.Derde Blad,
behoorende bij
„Haai'iem's Dsgblad"
van
Blaandag 8 Oct. 1900.
No 5299
Het Beleg van Haarlem
door de Spanjaarden
in 1572—1573,
DOOS
"W. P. J. OYERMEER,
Amanuensis der Gemeente-bibliotheek.
n.
Den 17en Juli staken de Spanjaar
den het dorp Sparendam in den brand,
zoodat er geen gebouw staan bleef.
Ben der brandstichters werd gevat en
des avonds tusschen 7 eri 8 uur levend
verbrand op ,,het Sant" (Groote Markt.)
400 Haarlemmers gingen de Span
jaarden tegemoet, daar ze met hunne
buit over Wijk aan Zee wilden terug-
keeren. Men had echter ge?#: ander re
sultaat, dan dat eenigen der onzen
sneuvelden.
Dezen dag hielden de Geuzen de eer
ste predicatie in de Bakehesserkelk.
Ja, lezers, bet waren bange tijden
en van niet weinig aanbelang waren
ook de zwarigheden die men nog voor
oogen had. Een machtig leger der
Spanjaarden was in aantocht, de Bra-
bantsche steden waren na het verlies
van Bergen den Prins weder afgeval
len, Zutphen was door Don Frederik
ingenomen en geplunderd en Naar den
had de poorten voor den zegepralen-
den vijand, geopend, doch was door
deze trouwelooze en lafhartige bende
niet alleen geplunderd op eene wijze,
waarvoor iedere menschelijke natuur
al bevende terugtreedt, doch hare bra
ve en moedige burgerij, hare wcerloo-
ze vrouwen en onschuldige kinderen
werden op eene barbaarsche wijze mee-
doogenloos vermoord, wreedaardig ver
brand.
Eene dergelijke onmenschelijke be
handeling deed genoegzaam zien, wat
men van zulk een vijand had te ver
wachten.
Na het uitoefenen der zooeven ge
noemde wreedheden, poogden de
Spaanschen, onze stad door verrassen?
in te nemen. Dit gelukte echter niet.
Alvorens ik den lezers ,,deze verras
sing" mededeel, moet ik hen eerst be
kend in aken met een persoon, aan wien
onze stad zeer veel te danken heeft,
en dien we nog later zullen ontmoeten,
nl. Hans of Jan Colterman, wiens naam
dan ook te dezer stede vereeuwigd is
in de Coltermanstraat.
Ilans of Jan Colterman geboren te
Haarlem was een der voornaamste aan
hangers van de nieuwe leer, aldaar.
I-Iij werd den 21en Mei 1508 gebannen
en zijne goederen verbeurd verklaard,
omdat hij hulp verleend had aan de
predikanten en zekeren Jacob G er rits,
een der voornaamste oprichters der
Hervormde Kerk te Haarlem, gehuis
vest had.
Hij vluchtte naar Norden in Oost-
Friesland, en kreeg aldaar van den
Prins van Oranje den last, Haarlem tot
opstand te brengen.
Nadat hij in 1572 naar het Vaderland
was teruggekeerd op hef vernemen der
bewegingen ten voordeele van den
Prins, wist hij te Enkhuizen een ge-
heelen ommekeer van zaken te weeg
te brengen, zoodat deze stad binnen
weinig tijd geheel voor den Prins van
Oranje gewonnen en de (Spaansche)
Tegecring gevangen genomen werd.
Hoewel deze laatste spoedig in vrij
heid werd gesteld, wist Colterman we
derom hare gevangenschap te bewer
ken.
Eenigen tijd daarna werd hij door
den Prins gemachtigd Haarlem tedoen
omslaan. Op den Sen Juli had hij hij
verdrag die stad aan 's Prinsen zijde
overgebracht, doch zooals ik zooeven
mededeelde, deed Bossu nog in die
zelfde maand eene poging haar bij ver
rassing te nemen.
Colterman was echter de man die
dit belette:
Allerwaarschijnlijkst stond Bossu
met Adriaan Jansz. van Dort, Schout
van Haarlem en anderen aldaar, in
verstandhouding en heulden dezen met
den vijand.
