ook nog cllewaren te koop. Is een
werkgever tevens bakker, of heeft
hij een bakker onder zijne verwanten
of begunstigers, dan is er ook rog
gebrood en mik te krijgen. Een con
tract bestaat dan doorgaans tusschen
patroon en bakker, welke laatste het
brood tegen lageren prijs levert, dan
waarvoor de patroon het den werk
man aanrekentdoorgaans het rogge
brood 2 en de mik 2'/1 cent minder.
Door die winst geven de patroons voor,
schadeloos te moeten worden gesteld
voor risico, die zij bij de afrekening
met hunne knechts zouden beloopen,
Het gebeurt ook, dat de werkgevers
zich met het doen wasschcn en strijken
der vrouwenmatsen heiasten en dat
de kleeren in een door den patroon
aangewezen kleedingmagazijn aange
meten en vervaardigd worden, zoodat
mannen reeds van hoogen leeftijd zich
nog met een bon van den baas naar
een kleermaker, soms in eene verwij
derde stadj hebben te begeven.
Gewicht, prijs en kwaliteit
der winkelwaren.
Dikwijls werd mij volmondig bekend,
dat over liet gewicht niet te klagen
vielj; toch zou ik meenen dat, al ware
dit niet voldoende, zulks door vele
eenvoudige lieden toch niet gemerkt
zou worden en de angst hen zou
weerhouden zich te beklagen. Want
dit moet ik er reeds dadelijk bijvoe
gen, dat de gedwongen winkelnering
gaandeweg een waar schrikbewind
is geworden. Toen ik eens door een
belangstellend persoon o.a. ook op de
onvoldoende kwaliteit van het aan
werklieden geleverd roggebrood werd
gewezen, antwoordde ik natuurlijk,
dat hij my zulk een brood moest
trachten te bezorgen, om het zelf ie
kunnen onderzoekenen toen deze
persoon, die meer dan een ander het
vertrouwen der werklieden geniet,
daaraan wilde voldoen, bleek, dat
niemand hem een brood durfde ter
hand stellen. Ik zelf heb toen ook
herhaaldelijk getracht er een te krij
gen, en daartoe heel wat uren in
vertrouwelijk gesprek met werklie
den doorgebracht, maar niemand
durfde aan mijn wensch voldoen
een werkman, die door zyn patroon
schriftelijk ontslagen was, omdat hij
niet genoeg winkelwaren en brood
nam, en over de kwaliteit van liet
laatste geklaagd had, zou het mij ein-
d el ijk bezorgen, maar de broodkar
ging zijn deur vóoroy en men weigerde
aan hèm te verkoopen. Langs rech-
terlyken weg werd ik er eindelijk eeu
machtig, maar uit den winkel. Het
kostte 15 cent per 4 pond, woog ruim
J. ons te weinig doch was den vorigen
dag gehaald: bij onderzoek bleek mij
dat het watergèhalte 40 pet. dus nor
maal en het aschgehalte 1.85 pet. dus
iets te hoog was. Een ervaren bakker
van elders, die hoegeuaamd niets met
de winkelnering ter plaatse had uit
te staan, gaf mij als zijn oordeel te
kennen „dat het brood bepaald goed
was, van zuivere hoeveelheid buiten-
landsche rogge, en ad 4 pond bere
kend niet te duur."
(Wordt vervólgd.)
Praatjes over de
Tentoonstelling te Dordrecht.
I
Aan een beschouwing over een ten
toonstelling, zelfs al is die niet voor
nemens diep te gaan, maar zich tot
een vluchtig overzicht te bepalen,
dient nu eenmaal vooraf te gaan een
betoog over de vraag, of een tentoon
stelling in onze dagen al dan nier
beteekenis heeft. Aan dezen plicht
zal ik mij niet onttrekken, maar even
min den lezer met een langdradig
geredeneer vervelen. 'tKomt mij zoo
vooiq dat er:
primo door enkele fabrikanten voor
tentoonstellingen eens wordt getracht,
iets byzonder goeds te leveren;
secundo een" gemeente, waar der
gelijke tentoonstelling gehouden wordt,
weer eens op den voorgrond komt;
tertio door zeer veel menschen vrij-
wat geld in omloop wordt gebracht,
dat aan menigeen ten goede komt.
