Tweede Editie, NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. Da stem van het geweten. 13e Jaargang Vrijdag 20 December 1895 No. 3826 HAARLEM S DAGBLAD -AJBOISrisrEDMlEJSrTS^R/IJ'S: Yoor Haarlem per 3 maandenf 1.20 .Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 3 maanden1.30 Franco door het geheele Rijk, per 8 maanden. „1.65 Afzonderlijke nummers 0.05 Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.80 de omstreken en franco per post0.371/2 Directeur-Uitgever 1 5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Groote lettere naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 20 Cent per regel. Abonnementen en Advertentien worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. i Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Bureaux: Kleine Houtstraat 14, Haarlem. Telefoonnummer 122. PEEREBOOM. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Elrangerc G. L. DAUBE Co. JOHN F.. JONES, Sitcc., Parijs Blbïs Faubourg Ho, Agenten voor dit Blad in den omtrek zijn: Bloemendaal Santpoort en Schoten, P. v. d. RAADT, Santpoort; Heemstede, J. LEUVEN, bij de Tol; HaarlemmermeerC. D9EKES; Spaarndam, C. HARTEN DORP; Zandvoort, J. ZWEMMER; Velsen, L. VENUS; IJmuiden, J. J. TJADEN; Beverwijk, H. JUNGERIE, Koningstraat. Genoemde Agenten nemen Abonnementen en Advertentiën aan. Politiek Overzicht. In de belgische Kamerjhetf t Woens- lag eene heftige woordenwisseling ts gehad tusechen den minister ran oorlog, generaal Braesine eD den ccialistischcn afgevaardigde Defnet. ïet gevolg was dat beeloteu werd te uelleeren. Nadat de getuigen echter ene conferentie hadden gehouden, rerd de zaak in der minne geschikt. De socialisten drongen in deze itting aan op onmiddellijke indiening an het wetsontwerp tot reorganisatie Ier strijdkrachten. Nu zeide bij het lebat Defnet o. a. dat in devergsde- iüg iemand was, die terwille van ijn meester een schop krijgt tegen ijn derrière, en die persoon was de minister van oorlog. Hierop riep Irassine uit, dat dit hoogst onbe- chaamd wap. Ook noemde Defnet og den naam des meesters, nml. Vbeste, en toen hij bleef voortgaan set op deze w(j:e te spreken, riep en era al Braesine hem ten slotte toe: Ik vei bied u te spreken." „Gij zijt in de kazerne, generaal" riep oen de socialist Van de Velde en )efn9t zijne rede voortzettende, zeide: Ik ben hier krachtens het mandaat, nij door de kiezers gegeven, hetgeen liet van iedereen kan gezegd worden, adien gij niet wilt, dat men den pot drijft met uwe ontwerpen, begin an met u zeiven niet tot de risee te naken van de leden van uw eigen lartij." Cievelands boodschap betreffende e quaestio tusschen Engeland en e Vereenigde Staten over de grens- egeling van Venezuela in verband iet de toepassing van den Monroe- is in Amerika met instemming learoet. De engelsche ochtendbladen zijn ooals een Reuter-telegrain ons reeds emeld heeft, eenstemmig in de ver- ■erping van Cleveland's ongerijmde ischen; doch zij erke-nen dat deze edeeltelijk zijn toe te schrijven am eweegredenen die met de presidents- erbiezing in verband staan. De Times zegt dat het niet moge- jk is den ernst der moeilijkheden issehen Engeland en Amerika te erbergen. De gehee'e grenfquaestie iet Venezuela is onbeteekenend in ergelijking met de verregaande! ieehen van Cleveland. Hoewel een! reuk tusschen de beide groote Eu-j elechspreker.de staten noodlottig zou j 'ezen, zijn de concessies van Enge-; tnd gevraag', van dien aard, dati ieen natie die eerbied heelt voor zich j 3lf, daarin kan toestemmen. De j 'ereenigde Staten zeiven zouden zich1 ooit iets dergelijks laten voorschrij-j en. Men kan moeilijk verwachten, dat •;e weg door Cleveland