Den 20en Juli noodigde de Schout
yan Dort, alle leden van de wet
houderschap, en ook Coltevman, ten
avondeten bij zich.
Ongeveer ten 10 uur dien avond
bracht een stadsbode het bericht, dat
zich voor de Zijlpoort een edelman be
vond, die binnengelaten wenschte te
worden, waarop een der oud-burge
meesters Ramp aan den bode de
plaats aanduidde, waar op het stad
huis de sleutels der poort lagen, te-
rens bevel gevende genoemden edelman
Mons. De Grave binnen te laten.
Colterman, die het gesprek had aan
gehoord, duldde niet dat de poort an
ders dan in zijne tegenwoordigheid zou
opengemaakt en verliet het ge
om de ronde te doen en te on
of al de posten behoorlijk
wachtsplichten vervulden.
Hij haalde de sleutels zelf, liet De
binnen en braebt hem persoon
lijk naar de herberg „de Hollandsche
Daarna begaf hij zich naar de
Spa ar mv o uder po o r t en vond deze
door éép man bezet, terwijl de
geheel openstond en
ophaalbrug was neergelaten.
Op de brug stond een man, Tijs Flo-
riszoon genaamd, met groote opmerk
naar den Spaarndammer-
te turen, (het was ongeveer mid-
lernacht) alsof hij iets van dien kant
Colterman, die hem vroeg
vaar zich de wacht bevond, kreeg ten
intwoord dat hij dit niet wist en slechts
was gekomen om de melksters uit
e laten.
Coltennan keek den man strak in cTe
.insn hii riaaron nok zimblik-
Ken naar oen dijkwencMe scheen 't hem
toe alsof hij in die richting schepen zag
zeilen en op zijn vraag aan Tijs, welke
schepen dit waren, viel deze door de
mand en bekende dat het eenige ven
dels vijanden waren. Hevig ontsteld
wilde Colterman hem dooden, doch
hij zette het op een loopen.
In allerijl werden de in de buurt wo
nende burgers opgeklopt, welke hem
hielpen de brug op te halen en de poort
te sluiten, vervolgens verspreidde hij al
arm door de stad en zoo werd Haarlem
voor den verraderlijken overval gered,
want nauwelijks was dit geschied of
Bossu vertoonde zich met zijne vende
len voor de poort, meenende die open
te vinden.
Toen hij zag dat zijn. aanslag ont
dekt was en de Haarlemmers een uit
val deden, trok- hij met zijne .man
schappen terug naar Sparendam.
De Schout van Dort werd vèrdacht
van met den vijand te heulen. Nimmer
echter is hij ter verantwoording opge
roepen en schijnt "Jater zelfs als Ma
gistraatspersoon een werkzaam aan
deel aam. de verdediging der stad gehad
te hebben. Hij werd na de overaave
dooi* de Spanjaarden in den kerker
geworpen, waarin hij overleed.
In 1572 en 1573 waren te dezer stede
Burgemeesteren: Dirk Jacobsz. de
Vries, Nicolaas van der Laan, Johan
van Vliedt, Gerrit Hendriksz. Stuy-
ver, «Pieter Jansz. Kies, Mr. Jan van
Zuyrcn, Mr. Philips van der Mathe,
Hendrik van Wamelen, Ysbrant van
Sparwoude.
(Wordt vervolgd.)
Binnenland.
Op 4 October jl. heeft aan het
departement van buitenlandsche
zaken de onderteekening plaats ge
had van een verdrag tusschen Ne
derland en -België, betreffende vrij
stelling der wederzijdsche onder
danen van den dienstplicht bij het
leger, bij de marine en bij de
schutterij.
Het voorloopig comité tot op
richting eener Vereeniging betref
fende praeventieve hechtenis heeft
bepaald, dat er eene algemeene
vergadering zal worden gehouden
op Vrijdag 10 October te' Amster
dam. In die vergadering zullen de
statuten der Vereeniging ter goed
keuring worden aangeboden, en
zal verder beslist worden omtrent
de definitieve stichting der Ver
eeniging. Daarna bestuursverkie
zing.
Een Haagech straattooneel.
Een kindje van een jaar of drie stond
te midden in de Spuistraat-drukte op
een trottoir te huilen om moeder in de
eene hand een bekloven, nu vergeten
appel, terwijl het neusje .dringend een
zakdoek behoefde. Het was -verdwaald
van de moeder, die nu zeker in angst
aan het zoeken was.