Van deze drie voordeelen eener
tentoonstelling zijn I en III zeker
wel de voornaamsten. Immers, al lei
den de pogingen der fabrikanten om
iets zeer moois te leveren, niet tot den
gehoopten uitslag, dan toch is daartoe
een poging gedaan en dat is op zich
zelf al een loffelijk en nuttig ding in
een klein land als het onze, waar
handel en industrie meer dan in groote
rijken gevaar loopen, zich op de stil
staande wateren van de sleur onbe-1
weeglyk te laten dr y ven. Het voordeel! van veel kleiner uitgestrektheid. Zoo
sub tertio spreekt voor zichzelf. Of .bevat bijvoorbeeld groep III artilce-
een tentoonstelling tegenwoordig nog I len voor huishoudelijk gebruik niet
wel wat men noemt „voedsel oplevert meer dan zes inzendingen, waarvan
voor geest en hart" en nog wel bij
draagt „tot verruiming van den blik'';
of, meer in 't byzonder deze dordtsche
tentoonstelling zich in die richting
verdienstelijk maakt, zal ik maar niet
trachten te beslissen.
Wanneer de reiziger naar de ten
toonstelling te Dordrecht uit het sta
tion komt, dan aanschouwt, hij vlak
voor ziju neus een keurigen tramwa
gen, bespannen met een capabel paard
en waar binnenin (dat is te zeggen in
den wagen) een groot papier hangt,
met het woord „tentoonstelling" er op
in sprekende letters. Neemt hij even
wel in den wagen plaats, meenonde
dat deze hem naar 't tentoonstellings
terrein zal voeren, dan zal hij zich
teleurgesteld vinden. De conducteur
komt welwillend naar hem toe en be
duidt hem, dat deze tram niet naar de
tentoonstelling gaat. „Die is daar,
meneer," verklaart hij hoffelijk en wijst
in eene ganscli andere richting, ,,'tis
geen drie minuten gaans."
Nauwelyks hebt ge den tijd gehad
om u te verwonderen over een tram,
die een adres draagt, waarheen ze
niet verzonden wordt, of ge staat al
voor den bevlagden ingang, die een
korte allee vormt, aan 't einde waar
van twee tourniquets zijn opgesteld
een voor geahonneerden en een ander
voor tickets, zooals het engelsche
woord toegangskaarten tegenwoordig
in 't hollandscli schynt te heeten.
Voor den haarlemschen bezoeker,
die daarenboven wielrijder is. mag
het een genoeglijke verrassing heeten,
dat liet eerste wat hij ziet is een
fietsenmagazijn van den agent dei-
firma Augustinus en Witteveen, al
hier, waar de Osmonds en Roulettes
zyn geëxposeerd. Dat hij daarna even
wel dadel yk naar het hoofdgebouw
zoekt, is niet te verwonderenden het
tentoonstellingsbestuur heeft het hem
in dat opzicht door een handwijzer
gemakkelijk gemaakt.
Dit hoofdgebouw is, zooals daarop
met. duidelijke karakters staat aan
gegeven, het werk van do heeren
Van der Kaa, Reus en van der Stok
Jr., terwijl de tiün-aanleg van den
heer Kwast is. Nu is het, dit op den
voorgrond, niet goed mogelijk om van
een groote vormlooze schuur, zooals
een tentoonstellings-tioofdgebouw dient
te wezen, een fraai gebouw te ma
ken. 't Is al veel, wanneer het geen
kopie is van een ander hoofdgebouw
op een andere tentoonstelling. Dit
verwijt kan de heeren Van der Kaa,
Reus' en van der [Stok niet treffen.
De beschildering althans van hun ge
bouw is eigenaardig en niet zonder
verdienste.