aangewezen, j loor de regeering zal worden gevolgd: (och als dit het geval is dan zal J ingeland niet aarzelen de belangen in rechten van het Rijk te verdedigen. i Het voorstel van President Cleve- and is het meest wonder ijke dat I ioit gedaan is in tij i van vrede,! finds de dagen der overheersching an Napoleon. Over het geheel was de grens van Venezuela door de Spanjaarden nooit scherp getrokkenalleen in vage omtrekken, waarbij geen rekening werd gehouden met het bestaan van Nederlandsche nederzettingen. Maar zij hebben zeer bepaalde Nederland sche grenslijnen, die nooit ernstig door Spanje bestreden zijn. Deze om vatten het geheele bekken der rivieren de Essequibo en de Cuyunï, dus een grootere uitgestrektheid dan waarvoor Engeland nu weigert zich aan een scheidsrechterlijke uitspraak te onder werpen. Engeland is steeds blijven volhou den, dat het volkomen recht heeft op wat het van Nederland heeft over wonnen. De Daily News zegt, dat d9 bood schap een merkwaardig stuk is, hoe wel de gevolgen er van waarschijnlijk niet ernstig zullen zijn. De heeren Olney en Cleveland hebben, toen zij het Monroe-stelsel in toepassing brachten, niet in aanmerking genomen dat dit stelsel niet beschouwd kan worden als gtzaggevend in onderhan delingen met vreemde mogendheden. Daar lord Salisbury een algemeene en onbeperkte scheidsrechterlijke be slissing van de hand wees. zal hij zeker een dergelijke wijze om de rechten der partijen uiteen te zetten, niet goedkeuren. De boodschap is niet vervat in den vorm die gewoonlijk wordt gebezigd door een vriendschappelijke mogend heid; zij is in een agressieven zelfs dreigenden tcon gesteld. De Standard zegt, dat Cleveland's houding af'te keuren is. „Wij willen ons zei ven niet vernederen, en wij weigeren de beslissing der uitvoerende macht van de Vereenigde Staten aan te nemeD, in zaken die buiten' haar bevoegdheid vallen." Wat de oorzaak van het geeohil met Venezuela betreft gelooft de Standard, dat Engeland zich tot dus ver niets te verwijten heeft. Engeland is rechters in het bezit getreden van alle streken die tot Nederlandsch gGbied behoordenhet heeft aan dit land Guyana ontnomen. Venezuela stelt eischen, die zouden leiden tot het inpalmen van de helft onzer kolonie, en wellicht bovendien van grondgebied, aan onze Fransche en Nederlandsche buren behoorend. In de Vereenigde Staten schijnt men deze verwikkeling ernstig op te vatten. De Kamer van Afgevaardigden heeft met algemeene stemmen aangenomen een wetsontwerp waarbij de staats president wordt gemachtigd een com missie voor de grensregeling in Vene zuela te benoemen, en een krediet van 100.000 dollar toegestaan voor de kosten, terwijl in den Senaat door Chandler een ontwerp is ingediend strekkende tot versterking vau de bewapening van de Vereenigde Staten. Hij vraagt aan een erediet van hon derd millioen dollar, voor het ver strekken van een millioen nieuwe geweren aan de infanterie en voor duizend stukken veld- en vijfduizend stukken vestinggeschut. Het ontwerp is naar de commissie voor buitenland-1 sche zaken verwezen. H'erboven is reeds gemeld, dat Cievelands boodschap in de Vereenigde Staten met ingenomenheid is begroet. Geven wij daaromtrent het oordeel van eenige pers-organen weer. De World noemt de boodschap een uitdaging voor Engelandde Sun vat haar beteekeDis samen in de woor den „oorlog desnoodsen de Mail verklaart dat Cleveland rekenen kan op de instemming van bet Congres en den steun der patriotten. Alleen de Evening Post waagt de gissing dat de boodschap hoofdzake ijk een ver kiezingsmanoeuvre is: „waarom,"zoo vraagt dit blad, „al dit spectakel over Venezuela, terwijl de regeering der