Stoomververij en Chemische
Wasscherij van
MOEING,
A dam as '.rad ia debat an onder
wierp de houding der socialisten in 't
Parlement aan kritiek. Daarvan heb
ben de arbeiders niets te wachten en
wie in dergelijke lichamen als goed
socialist komt wordt slecht. Ook de
praktische arbeid der S. D. A. P.
mannen beteekent niet; in het raam
der kapitalistische samenleving hebben
die zoogenaamde verbeteringen niets
te beduiden. {Spreker verzeker dedat de
algemeene werkstaking zou komen
annex revolutie en wekte op niet de
S. D. A. P. mannen te steunen om
heerschers van den troon te stooten
ten einde er audere op te brengen
Hermans beantwoordde op satirische
wijze, waarmee de goed bezochte ver
gadering gesloten werd.
E,. K. Volksbond.
Maandagavond vergaderden de leden
der afdeeling Haarlem van bovenge-
noemden Bond in de groote zaal der
sociëteit „de Kroon". De voorzitter,
de heer C. A. M. van Dam, opende
deze bijeenkomst en deelde o. a. mede,
dat voor dc verkiezing van leden voor
de Kamers van Arbeid van Druk-
kersbedrijven, welke op Dinsdag 18
April a.s. zal plaats hebben, door de
Typografische vereeniging „de Katho
lieke Pers", do volgende candidaten
met den meesten aandrang worden
aanbevolen: T. H. Broekhuizen, let
terzetter, T. Draaisma, letterzetter,
A. Hubers, letterzetter, J. Neder-
kooru, boekdrukker, en S. Veldkamp,
steendrukker.
Het overige van den avond was
gewijd aan zang en tooneelspel.
Nadat de zangvereeniging „St. Ba-
vo" en het knapenkoor onder leiding
van den heer N. H. Andriessen, eenige
liederen zeer verdienstelijk ten ge-
hoore hadden gebracht, was het de
Rederijkerskamer,. Alberdinck Thym",
die niet het opvoeren van het welbe-
bekende en aardige blijspel „Het
spreekanr van den dokter" den tal
rijke aanwezigen eenige aangename
oogenblikken verschaft. Een laid ap
plaus viel den opvoerenden dan ook
ten deel.
Ten slotte deelde de voorzitter nog
mede dat de beer J. van Djjk, den
dag herdacht, waarop by vóór 25
jaar by het St. Jacobs Godshuis in
dienst trad en weoschte hij hem met
dit jubileum van harte geluk.
De vergadering werd hierop te
ruim 10 gesloten.
Als candidaat-patroon voor de Ka
mer van Arbeid voor de genot- en
voedingsmiddelen, is door de Vleesoh-
houwersvereeniging alhier gesneld de
heer H. J. Daudey Hzn.
Alg. Ned. Typografen Bond.
Maandag-avond trad voordeafdee-
licg Haarlem van bovengenoemdeu
Bond in de groote zaal van Weten
en Werken als spreker op de heer
P. L. Tak met het onderwerp „Kamers
van Arbeid." Spreker begon zijn rede
met, er aan te herinneren hoe in 1892
in de Tweede Kamer door den liberaal
Pyltersen en eenige weken later door
den anti-revolutionair Schimmelpen-
ninck van der Ooyen een wetsont
werp tot oprichting van K. v. A. was
ingediend. Dit was dus eeuigszins eene
poiitieke concurrentie. Verschillende
beraadslagingen ontstonden hierover
in de Kamer, totdat tenslotte beide
voorstellers inzagen, dat het 't beste
was zich te vereënigen. In lS94kwara
dan ook van belde kamerleden een
gecombineerd voorstel in. Toen kwam
evenwel door den val van hot ministerie
Tak v,.n Poortvliet, door de indiening
van het kieswet-ontwerp het voorstel op
den achtergrond, totdat ten tyde van
het ministerie-van Houten door de
Regeering een ontwerp-wet betref
fende de K. v. A. werd ingediend.
Nadat de kamerleden Kuyper, Ger
ritsen, Kerdjjk en Drukker verschil
lende wyzigingen hadden aangebracht,
werd dit ontwerp-wet tot wet ver
heven.
Hoewel doze wet nog verre van
volmaakt is, is het na toch zaak, dat
de arbeiders zien wat daarvan voor
hen is te maken. Het is hnn taak om
uit deze wet eenig nut te trekken.
