a voor ?eld af fe koopen 2), becfr he'.
hoofdbestuur van dec bond gemeend
3 thans wederoa meer kracht te moe
st jen ontwikkelen. Eene hervormii g
i- van den bond werd daartoe noodig
a geacht en tot stand gebracht, die
tt deeeotraheatie beoogt om zoodoende
g beter te kunnen werken. Iedere pro-
vtncie zal nu voortaan als het rare
een z-lfstandig onderdeel va» den
bond uitmaken en het Hoofdbestuur
ral alleen dienen tot verbindingspunt
der provinciale afdeelingen en tot
e leiding der aïgemeene actie.
Mei de oprichting eener afdseling
te Haarlem wordt dus een tweeledig
doei beoogd. Vooreerst mag eene stad
a:s de onze niet achter blijver», waar
bet geldt de bevordering van een zoo
onufwijsbaren eiaoh des tqdaalaeeae
legerinrichting op den grondslag van
rechtvaardigheid en rechtsgelijkheid.
I— U-recht ging meteen fohoou voor
beeld voor; du«r kwam onlacgs eeas
afieeling tot stand van meer dan
honderd leden en dan moet hier
nu ee«e provinciale afdeeling voor
Noordhollaad worden opgericht, die
oontaot heeft te z. eken met de be
staande onderafdeelingea en behoort
te trachten in de provincie nieuwe
afdeelujgtn te doen ontstaan en aass
i zich ts verbinden,
i Inwoners van Haarlem, geeft ie
groot en getale gehoor aan do tot U
gerichte uitnoo'diging. Professor J.
de Louter zeide het onlange zoo
juist en klemmend in bet „Utrechtsoh
Dagblad"
„Bet vraagstuk der legerorganisate
staat in zekeren zin buiten en beven
de parijen. Onder alle partijen tslt
men vóór- en tegenstanders van den
persoonlijken dienst. Welnu, laat al
len, di* het wel meenen met Vorstin
en Vaderland en teveca den ernst
der zaak beseffen, zich aaneensluiten
cm iisi schromelijk verzuim ia t»
balen en vóór bet einde der eeuw
kon het vóór de troonbestijging der
Koningin de wee; baat beid vaa
Nederland op hechte grondstegen te
vestigen. He! gevaar is niat denk
beeldig, dat de belangstelling in «lof
felijke nooden de idieële goeden
tijdelijk nsar den achtergrond sal
dringen en eerl.vng alle assdere ttaat-
kundigs vraagstukken zal overscha
duwen Het zjj zoo. Doob vooraf
zij de duurste en heiligste plicht ver
vuld en bet behoud van het verwor
vene niet minde? gewaarborgd dan de
rustige arbeid aan de ontwikkeling
der toekomst."
Ieder, die dose overtuiging deelt,
«ende een bewijs zqner instemming
aan oen der onderteekenaars van d«
oproeping opdat ook hier esuo af
daeling tot aiand kome van den na-
tionalen boud, die de boven omschre
ven beginselen voorstaat en sr voor
strijdt.
Met bslec-fden dank voor de plaat
sing, Manheer de Redacteur,
Uw riieu et willige
VAN ÏUERENHOUT.
Haarlem. 10 April 1897.
1) Art. 1 der Statuten van den
Aotidienstvervangingbond.
2) Profeseor J. de Lontor in het
U,rPcbiPoh Dajrb'aH v»n 14 .Tan it.
X33LC3Li^O-
Een belangrijke stof voor den handel
de Indigo. Do Hollanders brachten
lar voor het eerst in 1631 uit Indië
aar Europa. Aanvankelijk- vond haar
ibruik veel tegenstand; in het jaar 1654
erd zij zelfs op keizerlijk bevel onder
e schadelijke verfstoffen gerekend, die
ader den naam van vretende of duivels-
jrwen, onder bedreiging van straf aan
led en eer. in Dnitschland verboden
aren en nog in het begin dezer eeuw
locsten de Neurenberger verwers jaar-
ks zweren, dat zij geen Indigo zouden
ibruiken. En toch heeft zij de weede
iheel verdrongen, die vroeger veel in
huringen verbouwd werd, en wordt nu
nor millioenen guldens in Europa in-
ïvoerd, want wat baten op den duur
Ut verbodsmaatregelen, die enkel steu-
pn op vooroordeel of strekken moeten
a» plaatselijke bèlangen te bevorderen?