In zwijgende meewarigheid waren
er eenige straatgangers om het hui
lende kind komen staan ook moeders,
die voor deze gelegenheid haar hinders
steviger aan de hand of op den arm
hielden en onder elkaar de afwezige
moeder verwijten deden je kon toch
nooit genoeg oppassen. De kinderen
van die moeders staarden stil en colle
giaal naar het schreiende verloren:
zoontje.
Een oud meneertje stond naar het
kind gebogen en trachtte in kinder-
trant le vragen
Waar is moetje dan, hè Zeg dan
maar, waar is moetje
Het kind zette nog grooter keel op.
Ben je moetje kwijt Waar woont
het kindje dan
De appel werd los gelaten en bleef
verlaten liggen. Wél groot was de
smart.
Het oude heertje gaf het. op en nu
zou een „lieve juffrouw" het probee-
ren.
Ze nam het kind op den arm, veegde
het neusje en vroeg terwijl allertee-
derst
Wel poesje, ben je moesje kwijt?
Dat sloeg in, want in dan schrei-deun
kwam er uitIk wil naar
moe moe dèr
Ja, hoor, jij gaat weer naar
moesje. En waar woont moesje dan
Het kind wist het niet, hoe lief en
snoezig beleidvol de juffrouw het ook
vroeg. Telkens was hetIk wil
naar moe moe dèèèr I
En dan huilde het weer harder.
De juffrouw moest het ook opgeven,
onder protest tegen de „onverantwoor
delijke" moeder, en men keek elkaar
week-meewarig aan, gaf onuitvocir-a-
ren raad en oefende eritiek. Het kind
schreide geleidelijk door, in het besef
van den toestand. De appel lag er nog.
Daar kwam, de handen op den rug,
met langzame, veel te groote passen
(hard loopon is prestige-knakkciuR een
politie-agent op het troepje aan. Hij
vroeg bedaard het oude heertje en de
juffrouw matigden zich opgewonden
het antvvoordeu aan.
Tpn slotte nam do groote agent het
kleine, huilende kindje aan de hand
mee. Hij bukte zich sorns even, en
trachtte vriendelijk te troosten, maar
het lukte niet. Dat is ook geen dage
lij ksch werk voor een politie-agent.
(Dgbl.)
Ieder ingezetene van Wedde en ook
talrijken daarnevens, wisten iets af
van het bestaan der onderaardsche
loop -en vluchtgraven, in en om en bij
het oude „Wedderslot". Wonderlijke
verhalen, het eene nog geheimzinniger i
dan het andere, doen daaromtrent de
rondte. Door toeval ontdekte nu Vrij
dag de tegenwoordige bewoner een in
gang tot een dezer gangen, en door de
ijverige pogingen, terstond aangewend,
mocht het gelukken een groot gedeelte
van deze gang schoon te krijgen, waar
bij enkele oudheden voor den dag kwa
men. t Plan bestaat, deze week verder
te werken met de opruiming van alles,
wat zich in deze gewefrïj&bevtndt. Dat
tal van nieuwsgierigen deze werken
uit het verleden zullen komen bezichti
gen, behoeft geene vermelding.
(Wins. Ct.)
Uit de Arbeiderswereld.
BINNENLAND.
Behalve de reeds gemelde pun
ten zullen op de algemeene verga
dering der Nederl. Vereeniging
van Spoor- en Tramwegpersoneel,
welke 28 dezer te Amsterdam zal
worden gehouden, o. m. cok de
volgende voorstellen der verschil
lende afdeelftigen in behandeling
worden genomen.