Vervolgens behandelde spreker de
wet en zette uiteen de inrichting en
het doel der Kamers van Arbeid, het
geen door mr. H. Pb. de Kanter in
de vergadering van het Algemeen
Secretariaat op Maandag 10 October
1898 eveneens zoo breedvoerig en ken-
rig is behandeld. Wjj kannen derhalve
naar dat nummer ver wjj zen.
Ten slotte werd op eenige vragen,
verschillende zyden van de zaak ra
kende, geantwoord.
De vergadering was slecht bezocht.
IJ leest toeli ge- r
i-egel«l het Feiiil-g
i leton van „Maas-- |j
jsem's OagMad"?!
wwsk BWBl?
SIHNEftCAND.
Neder land8clie Journalisten
kring.
Rome, 6 April.
Een donderbnikwam aandrijven over
Rome, toen we ons Woensdagmiddag
naar de eerste zitting van het Pers
congres begaven, maar in letterlijken
en overdrachtelijken zin liep 't kalm
af; de stormachtige debatten waar
voor het bureau zich bevreesd had ge
maakt over de netelige vraag der
vrijheid van drukpers in verband met
de Milaansche krijgsraadvonnissen
werden door diplomatiek beleid afge
wend, zonder schade te doen aan die
opvattingen van vrijheid vau schrij
ven, welke naar ons noordelijk gevoel
door de zware straften bedenkelijk
was geschaad; en toch ook zonder uit
't oog te verliezen, dat vreemdelingen
in een land, waar zy gastvrijheid ge
nieten een zekere bescheidenheid
moeten betrachten in 't becordeelen
van regeoringsdaden gesteld al dat
zij er voldoende van op de hoogte
waren.
Yergis ik my niet, dan komt aan
Singer, hoofdredacteur van het „N.
Wiener Tagebl." de eer toe, 't een
en ander met diplomatiek talent te
hebben geregeld en geleid. Zoodra
de alg. secretaris Taunay zijn verslag
had gelezen, hulde was gebracht aan
Bataille (onlangs overleden) en eenige
andere huiselijke zaken waren afge
daan, stond een Italiaan op, de direc
teur der „Secoio", om in warme be
woordingen aller leedwezeu uit te spre
ken over het feit, dat 't congres eenige
zijner beste leden missen moest, die
in de gevangenis zyn opgesloten, met
den wensch dat zy weldra aan de
vrijheid en den jonrnalistieken arbeid
zonden worden teruggegeven.
Na een stormachtig applaus, van de
Italianen vooral, nam onmiddellijk de
president het woord om te verklareu,
dat deze rede geen aanleiding tot be
raadslaging geven konmaar voegde
hjj er by „ik meen, niet te kort
te doen aan den eerbied, welken ik
aan de autoriteiten van dit laDd ver
schuldigd ben, wanneer ik de hoop
uitspreek, dat de bedoelde afwezige
collega's weidra door een koninklijke
daad, in vrijheid zullen worden ge
steld." Ditmaal juichte ue gebeeio
vergadering voor deze even gepaste
als krachtige uiting, van den gemeen
schapszin (die blijkbaar met den eer
sten spreker was afgesproken.)
Na dezen arbeid te hebben verricht
inderdaad niet afmattend ging
men uiteen omdat de Fransche col
lega's niet gereed waren met 't be
noemen van bon leden in het centraal-
comité.
's Avonds waren we de gasten van
den „Kunstkring'Tntern.Kunstenaars-
vereeniging, in zijn paleis by de Porta
del Popoio. Alles beeft hier een paleis
geloof ik, behalve de menschen,
die zich in achterbuurten hebben te
behelpen, die hier ruim en erg armoe
dig vertegenwoordigd zijn. Het palazzo
der kunstenaars bevat een zeer mooie
balzaal, die zonder eenige versiering
een prachtigen indruk maakte.
Voor een zeer talryk publiek van
genoodigden gaven een achttal artisten
daar een vocaal en instrumentaal
solistencoccert, waaronder niemand
minder dan Mevr. Teresina Tua. die
een barer schitterende vioolstukken
voordroeg, 't Zal wel onnoodig zyn
het succes te vermelden.
Donderdagochtend 2ie zitting van
het congres. Nu zouden we aan 't
werk gaan. Om half II werd de ver
gadering geopend en deed de voor-
fitter voorlezing van den uitslag der
verkiezing voor net centraaibestuur.