Vereenigde Staten Frankrijk on gemoeid laat in zake het Amapa-ge- schilDaarentegen verzekert de correspondent der Daily Neivs te New-York, dat Cleveland door zijn boodschap de ernstiggezinde burgers heeft verrast en verwarring heeft gebracht in de jingo-parlij, nu hij haar een reden tot agiteeren heeft ont nomen geen bezadigd Amerikaan, zegt de correspondent, maakt zich om Venezuela druk, wat ook de jingo's mogen zeggen en schrijven. Een oor log met Engeland zou in Noord- Amerika zeer impopulair zijn en de Uniepartij tot ondergang doemen. STADSNIEUWS eerstetweede en derde pagina. Haarlem, 19 December. Teyler. Woensdagavond trad de heer prof. dr. I. J. de Bussy uit Amsterdam op in de goed bezette aula van Teyler met eene verhandeling over de rol der menschelijke zintuigen in hoofdzaak het gehoor en het gezicht in het geestes- en ge moedsleven. Spreker begon met er op te wijzen hoe de menschen kunnen worden verdeeld in gehoor-menschen en gezichts-menschen, tot welke laatBte categorie de meesten onzer behooien. Ter duidelijke aanwijzing van deze onderscheiding werd als voorbeeld genoemd een jeugdig fransch reken wonder, di9 als hij een vraagstuk uit het hoofd uitrekende, de djfsrs moest hooren, in tegenstelling met de meeste anderen, die de cijfers in hunne verbeelding voor zich op een school bord moesten zien, om het vraagstuk te kunnen oplossen. Die jeugdige reke naar was een gehoor-mensch in tegen stelling der anderen, die gezichts- menschen waren. Merkwaardig is het, dat waar bij de meesten herinneringen zich vast- knoopen aan indrukken op het ge zicht in de eerste plaats en verder aan die op het gehoor, bijlonbeschaafde volken die herinneringen zich aan het reukorgaan vastknoopen. Uitvoerig behandelde spreker de vraag welken invloed oefenen onze zintuigen uit op ons gemoedsleven Hij plaatste zich hierbij niet op het standpunt van de wetenschap der zintuigen die leert, dat niet de menec'a die spreekt geluid maakt, maar het zintuig van den hoorder, dat de ge- luidsgcl vingen opvangt, evenals dan ook de blinde geen licht maakt en de doove geen geluid. Van het gehoor en gezicht moet gezegd worden dat zij al6 zintuigen met elkaar samenwerken. Eenmensch ziet gced wijl hij goed hoort en hoort goed wijl hij goed ziet. Eerst werd het gezicht besproken. Bekend is van wat groeten invloed het licht op den mensch is. Van oudsher is het licht de symbool ge weest van hetgeen ons heil en leven brengt. Het is vooral opmerkelijk welke veelzijdige uitwerking de kleur heeft op het gemoedsleven. Goethe heeft hierover zijn oordeel uitgesproken en verklaard dat o. a. lichtgeel een opwekkenden invloed uitoefent, blauw of purper daaren tegen onrustig en koud maken; groen als tusschen kleur tusschen geel en blauw, rustwekkend op het gemoed is. Daarentegen zal het blauw eene an dere uitwerking hebben als het de tint heeft van hemelsblauw, evenals het geel wanneer dit een schelle of niet geheel zuivere tint heeft. Ook is merkwaardig, dat de namen der kleuren zijn ontleen: aan die van voorwerpen, waarvan be !oelde kleuren een vast kenmerk vormen (blauw van hemel, rood van ylam, groen van plant, enz.) Eèn opmerkenswaardig staaltje is, dat de stemming uitgedrukt in de geestesproducten van een fransch dichter verauderde, toen de grond- kleur van de entourage, waarin hij werkte, anders werd. In verband hiermee kunnen wij uitdrukkingen als: eene grijze stemming, een gele toon begrijpen. Behandelende het verband tusschen de werking der zintuigen en de ont wikkeling der aesthetics, verkondigde spreker, dat van een hoogeren aesthe- tischen zin een zintuig wel een voor waarde, maar niet de bron is. Onze tastzin hangt