Ongeval Eleotr. tram.
Door de gladheid van de rails lm
Maandag een tram op het Spaatne
niet spoedig genoeg tot stilstand wor
den gebracht, waardoor deze op e°n
geladen slecperswagen liep, die op 'ie
rails stond. De tram werd zoodanig be
schadigd, dat zij door een andere ver
vangen moest worden.
Jan van Waard.
Een echt type van een ouderwetsch
doch geenszins verouderd tuinman
is Jan van Waard, de onlangs eervol
ontslagen plantsoenwachter. Opge
wekt van humeur, prettig in den om
gang, een zeer gemoedelijk man, met
open gelaat, dat met een ringbaard
wordt afgeteekend; ziedaar eenigszins
ge teek end; de man. die gedurende ruim
90 jaar onze gemeente trouw heeft ge
diend, die meeleeft met zijn bloemen
en planten, die geheel opgaat in zijn
vak. Men moet hem gesproken hebben
den zeventigjarigen, nog krachtigen
inan, en hem hebben hooren vertellen
van zijn loopbaan, om te bemerken
hoe lief hij zijn vak heeft.
Wanneer hij dan vertelt, hoe hij
ruim 30 jaar geleden (1 Aug. 1870) als
parkwachter werd aangesteld, toen in
Haarlem alleen nog maar het Kenau
park hestond en hoe nu onder zijne
leiding verschillende fraaie parken, die
Haarlem tot sieraad verstrekken, zijn
aangelegd en onderhouden, dan glin
stert, zijn oog van jeugdige voldoening.
Bij zijne aanstelling was liet Kenau
park niets anders als een groene vlak-
(te, hier en daar met hout beplant; het
Florapark was toen nog eene weide.
Van het Ripperdapark en van het
gedeelte park van Jansweg naar de
richting van het Spaarne, was niets
te bemerken; alleen het park van Jans
weg tot Kruisweg bestond; en ziet nu
eens deze parken, hoe mooi prijken
zij niet met een heerlijken schat bloe
men en planten.
En dat alles, zoo niet geheel, is toch
voor een groot gedeelte aan Jan van
Waard te danken. Hij was het, die
in zijn tuin achter de tegenwoordige
woning, Bolhuizen 16, nu 30 jaren ge
leden een broeierij en bloementeelt
begon in één broeikastje en deze ach
tereenvolgens uitbreidde, zoodat tegen
woordig daar en broeikast van 13 M.
pn 60 ramen met platte glazen prijkt.
Daar het onder het burgemeester
schap van den heer Jordens niet zoo
royaal was, als tegenwoordig, zeide
van Waard, ging hij met toestemming
van den burgemeester naar verschil
lende particulieren, o.a. naar de ei
genaars van Bosch en Vaart, Ooster
hout etc., waar hij vroeger jaren vele
Jaren werkzaam was om potjes en plan
ten te zien te krijgeB,en zoo vermeer
derde hij door aankweeking allengs
zijn collectie, zoodat zijn opvolger, die
binnenkort verwacht wordt, zal komen
3n een zaak, die thans m optima for
ma is.
Met rechtvaardigen trots kan deze
kundige tuinman dan ook op zijn flin
ke kweékerij wijzen.
Dat men de vele diensten van de
Waard op prijs weet te stellen, bleek
(wij meldden het gisteren reeds in het
kort) Zaterdagmiddag 1.1. toen de hee-
ren Michielse en Leïjh ten zijnen hui
ze kwamen en hem een fraai goud hor
loge met inscriptie aanboden, waar-,
ï)ij het volgende waardeerende schrij
ven.
,,Aan Jan van Waard,
„Stadstuinman bij de gemeente
Haarlem, ingevolge besluit van den
Raad der gemeente, van den 26en Sep
tember 1900 eervol van die betrekking
ontheven, wordt bijgaand aandenken
langeboden door ondergeteekenden, als
'blijk van waardeering voor zijnen
ijver en nauwgezette plichtsbetrach
ting, gedurende ruim dertig jaren in
de waarneming zijner betrekking be
toond, met den wensch het hem nog
vele jaren ten bewijs moge strekken,
dat hetgeen door hem in zijne betrek
king voor de gemeente is verricht, op
prijs wordt gesteld.