Holland had dr. A. Kuyper gekozen.
Volgde een warm debat over de
wijze, waarop het bestuur eenige ma
tiging had aangebracht, waar som
mige landen wat al te veel afgevaar
digden hadden willen zenden't wa
ren soms zöi de secretaris geen
delegaties, maar geheele vereenigin-
gen, die zich aanmeldden. De nood
zakelijkheid van nog meer beperking
zal, dankt my, weldra worden inge
zien.
Eindelijk deden we daarna toch
nog iets afbet rapport van Tannay
over de instelling van een internatio
nale legitimatiekaart, waarby o.a. de
vraag weer eens ter sprake kwam,
wat eigenlijk een beroepsjonrnalistis.
en nog allerlei andere dingen meer,
vry vervelend voor 't congres en dus
zeker te vervelend om hier te ver
melden. De twaalf artikelen over de
kaart werden aangenomenze zal
een soort internationaal paspoort zijn.
Het comité had een museum wil
len aanleggen van de portretten der
dames, die met journalisten reizen in
verband met bovengenoemde kaart.
Op voorstel van een der Neder
landers werd echter besloten, dat
ieder, die dit wenscht, zijne vrouw
(nl. haar portret) kan terugkrijgen,
voor welk besluit de heer van Waal
wijk den dank der vergadering ver
wierf.
Eene door de Vereeniging tot be
vordering van het vreemdelingenver
keer te Utrecht en omstreken be
noemde commissie heeft, in navolging
van Brussel, Antwerpen, Haarlem,
Hilversum enz., eeu wedstrijd uitge
schreven voor met planten versierde
balcons.
Geëindigde werkstaking.
De werkstaking aan de sigarenfa
briek der firma Vau Os Co. te
Deventer, die 9 weken geduurd heeft,
kan als geëindigd beschouwd worden.
Op verzoek van het hoofdbestuur
van den Ned. Sigaren- en Tabaks-
bew. Bond heeft een conferentie met
de firma plaats gehad. Gebleken is
dat van loonsvermindering geen sprake
is geweest en dat op grond daarvan
de sigarenmakers liet recht niet had
den te staken. Den 22sten zal de
arbeid hervat worden. De sigarenma
kers hebben hun eischen laten vallen.
Eene aanranding.
In den nacht tusschen Zondag en
Maandag is te Tilburg de fabrieks
arbeider H. M. gepasporteerd onder
officier der genie, by Let naar huis
gaan door vier met messen gewapende
kerels onverhoeds aangevallen, die
hem behalve eene kleine wonde een
diepen steek in den rug en een in de
zyde toebrachten, waardoor de inge
wanden te voorschijn kwamen. De
verwonde, een oppassend jongeling, is
Maandagmorgen per brancard naar
het ziekenhuis gebracht. Zijn toestand
is levensgevaarlijk. De aanvallers,
zekere v. E., J. en de gebr. R., heb
ben Maandagmiddag na confrontatie
een gedeeltelijke bekentenis afgelegd.
Eene wonderdokteres.
Te Blesdijke (Fr.) is de wonderdok
teres, de wed. v. d. N., overleden,
ruim 80 jaren oud. Deze vrouw, be
kend onder den naam van „het
boerinnetje van Blesse", had een zeer
drukke praktijk. Van heinde en verre
kwamen de patiënten tot haar, om ge
nezing te zoeken voor allerhande kwa
len. Haar faam ging wyd en zijd,
toen zij een patiënt cureerde, die te
vergeefs baat gezocht had bij hot
„boertje van Staphorst", den wouder
dokter Stegernan. Een paar malen
werd het oude boerinnetje wegens
het onbevoegd uitoefenen der genees
kunde vervolgd en veroordeeld, wat
juist het getal patiënten deed toene
men. Voor baar eigen kwaal kende
d6 vrouw geene medicamentea, „dat
is met ons altijd het geval", placht
ze te zeggen, als men haar op het
vreemde daarvan wees.
NGEZONDiSN MSOKUSE-
LING EN.
f30 cents per regal.
firma SCHENK,
Ged. Oude Gvaclit 11 15.
Spaarnwouderstraat 72.
Teleplioommminer 382.
Vraagt mijn Boekje, 2e uitgaaf:
„Iets over uitstoomen en verven,
eenige Raadgevingen en Recepten".
hetwelk gratis en franco toegezon
den wordt.
