Tweede Editie.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
FEUILLETON.
In liet Krijgsgewoel.
55e Jaargang.
Dinsdag 3 Augustus 1897,
Ho 4321
ARLEMs DAQBLAD
Toor Haarlem per 3 maanden. 1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente), per 3 maanden„1.30
(Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden.„1.65
Afzonderlijke nummers0.05
'Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.30
de omstreken en franco per pos.t O.37V2
Directeur-Uitgever
ADVBH/TEiTTIËTT:
Van 1-5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cent per regel.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten
en door alle Boekhandelaren en Couvantiers.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureaux: Kleine Houtstraat 14, Haarlem. Telefoonnummer 122.
PEEREBOOM.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnk Générale- de Publvritê Etrangêre G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONES, Succ., Parijs Slbis Faubourg Montmarlre.
Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreflende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het
Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
BUITEN het Arrondissement Haarlem is de prijs der Advertentiën van 15 regels f0,75, elke regel meer./0,15; Reclames per regel 0,30.
Agenten vooFjdit^biad in den omtrek zijn: BloemendaalSandpoort en Schoten, P. v. d. RAADT, Sandpoort; HeemstedeJ. LEUVEN, bij de tol; SpaarndamC. HARTENDORP; ZandvoortJ.
Vel-sen, W. J. RUTJTERBeverwijk. J. HOORNSIJmuiden, TJADEN, Genoemde Agenten nemen Abonnementen en Advertentiën aan.
ZWEMMER
Brieven uit Perzie.
XI
ISFAHAN. 26 Juni 1397.
In mijn vorig schrijven maakte ik
melding van dë viering van het Ar
menische paaschfeest, 'thans heb ik
weder van godsdienstige feesten ge
wag te maken, ditmaal echter van
Perzische. Sinds den aanvang van
Juni heeft het nieuwe Perzische
(maan) jaar 1315 zijn intrede gedaan
met de maand Moharram, die met de
daarop volgende maand Saffar, het
tweetal maanden uitmaakt, gewijd
aan de nagedachtenis van het marte
laarschap van de Schiïtisehe heiligen
Hosseni en Hassan de zonen van Aly.
Gelijk ik reeds vroeger vermeldde
gaat gedurende dien tijd een groot
deel van de bevolking, voor zeer vroom
willende doorgaan, slechts in liet zwart
gekleed en zijn gedurende verschei
dene dagen dezer maanden de bazaars
absoluut gesloten. In iedere stadswijk
in schier ieder dorp of gehucht wor
den dan deze feestdagen gevierd met
speciale godsdienstige bijeenkomsten,
„roze khana's" genaamd en gehou
den, hetzij in de open lucht, lietzij
ia een afgesloten deel van den bazaar
of in daartoe geschikte gedeelten van
particuliere woningen. Zoodanige
plaatsen worden dan kenbaar gemaakt
door het uitsteken van een paar drie
hoekige zwarte vlaggen, soms alleen
versierd met witte inschriften van
teksten uit den Koran, en bij andere
gelegenheden met het nationale em
bleem van den leeuw en den zon.
Ieder muselman heeft tot zulk ecno
roze-kbana vrij toegang, doch, althans
hier ter plaatse, worden ongeloovigcn
daarbij, evenals in de moskeeën niet
to^elaten.
In vroegere jaren, vóór de pries
ters hunne macht herwonnen hadden,
en ook thans nog op verschillende
plaatsen op het platteland, waar de
bevolking wat meer tolerant is, nam
men het met dat verbod niet zoo
nauw, en zijn er voorbeelden genoeg,
dat Europeanen ook het inwendige
van moskeeën hebben kunnen bezich
tigen. Om echter op dit godsdien
stige bijeenkomsten terug te komen,
wordt, gedurende een paar uren lang,
door een der voornaamste priesters
of moullas, gezeten op een ongeveer
twee meter hoogen, met zwart doek
behangen of zwart beschilderden,
«enigszins op een trapladder gelij-
kenden preekstoel, den volke een ver
haal gedaan van den tragischen dood
dier beide martelaren en hunner fa
milieleden, en telken male, wanneer
daarbij hunne namen over zijne lip
pen komen, worden deze door do
luisterendo menigte in koor eenige
malen herhaald. De meer fanatiek
gezinden onder het publiek laten dan
bij het uitstooten der laatste letter
grepen van die namen, hunne hand
met kracht op de ontbloote borst
neervallen, en dit te samen met de
in koor uitgestooten kreten, vormt
éen doordringend geluid, hetwelk op
vry grootcn afstand hoorbaar is en
op den pas uit Europa gekomene
een zonderlingen indruk maakt. Op
enkele der grootste feestdagen trek
ken, na afloop van zulk een roze-
khana, de geloovigen in troepen door
de naastbyzijnde straten, soms onder
een soort eentonig gezang, doch
meestal slechts onder het uitbulderen
van de namen Hossein en Hassan
met het begeleidende op de borst
slaan, terwijl soms enkele ijveraars,
meestal derwischen vóór de menigte
uitloopende, en met een ontbloot, met
het scherp naar zich toegekeerd
zwaard in de hand, zich daarmede,
in hunnen godsdienstigen waanzin,
verschillende diepe sneden op liet
voorhoofd toebrengen.
