen publieke
vermakelijkheid, maar daartoe strekte
ook mijn betoog niet. Mijne bedoeling
was (niet-militaire lezers zullen dit
beter öegrepen hebben) dat de parade,
ook de weinig omvangrijke van Haar
lem, een zekeren indruk maakt op
het publiek en dat men dus, met het
oog op de wenschelijkheid om van
den Sisten Augustus een algemeenen
nationalen feestdag te maken, wel
doet met de parade te houden te
Haarlem en derhalve niet in een
kamp, waar het publiek geen toegang
heeft.
FIDELIO.
T can 8 vaal.
Van den heer J. de Hoog, beambte
aan de Zuid-Afrikaansche spoorweg
maatschappij ontvingen wij een
schrijven, dat belangrijk genoeg is om
het in zijn geheel over te nemen.
Ter verduidelijking dient dat de
Nederi. Bond voor Spoor- en Tram
wegpersoneel aid. Haarlem eenigen
tijd geleden de navolgende circulaire
het ft verspreid:
Mede-Arbeiden
Wij leden der S. V. afd. Haarlem
hebben gemeend tot U te moeten
komen met eene ernstige waarschu
wing voor diegenen die plan mochten
hebben naar de Transvaal te gaan,
daar men zooals uit onderstaanden
brief blijkt door de directie der N. Z.
A. S. M. schandelijk bedrogen wordt.
Een ieder zij dus op zijne hoede,
voordat het te laat is en van zijne
vrienden en familie reeds gescheiden
zijn zonder de gewenschte resultaten te
verkrijgen.
De S. "*V. afd. Haarlem.
Waarde Vriend!
Ik neem de vrijheid dit schrijven
tot u te richten, het bevat een drin
gend verzoek, doch ik moet u op nw
woord van eer afvragen, mijn naam
aan niemand bekend te maken.
Hoe het mij hier aanstaat zult ge
wel vernomen hebbenik wil u nu
iets mededeelen wat naar waarheid is
en ik ter wille van zjo velen verplicht
ben te doen,
Nog altijd blijft in Holland een
vraag naar spoorwegambtenaren en
beambten voor de N. Z. A. S. M., de
onbekendheid met het leven in de
Transvaal doet vele besluiten zich te
scheiden van familie en bekenden, ja
soms van vrouwen en kinderen, ooi
naar hunne meening een beter be
staan te vinden, maar ach wat worden j
allen teleurgesteld, wanneer zij met
den toestand bekend worden.
Ten eerste worden de meesten op
de Oosterlijn geplaatst daar is veel
personeel noodig en er heerschtdaar
Hevige koorts, zoodat er altijd veel
personeel ziek is.
Ten tweede moet men wel de pas
uit Holland komende personen daar
plaatsen, aangezien het personeel, d it
bekend is met den toestand op de Oos
terlijn,lie ver ontslagen wordtdan daar
heen gaangeen Afrikaan wil daar
naar toe.
Ten derde is de loonstaat laag te
noemen en de behandeling vaa de
zieken niet zoo rooskleurig, om van
de dooden maar niet te spreken, het
is te treurig dit verder uit te leggen,
wat de geneeskundige behandeling
betreft, ze laat veel te wenechen over
zoudt gij zelf niet gelooven(*1b ik dat
uitlegde.
Met eenig leedwegen ziet een Hol
lander zijn landgenoot aankomen doch
bijna niemand heeft den moed hen
te waarschuwen vóór zij in de klauwen
van den geldgod zijn gevallen.
Dat de Compagnie alle moeite doet
om Hollanders te verkrijgen ligt hierin
opgesloten Geen andere nationaliteit
welke genoegen neemt met het weinige
loon en den diensttijd. Ze loopen
gedurig weg, vooral de Afrikanen.
Als deze maar boete krijgen loopen
zij al weg, terwijl een Hollander ge
woon is bij het ontvangen van een
pak slaag nog zijns meesters handen
te kussen. Natuurlijk om den broode
Het is jammer, dat iemand zijn
eigen natie moet verachten, want
waarlijk men moet een Hollandsche
superieur ,zijn om zijn minderen zoo
te behandelen, om geheel tér wille
van den geldzak ie zijn alle mensche-
lijk gevoel te verwerpen.