Wat den park-aanleg betreft die
had ryker kunnen zijn. Hij kan zich
meer op grint, dan op groen en bloe
men verhoovaardigen, evenals twee
jaar geleden zyn grooten broer op de
expositie te Amsterdam. Deze ana
logie zon haast mogen lijden tot het
denkbeeld, dat tentoonstellingsbestu-
ren in 't algemeen de koorden van
de beurs wat al te nauw toehalen bij
de deliberatie over het aan hunnen
tuinarchitect te verleenen crediet.
Mijns inziens is dat minder juist ge
zien .W aar voor vele bezoekers een ten
toonstelling slechts een uitspannings-
plaats is, daar getuigt het van den
praktischen zin der Bestnnrderen,
zoo dezen, hukkende voor de onmo
gelijkheid om in enkele maanden for-
sche eiken of lommerrijke kastanjes
uit den grond te doen schieten, in
kloeke bloemperken een aangename
afwisseling tot stand brengen op de
eentonige kiezelpaden.
Tusschen het hoofdgebouw, en als
het ware daar ingevlochten, ligt liet
hoofd-restaurant. De twee gedeelten
van het hoofdgebouw worden als 't
ware verbonden door een soort van
winkelgalerij, waar bloemen, sigaren
cn andere, minder tot exposeeren dan
tot directen verkoop geschikte, zaken
verkrijgbaar zijn. Vangen we dus
onze korte tentoonstellingswandeling
aan met een kijkje in het hoofdge
bouw.
Bij het doorzien van den lijvigen
catalogus, die behalve de adverten-
tiën 285 bladzyden bestaat, trekt het
al dadelijk de aandacht, dat het
leeuwendeel van de tentoonstelling
aan het verleden is te beurt gevallen.
Weliswaar is het heden, verdeeld
in vijftien en het verleden in slechts
vier afdeelingen, maar de eersten zijn
uit Dordrecht en neemt groep
X algemeene nijverheid slechts zes
tien inzenders onder hare hoede, 't Is
waar, dat onder deze zestien behoort
de automatische zetmachine Mono-
line", waarvan tegenwoordig een
fabriek bestaat te Rotterdam^ Zelfs
op groote tentoonstellingen waaraan
uitgebreide machinegalerijen ver
honden zyn, neemt de zetmachine het
grootste gedeelte der publieke aan
dacht in beslag. Voorwaar niet ten
onrechte. Wanneer men ziet, hoe in
een ommezien, door het drukken op,
als het alphabet van een schrijfma
chine gestelde, toetsen, een regel wordt
gezet," daarvan een afgietsel gemaakt,
en de matrijzen (lettervormen), op
allervernuftigste wijze weder op hnnne
rechtmatige plaats worden terugge
bracht) dan kan men zich de sprake-
looze verbazing van den leek en de
bewondering van den vakman ver
klaren. De operateur had de beleefd
heid, den naam van schrijver dezes
op zijn machine te vervaardigen, welke
cliché de lezers onder het artikel vinden
afgedrukt.
Bouwkunst, meubileering, verlich
ting en verwarming, bewerkte meta
len en edelgesteenten, voeding- en
verbruiksartikelen, kleeding- en mode
artikelen vervoer en sport, gra-
phische kunsten, hygiëne, veiligheids
middelen, werktuigen cn gereedschap
pen, muziek-instrumenten, land en
tuinbouw en leermiddelen, zijn de
overige groepen waarin het moderne
deel der expositie is verdeeld. Ik zou
meenen, te kort te doen aan de
bedoelingen van dit blad, zoo ik niet
even in herinnering bracht, welke
firma's uit Haarlemsen omstreken er
tentoonstellen. We treffen er aan de
firma II. F. van Thiel ZoonHaar
lem met vernis en standolie. Jan
Fins, Wormerveer met lijn- en raap
koeken, lyn- en raapolie; T. C. G.
Fenenga, Zaandam, twee schilderijen.