1. De alg. verg. drage het H.B.
op
de directie der S.S. en H. S. M.
te verzoekentegemoetkoming in
de huurprijzen in de groote steden
voor beambten en werklieden aan
hunne ambtenaren op plaatsen als
Amsterdam, Rotterdam, den Haag
e. a., waar de levensvoorwaarden
belangrijk hooger zijn dan op de
overige standplaatsen van ons land,
10% boven hun salaris uit te kee-
ren
de directie der S.S. te verzoeken:
voor werklieden aan depóts en cen
trale werkplaatsen uitbetaling der
loonen voor christelijke feestdagen;
voor wissel- en seinhuiswachters
een minimumloon van 1.70 en
een maximum van f 2. 10 per dag,
gepaard gaande mei een tweejaar-
li jksche promotie van 10 cent per
dagafschaffing van het premie
stelsel en in plaats daarvoor te
brengen verhooging van loon voor
de kolendragers een hooger loon
en meer vrije dagen den rang van
aanteekenaar-weger te doen verval
len en te vervangen door dien van
ladingmeester 3e kl. dat bij het
opleggen van straffen, voornamelijk
wat betreft inhouden van bezoldi
ging aan het personeel in het alge
meen en de machinisten en leer
ling-machinisten in het bijzonder,
op rechtvaardiger wijze worde te
werk gegaan
den minister van W. H. en N.
in overweging te willen geven voor
het personeel van den Dienst van
Weg en Werken, waarvoor ont
heffing van art. 113 A. R. D. is
verleend, deze ontheffing zoodanig
te willen regelen cf te wijzigen,
dat in elk geval minstens, in plaats
van acht, tien uren nachtrust wor
de toegekend, en dat de tijd voor
het aanloopen naar en van het
werk, voorzoover dit over den
spoorweg plaats heeft, als dienst
tijd worde aangemerkt
de directie der S.S. te verzoe
ken beperkende bepalingen om
trent Zondags- en nachtarbeid vast
te stellen. Verder verzoeken be
treffende verhooging van loon voor
treinsmeden, ploegbazen en werk
lieden bij. Weg en Werken, voor
lieden en arbeiders bij Exploitatie,
ladingmeesters, sjouwers en poet
sers.
INGEZONDEN MEDEBEE-
LXNGEN.
80 cents per regel.
Telejoo?met, Haarlem.
sm
cJ(Jö.
tëroote S'Couhïr&aï 78-
INGEZONDEN.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
de redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopy niet aan den
inzender teruggegeven.
Van het u ter opname toegezon
den adres a/d. Gemeenteraad van
de Vereeniging van Industrieelen
en Kooplieden betreffende bouw
kunde en aanverwante vakken, ge
vestigd te Haarlem, in zake het op
nemen van bepalingen betreffende
minimum loon en maximum ar
beidsduur in do bestekken voor
de uitvoering van Gemeente werk-
ken alhier, werd door u alleen een
uittreksel in uwe courant opgeno
men 't welk den inhoud daarvan
niet voldoende wedergeeft.
Naar aanleiding van de in de
zitting van den Gemeenteraad van
26 Sept. 1.1. daarover gevoerde dis-
cussiën, komt het ons hoogst wen-
schelijk voor om het publiek in de
gelegenheid te stellen van den in
houd van genoemd adres, in zijn
geheel kennis te nemen, ten einde
de meer of mindere waarde van
het daarin aangevoerde te kunnen
beoordeelen en wij verzoeken u
daarom beleefd nevensgaand adres
met dit schrijven alsnog in zijn
geheel in uw geacht blad te willen
opnemen.
Bij voorbaat onzen dank voor de
plaatsruimte.
Hoogachtend,
Namens het Bestuur van 'de
Vereeniging voornoemd
HL J. GEIJL JCZ., Voorz.
A. RINKEMA, Secr.
Aan
'den Raad der Gemeente Haarlem.
Geeft eerbiedig de kennen de
Vereeniging van Industrieelen en
Kooplieden, betreffende Bouwkun
de en aanverwante vakken te
Haarlem, als rechtspersoon erkend
laatstelijk bij Kon. besluit vaa 20
Dec. 1897 No. 10,
DAT door Haar met groote be
langstelling is kennis genomen van
het door I-Ieeren Burgemeester en
Wethouders bij Uwen Raad inge
diende voorstel om in de bestek
ken voor de uit te voeren Gemeen
tewerken bepalingen op te nemen
betreffende minimumloon en ar
beidsduur voor de werklieden als
volgt
a. Het minimumloon voor een
volslagen ambachtsman te stellen
op 0.23 per uur. Idem voor een
oppc-rman 0.18 per uur. Idem voor
een werkman beneden den leef
tijd van 18 jaar op f 0.13 per uur.
b. Dat de arbeidsduur niet meer
zal bedragen dan 11 uur per et
maal, met dien verstande dat voor
elk uur dat langer wordt gearbeid
het gewone uurloon met 25% zal
worden verhoogd.