Gedurende de rouwmaanden geven
soms de gouverneurs van steden of
andere hooggeplaatste personen, die
zich de gunst des volks willen ver
zekeren, een zoogenaamde „tazich",
als 't ware een passiespel, dat ver
scheidene dagen aanhoudt en op plas
tische wyze de lijdensgeschiedenis
van bovenvermelde martelaren moet
voorstellen. Zelf niet zulk eene voor
stelling bijgewoond hebbende, kan ik
niet in byzonderheden daarover
treden, doch degenen, die zich voor
dit onderwerp intresseeren, kan ik de
lezing aanbevelen van „In the land
of tlio Lion and the Sun", door dr. C.
J. Wills, waarin er eene vermakelijke
beschrijving van wordt gegeven.
Behalve de rouwtijd is het hier
thans ook oogsttijd. 'Het koren, dat
in den laten herfst is gezaaid gewor
den, cn in Januari of Februari, on
danks den vorst zich reeds boven den
grond begint te vertoonen, vangt
tegen midden Maart aan, krachtig in
de hoogte te schieten, zoodat reeds
tegen einde van April de aren ge
vormd worden en deze tegen half
Juni rijp zijn en geoogst" kunnen
worden. Het maaien gaat natuurlijk
met de hand door middel van sikkels,
daar seizen gelijk men die in Holland
heeft, hier onbekend zijn.
In plaats van het afgesneden graan
op schoven te zetten, wordt het in
liet midden van het veld op een groo-
ten hoop gegooid, tot het den eigenaar
convenieert het koren van het stroo
te scheiden, hetwelk niet door dorsöhén
geschiedt, doch op de volgende wijze.
Rondom den hoop graan wordt een
laag stroo, met de aren er aan, op
den grond uitgespreid, en nu wordt
een wagentje te voorschijn gehaald,
bestaande uit een soort raam van
zwaar hout met een verheven zitplaats
er bovenop, cn dat zich voortbeweegt
op een twaalf of zestiental, vier aan
vier gerangschikte ijzeren schijven
van pl. m. 2 dM. middellijn en met
scherpe kanten. Daarvoor wordt een
paard gespannen of wel een paar
ezeltjes of een trekos, vervolgens
neemt gewoonlijk een kleine jongen
op hot wagentje plaats, en voort gaat
het, Voortdurend in de rondte over
het laagje stroo, waar, tengevolge van
het droge weder, de graankorrels
gewoonlijk voor het meerendeel reeds
uitgevallen zijn, en dat op deze wijze
in stukjes gesneden wordt van onge-i
veer 1 dM. lengte. Zoodra het stroo
genoegzaam gesneden is, worden de,
stukjes op zijde geveegd en eenei
nieuwe hoeveelheid op don grond uit-1
gespreid, en zoo wordt voortgegaan
tot (le geheele hoop gereed is. Nu
dient nog het graan van het fijnge
sneden stroo verwijderd to worden en
dit. geschiedt eveneens op eene pri
mitieve wyze. Zoodra het een beetje
waait, begeeft zich de landbouwer
naar het veld en werpt er het mengsel
met houten vorken in de lucht; het
lichtere stroo werdt dan door den wind
een paar meter ver medegevoerd, en
de zwaardere graankorrels vallen
direkt op den grond, waar zij door
jongens in zakken verzameld worden,
terwijl het gesneden stroo in een soort
netten wordt te zaaien gebonden om
later voor voevoeder verkocht te wor
den, of wel om met klei vermengd,
bij het bouwen van muren dienst te
doen.