Spiegelmaker. Plaathandelaar. Ter
gulder en Encadreur.
Ged. Oude Gracht 85.
©S3
XXVste Nsderlandsch Taai
en Letterkundig Congres.
Zyne Excellentie de heer Goeman
Borgesins, minister van binnenland-
sche zaken in Nederland, alsook zyne
Excellentie jbr. Vau Pester, buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd mi
nister van Nederland teBrossel, hebben
het eerelidmaatschap aanvaard.
Verleden Vrijdag is in de com-
missiën van den Gentschen gemeente
raad besloten geworden een subsidie
van duizend francs te verkenen voor
de inrichting van het aanstaande
congres.
Men schrijft cms uit. Amsterdam van
gisteren
De afgeloopen week is voor het Am-
sterdamsch tooneel zeer belangrijk ge
weest door de première van Shake
speare's „Coriolanus" door de Kon. Ver.
„Het Ned!. Tooneel." Al was er op deze
opvoering nog al iets af te dingen, al
deden do costumes meer denken aan
„la belle Hélène" of eene andlere operet
te dan aan Shakespeare's drama., toch
was het geheel van dien aard, dat men
van een „événement" mag spreken. In
dien het Neêrlandsch. deze soort werken
niet ten tooneele bracht, zij het dan ook
niet onberispelijk, wij zouden er van
verstoken blijven, want eenig ander ge
zelschap zou er in het geheel niets van
terecht brengen. Het staat, voor wie
maar eenigszins regelmatig zich van ons
tooneel op de hoogte houdt, vast, dlat
Bouwmeester ondanks zijn reputatie
van groot tooneelspeler, waarop hij
het zij gezegd - volkomen recht heeft,
wel eens wat heeft te verduwen gegeven,
dat een acteurtje van een tweede raugs
théatertje er even goed erf beter zou heb
ben afgebracht, maar evenzeer is het
oen feit, dat in stukken als „Coriolanus",
„Oedipus", „Henschel" in één woord in
die werken, waarin hij de hoofdpersoon
is. in dien zin, dat hij de geheele hande
ling draagt niet alleen, maar waar ook
het geheele stuk met hem staat of valt,
niemand Bouwmeester in staat is te
overtreffen en hij, inderdaad, toont een
kunstenaar bij, de gratie Gods te rijn.
Laat ons maar rondweg zeggen, dat z.g.
„vieux jeu", Bouwmeesters kracht is al
heeft hij in de laatste jaren in hot meer
moderne ook wel eens iets goeds gedaan.
Wie „Coriolanus" kent en den eersten
acteur van „het Neêrlandsch", weet ook
hoe wij hebben genoten in het tafereel
waar hij, de trotsche patriciër, het volle
stemmen afbedelt, „een aalmoes vraagt
aan arme lieden," zooals hij het noemt
hij zal beseffen hoe men hem heeft toe
gejuicht na de groote scène met Valun-
mia, zijne moeder, in het kamp der Vols-
kische troepen en Coriolanus is ons
zóó gespeeld sympathiek, terwijl men
bij de lezing van dit werk een zeer Ster
ke antipathie moc-t. gaan gevoelen voor
den voornamen Romein, die met zijn
weerzinwekkenden afkeer voor wie van
lager afkomst zijn dan hij, bij elke ge
legenheid te koop loopt en die ook
al doet hij dat ten slotte niet toch
het voornemen heeft vaderland, gezin en
vrienden op te offeren aan zijn wraak op
het volk van Rome, dat hij, als logische
consequentie van zijn verachting, zulk
een offer niet waardig mocht achten.
Mijns inziens zal „Coriolanus'' lang ré
pertoire houden en is een bezoek zeer
aan te bevelen.
Tn de Fransche Laan. in het zonnig
deel van de hoofdstad, dat men de Plan
tage heet, bevindt zich gelijk men
zal weten sedert jaren een schouw
burg, voorheen het zomiertheater van
Lier, dat sedert eenigen tijd! klaarblijke
lijk in handen is gevallen van den een
of anderen huizen-speculanjt, die het
voorgedeelte, de voormalige koffiekanier,
heeft doen sloopen en het braakliggende
terrein heeft verkocht aan een werklie-
den'-organisatio, die er eigenlijk een
beetje mede „in den maag" blijkt te zit
ten, daar B. en W. voorloopig niet ge
zind blijken om het beste deel der Plan
tage te doen bederven door stakende,
werkelooze en lanterfantende „georgani-
seerd'en."