DAT deze zaak in hare ledenver
gadering uitvoerig en ernstig is
overwogen en dat zij dientengevol
ge aanleiding vindt, het navolgen
de onder Uwe aandacht te bren
gen
Van af den len Januari 1899,
dus nog geen 2 jaren geleden, is
voor timmerlieden, metselaars en
opperlieden eene nieuwe loonrege
ling tot stand gekomen na breed
voerig overleg tusschen patroons
en werklieden en met tusschen-
komst eener bemiddelings-commis-
sie waarvan voorzitter was de
HoogEdel Gedtr. Heer Jhr. Mr. A.
J. Rethaan Macarè.
Deze loonregeling is als volgt
le. Het minimum-loon^ voor be
kwame timmerlieden en metselaars
boven 21 jaar bedraagt 20 cents
per uur.
2e. Voor overwerk, zijnde alle
werk vóór 5 uur des morgens en
na 9 uur des avonds, wordt 25%
en voor alle arbeid des Zondags
50% verhooging van het loon uit
betaald.
3e. Wanneer de werktijd langer
is dan tot 5£ uur des namiddags,
wordt uur schafttijd gehouden.
Bij korteren werktijd vervalt het
zoogenaamde theedrinken.
4e. Toeslag op 't loon of het zoo
genaamde fooienstelsel wordt on
voorwaardelijk afgeschaft, stuk
werk kan worden toegepast.
5e. Het loon voor bekwame en
volwassen opperlieden wordt be
paald op 16 cents per uur. De be
palingen, vervat in 2, 3 en 4 zijn
ook van toepassing voor de opper
lieden.
6e. Deze loonsrgeling treedt in'
werking op 1 Januari 1899.
7e. Een afdruk van bovenge
noemde besluiten zal in de werk
plaatsen, voor alle werklieden zicht,
baar, worden opgehangen.
Bij bovengenoemde regeling heb
ben zich met 1 Januari 1900 in
hoofdzaak ook de schilderspatroons
aangesloten.
Van deze regeling werd indertijd
door de regelings-commissie ken
nis gegeven aan Heeren Burge
meester en Wethouders.
Niettemin bleef nog geruimen
tijd na dien in de bestekken van
de Gemeente bepaald een mini
mumloon voor timmerlieden en
metselaars van 18 cents per uur en
voor opperlieden van 15 cents per
uur.
Thans, dus nog geen twee jaar
nadat deze nieuwe loonregeling
werd getroffen en slechts enkele
maanden nadat door de Gemeente
in hare bestekken een minumum-
loon van 20 cents per uur voor be
kwame ambachtslieden werd be
paald, bereikt Uwen Raad een
voorstel van Burgemeester en Wet
houders, waarbij, zonder eenige
bijzondere aanleiding dan alleen
een adres van sommige werklie-
den-vereenigingen, het loon der
werklieden door de Gemeente drie
cents per uur zal worden verhoogd.
De verre strekking van dit voor
stel springt in het oog, wanneer
men bedenkt dat door het door de
Gemeente te geven voorbeeld de
geheele op 1 Januari 1899 in 't le
ven geroepen loonregeling vervalt.
Immers geen patroon zal voor 20
cents per uur voldoende werk
krachten kunnen verkrijgen, wan
neer op gemeentewerken aan alle
volslagen d. i. volwassen werklie
den een minimumloon van 23 cent
per uur wordt uitbetaald. De zeer
bekwame werklieden zullen dan
minstens 25 a 26 cent per uur ontr
vangen. Het woord minimum-loon
duidt zulks in zich zelve aan.
Wij geven met vrijmoedigheid
aan Uwen raad in overweging de
vraag of een dergelijke groote ver
hooging van den loonstandaard
reeds binnen twee jaren, nadat het
minimum-loon van 18 op 20 cents
per uur is gebracht, in het alge
meen belang kan worden geacht
en of daarvoor op dit oogenblik ge
gronde motieven zijn aan te voe
ren.