W.g. BOREEL, Burgemeester.
JOH. DE BREUK.
J. NÏEUWENHUIJZEN KRUSEMAN.
DE HAAN HUGENHOLTZ.
J. H. STOEL Az.,
J. H. VAN OIJEN.
J. C. MICHIELSE.
H. C. VAN DER VANGST.
JACQUES LEI JII.
GERLINGS.
Dat het de Waard nog lang gegeven
mag zijn, zijn welverdiende rust te
Wemieten wenschen wij. hem van
Jiarte toe.
Maandag werd door een man alhier
aangifte gedaan van de geboorte van
zijn 'Aösle kind.
mannen tot alle dwaasheden in
daat.
.Meneer de luitenant, sprak
hij na eenige oogenblikken, ik
iiank u, dat m vertrouwen in mij
stelde en. sal u met die openhartig
heid antwoorden, waartoe .uw ka-
ra.kkr.inij. den moed geeft. Volgens
fnijn inzien zijn «r -
ren tegen de door i -hve
verbintenis, dat ik er in uwe plaats
liever van zou afzien dan 'mijne
jeugd in een mitteloozen strijd te-
.gen do hinderpalen verspillen.
Vooreerst is Helene arm en u is
uiet rijk. Zij droomt van Parijs
en van feesten en, genietingen,
tvelko ze daar zou vinden en
«leze droomen kan u niet in ver
ruiling brengen. Al bemint ze u
pok, dan is ze toch verstandig ge-
po eg om zich niet vrijwillig te
reroordeelen tot eeuwige armoede
cn de eenvoudige geestdoodende
leefwijze, welke zo aan uwe zijde
$ou moeten leiden.
Ket kan zijn, dat Helene vroe
ger zulke droomen gehad heeft,
thans is dit niet meer het geval.
1 Savinien zette thans :een heel
medelijdend gezicht en vervolgde:
Dat is echter nog niet alles,
meneer, cn ik vraag ii verschoo-
Gerard Zalsman.
Onze bekende stadgenoot gaf Maan
dagavond in bet Gebouw voor den
Werkenden Stand te Amsterdam een
liederen-avond voor een talrijk pu
bliek.
De N. R. Ct. schrijft O. a.
„Bij zulke rijke slemmiddelen als de
hoer Zalsman bezit, is het altoos moei
lijk het bewogene der zie ldoor het vo-
lumeuse geluid te doen heendringen.
Wij hoorden o. m. vier liederen van
Schumann en verklaren gaarne door
de expressieve voordracht te zijn ge
troffen geworden. Meer en meer weet
Zalsman door zijn vertolking ons de
zielsemoties te doen meegevoelen,
waaruit de liederen geboren zijn."
En in de Tel. wordt o. a. gezegd
„...De beer Zalsman heeft, tempera
ment hij 2ingt met overtuiging, zou
den wij durven zeggen, cn dit is veel.
Bovendien is het timbre van zijn stem
zeer goed. Daardoor vergeeft men hem
gaarne hetgeen zijn zang ontsiert
weinig klank in de diepte, weinig glans
in de hoogte, sterke neiging tot cbévo-
teeren, gebrek aan nuances. Het fraai
ste van zijn „Leistung" waren de bei
de composities van Schumann, „Die
zwei Grenadiere" en „Du meine Séele,
du mein Hcrz". Dit laatste moest her
haald worden.
Meetbrieven.
De schipperij te Haarlem, toont zich
lang niet ingenomen met den maatre
gel door den Minister van Financien,
het vorige jaar genomen om het meten
van binnenvaartuigen alhier op te
heffen.
Ofschoon in Haarlem 2 geexami-
neerde commiezen-scheepsmeters ver
toeven, moeten de vaartuigen thans
naar Amsterdam opvaren, om aldaar
te worden gemeten, wat natuurlijk
met groote kosten gepaard gaat. De
stoomboot van Bus bv. de „Piet Cron-
jé" is voor dat doel naar Amsterdam
moeten vertrekken. Wij vragen, wat
doet de Kamer van Koophandel in
deze.