nauw samen met het stereometisch zien, waardoor het perspectief geboren wordt. Een eigenaardig verschijnsel bij een van de geboorte af blinden persoon, die door eene operatie tot zien in staat gesteld wordt, is zijn gemis aan een begrip omtrent vorm, terwijl zijn tastzin goed ontwikkeld is. Zoo is het voorgekomen dat zoo iemand, die zich door zijn tastzin een denk beeld van een paard had gemaakt, toen hij kon zien eene gewone flesch voor een paard aanzag. De tastzin en gezichtszin moeten dus samen werken. Nog moet worden opgemerkt de gezichtsgewaarwording der beweging. Is in het a'gemeen de invloed der beweging onruslopwekkend, derhyth- mische bewegingen in de natuur op te merken, als het golven van het graan en de beweging der zee werken harmonisoh op ons gemoed, behalve bij doove mensohen, bij wie dergelijke bewegingen n et dien invloed uit oefenen. Dit vormde voor den spreker het aanknoopingspunt tusschen de zintui gen van het gezicht en het gehoor. In vergelijking met elkaar spreken wanklanken tot ons oor veel sterker en veelvuldiger dan bijv. wankleuren tot ons oog. Sommige menschen (niet dq onontwikkeldsten) zijn al bizonder gevoelig voor geluiden. Zoo was de beroemde filosoof Sohopenhauer de ergste vjjand van onaangename ge luiden, en het geluid van zweepslagen was hem zoo pijnlijk en ergerlijk, dat hij op het maken van dit geluid, als ware het eene misdaad, strenge straf fen wilde zien opgelegd. Zelfs de liefe lijkste klanken kunnen ons onaange naam zijn, als zij namelijk tegen onze gemoedsstemming indruischen. Als een opmerkenswaardig ver schijnsel in verband met bovenstaande werd door spreker gewezen op den pijnlijken indruk, dien volkomen stilte op ons kan maken, zoodat het mo gelijk zou zijn „in de stilte der woestijn naar het gebrul vau een leeuw te verlangen." Het gehoor, het meest geestelijke zintuig van den mensch, kan het meest tot ons gemoed deen spreken, vandaar den grooten invloed van het gehoorde woord boven het gelezene. Goethe zegt dan ook „Het lezen is een droevig surrogaat voor het hooren." Wat wij zien bestaat, wat wij hooren leeft. Het laatste gedeelte van 'sprekers belangwekkende rede vormde de bespreking van hetgeen is optemerken heer G. E. L. Hijmans met het on derwerp: wat verdient bij gas de voorkeur, gemeentelijke exploitatie ofccnc8ssie De vergadering werd geopend door den voorzitter van Burgerplicht, Dr. L. Mulder, die onder blootlegging van het doel der vereeniging de on derwerpen opsomde, die zij na dit in openbare vergadering nog hoopt te behandelenhet nieuwe station de telephoon, de gemeentereiniging, de brandweer in verband met schutterij en garnizoen en zoo meer. Over het nieuwe stat on heeft de heer Mr. A. J. W. Farncombe Sanders beloofd een voordracht te komen houden, terwijl hij reeds van den Minister de perti nente toezegging heeft ontvanger, dat ten opzichte v:n het station niets zal worden beslist voor aan het Ge meentebestuur van Haarlem, de Ka mer van Koophandel en het publiek de gelegenheid zal zijn gegeven, zich erover uit te spreken. Onder het talrijk gehoor waren verschillende leden van den Raad, de directeur der gasfabriek en de ge meen te-archif eet. bij de ziptuigen van een blinde. Een j Spreker kreeg nu het woord en be- blinde vormt zich een indruk vanjgon met de verklaring, dat hij zou de ruimte niet door den tastzin maar- - - door het gehoor. Het licht voor de hand, dat bij hem het gehoor eene groote rol speelt. Zoo is voor hem eene heldere stem wat voor ons een blond, open gelaat en blauwe oogen zijn, nml. het zinne beeld van oprechtheid. Eene hooge geestes-ontwikkeüng is bij den blinde niet te verwachten, wegens de