Onze Vereeniging meent die
vraag beslist ontkennend te moe
ten beantwoorden en wel omdat
de te nemen maatregel niet is in
't belang van den patroon, niet in
dat van den particulier, niet in dat
van den werkman zelve.
Voor den patroon zal vooral het
zoogenaamde burgerwerk meer en
meer tot een minimum worden be
perkt en hierdoor zal het werk dat
er komt voor onevenredig lage
prijzen van de markt moeten ge
nomen worden.
Voor den particulier zal het eene
belangrijke verhooging in prijs
veroorzaken van hetgeen hij laat
werken en de eigenbouwers zul
len door den hoogen prij3 der
bouwwerken hoogere huren moe
ten bedingen ten nadeele van de
particulieren.
Voor den werkman zal het wei
nig voordeel opleveren, wanneer
hij voor den tijd dat hij werkt wel
is waar meer loon ontvangt, maar
de werkeloosheid toeneemt, vooral
ook omdat de hooge loonen in
Haarlem uitbetaald, de werklieden
van elders naar hier zullen doen
toestroomen.
Het gevolg zal zijn dat trots het
hooge officieele looncijfer de loon-
markt zich zal gaan richten naar
vraag en aanbod, en de werkman
in slappe tijden van het jaar zich
zal moeten tevreden stellen met
een loon wellicht belangrijk min
der dan hetgeen thans wordt uit
betaald.
Nog dient te worden opgemerkt
dat ten opzichte van werklieden
beneden 18 jaar in het voorstel van
B. en W. vermoedelijk een mis
stelling is geslopen. Werd toch de
bepaling dat alle werklieden, (zeg
leerlingen) beneden 18 jaar met 13
cents per uur moeten worden be
taald, dan zouden de leerlingen en
jongmaatjes zeer zeker van het ar-
beidstooneel moeten verdwijnen,
aangezien toch wel niemand aan
een jongen knaap die pas bij het
ambacht komt, 13 cents per uur
zal kunnen uitbetalen. Wij zullen
dan de opleiding van jonge am
bachtslieden, voor zooverre de am
bachtsschool daarin niet kan voor
zien, moeten overlaten aan andere
gemeenten, waar zoodanige bepa
ling niet bestaat.
Het kan de Gemeente o. i. geen
ernst zijn om tot zoodanigen maatr
regel mede te werken.
Om bovenstaande redenen be
sloot onze ledenvergadering met al
gemeene (35) stemmen zich te wen
den tot Uwen Raad met eerbiedig
verzoek de voorgestelde loonrege
ling zooals ze cdaar ligt, niet aan te
nemen, maar die in hoofdzaak te
baseeren op de regeling, zooals die
sedert 1 Januari 1899 is in werking
getreden.
't Welk doende,
Het bestuur der Vereeniging
voornoemd,
IT. J. GEIJL JCZ., Voorz.
A. RINKEMA, Secr.
J. B. LASSCHUIT, Penning.
J. P. A. NELISSEN, 2e Secr.
J. W. VAN SANTÉ, le Com.
P. KLEIWEG DYSERINK,
2e Comm.
Haarlem, 21 September 1900.
HAARLEM, 5 Oct. 1900.
Geachte Redacteur,
Met dezen verzoek ïk u beleefd eenige
regels te plaatsen als antwoord op het
ingezonden stuk van een kruideniers
bediende in uw blad van 4 October, die
in hoofdzaak zich beklaagt, over het
niet meegaan van Patrimonium met
bet Arbeidssecretariaat, omdat er op
Zondag vergaderd wordt.
Patrimonium heeft in zijn statuten
staan onder de middelen letter f, bevor
dering' van de afschaffing van allen
niet noodzakelijken arbeid op Zondag,
en rekent ook deze vergadering niet als
noodzakelijk op Zondag te houden,
daar er toch nog verscheiden kruide
niers zijn die in de eerste plaats ook
des Zondags niet willen vergaderen en
ook nog velen zijn die om negen uur
vrij zijn (waar een willen is, is kun
nen), daar zijn hier en elders de brood
bakkers getuigen van geweest, wier
vergaderingen over het algemeen meer
succes hebben gehad dan Zondags.