Do schouwburg zelve, meer achter op
het ruime terrein gelegen, ziet er zeer
vervallen uit, wat geen verwondering
baart, als men weet. dat er zoo ongeveer
sedert de opening, en dat was nog onder
dé directie van wijlen den ouden heer
van Lier, niets aan is gedaan. De kalk
aan de kale witte muren is nog dezelfde,
dio dö triomfen van Veltman heeft ge
zien en de stoelen zijn nog dezelfde, die
in hun armen het gedistingeerd publiek
ontvingen, dht de voorstellingen van
„het Nederlandsch Tooneel" frequenteer
de. toen dit gezelschap genoodzaakt was
hier te spelen, omdat de oude Stads
schouwburg verbrand was en over de
oprichting van den tegenwoordigen
Stadsschouwburg nog gevochten... par
don, gediscussieerd werd.
Do schouwburg in de Plantage is de
minste onder do broederen evenals het
gezelschap, da,t er speelt. v
Toch geniet het een zeer groote popu
lariteit tenminste bij het publiek van
opgeschoten jongens, dat tijdens de voor
stellingen een helsch lawaai maakt en
zich in de entre-acten verdringt om de
vruchtenkooplieden en ambulante siga-
renhandelaars, die den corridor onvei
lig maken. Het gezelschap heeft de pre
tentie een volkstheater opgericht te heb
ben.
De opvatting van dit woord is wel
licht verschillend, doch naar mijne moo
ning is een volksschouwburg niet eeno
waar het populaire zit in de prijzen der
plaatsen en de opvoering van de afschu
welijkste draken. Een schouwburg voor
het volk is eene waar de prijzen zóó ge
steld zijn, dat het volk ze. kan betalen
en waar het stukken te zien krijgt, goed!
opgevoerd en good verzorgd, die den
smaak kunnen veredelen, stukken van
het oude en het nieuwe repertoire, die
men ook vóórzei aan het publiek, dat
geen draken meer lust en bv. stamgast
is bij de „Nederlandsche Tooneelver-
eeniging", (die, tusschen haakjes gezegd.
Dinsdag voor de 75ste maai „Ghetto"
spoelt).
Dan eerst hebben; dSreJqteuiren helt
recht te spreken van een volksthéater
en tot nu toe heeft men zich bepaald!
tot de „Twee Weesen", „de Koerier van
Lyon", en andere fraaiigheden. Ik meen
de, dat het gezelschap plotseling de goe
de richting was ingeslagen, toen ik...
schrik niet „Voerman Henschel" zag
aangekondigd. Haupfcmanns drama bij
dit gezelschap, voorwaar, het streven
verdiende toejuiching en ik meende te
mogen verwachten, dat het geselschap,
zooa,l niet dadelijk alle drakenmaaiiertjes
afleggen, d!an toch trachten zou te vol
doen aan wat Ilauptmann eischt. Daar
om heb ik mij Zaterdag 11. schrap gezet
en ben in den schouwburg te lande geko
men wanneer ik zeg „in den schouw
burg" bega ik feitelijk eene onjuistheid,
daar de zaal meer gelijkenis toont met
een loods dan met een theater. In een.
lange gang, waar men drank verkoopt
a 5 ets, en waar men de biljetten koopt
(eerste rang 60 ets.) nadert mij een
opgeschoten kwajongen in Zondagsdos of
liever in Zaterdags dos, die mij. ik weet
niet om welke reden, vertelt, dat ik een
hoed draag hetgeen een koor dezer heo-
ren doet sclireeuwen„hoedhoed
hoed!" Mijn hoed schijnt ergernis te
wekken. Om geen ergernis te wekken,
wil ik mijn hoofddeksel in de vestiaire
dep on eer en. Deze is er niet te vinden!
Op dé laatste rij, stalles wekt mijn ne>-
derige verscliijning alweder de belang
stelling op van een paar zwaitoogige
jongelingen, die verzekeren, dat ik „van
de pers" ben en die mij herkennen van
„toc-ie-achter do khoning van Shiaan
reé."
Ik vind een hoekplaats op de derde
rij, waar, vlak naast mij, drie dames,
zeer „ladylike" aangedaan, op sinaas
appelen zitten te kluiven en mij meten
met een onbeschrijflijke!! blik, als ik
haar in alle gemoedelijkheid doe opmer
ken-, dat mijn stoel van mij alleen en
mijn arm niet dc leuning van een fau
teuil is. Het zijn vóór en achter en naast
mij blijkbaar habitués, diepe vereering
koesterend voor het heelo gezelschap.