Dat is niet veel, maar 't is ook de
kleinste afdeeling. Bij de antiqui
teiten is Haarlem verder uit den hoek
gekomen. Voordat ik daaraan even
wel een korte beschouwing wijd, zal
ik in een volgend nummer een en
ander mededeelen over drie andere
afdeelingen der Tentoonstelling, de
collectieve Inzending van den Ne-'
derl. Boekhandel, de afdeeling Scheep
vaart en de afdeeling Visscherijvan
welke de twee laatste voor den niet-
Dordtenaar veel attractie hebben j
omdat ze op Dordrecht en de aan
grenzende landstreek meer in 't hij
zonder betrekking hebben.
J. 0. Peereboom.
Een ongewilde gast.
Door de politie te Scheveningen is
uit het Oranjehötel aldaar dezer dagen
verwijderd een net gekleed vreemde
ling, die zijne afwezigheid aldaar niet
kon rechtvaardigen. Hij is ter be
schikking van den hoofdcommissaris
van politie gesteld.
V erkiezingsgeknoei.
Vanwege de justitie te Utrecht
werd te Hoevelaken een onderzoek
ingesteld naar aanleiding van han
delwijzen, aldaar bij de laatste ge-
meenteraadsverkiezinggepleegdjWaar-
omtrent een bezwaarschrift in handen
van Gedep. Staten van Gelderland
is gesteld.
Zondagmorgen is de remmer Noo-
teboom, die dienst deed op een goe
derentrein van Utrecht naar Gouda,
overreden. Zwaar gekneusd word hij
op den weg gevonden. Eenigen tijd
daarna overleed hij. Hij was onge
huwd cn te Rozendaal woonachtig.
Brand te Heerlen.
Zaterdagmiddag even na drieën
werd brand ontdekt in de stoommeel-
fabriek van den heer M. Roosen te
Heerlen. Het vuur op de bovenste
verdieping, onder het dak, het eerst
gezien, nam zoo spoedig in hevigheid
en uitbreiding toe, dat reeds om vier
uur het geheele gebouw van boven
tot onder vierkant in brand stond:
éen groote vuurmassa begrensd door
de vier hooge muren, en daarboven
uit een hooge vuurzuil. Aan hlusschen
viel niet tc denken, gered heeft men
slechts een deel der ter maling in den
molen aanwezige granen van anderen.
Van de eigenlijke fabriek sloeg de
brand over op een daarachter gele
gen, daarbij behoorend gebouw, ge-
deel telyk als pakhuis dienstdoend,
gedeeltelijk tot woning ingericht. De
niet-verzekerde inboedel der daarin
gevestigde gezinnen werd goheel
gered.
Al het werken der brandweer was
er op gericht het uaast den molen
gelegen "huis van den heer Lafare te
behouden. Dit mocht gelukken, dank
zij haar krachtig, maar vooral haar
beleidvol optreden. Door het wegbre
ken van het dak van het ketelhuis,
dat een verbinding vormde tusschen
het brandende acritergedeelte en de
met granen, stroo, enz. gevulde schuur
van den lieer Lafare, slaagde men er
in het vuur in het ketelhuis in zijn
voortgang te stuiten. De fabriek met
inhoud en aanhoorigheden was voor
een bedrag van f 80,000 verzekerd bij
de A. G.
Te Nijmegen vervoegde zich onlangs
een als heer gekleed man ten huize
van mejuffrouw P., die van de Hol-
landsche Credietbank te Amsterdam
op termijnbetaling Witte Kruis en
andere loten bezat. Onder voorspie
geling van kassier dier bank te zijn,
kwam bij haar de blijde boodschap
brengen, dat op haar loten f400 was
gevallen en dat door hem over eenigc
dagen de prys zou worden uitbetaald.
Daarvoor kwam hij de bewijzen van
aandeel afhalen cn moest mej. B. voor
de kosten f 15 in voorschot geven.