De Compagnie verdient meer dan
goed geld, terwijl het personeel zien
meer dan bekrompen moet benelpen,
vooral is dit het eerste jaar niet over
het hoofd te zien.
De Eogelschman, welke hier ver
schillende ondernemingen heeft, be
taalt 7-ijne ondergeschikten veel beter.
De slaat betaalt goed, zoodat er reeds
verscheidene epoorwegmannen xqn
overge"aan, doch daar is geen plaats
voor al het spoorwegpersoneel, want
waarlijk dan vroegen zij allen hun
ontslag.
Ik raaf dan ook hen aan, welke
zich bij de N. Z. A. S. M. wenschen
aan te sluiten, ten eerste zichzelven
minstens driemaal goed te bedenken,
ten tweede als zij zich willen leenen,
bepaald een goed traktement zien te
verkrijg n,
Vertrouwende eenigszins aan mijn
menschelijke plichten voldaan te heb
ben, verzoek ik u nogmaals door dit
te publiceeren, verechülende personen
te doen waarschuwen, geen geloof te
hechten aan de schilderachtige woor-.
den welke in Amsterdam gesproken
worden.
Vertrouwende rp nw woord, mijn
naam onbekend te laten zoo verbliji ik
met achting,
Uw Vriend.
Ambtenaar aan de N. Z. A. S. M.
Vriend
Het bovenstaande is geheel de
waarheid en niet het minst overdre
ven. De Oosterlijn is een waar moord
hol. Indien ik over personen sprak,
zoudt u een treurige geschiedenis
moeten lezen.
Omtrent mijn persoon zult u alles
wel vernomen hebben. Is kan er nog
bijvoegen dat het mij goed bevalt in
Afrika, maar ik ben in een van de
gezondste streken, heb een goeien chef
en flink station op de Zuiderlijn.
Mochten zij het in hu hoofd krijgen
om mij te verplaatsennaar de Oos
terlijn, waarlijk, ik nai mijn ont
slag en ga liever bij de Kaffers wer
ken.
Uw Vriend,
(was geteekend) B
B. 10. 5. 95.
Wij ontvingen uit Pretoria van een
vriend dezelfde berichten over de
Oosterlijn. Ten bewijze vaa de waar
heid van zijn schrijven laten wij hier
onder een berichtje volgen uit De
Volksstem, van 4 Mei j. L, een blad
dat in Transvaal verschijnt en waar
uit blijkt welke offers de koortsen op
de Oosterlijn vorderen,n'ef alleen
langs de kust maar zelfs in Komatie
Poort, ongeveer 2-5 a 30 uur gaans
van de kust.
Aldus luid het bericht
De koorts woedt thans weer hevig
onder het personeel der Z. A. S. M.
te Komatie Poort en Kaap Muiden.
Een paar dagen geleden waren er
niet minder dan 13 stokers aan de
koortsziekte lijdende.
Tot nadere inlichting kan nog dienen
dat van het spoorwegpersoneel ver
leden maand ongeveer 50 pCt. ziek
was, en dat in tijd van een maand
van 1700 man troepen die in Lorenzo
Marques kwamen voor de Kafl'eron-
lusten, ongeveer 350 in het hospitaal
lagen aan de Malaria en andere
ziekten.
De brief van den heer de Hoog nu
luidt als volgt
Mijnheer de Redacteur
Den 18en Augustus j.l. kwam mij
bovenstaand schrijven in handen naar
aanleiding van welke ik het volgende
schrijf.
Daar ik nog slechts 3 maanden in
Pretoria hen en nooit de Oosterlijn
PretoriaLorenyo Marques ben op
geweest kan ik daar niet over praten
maar wel over mijn dagelyksche om
geving.
