weede Editie. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. i Jaargang. Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOM. FEUILLETON. Onder landverhuizers. Donderdag 25 Febrnari 1897. Ne; 4188 BAABLEM'S DAGBLAD Voor Haarlem per 3 maandenf 1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 3 maanden,1.30 Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.05 Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden,0.30 de omstreken en franco per postO.S?1^ A T^~CT~BTF?,'TrTn~Nrrr' i KI int Van 1 5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 20 Cent per regel. Abonnementen en Advertentién worden aangenomen door onze A'genten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagei. Bureaux: Kleine Houtstraat 14, Haarlem. Telefoonnummer 132. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31bis Faubourg Montmartre. [Agenten voor dit Bladjin den''omtrek zgn %Bloemcndanll Scmtpocrt en Schoten, P. v.d. RAADT, Santpoort Heemstede, J. LEUVEN, bg de Tol; HaarlemmermeerC. DOEKES; Spaamdam, C. HARTENDORPj; Zandvoort, J. ZWEMMERS; Eeide"(Veleen), J. OOSTERHOF filJmuiden, TJADENBeverwijkH. JUNGERIE, Koningstraat. Genoemden Agenten nemen Abonnementen en Advertentiën aan. Politiek Overzicht. geestdrift en opgewondenheid eken land nemen eer toe dan bi, na het bombardement van het eesobe eskader. Vooral in Athe- die opgewondenheid ontzaglgk. menigten loopen door de stra- cder het geroep vanleve de Voor de regeering en den g is dan ook een eventueel reden in de Kreta-quaestie zoo als eene onmogelijkheid, want eer zij niet meegaan met de be- die den oorlog wil, Turkije mogendheden wil trot&eeren, al zoowei het koningshuis als jeering binnen zeer korten.tijd :hijnlijk niet meer bestaan. In dhiermee wensohte de Griek- iegeering wellicht in stilte wel sultan meer handelend optrad dus voor haar meer reden be- aan Turkije den oorlog te ver - Daardoor zon de toestand der worden, doordat de mogend- lioh dan meer op een afstand en honden. sultan toont echter ook nu weer geeetkracht en voortvarend Alleen vernemen wij, dat de troepen in Macedonië aan- k versterkt worden, diplomatieke kringen te Kon- nopel schijnt de Kreta-quaestie ook niet meer de voornaamste Ie wekken, maar wel de Mace* quaeBtie, men verwacht in lonië een ernstigen terugslag Griekenland's teleurstelling in ireta. ,Neue Freie Presse" te Ween en een belangrijk bericht, dat onder voorbehoud moet wor- leegeüeeld, nml. dat uit Athene neld, dat de mogendheden Grie- ad hebben opgeëiecht om binnen en twintig nur zijn troepen van terug te trekken, sou de positie van de Grieksche ting nog moeilijker maken, daar srop wellicht alleen zou kannen Kirden met eene corlogeverkla- san Turkije en de houdiDg van wettigt zulk een stap nog andere telegrammen uit Athene beweerd, dat de oorlogsschepen wgendheden de verbinding tue de Grieksche vloot en de sohe troepen op Kreta cfgesne- ebben. Öok berichten uit Weenen dat de commandanten der Iers verdere instructiën tot krach- Ireden hebben ontvangen, indien hen nog langer mooht hinde- D bnn streven tot herstel van rede. De vroeger geaite besohul- dat de Grieksohe regeeriEg lieele telegrammen, voor de ide regeeringen bestemd, te ie heeft laten ophouden, wordt iffioieus aldus toegeliohttoen oote mogendheden besloten had- de havenplaatsen van Kreta te en werden de daarop betrek hebbende telegrammen met in- iën, door de vreemde gezanten Ihene afgegeven, dertig uren lang opgehouden; alleen tengevolge déarvan heeft Vassos nog den tijd gehad om met zgn troepen ongehin derd op Kreta te landen. Naar de Post verneemt, zgn de