Daar de „kassier" precies de nos. dei-
in haar bezit zijnde stukken wist op
te geven, sloeg mej. P. geloof aan zijn
beweringen en stelde bera de ver
langde stukken ter hand. Daar ze
echter op dat oogenblik slechts f 5
aan contanten bezat, werd daarmede
door den „kassier" genoegen geno
men onder voorwaarde evenwel, dat
de overige f 10 by de uitbetaling van
don prijs verrekend zouden worden.
Na vele plichtplegingen verliet de
„kassier" het huis van mej. P. Tot
dusverre is de uitbetaling echter ach
terwege gebleven. Een ingesteld on
derzoek heeft aan het licht gebracht,
dat mej. P. opgelicht is. De dief
schijnt vroeger aan de bank werkzaam
te zyn geweest.
Een brandende locomotief.
Maandagmorgen had de sneltrein
van Ylissmgen naar Amsterdam 20
minuten vertraging,doordat even voor
bij Utrecht een gedeelte der machine
in brand stond. Door spoedige hulp
van het trein personeel werd dit nog
intijds gebluscht.
Op verzoek van den officier van
justitie te Breda, is door de Belgische
aan de Nederlandsclie politie uitge
leverd, A. B., boterfabrikant te Ro
zendaal.
B., die diep in schulden stak, was
met al de machinerieën uit de fabriek
en don 'inboedel zijner woning, des
nachts heimelijk naar België gevlucht.
Twee dagen later liet hij zich failliet
verklaren, doch thans bevindt hij zich
in arrest te Breda en zal wegens
frauduleus bankroet terechtstaam
Bij het onweder dat Zondagmiddag
hoven Winterswijk woedde, werd het
huis Hones, bewoond door Wiggers
(West-Dorpbuurt) door den bliksem
getroffen en geheel in de asch gelegd.
Het vee en verreweg het grootste
deel van den inboedel konden nog
gered worden, hoewel het vuur snel
om zich heen greep. De brandspuit,
hoewel vrij spoedig ter plaatse, be
hoefde geen dienst te doen. Eén dei-
vier varkens in het hok werd dooi
den bliksem gedood. Alles was ver
zekerd.
Te Leermens bij Appingcdam zijn
Zondag twee kinderen, in liuis aan
tafel zittende, door den bliksem ge
troffen. Het eene kind was oogen-
blikkelijk dood; men heeft hoop, dat
het andere herstellen zal. De ouders
waren tijdens het onheil afwezig.
Letteren en Kunst.
Te Amsterdam heeft zich een voor-
loopig Comité van zangers gevormd
met het oog op de viering van de
huldiging van Koningin Wilhelmina.
Dit comité bestaat uit de heeren
G. G. Kramer, bestuurder van „Kunst
door Oefening"G. v. d. Lucht, id.
van „Mannenkoor Caecilia" J. F.
Driessen, id. van „Nationale Zang
school. en Zangvereeniging"M. Roe,
id. van „Onderlinge Oefening"S.
Hekster, id. van „Zanglust" Is. D(in
ner, id. van „Scliierei Koudesj", en
vertegenwoorder van„Harpe Da
vids", ;,Santo Servicio," „Scliierei
Koudesj" en „Zions Zang".
Zij wenschen rond zich te scharen
een keur van mannen, die gezamenlijk
zullen vormen een commissie van hij
stand, die het Comité met raad en
daad zal steunen, opdat het zich
sterk moge gevoelen om krachtig te
kunnen arbeiden aan do bereiking
van het doel. Een daarop betrekking
hebbende circulaire is verzonden.
De Opera Yan der Linden zal
Vrijdag 3 September het speelseizoen
openen met een opvoering van dc
Afrikaausche. De lieer Van cler Lin
den heeft nog geëngageerdmejuf
frouwen Mane van Gelder, eerste
dramatische zangeresMarie de Boer,
coloratuurzangeres, en Irma Lozin,
eersee dramatische mezzo-sopraan.
Sport en Wedstrijden.
Het programma der wedstrijden van
Zaterdag en Zondag op de 'Amster-
damsche haan, waarbij oen z.g. Grand
prix zal worden verreden, is als volgt
samengesteld
31 Juli (Zaterdag.)
I. Wedstrijd met voorgift voor pro
fessionals in series van 1000 M.