Nog geen twee honderd jaar geleden
ield men de Indigo in Dnitschland voor
ine delfstof, hoewel Mareo Paolo reeds
are afkomst uit het plantenrijk zeer
list had beschreven. Het ging den
rooten Venetiaanschen reiziger als va
ar Herodotus, die ondanks zij no waar-
aidsliefde voor een eersten leugenaar
i een lichtgeloovigen sprookjesverteller
ehouden -werd. Niemand wilde hem
iiooven, totdat hij eindelijk in onze
uiw weder in zijne eer hersteld is.
Verschil lende Indigo-planten' (tot de
idigofera van Linnaeus behooremle) wor-
ïn in het wild, zoowel in de Oude als
i de Nieuwe Wereld aangetroffen. Niet
Heen de Indiërs en de Ohineezen ge-
cuikten ze eeuwen lang, voordat men
in Euröpa aan dacht, dat zij boston
en: ook de arme Azteken vervden er
unne katoenen weefsels mede, lang voor
at Cortez hun rijk vernietigde.
De Indigo-planten zijn knoestige strui-
en, die men door zaaien voortplant,
'e soort, die het meest voorkomt (In-
Igofera tinctoria), heeft een stengel van
even d.M. Daaruit ontspruiten een
antal rechtopstaande twijgen met blauw-
chtïge, ingesneden bladeren, evenals bij
Acacia. Uit de hoeken der bladeren
omen korte bloesemaren te voorschijn,
e kleine roode bloemen hebben geen
Par. De Indigo verlangt een rijken,
oe'! losgemaakten, niet al tefcvochtïgen
en ook niet te drogen grond. Zij is een
kind der zon en kan slechts tusschcn de
keerkringen met vrucht verbouwd wor
den. Zij wordt gezaaid op rijen, een d.M. of
drie van elkander, en kan gewoonlijk reeds
na twee maanden gesneden worden. Zoo-
dra zij begint te bloeien, wordt zij gemaaid
en levert zes of acht weken later reeds
eene tweede snede. Soms trekt men in
een jaar vier oogsten van dezelfde wortels.
Jaarlijks moet er opnieuw gezaaid wor
den, want anders wordt de opbrengst
telkens schraler.
Dikwijls wordt evenwel de hoop van
den planter teleurgesteld, want de zon,
die de indigostruik zoo welig doel groeien,
koestert tegelijk een insect, welks ver
woestingen men slecht door jaarlijks
van grond te verwisselen kan te keer
gaan. Niet zelden vreten de rupsen in
één etmaal alle bladeren van een veld
af, en bovendien is de plant zeer gevoe
lig voor den invloed van het weder.
Veel zonneschijn bevordert het ontwik
kelen der kleurstof, regen daarentegen
doet de plant welig groeien, maar ver
mindert het Indigogehalte.
De kleurende zelfstandigheid wordt
eerst door gisting uit de plant afgeschei
den. Men brengt de afgesneden stelen
en bladeren naar eene groote kuip, giet
er water op en bezwaart ze met planken
en steenen. Binnen 18 uren begint
meestai de gisting, er vertoonen zich
groote gasbellen en spoedig is het groene
vocht met een blinkend koperkleurig
schuim bedekt. Bij dit gisten moet
men zeer voorzichtig zijn en kennis van
zaken hebben, want giet men het vocht
te vroeg af, dan blijft er een gedeelte
der kleurstof in de planten en wacht
men te lang, dan loopt men gevaar, dat
er bederf komt. Is dus het juiste tijd
stip gekomen, dan laat men het troebele
aftreksel in eene andere kuip loopen,
waar het met houten schoppen, die als
roeispanen in beweging gebracht worden,
onophoudelijk geroerd en geklotst wordt.
Hierdoor houdt het gisten op en bevor
dert men zeer de afscheiding en het
nederslaan van het Indigoblauw, dat
eerst door het in aanraking komen met
de zuurstof der lucht volkomen gevormd
wordt. Eerst gedurende deze bewerking
verandert de groene kleur der vloeistof
in het bekende glanzige blauw, en zoo
dra men bespeurt, dat de korreltjes spoe
dig gaan zinken; houtjlt men op met
slaan. Ook dit werk, dat gewoonlijk
II/2 of 2 uur duurt, moet met de meeste
voorzichtigheid geschieden, want houdt
men te vroeg op, dan blijven er verf-
deeltjes ongevormd in de vloeistof achter,
en gaat men te lang voort met slaan,
dan ontstaat er eene nieuwe gisting,
waardoor het brouwsel bederft.