Zij kennen ze allen, ze weten waar de
leden van het gezelscliap wonen, ze ken
nen hun afkomst, ze zijn hun vrienden
zo maken een pandje om toch vooral
geen enkele voorstelling over te slaan
en ails men heb him vroeg, zouden zo
kunnen vertellen wat dé „artisten" 's
middags eten en hoeveel belasting zo
betalen.
Maar merkwaardig is het, dat dit
gezelschap een meesterwerk als dat van
Hauptmaim durft vertoonenal was
het alleen, omdat dé directie het pu
bliek, dat daar komt, te goed kent om
niet te weten, dat dit zulk een stuk toch
niet kan apprecieeren.
„Voerman Henschel" speelde het stuk
als een draak en de rest was „naar ve
il ant." Men had blijkbaar de voorstel
ling van de Koninklijke Vereeniging bij
gewoond zonder er ook maar één enkel
svllabetje van te snappen de kunst is
hier op ontzettende wijze vermoord.
an tsfötsSisfrraJsSött»
Voetbal.
Hoewel het voetbal terrein van de
Amsterdamsche voetbalclub -R. A.
P." Maandag door den regen in byna
onspeelbaren toestand was, is toch
de wedstryd tusschen „R. A. P." en
de „Leopold Footb. Club" uit Brussel
op verzoek van laatstgenoemde door
gegaan en werden de wind en regen
boven en de modder van het veld
getrotseerd. „R. A. P." won met 8
tegen 2 goals.
Worstelen.
De uitslag van den grooten wor
stelwedstrijd te Luik waarin onder
anderen D. van den Berg een zoo goed
fignnr maakte, was:
Kampioenschap licht gewicht: 1
Cambier, 2 Hitzier, 3 Clement le Ter
rassier, 4 Trillat.
Middel gewicht: 1 Constant le Bou
cher, 2 Vau den Berg, tyd 1 uur 43
m. 44 sec., 3 Pietro, 4 Hitzier.
lege." an Vlooi.
In het fort by IJmuiden zullen van
12 tot 24 JüDi a.s. onder toezicht
van den comm. der Stelling van Am
sterdam, den gen.-maj. W. Rooseboom
door de bezetting dier sterkte oefe
ningen worden gehouden voor don
dienst van bezettingstroepen in forten.
ftECHTSZAKElt.
Eeae installatie.
In een buitengewone zitting van
het gerechtshof te Amsterdam, had
Maandagmiddag de plechtige instal
latie plaats van mr. F. A. van Leeu
wen als raadsheer by dit college.
Ko!otii§n.
Atjeh.
Blijkens een van den civiclen en
militairen gouverneur van Atjeh en
Onderhoorigheden ontvangen telegram
keerde deze den 25sten Febr. van de
Westkust te Kota-Radja terug. De
Imam te Tenom was den vorigen dag
in zyn land hersteld; de benden van
T. Oemar waren alleu gevlucht, ner
gens werd weerstand geboden, terwijl
de meeste hoofden en een deel der
bevolking van Tenom en Panga zich
by den Imam meldden.
De colonne Van der Dassen zocht
de zwervende benden van Oemar in
boven Melaboeb op.
De lste-iuitenant der infanterie F.
H. Ockerse en de Europeesche fuse
lier Van Waardenburg (alg st. no.
34663 werden onbeduidend gewond.
Bij den resident van Batavia zyn
volgens het Bat. Nieuwsblad klach
ten ingekomen van de naar Nieuw
Caledonië geëmigreerde Javanen over
slechte behandeling.
De afbeelding en relief van het
Marine Etablissement te Soerabaia,
bestemd voor de tentoonstelling van
1900. is gereed en zal alvorens opge
zonden te worden voor het publiek ter
bezichtiging worden gesteld.
üi E S. O a 3 E m.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
de redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukkengeplaatst
of niet geplaatstwordt de copij
niet aan den inzender terug
gegeven.
Zandvoobt, 10 April '99.
Mijnheer de Redacteur'.
Zondt U my een plaatsje kunnen
afstaan in uw veelgelezen blad, voor
onderstaande regelen, mogelijk dat
het tot verbetering van een oniioud-
baren toestand kan bijdragen.