Prijzenf 50, f 25 en f 15.
II. Wedstrijd voor Amateurs, 5000
Meter.
Prijzengouden, zilveren en bron
zen medaille.
UI. Acht series van den grand prix,
•2000 M. in series, demi finales en
finale.
IY. Consolatie-wedstrijd voor rij
ders niet geplaatst in de serie van
den grand prix. De winner van dezen
wedstrijd dingt mede in de demi-finale
(VII).
Y. Course de prime over 10 K.M.
Prijzenf 5 voor den eersten in
iederen K.M. Yoor den laatsten K.M.
f 45, f 30 en f 15.
1 Augustus (Zondag.)
YI. Wedstrijd met voorgift voor
amateurs. Afstand 1000 M. in series.
Prijzenkunstvoorwerpen.
VII. Demi-finale en finale van den
grand prix. 2000 meter.
Pryzenf 500, f 250 en f 125.
YIII. Wedstrijd voor machines met
meervoudige zitplaatsen. Afstand
3000 M.
Prijzenf 45, f 30 en f 15.
IX. Wedstrijd voor professionals
over 50 K.M. met gangmaking.
Prijzenf 200, f 100 en f 50.
Zooals wij reeds meedeelden, behoo-
ren onder de inschrijvers de volgende
welbekende buitenlanders .-Jaap Eden,
Nossam, Fischer, Piette, Gougoltz,
Guerry, Houhen, Leclercq, 'Ka,rel
Smits en Impens.
De Grand Prix op het Yélodróme
d'Autenil te Parijs (hoofdprijs 10,000
fr.) is Zondag gewonnen door Morin,
met enkele centimeters van Nossam,
die met weder enkele centimeters
door Bourillon gevolgd werd.
Bij den internationalen zwemwed
strijd te Brussel is het nummer rug-
zwemmen gewonnen door den heer
•J. D. Bloemen van Amstedam in
65 sec.
Schutterij-Kaderbond.
Zondagochtend te 12 uur had te
Bergen op Zoom van het station de
feestelijke ontvangst der afdeelingen
plaats.
Met de tamboers, de hoornblazers
en de stafmuziek van het 3ereg. inf.
voorop ging het daarop onder leiding
van het hoofdbestuur en liet bestuur
van de afdeeling Bergen-op-Zoom te
optocht door de stad en vervolgens
naar het stadhuis, waar het bestuur
van den Kaderhond door het dage-
lijkseh bestuur dezer stad ontvangen
en daaraan de eerewijn aangeboden
werd.
Des namiddags had de 12de alge
meene vergadering van den bond plaats
in het feestgebouw „Tlialia" en werd
door den heer J. W. van Alphen uit
Haarlem een lezing gehouden en wer
den de vacatures in liet hoofdbestuur
aangevuld.
Des avonds gaf de stafmuziek een
concert en na atioop daarvan was er
een spectacle concert varié in de
groote zaal van „Tlialia".
Heden, Maandag vingen de wed
strijden aan.
Kerkberiehten.
Door de Algemeene Synode is in
hare vierde zitting met 11 tegen 8
stommen aangenomen de volgende
motie, voorgesteld door dr. Bronsveld
„De Algemeene Synode der Ned,
Herv. kerk ofschoon waardeerende,
dat predikanten de eer waardig ge
keurd worden, te worden gexozen
tot volksvertegenwoordiger en het
evenzoo waardeerende, dat predikan
ten ook in de Tweede Kamer zullen
opkomen voor dc hoogste belangen
van ons volk, spreekt als haar ge
voelen uit. dat zij, ofschoon in deze
de uitspraak van elks geweten eer
biedigende en zich aansluitende aan
haar gevoelen van 1S91 en 1892 (zie
Handelingen 1891 blz. 214 vgg. en
Handelingen 1892 blz. 131 en vgg.)
de gelyktijdige waarneming van
het herders- en leeraarsambt met die
van het lidmaatschap der Tweede
Kamer in ieder geval bezwaarlijken
in menig geval onuitvoerbaar 'acht,
en gaat over tot de orde van den
dag.