Naar wij vernemen is wegens liet
toetreden van een steeds grooter le
dental de Haarlemsche Afdeeling van
S(ocialistisch) L(eesgezelschap; eene
zelfstandige vereeniging geworden
met reciprociteit voor de lezingen te
Amsterdam en voorloopig gebruik van
de Amsterdamsche bibliotheek.
Maandagavond heeft in het Bron
gebouw de door ons de vorige week
aangekondigde vergadering van kie
zers, bijeengeroepen door de heeren
W. Stolp en Dr. J. Timmer, plaats
gehad.
Van de 23 geconvoceerden waren er
16 aanwezig.
Daar de debatten strikt confidentieel
waren, kunnen wij over de vergadering
geenerlei mededeelingen doen.
Zandvoort
In de Zaterdagavond jl. gehouden
jaarvergadering van de Zandvoortsche
Zangvereeniging zijn tot bestuursle
den herkozen de heeren C. H. N. Tates,
pres.; D. van der Werff vaandrig, C.
Drayer, Penningm.; gekozen werden
Jb. Hollerberg, thans 7de bestuurslid
tot secretaris in plaats van den heer
J. A. W. Hiedendaal, die als zoodanig
bedankt had; J. Weber tot 7e bestuurs
lid; J. v. d. Mije en A. Koper tot bi
bliothecarissen.
Aan het strand alhier is aangespoeld
eene ra met een stuk ijzeren ketting
ongemerkt.
Op het politiebureau alhier zijn op
werkdagen lusschen 11 en 12 uur in
lichtingen te bekomen omtrent een op
den openharen weg gevonden geit.
De tram die des voormiddags 6.52 van
Zandvoort vertrok, is vervollen en is
het uur van vertrek bepaald op 7,10
voorin.
Velsen.
Openbare Vergadering van den
Gemeenteraad van Velsen op
Dinsdag 30 October 1900 voorm.
11 uur.
AGENDA:
1. Ingekomen stukken.
2. Adres van D. Müller en 39 anderen
te IJmuiden om bestraling enz. van de
Koningin Emma- en Keizer Wilhelm
straat aldaar.
3. Proces-verbaal van kasopname.
4. Adressen
a. van de onderwijzers en onderwij
zeressen (geen hoofden zijnde) der
openbare lagere scholen in de gemeente
om invoering van een regeling der
jaarwedden naar diensttijd
b. van de veldwachters, den. gemeen-
tebodc. de.ambtenaren lev ..Secretarie
ning, dat ik liet volgende .moet
zeggen. In weerwil van alle hin-,
dernissen, die zich aan mijn oog.
voordoen, zou het huwelijk voor,'
eenige .dagen misschien nog mo
gelijk geweest ...zijnmaar sedert,
dien lijd zijn de toestanden wer
kelijk veranderd. Ik had gaarne,
meneer de luitenant, voegde hij,
,er op droevigen toon bij, dat u mij
.begreep zonder dat ik mijne woor
den nader behoefde uit ie leggen
en de gebeurtenis, die mij zoo*1
diiep heeft getroffen, nauwkeuri
ger aan te duiden.
Spreek uwe gedachten vrij
uit, meneer d'Alberon, sprak Noël,
die eenigszins bleek was gewor
den, het is immers veel beter wan
neer we bij ons onderhoud geheel
oprecht zijn.
Zeker zeker; dan is alle on
zekerheid tenminste dadelijk weg
genomen. Ik meende de inhechte
nisneming van dokter Gordon.
Eene inhechtenisneming, die
uw werk was, zei Noël op bitte
ren toon.
U is boog op me, omdat u
zijn zoon is. Maar juist daarom en
omdat zijn naam in onverbreek
baar verband staat met eene af
schuwelijke misdaad, kan en mag
en den gemeente-opzichter van gelijke
strekking
c. van den gemeente-ontvanger om
verhooging zijner jaarwedde.
5. Behandeling begrooting voor 1901:
a. der gecontracteerde wegen
b. der armbesturen
c. der gemeente, met bijbehoorende
concept-besluiten.
6. Vaststelling verordening hoofd,
omslag, in verband met verhooging
van het maximum.
7. Benoeming onderwijzer, IJmui
den.