De meeste emigranten'.welke uit
komen, hebben niet beseft, welken
stap zij deden met naar Afrika te gaan;
in den regel zijn zij niet verder ge
weest dan moeders pappot en begrij
pen niet dat zij door te emigreeren
niet alleen andere zaken en gewoonten
moeten nemen maar ook gehard
moeten zijn voor een tijd met hun
omgeving en familieleven te breken
ter wille van hun lotsverbetering
maar de meesten zien zulks over het
hoofd en denken dat Transvaal lui
lekkerland is waar alles gebrad-n
rondloopt en de pondjes (f 12) bjj den
w0g liggen, dezen ondervinden zetter
teleurstelling. „Hier valt wel geld te
maken, maar men moet ook werken
en zijn geld niet in drank of andere
genietingen omzetten.
Ook in mijn omgeving hoor ik
klagen over laag loon enz., maar
dezen offeren ook op groote schaal
aan Bachus. Dit is zeker: men is
hier geen flinke kerel zoo men niet
aan dezen god offert.
Zoo men hier zijn plicht doet en
het drinken met zijn nasleep nalaat,
kan men hier best vooruitkomenik
weet ten minste zeker dat ik mijn
doel (zoo ik gezond blijf) zeker zal
bereiken, n m. stoffelijk in de Maat
schappij beter worden.
Wat de luonen betreft, waarover
schrijver klaagt. Jal In Holland ia
men gewoon te zien dat de Ridders
van de Pen en de El op hooger trap
staan dan de werkman, hier is dit
anderp, de verhouding van werkman
(beambte) tot ambtenaar is hier
v -> -■nros-r
en waaxv,. o^k nietwaarom sou
goed en degelijk werkman niet boven
een 1 geleerde hooger hu rger&chooler
gaan, alias Ambtenaar
De koorts heerscht somwijlen op
de Oosterlijn, maar slechts beoosten
Waterval onder de zoogenaamde lage
veldendeze liggen 3 J 4000 voet
lager dan de hoogvelden van, Trans
vaal, die algemeen gezond zijn.
De behandeling der zieken is hier
te Pretoria, uitstekend. Men heelt een
flink hospitaal en flinke geneeskun
dige hulp, doch zoo men aan de
Oosterlijn even sterk drinkt als in
Pretoria dan is 'tgeen wonder dat de
malaria op aldus' verzwakte indivi
duen sterken invloed heeft.
Ik schriji dit en beoog hiermee geen
twistgeschrijf, maar alleen om mijne
achtergebleven betrekkingen uit de
waan te helpen, als ware ik in een
moordhol gevallen, maar met de ver-
zeKerrog dat ik mijn doel zal bereiken.
Achtend, Uw dienstxo.
J. D. HOOG.
PretoriaIS Augustus '95.
Zuid-Afr. Republiek.
VAKIA.
De familie X. zat Zaterdagmorgen
angstig bij elkander toen de felste
donderslag het huis duet dreunen en
de vensters rinkelen.
Als versteend zit men eenige oogen-
blikken bleek als lijken, zwijgend,
tot de kleine Frans de schuchtere
vraag doet
Paatje zijn we nu dood?
Ik zeg je ronduit, dat ik je dat
pak eerst over een jaar zal kunnen
betalen, zei een heer tot zijn kleer
maker.
Best, mijnheer was '".et antwoord.
Wanneer is het klaar?
Over een jaar, mijnbeer.
Gewoonte en regel, kinderen, dat
ie alles! Als ik bij voorbeeld op mijn
hoofd ga staan, loopt al mijn bloed
naar beneden. Maar als |ik gewoon
sta, waarom loopt dan |al mijn
bloed niet naar beneden
Omdat uwe voeten niet hol zijn,
oom, antwoordt sen der neeijes.
Er kwam een dame van ontzetten-
den omvang in een volle tram. De
heeren staken hun neus nog dieper
in hun couranten. Slechts éen mager
jongmensch in een hoek stond rp
en zeide: „Ik ben oen ^an de vie'
die zich beschikbu ar steiler om
dame hun plaats af te staan.'' <7,
Vader (de oourant lezende), Jon
gen, jongen, daar hebben ze al weer
een nieuw meer ontdekt in Midden-
Atrika. Dat is leeüjk voor ons.
Moeder. En wat komt er dat voor
ons op aan
Vader. Och, nu kun je er welze
ker van wezen, dat onze kinderen
weer een nieuwe editie moeten koopen
van het „aardrijkskundig handboek"