In het voorjaar worden jaarlijks
voor duizenden guldens mest gebruikt
in de duinen te Zaudvoortdeze mest
wordt bijna uitsluitend gevaren dooi
en opgelost aan de Leidschevaart,
ouder de gemeente Heemstede, waar
over de stad Haarlem de administra
tie schijnt te voeren. Voor elke schuit
mest wordt bruggeld, voor elke M2
gror.d die men noodig heeft voor op
slagplaats wordt liggeld betaaldis
het nu uiet verschrikkelijk dat de
weg die laags deze mestopsiagplaats
voert en pl.m. 2 K.M lang is, zich
in zalk een slechten toestand bevindt,
dat het een waar kunststuk van
voermanskunst is om heelhuids mei
een wagen mest op don Zandvoort-
sehen straatweg te komen Ook met
het oog op dierenbescherming mocht
de gemeente Haarlem werkelijk wel
eens in dezen treurigen toestand voor
zien, daar er kuilen in den weg zyn
van meer dan 75 cM. diep. Werden
deze intyds, voor het mestrijden begon,
goed met puin of kiezel opgevuld,
dan zouden m. i. do Zandvoortsche
en andere werklieden hiermede zeer
gebaat zyn.
U dankend voor de plaatsruimte.
Hoogachtend,
Een Zandvoorlsche voerman.
De Ontwapeningsconferentie.
Portugal heeft tot gedelegeerden
ter ontwapeningsconferentie te 's Gra-
venhage aangewezen de heeren d'Or-
nelhas, buitengewoon gezant en ge
volmachtigd minister van dat Ryk te
St. Petersburg; graaf Macedo, gezant,
van Portugal ie Madrid met graaf de
Sélir, buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister van Portugal te
's Gravenhage.
Omtrent de al of niet openbaarheid
van de bijeenkomsten der diploma
tieke conferentie kan nog niets worden
bepaald, aangezien een besluit be
treffende de openbaarheid der zittin
gen en handelingen uit den aard der
zaak door de vergadering van ge
delegeerden zelf zal moeten worden
genomen.
In Zwitserland zyn in 1898 van
de 1799 personen die door een onge
luk zyn omgekomen, 611 tengevolge
van het vallen van bergen eD rotsen
gestorven, on 36 menschen zijn onder
lawinen gestikt.
Brandstichting.
De New-Yorkscne politie gelooft
dat de brand in het huis van den
millionair Wallace Andrews. Vry dag,
waarby dertien menschen het leven
verloren, aan brandstichters te wijten
is. Er schijnen dreig brieves ontvaii-
gen te zijn, en de familie was zoo
ongerust, dat het huis door de politie
bewaakt werddesniettegenstaande
verspreidde het vuur, dat 's nachts
om half drie uitbrak, zich zoo snel,
dat verscheiden bewoners niet meer
konden ontsnappen.
Deze ramp, in ee.i particuliere wo
ning, zoo koi't na ue raaip ui het
Windsor-hotel, heeft natuurlijk de
ongerustheid onder de bewoners van
hooge buizen niet weinig vermeerderd.
'Vloeibare lucht.
Aan de „Strand' Magazine^' wordt door
liet „Hbid." over deze stof der toekom?»
nog het volgende ontleend
De heer Baker heeft Charles E. Trip-
Ier te New-York opgezocht en gezien
hoe in rijn laboratorium de lucht ver
anderd wordt in een heldere vloeistof,
die zelfs in aanraking met ijs kookt ea.
staal als papier doet brandenter
wij]., wainnoer het eenigeni tijd] in dé
open lucht wordit gelaten, het in een grij
zen. kouden damp verandert, slechts een
witten luchtijzel in het pannetje achter
latend.
Dit alles i3 merkwaardig, maar toch
niet het merkwaardigste van wat in ke»
laboratorium te zien was. De heer Trip-
Ier nam een paar liter vloeibare luch»
en goot dlie in een kleine machine. Een.
paar seconden later bewoog de zuiger
van. die machine en draaide liet zware
vliegwiel met groote snelheid. De vloei
bare lucht werkt als het tot kookhitte
verwarmde water en die wederverdampfce
lucht als dé stoom.