groote mogendheden het daarover eens geworden dat de suzereiniteit van den sultan over Kreta bewaard moet blijvenmaar zonder dat men zioh daarom voor de autonomie aan Kreta te geven, behoeft te binden aan het voorbeeld van Samos. De consuls van Engeland, Italië en Rusland bebbeD aan de veohtende partijen te Selimo een wapenstilstand van een week voorgesteld, welk voor stel ten slotte door mohammedanen en christenen is aangenomen. Uit Chanïa wordt gemeld, dat Dins dagmorgen kanonschoten zijn gehoord in de richting van de vlakte bg de Soedabaai. Uit bet Turkeche kamp te Montevardi, op de heuvels tusschen Chalepa en Soeda werden talrijke benden opstandelingen gezien, ook op de hoogten boven het arsenaal. De insurgenten hadden zich in kleine benden vereenigd, die een lijn van aoht mijlen vormdenzij onderhielden een levendig geweervuur op de Tur ken. Twee Turk8obe oorlogsschepen, in de Soedabaai liggend, vnurden eenige bommen naar de opstandelin gen, maar zonder hun schade toe te brengen. De schermutselingen in de vlakte duurden den geheelen dag. De Engelsche schepen sluiten het eiland Cerigo (Kythera) nauw in, en hielden een demonstratie voor PJa- tanias. Kasteli (op Kreta) stond Dins dag in Brand. In het engelsobe Lagerhuis is Dins dag ter sprake gekomen de vraag wie het teeken gegeven heeft om van de oorlogsschepen op de opstandelingen op Kreta te sohieten. Curzon antwoordde op de desbe treffende hem gestelde vraag dit niet te wetenwaarschijnlijk was het de oudste officier geweest namelijk de italiaansohe admiraal. Er bestaat, zoo verklaarde hg ver der, geen aanleiding te meenen dat de Turkeche regeering van plan is om vijandige maatregelen te nemen ter zee, daar de vertegenwoordiger van Turkge te Athene en die van Grie kenland te Konstantinopel op hun post blijven. Onmogelijk is 't te zeg gen of er oorlogstoestand bestaat. Engeland behoort niet tot de mogend heden die het voornemen hadden in November 1895 den toegaDg tot de Dardanellen te forceeren. Dinsdag is te Londen de onder vraging voortgezet van Cecil Rhodes voor de enqcéte-oommissie in zake Zuid-Afrika. Ook dezen keer was de belangstelling zeer groot. De prins van Wales, dr. Jameson en dr. Harris waren aanwezig. Bg het binnenkomen schudde de prins van Wales Rhodes de band. Het verhoor van Rhodes werd voortgezet door de liberalen sir H. Campbell-Bannerman, J. E. Ellis, Sydney Buxton en anderen. Rhodes getuigde, dat sir Heroules Robioson niets afwist van eenige belofte, aan de Johannesburgers gedaan, dat hg daarheen zou gaan ingeval er een opstand uitbrak. Hg, Rhodes, had air Hercules aangeraden de proolamatie waarin de daad van Jameson werd gedesavoueerd, uit te stellen. Getuige had dit gedaan omdat de proolamatie was uitgevaardigd op Raad van Hof- meyr, die geen minister was, en ge tuige meende, dat het kabinet eerst moest geraadpleegd worden. Later had Rhodes het opnieuw over de analogie tusschen den inval van Jameson en den inval op Kreta. „Het eenige onderscheid," zeide hg op heftigen toon, „is, dat de Uitlan ders van Johannesburg uw Iandge- nooten waren, en de Kretecsers nietgij hebt alle sympathie voor de Kretensers, en niet voor uw land- genooten." Labouohere vroeg nu langs zgn neus weg„Zgn er goudmg- n e n op Kreta?" De voorzitter riep hem tot de orde. In antwoord op verdere vragen van verschillende leden der commis sie zeide Rhodes, dat de tegenwoor dige toestand in Transvaal niet kan voortduren. Er moet een verande ring komen; de nieuwe bevolking zou dubbel of driemaal zoo sterk zgn als de onde Boerenbevolking, die aan het afnemen is, daar zg naar