8. Verhuring huisje van de gemeente.
U. Premie voor het docden van rat
ten in verband met hei heersclien der
pestziekte in Engeland.
10. Reclames hoofdelijke omslag.
Zaterdag 10 November a. s. van des
morgens lÓJ—11 uur zal ten gemeente-
huize zitting houden eene commissie
uit Gedeputeerde Staten dezer provin
cie, ten einde aan te hooren de bezwa
ren van belanghebbenden tegen het
plan van aanleg van een nieuwe brug
over het Noordzeekanaal alhier.
Van de lotelingen der Nat. Militie
voor de lichting 1901 dezer gemeente
hebben 20 redenen van vrijstellingen
en wel 14 broeclerdienst. en G eenige
wettige zoon.
Beverwijk.
Het gemeentebestuur alhier ontving
namens de Koningin een telegram van
dankbetuiging voor de haar aangebo
den gelukwenschon bij H. M. "verlo
ving.
In de laatste dagen vertrekken ook
van hier vele jonge mannen om in 'i
buitenland, voornamelijk in Duilsch-
land, te gaan werken. Kij verwachten
daar ongeveer 12 per week te kunnen
verdienensommigen keerden echter
reeds teleurgesteld terug.
Weldra zal de stille tijd voor de
groentenmarkt weder ingetreden zijn.
tengevolge van de nachtvorsten ver
mindert te aanvoer reeds merkbaar.
Veie tuinders hopen, dat in het vol
gend jaar de heffing van marktgelden
weder op de oude wijze, d. w. z. naar
plaatsruimte, zal geschieden, daar te
tegenwoordige regeling lang niet aan
uiiori voldoet.
Binnenland.
De verloving der Koningin.
Niet Zaterdag,gelijk gemeld is,maar
in den loop der volgende weel; zal her
tog Hendrik van het Loo vertrekken.
Omstreeks het begin der volgende
maand zullen II. M. de Koningin en
hertog Hendrik een bezoek afleggen
bij de zuster van den hertog, groother
togin Elizabeth van Oldenburg.
In den Haag is aangekomen dr.
Langfeld, voorzitter van het „Landes-
gerieht" in het hertogdom Meckleh-
burg-Schwerin, gevolmachtigde in den
Bondsraad, wiens komst in verband
staat met het verleenen van bijstand
en het treffen van de vereischte maat
regelen ten aanzien van het huwelijks
contract tnsschen H. M. de Koningin
en Hertog Hendrik. De Meckl-enburg-
sche magistraat heeft zich Maandag
ochtend naar het Loo begeven.
Uit Apeldoorn.
De Hertog begaf zich Maandagmor
gen weder vroegtijdig ter jacht, dit-;
maal in bet Soerensche veld. Per rij
tuig naar Soeren gebracht, stelde men
zich verdekt op om liet wild te verras-'
sen. 't Is thans voor de herten brons
tijd en zij verraden meestal hun te-,
genwoordigheid door aanhoudend ge
brul. Het mocht den Hertog dan ook
vrij spoedig gelukken een bok neer
te vellen.
Te 11 uur reden de verloofden weder
te paard uit en maakten des middags
een rijtoer in de omstreken. De Ko
ningin-Moeder maakte een rijtoer door
het, dorp.
De Duitsche generaal, die aan den
Hertog als gevolg is toegevoegd, is
Zondag vertrokken.
De verloofden poseerden Maandag-,
-morgen bij den terugkeer van den rit
te paard voor een uit Mecklenburg ge
komen photograaf.
Onder d8 felicitatie-telegrammen,
welke H. M. de Koningin bij Haar ver
loving ontvangen heeft, behoort ook
een van den commandant en de equi
page van H. M. S. Pantserdekschip
Gelderland, ter reede van Lorenzo
Marquez.
De Gelderland" heeft order bet eerst
koers te zetten naar de Eransehe ha
ven van Djibouti, alwaar het voor de
verdere reis van victualie voorzien
Helene uwen naam niet dragen.
Ik heet Noël Labarthe.