Daar nu de heer Tripier beweert me»
3 L. vloeibare lucht de temperatuurs-
verlaging en de beweegkracht, noodig
voor de vorming van 10 L. vloedbars
lucht, te kunnen verkrijgen, zcu hieruit
volgen, d'at beweegkracht bijkans kos
teloos zou wordein. Velen zal dit onge
looflijk lijken en hun twijfel zal wel
sterker worden, wanneer rij hooreai, da»
de heer Tripier er nog niet zeker van
ishij gelooft het slechts. Voor dat dus
nadere pro? ven deze veronderstelling van
Tripler bevestigen, zal men wel doen
eenigszins ongeloovig te blijven. Wan»
het verwonderlijke is niet hierin gele
gen, dat de warmte van de omgeving,
overgaande op de vloedbare lucht van.
een temperatuur van 312 gr., een ma
chine in beweging brengt, als wel daar
in, dat het zoo weinig arbeidsvermogen
zou kosten om de lucht samen te druk
ken on af te koelen tot zij vloeibaar is,
dat de dan verkregen vloeibare lucht in
stna'. is 3 maal zooveel arbeid te verrich
ten als voor de bereiding noodig was.
Wat de heer Baker te vertellen heef»
omtrent de vervaardiging van de vloei
bare lucht, is niet veel. Een machine
van 50 P.K. drijft een luchtpomp. Deze
werkt op de „liquefier", het toestel, waar
aan een kraantje zit. dat men slechts
behoeft te openen, om de vloeibare luch»
er tegelijk met een ijrigen mist uit te
doen spuiten. De liquefier is een houten^
met vilt en zeildoek bekleede kast, waar
in weinig anders dan twee stellen pijpen.'
te vindon is. In deze pijpen wordt de
lucht samengeperst met een druk vani
25.000 Eng. lbs. per vierkante Eng',
duim. De warmte, door dien druk opge
wekt. wordt zooveel mogelijk door stroo
mend water weggenomen, zoodat, wan
neer het eigenlijke vloeibaar maken be
gint, de lucht een temperatuur van circa!
50 graden Fahrenheit heeft. De luch»
in de eene pijp moet vloeibaar gemaakt
worden dc samengeperste lucht in de
tweede pijp moet dienen, om die in d«
eerste vloeibaar te maken. Daartoe open» I
men een klein kraantje in dé tweede
pijp: de samengeperste lucht ontsnapt,
zet uit en onttrekt, uitzettende, warmte
aan de eerste pijp. Dit doet men zoo
lang. tot de lucht in do eerste pijp zoo
sterk is afgekoeld, tot 317 graden Fah-
ronheit, dat rij vloeibaar wordt cn onder I
in het reservoir driippelt. De eerste
vloeibare lucht krijgt men 10 minute®
nadat men dei luchtpomp te werk heeft
gezet. Zoo kan de heer Tripler 50 gal
lons (1 gallon is 3,75 Liter) per dag
maken, terwijl hij rijn onkosten schat
op 50 cent per gallon. Soms is de af
koeling in dé eerste pijp zelfs zoo sterk,
dat de vloei bare lucht bevriest en do
pijp verstopt raakt.
Wanneer Tripler de vloedbare luch»
eens vervaardigd heeft, gaat hij er even
gemakkelijk mede om als met gewoon
water, slechts mag het niet in een be-
sloten vat geborgen werden, de hoogere
temperatuur van de omgeving (al is die
omgeving ijs, of al vriest het 20 graden)
is oorzaak, dat de vloeistof steeds kookt
en de ontwijkende lucht zou liet sterkste
vat doen springen.
Hoe laag die temperatuur van 325
graden is, kan men begrijpen, als men j
weet, dat, wanneer men een keteltje
vloeibare lucht op een gaskachel zet, die
bodem van den ketel nog zoo koud blijft,
dat dé waterdamp in het vertrek als
ijzel tegen den bodem aanslaat.
Een droppel vloeibare lucht op de
hand doodt het vleesch even snel als
een witgloeiend ijzer, doch zonder heb
te zengen cf te branden. Voor genees
kundige doeleinden is vloeibare lucht
dan ook zeer geschikt en een bekend ge
neesheer van New-York moet er reeds
vaak met groot succes gebruik van heb
ben gemaakt.
In de bedoelde „Strand Magazine"
waarin de heer Baker rijn wederwaar
digheden heeft meegedeeld, kan men
zien afgebeeld hoe met een hamer van
in vloeibare lucht bevroren, kwik een
nagel in den muur wordt gedreven, en
hoe in die vloeibare lucht geworpen al-