Rhodesia trekt. Wat hij, Rhodes, wilde, was niet een verandering van een Hollandsche republiek in een Engelsohe republiekhg wilde een unie, dat was de eenige leiddraad van zgn handelingen. Hg ontkende dat de opstand in Johannesburg door hem was begonnenJohannesburg had hem er in gebracht. De menscben aan den Rand deelden het gevoelen hetwelk het geheele Britscbe ras eigen is, nl. dat zg deel moesten hebben aan de regeering waar zg de meeste be lastingen betaalden. De rest van het verhoor liep over technisöhe bizonderheden van minder belang. STADSNIEUWS. (ureede en derde Pagina. Haarlem23 Febr. Naar wjj vernemen zal, evenals verleden jaar op den 26en Febr., de dag der herdenking van het 200-jarig bestaan der Oprechte Haarlemmer olie labriek in de Achterstraat, ook dit jaar dien dag, het 201-jarig be staan dus, niet geheel onopgemerkt voorbijgaan, maar voor velen een ge noeglijke dag zijn. De firma C. de Koning Tilly heeft heden toezegging gedaan aan de ver schillende besturen van de Godsbui zen, dat zg de verpleegden op Yrg- dag 26 Februari zal onthalen. Wg noemen bet een gelukkig denk beeld van die firma dat zg bg het voorreoht hetwelk tg geniet, de zoo- velen wier dagen in eenvoud en een tonigheid vooibij gaan zoo indaoh- tig is. In het Geref. weeshuis, het Luther- eobe weeshuis, Roomsob Kath. wees huis, Doopsgezinde weeshuis, Doops gezinde bestedelingenhuis, Diaconie huis en 't Stads Arm- en Ziekenhuis zal dus Vrijdagavond vreugde heer- sohen. BINNENLAND. Parlementaire praatjes. Mijn lezers weten reeds, dat de Tweede Kamer de ontwerpen tot wgzigicg der prov. kiestabel en van de prov. wet zonder stemming goed keurde- En zg weten wellioht ook reeds, dat wat de wgziging der gemeente wet betreft, de Regeering heeft ge triomfeerd, bijaldien de Kamer het voorstel tot splilsiDg der gemeenten boven de 15000 zielen voor de ver- kiez ngen der gemeenteraden onver anderd heeft goedgekeurd. Dit 8lnit reeds in, dat geen enkel van de voorgestelde amendementen op dit gewiohtig en veelbestreden punt een meerderheid kon behalen. Inderdaad liep de stemmiEg dan ook aldus: Het amendement van de heeren Hintzen o. s. om de gemeenten niet te splitsen werd verworpen met 58 tegen 32 stemmen. Het amendement Bastert om alleen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag te verdoelen, werd verworpen met 57 tegen 34 stemmen. Nu was er nog een derde amend nl. van den beer Rink, een Bubsi- diair amendement, nl. om de drie genoemde gemeenten en ook Utrecht ie splitsen, doch overigens alle ge meenten als éen kiesdistrict te be schouwen. Dit amendement werd eveneens verworpen met 54 tegen 37 stemmen. Het voorafgegaan debat leerde niets nieuws; de tegenstanders van de splitsing, als de heeren Rink, Druoker, Hintzen bleven wijzen op het gevaar van te groote behartiging van buurtbelangen, dat öf de min derheden niet vertegenwoordigd zul len worden, èf wel overheersohen zullen de voorstanders van het Re- geeringsvoorstel, als de heeren Loh- man en Van Gennep bleven het op de reeds vroeger aangevoerde gron den verdedigen en evenzoo de Mi nister, in bet belang van het alleen met de splitsing uitvoerbare couloir- stelsel, dat de geheime stemming waarborgt. Zonder stemming werd het, na de ver werping der amendementen (waarbij de rechterzijde eenstemmig de Reg. steunde en de linkerzijde verdeeld bleek) aangenomen. Nu rees evenwel nog een quaestie. De Reg. stelde nl. voor om de ver kiezingen voor den raad te doen plaats hebben op den len Dinsdag in Jani, dus tegelijk met de Kamerverkiezin gen. Dat waa te veel op eens, meende de heer Heemskerk en