Allen komen toch niet, of noemt men
het rust om een zoodanige vergade
ring bij te wonen Indien u nu en dan
al eens, in ernst, een vergadering bij
gewoond hebt, en het u gaat als rnij,
dan zeg ik menigmaalliever rustig
aan 't werk, dan zoo'n vermoeienis.
Een voorstander van Zondagsrust
en lid van Patrimonium.
Gemengd Nieuws.
Wildenjaclit in China.
In een artikel„Wildenjacht in
China" verhaalt ,,De Ned. Jager"
o. a. het volgende
De Chineezen zelf jagen nooit op
den tijger, doch bewijzen hem, als
zij hem ontmoeten, zelfs eerbieds
betuigingen, al mogen zij daarbij
ook sidderen en beven. Aan dit ko
mische gebruik ligt een oud bij
geloof ten gronde. Daar namelijk
de Chinees ook aan zielsverhuizing
gelooft, meent hij, dat alleen de
geest van een zeer hooge persoon
lijkheid, een keizerlijke iirins of
mandarijn, na den dood de tij
gergestalte kan aannemen, terwijl
de ziel van een gewoon mensehen-
kind hoogstens in een ezel of een
varken overgaat. Daardoor komt
het dan ook, dat zeer dikwijls, als
een tijger een Chineesche karavaan
aanvalt en een offer weet te ma
ken, alle deelnemers aan de kara
vaan, in plaats van den aangeval
lene uit de klauwen van het mon
ster te verlossen, stijf van ontzet
ting zich plat op den grond wer
pen en niet eerder weer opstaan,
voor het gele beest zich met zijn
gele lekkerbeetje uit de voeten ge
maakt heeft. Zelfs dan nog zenden
zij het dier geen welgemikte scho
ten, doch veel eerder vriendelijke
handgroeten na, en als zij de na
bestaanden van den verongelukte
het voorval berichten, geschiedt
dit niet anders dan met de woor
den
,,Gij zijt gezegend, uw zoon
(broeder, vader, enz.) is door een
tijger-hoogheid opgegeten I"
■Winkelsluiting te Berlijn.
Woensdag is in Pruisen de winkel
sluiting om 9 uur in werking getreden.
Echter heeft de minister toegestaan,
dat de verkoop van kranten op de
straat en in stations mag blijven be
staan ook na „gezetten tijd."
Te Berlijn waren echter eenige win
keliers gedwongen om reeds 7 uur te
sluiten daar toen tusschen het Leipzï-
ger plein en de Wühëlminastraat al het
electrische licht uitging.
Schespsrem.
In het te Berlijn verschijnende blad
„Energie, Centralblatt für die gesain-
ten technischen Wissenschaften" vindt
men onder de rubriek ..Neue Erfindun-
gen" eene bespreking met teekening
van eene „Neue Bremsvorrichtung für
Schiffe von Dr. Jan Alharda, Apel
doorn Holland."
Deze uitvinding van Mr. J. Alberda,
te Apeldoorn is het uitvloeisel van zijn
poging na liet ongeluk met het stoom*
schip „Bourgogné". een paar jaren
geleden, gedaan, middelen te vinder
om het stuurvermogen en vooral het
verinogen om spoedig te steunen vai\
door mechanische kracht voortbewo
gen, vaartuigen te verbeteren.
Deze vinding bestaat in een toestel
dat in beweging gebracht wordt door
de machine die een schip voortbe
weegt waardoor aan de achterzij
den van een schip onder water één of
meer vinvormige bladen kunnen wor
den uitgeslagen, langzaam of snel, al
naarmate de omstandigheid mee
brengt, in de richting van heb roer naar
den voorsteven. De kommandant van
een schip kan van de brug af door het
geven van commando's deze vinvor
mige bladen hetzij aan ééne zijde, het
zij aan beide zijden, geheel of gedeel
telijk, langzaam of snel, doen uitslaan
waardoor onmiddellijk wordt ingegre
pen in het stuur en voortstuwings-ver-
mogen van een schip.
Naai* wordt medegedeeld is voor
deze vinding reeds in Duitschland,
Frankrijk en Engeland octrooi ver
leend en in Amerika aangevraagd.