Eene andere oogst, welke echter
gewoonlijk reeds tegen het einde van
Mei plaats vindt, en die dus thans
reeds geheel is afgcloopeu, is die van
de Opium. Talrijke velden in de om
geving van Isfahan zijn met dit gewas
beplant; en de papaver-planten be
reiken eene hoogte van ongeveer.Jrie
kwart mete, en beginnen in April gf
begin Mei te bloeien, als wanneer de
velden, bedekt met witte bloemen met
slechts hier en daar eene paarse va
riëteit er tasschen, wel eenige, gelij
kenis vertoonen met de bollenvelden
in de nabijheid van Haarlem. Reeds
na eenige dagen vallen dc bloem
bladeren af en begint de zaaddoos
snel in grootte toe te nemen, totdat
de landbouwers haar eindelijk groot
genoeg achten, om er de zich daarin
bevindende Opium uit te verzamelen.
Alsdangaan 's namiddags verschillen
de personen in het veld rond, voorzien
van kleine langwerpige stukjes hout,
elk met een zes a achttal scherpe ijzeren
pennetjes er in bevestigd, en hiermede
worden nu dwars over de zaaddoos,
een aan het aantal pennetjes beant
woordend getal evenwijdige insnij
dingen gemaakt, uit ieder waarvan,
'gedurende den nacht, een druppeltje!
eerst helder gekleurd, doch spoedig
donkerbruin wordend sap te voor
schijn komt, hetwelk des morgens
met een schraper zorgvuldig afge
schraapt en daarop in koperen bakjes
verzameld wordt. Na een paar dagen
worden aan de tegenovergestelde zijde
van (le zaaddoos wederom dergelijke
insnijdingen gemaakt en ook daaruit
ieder eene zekere hoeveelheid sap ge
wonnen. Dit proces wordt in enkele
gevallen soms nog een derde maal
herhaald. Nadat dus alle opium er
op deze wijze uit verwijderd is, wor
den de thans spoedig verdrogende
stengels op hunne beurt verzameld,
om later als brandstof te dienen, ter
wijl het veld weder onmiddellijk in
gereedheid wordt .gebracht om het
zaad voor andere gewassen to ont
vangen.
Behalve het gevaar van nachtvor
sten in dc lente, waaraan natuurlijk
andore gewassen ook blootstaan, le
vert de opiumcultuur nog een andere
risico op. Gebeurt liet namelijk dat
des avonds .of des nac-hts, nadat de
insnijdingen gemaakt zijn, cr een re
genbui valt, zoo wordt daardoor al
het te voorschijn komende sap weg
gespoeld en is dan de opbrengst van
een veld zoo goed als nihil. Geen
wonder dus, dus, dat. by eenigszins
twijfelachtig weder het snijden van
de planten zoo lang mogelijk wordt
uitgesteld.
Ten slotte nog enkele woorden over
de wijze waarop hier den 22en Juni
het 60-jarig jubileum van H. M. Ko
ningin Victoria herdacht is gewor
den. De Britsche consul was wel is
waar afwezig, doch in zijn naaip werd
door den Engelschen politieleen agent
alhier een Armemsch dokter die
in Europa gestudeerd heeft van
des morgens' 7 ure tot 9 ure op het
consulaat eene receptie gehouden,
waar de meeste Europeanen, die dien
dag hunne kantoren gesloten hadden,
zoomede eenige hooge Perzen, de
laatsten uit naam van de Prinsen
Zil-es-Sultan en felal-ed-Dowleh cn
van den localen gouverneur van Isfa
han hunue opwachting kwamen ma
ken. Dc woning van den politicken
agent was den gehcelen dag met
groen en vlaggen versierd en werd
des avonds tóen al de Europeanen
en de Engelsche onderdanen onder
dc Armeniërs, ten zynent wareu uit-
genoodigd zoowel in als uitwendig
met gekleurde papieren lantarens ver
licht, terwijl tegen middernacht een
voor Perzië „schitterend" vuurwerk
werd afgestoken en de Prins Zil-cs-
Sultan voor dien avond zyn muziek
korps had afgestaan, waarvan de
muziek, ofschoon oorverdoovend en
uit de maat, gelijk wy dat hier ge
woon zijn, de feestelijke stemming in
geen geringe mate verhoogde.
STADSNIEUWS.
eerste en derde Pagina.
Haarlem, 2 Aug. 1897.