het zou, vooral bij het couloir-stelsel, tot allerlei on gerief leiden. Ook sou men in de kiesvereeDigingen en mee'ings niet behoorlijk kunnen werken. Men zoa niet weten of de spreker het over den Raad of over de Kamer had. Drie verkiezingen op éen dag (ook voor de staten nl.) achtte ook de heer Mackey te veel, vooral te veel werk voor de stembureaux. De heer Heemskerk nu had den tweeden Dinsdag in Jnli voorgesteld. Waarom dan niet den len Dinsdag vroeg de l inister, Zegden laatsten Dinsdag in Juni, zeide de heer Willing. Best, vond de minister en nam deze wijziging aan. Maar de heer Heemskerk vond toch den eersten Dinsdag in Juli beter. De Kamer stemde. 45 tegen 45! zoodat er morgen (Woensdag) opnieuw moet gestemd worden. Voor het overige liep de behande ling van het wetsontwerp al en begon men aan dat betreffende de Kamers van Arbeid. Alleen de heer Kuyper voerde het woord om te verklaren, dat hg het aangebodene dankbaar, maar niet vol daan, geamendeerd oi niet, zou aan vaarden juist omdat het princi pieel zoo geheel afweek van wat hij begeerde en met de reserve, dat men 't goede zou nemen zonder daarom 't betere in de toekomst te laten rus ten. Daarom ook wilde hij deze wet amendeeren (dr. Kuyper en anderen hebben amendementen voorgesteld) en rekende daarbij op den steun der Reg., wier steleel hij onaangetast zon laten. Feitelgk was hij van oordeel, dat de zaak bad moeten blijven rusten tot de volgende Kamer er wae, doch hg betwistte geenszins de competen tie van Reg. en Kamer om h.t ont werp behandeld te zien. Wat nu sprekers pricoipieele be zwaren aangaat, conetateerende dat men hier bedoelde de zg. oonseils de prudhommee in anderen vorm uit te voereD, stelde hij daartegenover den wenBoh van organisatie door verte genwoordiging van belangeD, naar het voorbeeld van hetOostenrijhsche ontwerp van 1885; een organisatie als in Dniteohland, algemeen en ver plichtend, niet hier en daar, occasio neel, zooals thans bg ons wordt voorgesteld. De Kamers van Arbeid moesten universeel, overal vertakt zijn. Dooh, zooals gezegd, omdat hij het betere niet krijgen kon, wilde dr. Kuyper het aangebodene niet wei geren. G. Jr. De gep. luitenant-generaal graaf Dnmonceau, chef van Hr. Ms. mili taire huis en adjudant-generaal, als mede de kapitein ter zeeZegersVee kens, adjudant van de Konicgin, zullen tegen 22 Maart naar Berlijn vertrekken, ten einde op dien dag H. M. de Koningin-RegenteB te ver tegenwoordigen bg de pleohtige her denking van den lOOen geboortedag van Keizer Wilhelm I van Dnitsch- land. De minister van koloniën werd Dinsdagochtend in de residentie,naar zgn departement gaande, ter hoogte van het Mauritshois lastig gevallen door een persoon die in beeobonken toestand scheen te verkeeren en op dringenden toon Z E. iets vroeg. De minister wilde doorloopen, doch de man trad hem in den weg. Een rijksveldwachter, die juist pas seerde, nam den persoon in arrest en braoht hem over naar het gebouw der rechtbank, vanwaar hg naar het politiebureel aan de Nieuwe Haven werd vervoerd. De man gaf op te Delft te wonen en naar DeD Haag gekomen te zgn om werk te zoeken. ÏReclame tentoonstelling te Amsterdam. Het prospectus is verschenen van de door de vereeniging „Amsterdam Vooruit" uitgeschreven reclame-ten toonstelling, die gedurende de maand Augustus te Amsterdam wordt ge houden. Als grondbeginsel tot het houden dezer tentoonstelling heeft het vol gende gegolden: De vereeniging „Amsterdam Voor uit" neemt geheel belangloos het ini- tiatiefzij beoogt geen winBt, alle baten der tentoonstelling komen ten goede aan de inzenders. Deze