De appel ala voedingsmiddel
In de „Vegetarische Bode'' komt hef
volgende voor over den appel:
„Zonder vrees van zich te bedriegen
mag men zeggen, dat behalve de graan
gewassen geen vrucht der aarde een
zoo goed voedsel aanbiedt als de ap
pel. Niet alleen streelt die vrucht aan
genaam het gehemelte, maar zij is ook
zeer voedzaam. De appel Devat even-
Aeei voedingsstof als de aaidappel.
Wat al noodkreten stijgen er door het:
land op, als de aardappeloogst mis
lukt is, terwijl ternauwernood een
klacht geuit wordt, als de appeloogst
niet goed is geweest; dit bewijst vol
doende hoe weinig nten in het alge
meen die vrucht waardeert.
Maar de appel Pyrus malus Is
niet alleen voedzaam, hij bevat ook
aangename en heilzame zuren, welke
gunstig op het organisme werken. Ilij,
die zich gedeeltelijk met appelen voedt,
zal zijn spijsvertering bevorderen.
De appel bezit versterkende hoeda
nigheden en bevat meer phosphorus
dan elk ander gewas. Hij is een uit
muntende spijs voor hem, die meer
met den geest dan met 't lichaam moet
arbeiden, of voor hen, wien lichame
lijk werk onmogelijk is. Ilij voedt de
hersenen, en prikkelt de lever, dat is
juist wat het zittende leven vordert.
De appel versterkt en ververscht dep
geest evenals het lichaam.
Wie deze heerlijke vrucht wil oog
sten, verzuime niet te planten!
Dat Staat en Gemeentebesturen in
deze eens voorgingen door de openba
re wegen om den ander met vrucht
en schaduwboomen te beplanten!"
De bestrijding der malaria
schijnt door proeven, verleden jaar
door prof. Grassi in Italië geno
men, een flink eind gevorderd to
zijn. Uitgaande van de theorie dat
de voornaamste drager van het ma
laria-parasiet de ancphelesmug is,
tracht Grassi een aantal menschen,
die in een bekend malaria-gebied
woonden, tegen den steek van die
muggen te bewarendeze proef,
die met ondersteuning van Ko
ningin Margaretha, van de Regee
ring, spoorwegmaatschappijen, enz.
geschiedde, is voortreffelijk gelukt.
In het geheel zijn 104 menschen,
waaronder 33 kinderen onder de
10 jaar, tegen het steken der mug
gen beschermd door middel van
gazen net-ten, die geheel over de
huizen gehangen waren, en van
sluiers en handschoenen. Wel op
merkelijk is dat die 104 personen,
met uitzondering van 3 welke de
voorschriften .niet opgevolgd schij
nen te hebben, gezond zijn geble
ven, terwijl bijna al de onbe
schermde bewoners van diezelfde
streek ziek werden. B. v.de 25
bewoners van de baanwachterswo
ningen in de buurt van de be
schermde personen zijn allen door
malaria aangetast, van 211 bewo
ners van omliggende hoeven blo
ven er slechts 4 verschoond. Deze
uitkomsten schijnen wel een ster
ken steun te geven aan de ,,ano-
pheles-theorie."
Commissariaat van Politie
te Haarlem.
Inlichtingen omtrent de voorwerker
eijn dagelijksbehalve Zon- en
Feestdagen, van 11 tot 1
uur voor de eigenaars
te bekomen.
Een dames-parapluie. Een boezelaar.
Een sleutel. Een pendulesleutel. Een
hond. Een zilveren armband. Een flesch
postelein. Een pet. Een knipmes. Ecu
kinderzak. Een kindervorkje. Een por-
temonnaie. Een bril in etui. Een vogel
knip. Drie sleutels aan een houtje. Een
kinderen vrouwenzak. Een rozekrans.
Een portemonnaie. Een sleutel. Een
oorknopje. Een portemonnaie. Een
protestantsch Psalmboek. Een olie-
bak en brander. Een rozenkrans. Een
sleutel. Een jongensjas. Een coupon
boekje Staalbad-Haarlëm. Een hond.
Twee sleutels aan cen touwtje. Een
eetlepel. Een hond. Een hooilijn. Een
vest. Eenige losse sleutels. Een cheviot
jasje.