Als het blauw bezonken is, laat men
hot water er afloopen, en werpt de dikke
stof, die op den bodem achterblijft, in
een derde kuip, waaruit men haar, als
zij nog meer van het overtollige water
bevrijd is, in gewone zakken giet. Deze
hangt men op om er het water te laten
uitdruipen en vervolgens wordt de indij
go in kleine houten bakken in de zon
gedroogd. Dit mag evenwel niet te
vlug gebeuren, want dan zou de indigo
brokkelig warden. Als er zoo alle vocht
uit is, snijdt men de droge massa in de
bekende vierkante koeken; maar nog is
zij niet gereed voor den handel, want
zij zoude licht schimmelig worden en
daarom is er eene tweede gisting noodig.
Men pakt de koeken te dien einde in
een groot vat en laat ze daar drie we
ken in. Gedurende dien tijd beginnen
zij te broeien, zweeten alle vochtdeelen
uit, verspreiden een onaangenamen geur
en zijneindelijk met een witte stof bedekt.
Nu worden zij er uitgenomen, eenige
dagen in de schaduw gedroogd, vervol
gens ingepakt en zoo in den handel ge
bracht-
In Oost- en West-Imlië zijn de Indi
gofactorijen op zeer verschillende wijze
ingericht. In Amerika zorgt de planter
ook tevens voor het bereiden van zijn
product, terwijl in Bengalen en Madras
de Engelsche fabrikant zaad onder de
inboorlingen uitdeelt en zij hem hun
oogst tegen een vasten prijs leveren.
Indigofabrieken zijn doorgaans op groote.
schaal' ingericht en liggen meestal ver
in het binnenland.
In goede tijden levert de indigo meer
winst dan eenig ander product Van
één bunder kan men soms 600 kilo van
die kostelijke verfstof winnen.
Daarentegen zijn de teleurstellingen
ook dikwijls, zoo groot, dat men in En-
gelseh West-Indië het verbouwen van
Indigo bijna geheel opgegeven heeft. De
worm, het sterven der negers tengevolge
der -schadelijke uitwasemingen hij het
gisten, en het bederven der kleurstof
door eene gebrekkige behandeling, heb
ben reeds nienigen planter, die in de
indigo eene gotidmijn dacht te vinden,
te gronde gericht.
Ook menigenspeculant heeft dit be-
driegelijk product in het verderf gestort,
want geen handelsartikel is aan zoo veel
dobberingen onderhevig, en heeft zooveel
verscheidenheid van kwaliteit. Drog
Vervolg Nieuwstijdingen.
CU de St&ataoonrant.
Km. besluiten.
Aan W. A. M. Piepers, opzijn daar
toe gedaan verzoek, eervol outslag
verleend ais lid van bet college van
regenten over de gevangenissen te
Rotterdam, onder dankbetuiging voor
de in die betrekking bewezen dien-
aten, en is benoemd tot lid van ge
meld college van regenten, C. J. Vuil-
lant, oiviei-ingenieur, saaretaris-reirt-
meestsr van Schieland, te Rotterdam.
Da volgende pensioenen verleend
dr. C. Loeff, leeraar aan het gycanart
urn te Leeuwarden, ten bedrage van
1034; J. Ttdeoian, vast ambtenaar
bij de Koninklqka Bibliotheek te
's-Gravenhoge, met .den titei van
hoofdcommies, ten bedrage van f 167;
M. UillemuB, hoofd der leerschool ver
bonden aan de Rgksk wee'aschool voor
onderwijzers te Haarlem, te b drage
van f 670; mr. W. Janetonius, leeraar
aan de Rijks hoogeie burgerschool
te Warffum, ten bedrage van f180;
M. J. Lens, leeraar aan de burger-
avondsobool te Utrecht, ten bedrage
van f 600dr. F. B. Troeée, direoteur
der Rijkekweekschool voor onderwij
zers to Ngraegen. ten bedrage van
f2134; M. M. L Rutten, leeraar aan
de Rijks hoogere burgerschool te
Utrecht, ten bedrage van 1524; dr.
'IftJifjd. Harst, leeraar aan deftijbs
veeartsenijschool te TJtreoht, ten be
drage van f1600; dr. J. W. H. Fraü-
k&inp, leeraar aan het gymnasium
te 'n-G/avschage, ten bedrage van
f1050.