tentoonstelling zal altoo in den eigenlijken zin van het woord een coöperatieve zijn. De exposanten betalen hunne plaatsruimte en wor den daardoor tevens als 'tware aan deelhouders in een waarborgfonds, dat, vermeerderd met deentrésgelden. bij het einde der Tentoonstelling, na aftrek der verschillende uitgaven pondpondegewgze onder de exposanten zal worden verdeeld. Als belangheb benden bg de tentoonstelling zullen zg krachtig knnnen medewerken om fraudes te voorkomen. Aan een commissie, door de ex posanten te kiezen, zal de rekening eu verantwoording worden overgelegd, terwijl bovendien eene Commissie van Advies, bestaande uit de heeren mr. J. van Scheviohaven, L. A. Beausar, F. A. L. de Gruijter en E. Brandsma, zich bereid heelt verklaard het uit voerend Comité te dienen van voor lichting en raad. De aantrekkelijkheid van de Ten toonstelling zal worden verhoogd door dagelijksche conoerten en voorstellin gen van allerlei aard, zoowel in den tnin als in de zalen van het „Paleis voor Volksvlijt", reclame-tooneelvoor- stellingen, projectie van reclamebeel den door kinematografen en sciopti- cons, vuurwerk, enz. Uit Leiden wordt bericht dat de controleur der stadsbank van leening, tevens chef, door de politie aldaar is aangebonden wegens ver koop van panden en verduistering der gelden daarvaD, terwijl hij reeds wegens die feiten in zijne betrekking geschurst zon zgn. Een begrafeDie. Een zeer ongewone vertooning had Maandag aan den Emmeriksohen weg te Zutphen plaats. Eene begrafenis moest plaats vinden op de Isrsël. begraafplaats. Aangezien door den boogen waterstand de begraafplaats niet met voertuigen kon bereikt wor den, moest gebruik gemaakt worden van roeiboolen. De boot, die het ljjk overbraoht kwam goed over, dooh een giootere roeiboot met inzittende familieleden dreef door sterken wind en stroom geheel af, en kon eerst na bekomen hnlp en met groote krachtsinspanning van den bestuur der van dit vaartuig, geruimen tijd later op de begraafplaats landen. Honderden nieuwsgierigen waren hierbij tegenwoordig. Een tochtje naar Urk. Uit Kampen ontvangt de Zu>. Ct> Naar het italiaanteh van EDMONDO DE AMICIS. De inscheping. 6n ik aankwam, tegen den avond, had het ineche- ier landverhuizers re6ds een uur geduurd, en nog I bleef de „Galileo", door eene losse brug aan den i verbonden, mensohelijke ellende opslurpen een 'oos lange optooht van mannen, vrouwen en kin die bij groepen van den overkant kwamen, uit toot gebouw, waar de paspoorten gevisiteerd wer- 7erreweg het meerendeel had éen of twee nachten de straten van Genua gezworven als honden, en tr moe en slaperig uit. Werklui, boeren, vrouwen een zuigeling op den arm, kinderen die hetkope- plaatje van het vondelinghuis nog om den hals 'o, liepen bijna allen met een vouwstoeltje onder 'na, tasschen en pakken van alle denkbare vormen oi op het hoofd, de armen vol matrassen en 18, en tusschen de tanden het nommerbrielje van de hun aangewezen kooi. Sommige vrouwen, die aan elke hand een kind hadden, droegen hare groote pakken ook tusschen de tanden onde boerinnen op klompen lieten, hare rokken ophoudend om niet in de liggers van de brug verward te rakeD, daarbij de bloote, dorre beenen zienverscheiden mannen hadden geen kousen aan en droegen hunne laarzen om den hals.1 Nn en dan zag men, midden tusschen deze ellendige wezens, heeren in fonkelnieuwe stofjassen, priesters en dameB met groote hoeden vol veeren, die een klein hondje, een hoedendoos of een pak Fransche romans (in de verouderde Lévy-uitgaat) bij zich hadden. Plot seling en onverwacht werd deze optocht van menschen