oppervlakkigheid van zijne voorstellingen. Ook is voor hem de taal zoo arm, daar zooveel woorden voor bem dezelfie beteekenis hebben. De taal is voor hem eene wapenrus- tine, die hem niet past. Na vervolgens nog even te hebben stil gestaan bij het eigenaardig ver- trachten aan te toonen^ dat de voor standers der gemeente-gasfabrieken zich op het juiste standpunt plaateen. De tegenstanders van ge meentelijke exploitatie schennen met groote woorden en noemen een gaa- concessie een verzekeringscontract. Hoe hoog, vraagt spr., moet dan de premie wel niet zijn om een con tract voor 30 jaar te kunnen sluiten, waarbij men zeker is de risioo's van het bedrijf te dekken en bovendien een behoorlijk winstcijfer te behalen? Andere tegenstanders n lemen de vonrdeelen der gemeente-gasfabrieken problematiek, maar bewijzen hunne bewering niet. Dit zou ook raoeielijk laan te toonenzijn. Ten bewijzedaar- schijnsel, dat blinden meestal een;van wijst spr. op de cijfers van de opgewekt en opwekkend gemoed be- J exploitatie over 1S94 der gemeente- zitten, ook al in verband staande met i lij ke gasfabriek te Utrecht, die in den aard hunner beschouwingen, ein- 't kort gerelateerd neerkomen op: digde spreker met eene opwekking ruim f 47000 aan renten van kapitalen, aan de aanwezigen om hun die zoo meer dan f'126000 a Is bijdrage aan oneindig ver bij ons ten achtersta;. <ie gemeente en bovendien nog den steun te geven, dien wij hun door f27,400 afschrijving, onze menschlievendheid kunnen aan- Daar heeft men ook de fabriek te bieden. Dordrecht, die onlangs haar 2-5jarig bestaaD herdacht, in zeer bloeienden Omtrent de begrafenis van het'toestand verkeert en op 1 Januari stoffelijk overschot van den heer B.1895 een winstsaldo had van bijkans Zuithof, welke Dinsdag beeft plaats j veertigduizend gulden. De drie fabrie- gehad, meldt men ons het volgende:ken te Rotterdam wierpen over 1894 De kerkelijke dienst zooivel in de een winst af van f215,000, bovendien kapel als op het kerkhof werd gelei Iwerd aan bnizenbelasting f18500 door den Z.Eerw. heer B. Dankeiman, j uitgekeerd. Toen in den loop van dit deken van Haarlem, geassisteerd d"or jaar men te Schiedam eene leering twee kapelaans. H -t lijk werd door het personeel van den overledene graf waarts eedragen. De kist droeg o. a. een fraaie krans van dit personeel.fabriek. Bij het graf voerde de heer G v. d.Velen kan het ni t BcheI t de Bojaard het woord en scnetBte nen loveri geechiedt doorparticulie- overledene m warme bewoordingen. J8n of do|rBde geQjeente wanneer wij als mensch, als vriend en als werk- K wilde sluiten, wezen B en W. in den prospectus op de belangrijke baten, die de gemeente ontvangt van hare gas- De gaaquaestie. maar goedkoop gaa hebben, maar met zulke egoïsten kan men niet rede neeren. Het geldt hier een zaak van algemeen belang en deze onverscbil- Op uitnoodiging van de neutrale j ligen steunen, zonder het te beseffen, 'kiesvereeniging „Burgerplicht" trad de voorstanders van concessie. Boven- Woensdagavond in openbare verga-'dien wordt door gemeente-exploitatie dering in de groote zaal van de So-1 naast goedkoop gas ook goedkoopere cieteit „de Kroon" als spreker op de cokes verkregen, een product dat FEUI ETON. Naar het fransch van ETIENNE ENAULT. HOOFDSTUK XV. P ,)Dat is zeer verstandig geantwoord. Heb je eenig idee I herinnering omtrent den tijd, toen je verstand niet in rde jwa8 .Waarom Doemt u niet het gewone woord?" „Het gewone woord! Is er dan een woord om de be delde ziekte aan te duiden?" „Zeker, krankzinnigheid," antwoordde Simplice met Sn glimlach. „Ik was krankzinnig." k*Ik durfde mij op die wijze niet uitdrukken. Boven- len dacht