Kegelen.
In de kegel wedstrijden van liet
sportterrein den Haag werd de 2de
korpsprijs behaald door de kegelclub
„Hard gaat ie" alhier. De kegclclub
„De Kroon" behaalde den 5en korps-
prijs en den Negenprijs voor de meeste
negens.
Op de tentoonstelling te Brussel
gehouden door de afd. „"Gooi en Kern
land" der maatschappij voor Tuin
bouw en Plantkunde op 30—31 Juli
1 Aug. behaalde de firma J. Ruij-
senaars de volgende bekroningen in
de afdeeling bloemwerken. Hand-
bouquet, zilv. medaille, 3 tafelbloem
stukken verg. zilv. med., bloemenmand
lage vorm, verg. zilv. med., en Da
mes Jury zilv. med., bloemenmand
liooge vorm, zilv. med., grafkrans
Dames Jury zilv. med., Fantasiestul;
voor plaatsing op den beganen grond
verg. zilv. med. met Kunstvoorwerp
en Dames Jury zilv. med., arrange
ment van bloemen op natuurlijke sto
len, zilv. med., en Dames Jury Kunst
voorwerp I11 het geheel waren inge
zonden 89 bloemwerken uit verschil
lende plaatsen.
In de Volksbanier lezen wij,* dat
dc algemccne vergadering van den
Centralen Raad van den R.-K. Volks
bond zal plaats hebben Zondag 12
September a. s. des middags te 1 ure
precies in het Bondsgebouw, Ge
dempte Oude gracht 40, alhier.
Voor het examen hoogduitsehe taal
is Zaterdag te 's Gravenhage geslaagd
mej. M. Eikelenboom alhier.
Voor liet examen acte Engelscli
(1. 0.) de lieer H. Kingma alhier.
Yoor liet examen hoofdacte te Am
sterdam de lieer A. Franse alhier.
Voor liet akte-examen gymnastiek
(1. 0.) zijn Zaterdag alhier geslaagd
de heeren W. L. Varossiaux, S. lol
en H. Zwart, allen alhier.
De wed. De Nijs, wier man eenige
weken geleden een ongeluk overkwam,
heeft van de II. IJ. S. M. 6 weken
tractemeut ontvangen, f 561,70 uit liet
ondersteuningsfonds en dan nog l'/i
.jaar tractemeut, gelijk ons nu nader
is goblcken, uitmakende f 848.62'ƒ2.
Haar is dus totaal uitgekeerd
f 1412.32 Va-
Weldadigheid naar Vermogen
Afdeeling Werkverschaffing.
Van 1 Nov. tot 1 Aug. hebben
zich de volgende personen aangemeld
50 voor werkvrouw. 4 voor strijk
ster. 6 voor waselivrouw. 1 voor stoe-
lenmatter. 5 voor kookster. 7 voor
naaister. 2 voor breister. 1 voor koet
sier. 43 voor los werkman. 18 voor
loopwerk. 2 voor kleedermaker. 2
voor stucadoor. 1 voor licht werk. 3
voor timmerman. 1 voor opperman. 6
vooor grondwerker. 6 voor metselaar.
2 voor machinist. 2 voor bankwerker.
1 voor koffiehuisbediende. 3 voor
schilder. 1 voor schoenmaker. 2 voor
huishoudster. 3 voor smid. 1 voor op-
Easscr. 1 voor broodbakker. 1 voor
aker. 5 voor pakhuisknecht 3 voor
noodhulp. 1 voor bleekersknecht. 1
voor steendrukker.
By de aanmelding moet een getuig
schrift van goed gedrag overgelegd
worden.
Van 1 Nov. tot l Aug. zijn de vol
gende personen geplaatst:
38 voor werkvrouw. 3 voor naaister.
2 voor noodhulp. 4 voor waselivrouw.
2 voor kookster. 1 voor baker. 1 voor
kleedermaker. 5 voor loopknecht.
Particulieren en werkgevers, die
van bovenstaande aanbiedingen ge
bruik wenschen te makenwordt
beleefd verzocht hunue aanvragen
schriftelijk tot liet Bestuur te richten,
bus Doelen of Stadhuis.
Inlichtingen kunnen dagelijks van
9— 1 en van 3—5 uur verkregen
worden bij den Administrateur, bureau
Doelen, Kamer No 2.