RECHTSZAKEN.
Vogelschieten.
Bij liet kantongerecht te Sittard
kwam Zaterdag in behandeling de
zaak Schutterij St. Martinus te Born
contra J. R. Meekels aldaar, die op
den keizerstitel en daaraan verbon
den voordeelen bij genoemde schut
terij aanspraak maakt, zyne vorde
ring steunende op het feit dat, na in
de jaren 1894 en 95 den vogel bij
den door vermelde schutterij gehou
den schietwedstrijd te hebben afge
schoten, hij dit ook bij den jongsten
schietwedstrijd heeft gedaan. Het
bestuur- echter weigert 'hem den prijs
toe te kennen. Yoor de gedaagde
partij trad op mr. E. Dumoulin, ad-
vokaat te Maastricht, die tot niet-
ontvankelijk-verklaring van eischers
vordering concludeerde, aangezien een
dergelijke schietwedstrijd, welke be
teekenis het volksgebruik er ook aan
hechten moge, juridisch niet anders
is te qualificeeren dan als spel of
weddingschap en de vordering van spel
of weddenschap volgens art. 1825 B.
W. mét-ontvankelijk moet worden
lementair naar den commandant der vesting gezonden
om hem nogmaals over te halen tot een capitulatie.
Deze nacht, "en waarschijnlijk ook de dag, zullen rustig
voorbij gaan."
„Jk dank u voor uw medèdeeling mijnheer", ant
woordde dc kapitein.
Victor zag den Pruisischen officier voor den eersten
keer cn keek met een begrijpelijke belangstelling naar
hem. Luitenant Von Simmern scheen hem intusscheu
niet te bemerken- Terwijl hy sprak vloog zijn blik elk
oogenblik naar de slanke gestalte van Jeanne, die zich
bij zijn binnentreden snel had omgekeerd. Victor zag
de schittering in het oog van den Pruis, cn bemerkte
tevens hoe cr oen roode gloed kwam op de wangen van
Jeanne, terwijl haar blikken met die van den vreem
den officier een korten stillen, groet schenen te wisselen.
Een wilde ijverzucht maakte zich meester van liet
hart van Victor. Hy balde de vuisten en beet zich op
de lippen om een onvoorzichtig woord met kracht te
onderdrukken. Zijn moeder kwam naast hem zitten en
zag hem vermanend en smeekend aan. Hij dook fluks
terug in zijn donkeren hoek, waaruit hij zich bij het
binnentreden van den Pruisischen officier verrast had
opgericht
Deze groette nog eenmaal zeer beleefd en verwijder
de zich snel. Ook de bewoners trokken zich terug in
huil slaapkamers.
Voor Victor echter heenging, trad hy op Pierre Mi
chel toe, en legde hem de hand op den schouder.
„Tot morgen nacht, Pierre Michel", zeide hij op
eenigszins heeschen toon. „Ik ben de uwe 1"
Pierre Michel knipte met de listige oogen cn drukte
de hand van den jongen man.
„Tot morgennacht," fluisterde hij en snelde weg
weinige minuten later nam het donkere bosch van La
bonne Fontaine hem in zijn schaduw op.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
Op Chatean Pernette beschouwde men de vreeselijke
beschieting en de branden in de stad met diepe droef
heid. Mevrouw Hoffer wensehte zich zelf geluk, dat
men niet, zooals eerst liet plan was geweest, naar de
stad was gegaan hier, in het kasteel, was men veel
veiliger dan in de ommuurde stad, die onder de Prui
sische granaten verpletterd dreigde te worden. Van
luitenant Von Simmern had men in de laatste dagen
weinig gehoord, zeker had de dienst hem zeer in beslag
genomen. Maar wel werd er veel over hem gesproken.