ik niet, dat je de beteekenis van dat woord judt beseffen." f,0 zeker! Wat dat betreft herinner ik mij dikwijls in mooi boek te hebben gelezeD, waarin over krank- enigheid gesproken wordt." „Welk boek?" Paul en Virginie „Het is waar, na den dood van Virginie wordt Paul krankzinnig." „Arme Paul! wat had hij Virginie lief! Is men altijd ongelukkig als men lief heeft?" Toen Simplice deze vraag deed, keek hij Antonine vol spanning aan. „O neen!" gaf zij ten antwoord. „Men is integendeel gelukkig als men wederliefde vindt en er geen hin derpalen zijn voor eene vereeniging der twee personen, die elkaar liefhebbeD." „O wat u mij daar zegt doet mij veel genoegen." „Waarom „Omdat stamelde hij. „Welnu, ga voort." „Omdat mijn geheele hart met eene liefde vervuld is," zeide hij, „en ik ook bemir.d wilde worden, zoodat niets aan mijn geluk in den weg staat." „Wat!" zeide Antonine met hare gewone levendig heid, „je beweegt je nog slechts eenige weken in het werkelijke leven en nu reeds ben je verliefd „Hoe meer ik er over nadenk, des te sterker wordt mijn vermoeden, dat ik reeds geruimen tijd verliefd was „Toen je nog krankzinnig waart?" „Ja. Waarom niet. Verlamt de waanzin het hart?" „Neen, dat is waar. Het bewijs daarvan is, dat nit alles bleek, datje een opgewonden liefde hebt gekoesterd, en haar, die je liefhadt, hieldt je voor eene fee." „Waarlijk hield ik haar voor eene fee Dat is eigen aardig." „Herinner je je dat niet meer?" „Niet goed. Mijn berinneringen zijn zoo verward. Het kost mij bizonder veel moeite om er iets uit terug te vinden. Maar vertelt u mij eens, in wie ik eene fee zag Antonine begon te glimlachen. „Neen, herinner het je zelf maar," gaf zij ten ant woord. „Wat ik u bidden mag, help mij dan even op weg." „Neen, dat doe ik niet." „Welnu, dan zal ik het mij wel herinneren, wees daarvan verzekerd." „Dat is goed, raadpleeg je geheugen maar eens, vooral wat betreft de gebeurtenissen uit je eerste jeugd." „Waarom „Omdat men daardoor in staat kan worden gesteld je familie op te sporen." „Mijne f.imilie „Ja, je familie, want niemand weet wie ze is." „Wat zegt u mij daar? Zijn de bewoners van dit huis dan mijne familie niet?" „Neen." „Wie zijn het dan „Je herinneringsvermogen kan je alleen helpen ze op te sporen." „O genadige hemel 1" riep Simplice uit met gesmoor de stem. „Bekommer je daarover niet; idereen hier op Stan- gala heelt je lief." „Hoe ben ik hier dan gekomen? en hoe lang is dat geleden „Ongeveer twaalf jaar geleden ben je gevonden door jden vroegeren eigenaar van dit huis, mijnheer Jean Tréhouart," „Jean Tréhouart ja ja, di6n herinner ik mij lEen grijsaard, bleek en een goede maar ongelukkige I man Waar ie die I „Hij is dood." „Dood." „Herinner je je dat niet meer?" „Neen," antwoordde hij na een oogenblik te hebben nagedacht, „dat weet ik niet. Waar heeft hij mij ge vonden „Aan den rand van een afgrond." Simplice uitte een doordringenden kreit. „O," mompelde hij en huiverde, „dat herinner ik mij, dat herinner ik n.ij „Vertel mij het maarik luister." „Het is zonderling, maar het schijnt mij toe alsof er plotseling een helder licht schijnt in mijn brein." „De herinneringen komen er in terug." „Ja, stellig ue herinnering aan gebeurtenissen uit lang vervlogen tijden, de herinnering aan mijne kinds heid." „Nu, laat dan eens hooren." „Ik had een vader, eene moeder, eene zuster." „Eene zuster „Ja, eene zuster, een klein zusje, zacht en schoon als een engeltje!" „Dat ia zij," dacht de jonge vrouw ontroerd en be doelde Camille. „Wij woonden in eene groote stad, een mooie land streek." „En de namen daarvan?"

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1895 | | pagina 1