BINNENLAND
Naar men ons mededeelt, zouden
de ministers Goeman Borgesius, Lely
Lelv en Pierson zich bereid verklaard
hebben eventueel eene candidatuur
voor de Tweede Kamer, respectieve
lijk in de districten Zutphen, Lo-
chem en Enschedé, die hen by de
algemeenc Kamerverkiezingen kozen,
opnieuw te aanvaarden cn dus het
Kamerlidmaatschap met het minister
schap te verbinden.
N. It. Ct.
Uit de „Staatscourant".
Kon. besluiten.
Benoemd tot lid van liet collegie
van regenten over het :uis van bewa
ring, voorloopig tevens hulpstrafge-
vanganis te Dordrecht, mr. S. Gra-
tama, president van dc arrondisse-
ments-reehtbauk aldaar.
Benoemd tot adjunct-administra
teur bij de zeemacht, de adspirant-
administrateurs B. A. Snellen van
Vollenhoven, H. B. van Dam, J. K.
W. Franssen, M. Meinesz en D. Kaan.
Aan den inspecteur der posteryen
iu algemecnen dienst, G. van der Veen,
te 's-'Gravenhagc, vergunningverleend
tot het aannemen van het ordeteeken
als ridder 2de klasse van de Kroon
,vau Pruisen, hem door den keizer
van Duitschhnd geschonken.
Min. beschikkingen.
Door den minister van koloniën is
S. F. Klcinbentink gesteld tor be
schikking van den Gouverneur-Gene
raal van Ncdcrlandsoh-Indië om to
worden benoemd tot leeraar bij liet
middelbaar ondcrwys daar te lande.
Atjeh.
De correspondent van het Hbld.
in Nederlandscli-Indië seinde Zater
dag
Drie compagnieën trokken heden
uit naar Segli onder het bevel van
majoor J. C. Lindgreen cn de kapi
teins A. H. Overman, II. E. Stein
en A. E. Piera.
Oscar Carré.
De bladen ontvingen van den hoer
Oscar Carré het volgende schrijven
De ondergeteekende heeft de eer
hiermede te berichten, dat hy besloten
heeft de exploitatie van het Kon.
Ned. Circus met lo. September, na
afloop der voorstellingen te Seheve-
ningen, te staken.
De vele rampen, waardoor by ge
durende dc laatste jaren getroffen
werd, zyn oorzaak dat hy niet meer
de geestkracht bezit, om de zaken
naar de eischen des tyds voort te
zetten. Hij maakt van deze gelegen
heid gebruik het Nederl. publiek dauk
te zeggen voor de belangstelling,
waarin hij zich zoo vele jaren heeft
mogen verheugen, cn zich cn zyn
gezin in vriendelijk aandenken aan
te bevelen.
Een huis ingestort.
Door den architect W. Molenbroek
te Rotterdam, werd op den hoek van
dc Wynhaven en Geldersche Kade
aldaar een z.g. Amorikaanseh pand
van 10 verdiepingen gebouwd, dat
door G. ELSTER.
13)
De Pruisische garde zou ten Noorden van La Mon-
celle het gevecht beginnen, op die wijze het leger van
Mac Mahon in liet front bezig houdend, tot de infan
terie en wel het vijfde en zesde legerkorps om dc
Fransclio stelling heengetrokken was en den vijand in
den rug kon aanvallen.
De officieren stelden de manschappen met den stand
van zaken in kennis. Een jubelend lioerah was het
antwoord. Een hooge geestdrift vlamde op in aller
harte. "VoorwaartsVoorwaartswas het wachtwoord
en verder trokken de troepen door den wit-gryzen,
vochtigcn nevel.
De weg liep weer bergop. Torens en daken kwa
men in onzekere omtrekken uit den nevel te voorschijn.
Mon had St. Meuges bereikt in den rug der Fran
sche stelling.
„Halt Zet-af geweer!"
Een korte rust. De borsten hijgden. Dc polsen bons
den, alsof zij zouden openspringen. De oogen boorden
zich in den nevel. En nog altjjd was er geen vijand
te zien!
Daar schetterden trompetten! Er weerklonken com
mando's, die langs de gelederen vlogen„Plaats voor
do artillerie!"