Zou u Jean Vandale Verloo
chenen
Noël hief het hoofd fier op, toen
.hij antwoordde
.Nooit
Nu ziet liet zelf l
Niemand heeft het recht om
mij van het verleden van Jean Van
dale een verwijt te maken of mij
daarover ter verantwoording te
roepen. Dit zou eene hemeltergen
de onrechtvaardigheid zijn 1
Ik denk er juist zoo over,
maar toch zal ieder, die u ziet en
uwe geschiedenis kent, zeggen
die man heeft vader noch moeder
meer en werd door een moordenaar
opgenomen en grootgebracht
Zeker zal men u beklagen, maar
daarbij u toch met een zekere
nieuwsgierigheid beschouwen, aJs
moest er aan u en uw karakter iets
van het bloed kleven, dat uw
pleegvader eens vergoten heeft.
Dat is zeer kinderachtig, maar de
wereld is nu eenmaal niet anders.
Welk een leven zou dus de jonge
vrouw hebben, die uwen naam
dragen en met u in de algemeene
nieuwsgierigheid' zou deelen? Is
u misschien overtuigd het geluk
wordt door een particulier transport
schip van een der Indische stoomvaart
maatschappijen.
Naar men verneemt is, behalve de
ontwerpen van wet tot regeling van de
pensioenen en die hunner weduwen,
van de onderwijzers, verbonden aan
openbare en bijzondere scholen, tevens
gereed een ontwerp van wet tot rege
ling van de pensioen en die hunner
weduwen van het personeel verbonden
aan de gemeente hoogere burgerscho
len, onverplichte gemeente burger
scholen en gymnasia, gemeentelijke
middelbare scholen voor meisjes en
gemeentelijke kweekscholen voor on
derwijzers en onderwijzeressen.
H. M. de Koningin heeft ,met ingang
van 1 November Haren kamerheer 1. B.
D. A. J. C. baron van Pallandt van
Necrijn benoemd tot Hr. Ms. opper-
ceremoniemeester.
Tot leden van hel Internationaal Ar
bitragehof in den Haag zijn voor Bel
gië benoemd de heeren Beernaert en
baron Lambermont, ministers van
slaat; ridder Descamps David, sena
tor, en G. Rolin Jucquemyns, gewezen
minister van binneniandsche zaken.
Rede van Emile Vandervelde.
Men schrijft ons uit Amsterdam:
Maandagavond in Maison-Slroy-
cken, in een der groote zalen. Eene
gedistingeerd publiek, dames en
heeren, die men gewoon is onder
de élite te rekenen, vulden de
mooie, groote gehoorzaal tot in de.
ui te re te hoeken. Emile Vandervei-
de, de bekende Belgische socialis
tische orateur, lid van het Belgi
sche Parlement sprak voor de le
den van S. L. over den groei van
het socialisme, en „den crisis dien
het socialisme thans doormaakt.
Als men dat deftige publiek aan
ziet, en hoort, hoe het telkens da
verend toejuicht de woorden van
den heer Vandervelde, die zoo vu
rig gelooft in den groei van het so
cialisme, dan zou men gaan ver
onderstellen dat inderdaad de
macht en invloed van het socia
lisme zich uitbreidt, dat het socia
lisme alle rangen en maatschap
pelijke kringen in zijn invloeds
sfeer trekt.
Maar, en hierover voornamelijk
was het, dat 's heeren Yandervel-
de's betoog liep, vele schrijvers
over het socialisme beweren thans,
dat hoe meer het in omvang toe
neemt, des te meer verliest het in
diepte. Zij zijn, met het oog op de
groote verbrokkeling in c£e soci
aal-democratische partij bevreesd,
dat die partij zich op een hellend
vlak bevindt-, dat zij meer en meer
neigt tot burgerlijke radicale re
form-partijen, en het revolutionaire
karakter verliezen zal. En dan
wijst men op Bernstein met zijn
critjek op het Marxisme, en op
Millerand, den socialist die zitting
heeft in een bourgeois-ministerie.