Aan den luit. ter zee der 2ie kl.
P. H. Z. Marcella, met 16 April a. e.
op zijn verso-k, eervol ontslag ver
leend uit den zeedienst.
Benoemd tot adviseur voor wis na
tuur- en soheiknndige raken aan het
Departement van Fmano ëa, stand
plaats Amsterdam, dr. C. A. Lobiy
van Troostenburg de Brrjn, hoog
leeraar bij de gemeentelijke Uaiversi
teit aldaar.
Benoemd bij het personeel der mi
litaire administratie, en wel bij de
kwartiermeesters tot Ie luit.-kwar
tier neester, bjj zijn tegenwoordig
korns, de 2a lnit.kwartiermeea'er W.
R. Goslings, van het le reg. inf.
Benoemd tot directeur van het
post- en telegraatkantoor te Bolsward
J. Gorter, thans in gelijke betrekking
te Zwartsluis, en sulks 01 der ivtrek-
kinc van het Koninklgk besluit, van
12 Maart 1897 eo. 11, waarbij ge
noemde a'T'btenaar, met ingang van
16 April 1897, benoemd werd tot
directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Appingedam.
J. H. Amora, vice ooasul der Neder
landen te Sydney, is als zoodanig
ontslagen.
jKhsdigfeid mr Bermgen."
Afdeeling: „Werkversichaöing."
Van 1 Nov. tot 9 April hebben zioh
da volgende personen aangemeld
3 voor timmerman, 1 voor opper
man, 5 voor grondwerker, 5 voor
metselaar, 1 voor machinist, 1 voor
bankwerker, 1 voor koffiehuisbedisnde,
37 voor werkvrouw, 3 voor wasch-
vrouw, 5 voor naaister, 1 voor brei
ster, 42 voor los werkman,' 10 voor
loopwerk, 2 voor kleedermaker, 1 voor
alucadoor, 1 voor licht werk, 3 voor
schilder, 1 voor schoenmaker, 2 voor
huishoudster, 1 voor 9mid, 1 voor
oppasser, 1 voor broodbakker, 1 voor
baker, 2 voor pakhuisknecht, 1 voor
bieekersknecht, 1 voor noodhulp, 1
voer steendrukker, 1 voor strijkster,
1 voor Btoelenmatter, 2 voor kookster.
Bjj d8 aanmelding moet een ge
tuigschrift van goed gedrag overge
legd worden.
Van 1N jv. tot 9 April sgn de
volgende personen geplaatst:
28 voor werkvrouw, 2 voor wasch-
vrouw, 4 voor loopknecht, 2 voor
kookster, 1 voor bsker, 1 voor klee
dermaker, 1 voor naaister.
Particulieren en werkgevers die van
bovenstaande aanbiedingen gebru k
wenschen te maken, wordt beleeid
verzocht hunne aanvragen schriftelijk
tot het Bestuur te richten, bus Duelen
of Stadhuis.
Inlichtingen kunnen dagelijks van
9-1 en van 3-5 uur verkregen worden
bij den Administrateur, bureau
Doelen, kamer No. 2.
Letteren en Kunst.
Ia de Wereldkroniek van heden
vinden wq een artikel met afbeeldin
gen gowqd aan de van Juni tot Oct.
1897 te Arnhem te houden tentoon
stelling van Nijverheid en Handel en*.
Virgenie Loveling vervolgt in Eigen
Baard, van heden haar artikel over
de groote manoeuvres Verder bevat
het blad een belangrijk artikel over
bet zoölogisch station te Napels met
afbeeldingen van een Atjehsche Sul
tane en een Hollandschen Commissa
ris, door Herman van B.; een afbeel
ding van het geschenk van dr. Koq-
per met bijschrift enz.
MARK TNiEvJWS.
Amsterdam, 5 April.
De prijzen der aardappelen warex
heden als volgt: Friesche Franekei
Jammen f 1,35 a 2 10, dito Hambur
gers f 0,dito Zaaiers 1,10 a f 1,30
Zeeuwsche Spuische Jammen f 1,60 a
2,40 Champignons iO,aO,.Flakkee-
ache 0,a 0,blauwe f 1,50 a f 1,70,
Poters f0,aO,Andijker Muisjee
f 0.a 0,Zandmuisj. f 0,a f 0,
Westl. Klei manden f0,a f0'—-.
Katwiiker Zaud f0,— a 0.— allee
per HL