afgebroken door een kudde ossen en schapen, met vloe ken en stokslagen voortgedreven naar het schip, waar het geloei en geblaat der verschrikte dieren zich ver mengden met het gehinnik der paarden op het achter dek, het geschreeuw van de zeelui en de pakjesdragers, on het oorverdoovend geweld van de stoomkraan, die balen en kofiers opheescb. Daarop begon weer het défilé van landverhuizersge zichten en kleederdrachten uit alle streken van Italië, stevige werklui die treurig uit hunne oogen keken, onde mannen in vuile lompen, vrouwen, vrooljjke meis jes, halfdronken jongelieden, buitenlui in hunne hemds mouwen, en een zwerm kinderen die, zoodra zg aan boord kwamen, verwonderd bleven staan, en, als op een plein vol menschen,' verdwaald raakten tussohen deze verwarde hoop passagiers, oppassers, beambten en douanen. Twee uren nadat de inscheping begonnen was, ging de „Galileo" onbeweeglijk, als een groot, zich aan den oever vastklemmend zeemonster, steeds voort met het opzuigen van Italiaansch bloed. De landverhuizers moesten, aan boord komend, voor bij een tafeltje waaraan een beambte zat, die den titel droeg van Commissaris. Deze verdeelde hen in groepen van zes, die op etensuren te zamen de spijzen uit de keuken moesten halen: hunne namen werden op een gedrokt brielje gesohreven, dat de Commissaris den oudsten in handen gaf. De families van minder dan zes personen lieten zich met een bekenden of met den eersten den besten rredepaesagier inschrijven. Gedurende deze operatie toonden allen zonderonder scheid zeer duidelijk een sterke vrees van bedrogen te worden in het aantal halve of kwart porties, dat hun, naar mate het getal groote of kleine kinderen, werd toegedacht, en een onoverwinnelijk, echt boerenwan- trouwen in ieder, die een pen hanteert of een register vóór zich heeft. Er werd getwist, geklaagd, gerecla meerd. Daarop gingen de gezinnen uiteende mannen naar een zelfden kant, de vrouwen en kinderen naar bun eigen slaapplaatsen. En het was droevig die vrouwen laDgzaam en met moeite de steile trappen te zien op klimmen, en op den tast te zien ronddwalen in dat groote, lage slaapruim, tussohen al die verdiepingen van kooien. Sommigen vroegen op treurigeo toon aan een zeeman, die haar niet verstond, naar een zoekgeraakt pakjeanderen wierpen ziob, uitgeput, op de eerste de beste plek neerde meesten liepen doelloos rond, en keken beaobroomd en angstig al die onbekende reis- genooten aan. Er waren onder haar, die nog lager moesten dalen, enkelen die weigerden de steile, donkere trappen ai te gaan. Door de half open denr zag ik een vrouw die, met bet gezicht in de kribbe gedrukt, bard sniktemen vertelde mg, dat eenige nren vóór bet aan boord gaan, baar kind plotseling gestorven wasde man had het lgkje moeten achterlaten in bet bureau van politie, vanwaar het naar bet hospitaal zou gebraoht worden. De meeste vrouwen bleven benedende mannen daar entegen kwamen, zoodra zg hunne pakken hadden neer gelegd, terug op het dek en leunden over de verschan sing. Vreemd I Bgna allen waren voor het eerst op een groote Btoomboot, voor hen eene nieuwe wereld vol wonderen en geheimen; en niet een keek omziohheen ot naar boven, naar een der duizend verwonderlijk dingen die daar te zien waren. Enkelen tuurden strak op een of ander voorwerp, het valies of het vouw. stoeltje van een buurman, de naamletters op eene kist anderen schilden eene peer, of kauwden op een broodje' dat zg bg eiken hap bekeken, zoo kalm als zaten zg voor de deur van bon huisje. Wordt vervolgdy

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1897 | | pagina 1