De kapitein scheen hartelijk veel te houden van den
jongen vijandelijken officier en Josephine plaagde haar
nicht dikwijls, dat zij een diepen indruk had gemaakt
op den mooien Pruisischen luitenant. Jeanne wees deze
plagerijen steeds af, op een bedaarde wyzcalleen
wanneer Josephine al te onbesuisd het gevoel van
Jeanne kwetste, toonde zy een zenuwachtige geraakt
heid, die op het verstandig gelaat van mevrouw Hoffer
een uitdrukking van ongerustheid te voorschijn riep.
Op den dag van het bombardement stonden Josephine
en Jeanne aan liet venster van de huiskamer cn keken
naar de dichte rookwolken, die zich over het ongeluk
kige stadje legerden.
Plotseling riep Josephine„Zie eens Jeanne, onze
jagers gaan in het gevechtDe luitenant marcheert met
een afdeeling door de Allée!"
Jeanne boog zich even en zag duidelijk, hoe luite
nant Von Simmern met getrokken sabel aan het
hoofd van zijn manschappen dwars door de laan snel
de op een nabijzynd bosenje toe, waaruit den Duitschers
eenige schoten tegenknalden. De Franschen moesten
op deze plaats een uitval hebben gedaan, misschien om
de aandacht der belegeraars af te wenden en het vuur
der kanonnen eenigszins tot zwijgen te brengen.
Een heftig voorpostengevecht ontstond nu op de ge
heele linie van Büehelberf tot Quatre Vents. Uit de
vensters van liet slot kon men liet verloop van den
strijd zien, hoe de Franschen voorwaarts drongen, op
de keten van de Duitsche schildwachten stieten, dezen
met een hevig snelvuur overstelpten en zich daarop in
de greppels en achter de boschjes wierpen. De Prui
sen beperkten er zich eerst toe om hun stellingen te
beschermen. Toen zij echter versterking hadden gekre
gen, gingen zij over tot den aanval en wierpen de
Franschen met de .bajonet terug tot onder de wallen
van het stadje.
Om liet gevecht beter te kunnen zien, waren de ka
pitein, zijn" vrouw en Josephine op dori toren van het
kasteel geklommenJeanne was blijven staan aan het
venster m de huiskamer; zij weigerde om mee naar
boven te gaan.
Zij leunde met liet voorhoofd tegen de koude ven
sterruiten en zag met sombere blikken in het land
schap, dat van kruitdamp, krijgsrumoer, en geschrei
vervuld was.
O, hoe haatte zij nu dit krijgsrumoer, dezen helden
moed op het slagveld, die haar anders met zulk een
trotsch gevoel had vervuld. Hoe had zij totnogtoe haar
broeder benijd, die ten strijde kon optrekken tegen den
„erfvijand", den Duitscher. Hoezeer had zy het be
treurd, dat zy maar een zwakke vrouw was, die niets
mocht doen dan toekijken in den strijd, werkeloos toe
kijken
En nu
Nu had zij eeu afschuw van den oorlog! Van den
strijd! Van den heldenmoed der soldaten! Zij wist zelf
niet, vanwaar die verandering in haar denken was ge
komen. Of wilde zij zich misschien de reden niet be
kennen, wijl zij zich daarover schaaamde Zij meende
den oorlog te haten2 wy'l zij de verschrikkingen ervan
van nabij had gezien, omdat hij zoo heel anders was
dan haar dapper hart zich dien had voorgesteld, wijl
zy niet kon inzien, welk redelijk doel al de wonden,
al dat bloed, al de jammer, al het lydcn had in de we
reld. Voorheen vond zij. dat het recht aan de zijde van
Frankrijk was, nu wankelde zij in deze overtuiging,
want de Fransche soldaten, het door éen neerlaag ont
moedigde Fransche leger, konden niet voor een hoog
zedelijk doel strijden, zij waren dan niet. zoo spoedig
verpletterd geworden, zij zouden zich niet zoo klein, zoo
min getoond hebben in liun nederlaag.
Wordt vervólgd.)