Ratelend, snuivend, kletterend kwam ze nader. De
infanterie week te zijde. In gestrektcu draf joeg de
commandant der artillerie, gevolgd door een adju
dant en een trompetter, voorbij, week van den weg af
en snelde de hoogte op. Op het hoogste punt van
den bergtop hield "hij eensklaps zijn paard staande,
zoodat het kaarsrecht in de hoogte voer. Toen zwaaide
hij met de sabelde staftrompettcr blies het toeken
tot een galop, de trompettere bij de batterijen namen
het signaal over en ratelend stormden de batterijen
bij de helling neer. Weer een signaal. de batterijen
hielden stil. De bedieningsmanscliappen sprongen van
hun zetels, plaatsten dekstukken 111 de vereischte po
sitie. „Met granaten geladenDrie duizend schre
den! Op voor het ons liggende dorp! Vuur!"
Donderend kraakte het eerste schot een tweede,
een derde volgdeen spoedig daarna geleken dé
hoogten vuurspuwende bergen, die hun verderf-aan-
brengenden inhoud uitbraakten in het dal.
Als verschrikt door het gebrul der stukkeu geschut,
scheen de muur van nevel te wijken, die voor het dal
stond. Verder en steeds verder trok de wit-grijze mas
sa terug, steeds helderder werd de lucht, reeds welfde
de blauwe hemel zich over de zee van- nevel, reeds
schoot de zon schitterende stralen op den witten sluier
nog weinige oogenblikken en ook de laatste nevel-
strepen vloeiden weg en fonkelend prijkte de zon aan
den hemel.
Een jubelend lioerah der Duitsche troepen begroet
te het optrekken van den nevel en het opkomen van
d$ zou de zon van Sedan
TIENDE HOOFDSTUK.
Nu ging ook de infanterie over tot den aanval. In
lange gelederen opgesteld, dreef men de kleine vijan
delijke af deelingen der Fransche voorposten voor zicli
uit; eerst bij de dorpen Floing eu Illy kwam liet tot
heftige gevechten. Urenlang duurde ae stryd 0111 liet
bezit der beide plaatsen, eindelijk echter gelukte het
dem Pruisischeu bataljons de Franschen uit' de dorpen
te verjagen en zich daarin te nestelen. Maar slechts
een korte rust was den dapperen troepen beschoren.
Weldra gaf weer de trompet het teeken tot den
nieuwen opmarscheen zich in de verte uitstrekkende
keten van heuvels lag voor de Pruisische bataljons,
die als 't ware'de grens aanwezen tussclicn de Duitsche
en Fransche positie, en schoon doodelyk uitgeput en
zeer gedund door den urenlangen stryd in de dorpen,
ging het toch in stormpas de hoogten op. Een laatste
inspanning nog een laatsie aanval de hoogte
was genomen, langzaam trokken de Fransche gelederen
zich terug in de voorsteden van Sedan, vervolgd door
de granaten der Pruisische batteryen uitgeput zon
ken de Pruisische bataljons neer in het gras der nieuw
gewonnen posities.
Het bataljon van Axel von Simmcrn had aan dezen
laatsten beslisscnden aanval groot aandeel gehad. Nu
lagen de jagers in een klein boschje en schoten op een
tegenover Tien liggonde batterij van het Fransche
leger.
Axel bloedde uit een lichte kwetsuur aan den schou
der eu leunde uitgeput tegen een boom, zijn oogen
gleden over 't vreesely'ke, grootsche, verheven schouw-
snel, dat zich voor hem uitstrekte.
In het dal van de Maas, dat in het Zuiden breeder
werd, lag de vesting Sedan, met haar bastions, muren
en wallen, langs dc rivier, hier en daar met haar voor
steden opklimmende tegen de hellingen der heuvels.
Naar het Zuidoosten verhief het terrein zich tamelijk
hoog, steil neerdalend naar de Givonne-beck, die be
neden Bazeilles zich verecnigdc met dc Maas. Een
diepe vallei scheidde het Noordelijk slagveld bij Cazal
en Illv van het Zuidelijke by La Moncelle, Bazeilles
en Balan. Door deze vallei liep dc straatweg naar Se
dan, en langs dezen drong in wilde wauorde het ge
slagen Fransche leger naar de beschermende muren der
vesting. Maar reeds verschenen de Duitsche batteryen
op de hoogten in het Noorden, het Oosten cn het Zuiden
en slingerden hun verderf aanbrengende groeten naar
de menigte der vluchtelingen.
In de stad Sedan zolf heerschte een ontzettende wan
orde. Axel zag, hoe ae Duitsche granaten zonder ver
schooning op de huizen, in de straten, op de pleinen