Dc heer Vandervelde ziet hierin
volstrekt geen verslapping van het
revolutionair karakter. Men heeft,
geleerd, dat de omstandigheden
het noodzakelijk maken voor de
sociaal-dernokraten om af en toe
met de burgerlijke partijen samen
werken
Daar waar het geldt, de verdedi
ging van de rechten der rnenschen,
de verdediging van de republiek,
zal het strijdend proletariaat steeds
met de burgerlijke partijen samen
werken, zooals we in Frankrijk
met de Dreyfus-zaak, in Engeland
met den Trans vaal oorlog gezien
hebben. Ook waar naar kleine ver-
beteringen getracht wordt, zal het
proletariaat meewerken met de
•reformatorische partijen, doch
nooit uit het oog verliezen, dat dit
slechts middel is om tc komen tot"
het revolutionaire doel.
De meer reformatorische -elemen
ten in de sociaal-demokratie ver
klaart de heer Vandervelde door
't tijdperk van economischen bloei,
dat wij thans achter den rug heb
ben, nu de loonen beter worden,
doch, wees er zeker van, deze pe
riode zal door een hevigen crisis
gevolgd worden, de duurte van,
ijzer en steenkool wijzen er reeds
op, en, houdt er u van overtuigd,
dan zullen de reformisten van he
den de revolutionairen van mor
gen zijn. Ondanks alle samenwer
king met burgerlijke partijen, on
danks alle twisten, blijft een solide
kern van revolutionair denkenden
mijner nicht te kiulnen verzeke
ren door haar tot uwe echtgenoote
te- maken, terwijl alïes voorspelt,,
dat dit geluk alleen in uwe ver
beelding zal blijken te bestaan
;lk probeer alleen maar aan uw
verstand te appelleeren, zondes: u
'eén beslist weigerend antwoord té
'geven, want, ofschoon ik het hoofd
der ifamiiie ben, behoeft Helene'
zich toch niet naar mijnen wil te
'voegen.
'Heeft ze'met ir-'over mij ge-,
sproken? Heeft ze gezegd, dat ze
mij bemint en wat ik hoop?
Met de grootste kalmte van ziel
loog Savinien
Uw naam werd nooit lusschen
ons genoemd.
En u gelooft
Ilc geloof, dat ze zic-h mis
schien gedurende korten tijd met
al het vuur van haar temperament
overgaf aan de gevoelens, die ze
voor u koesterde, maar ik geloof
ook, dat ze in haar hart den eer
bied voor haren naam heeft be
houden. Van 't oogenblik af dat ze
kennis kreeg van de vreeselijke
geschiedenis van den man, die de
plaats van vader bij u vervulde,
moet het haar duidelijk zijn, ge
worden, dat ze nooit uwe. echtge-
bestaan, en die thans aan het re
formatorisch werk arbeiden, pre
pareeren het revolutionair werk
dat aanstaande is.
Van de twisten tnsschen de so
cialisten in Frankrijk behoeft men
zich niet zulke groote gevolgen
voor te stellen. Strijd is er altijd
geweest. Saint Simon stond tegen
over Fournier, Barkes tegenover
Blanqui, Proudhon tegenover Louis
Blanc, enz.
Bovendien is de reden van schei
ding in Frankrijk op dit oogen
blik minder ernstig dan zij vroe
ger was de scheiding vloeit alleen
voort uit verschil in taktiek, vroe
ger uit beginselkwesties.
Critiseerend hetgeen Cornelis-
sen over de coöperatie heeft ge
schreven betoogde de spreker dat
de vrees van hen, die meenen dat
coöperatie menschen-van-zaken-
doen zal kwee ken, ongegrond is.
Het tegendeel is waar, allen die ver
bonden zijn aan de Belgische coö
peratie blijven leven voor het so
cialistisch ideaal.
Laat men dan geen angst heb
ben, voor wat nu verdeelt en
scheidt, overal, ook in Frankrijk,
waar zooveel fracties bestaan, zul
len alle schakeeringen, als het
noodig is, als één man front ma
ken tegen de bourgeoisie, daarvoor
zijn hem die duizenden en duizen
den arbeiders waarborg, die niet
anders willen dan de eenheid van
het strijdend proletariaat, welke
eenheid ook tot eenheid der leiders
dwingen zal.
Steeds grootere massa's zullen
zich aldus besloot hij om het
roode vaandel vereenigen, om dat
op de kapitalistische citadel te
planten. (Luid en aanhoudend ap
plaus.)
Prof. Treub in debat tredend
had nergens het bewijs gehoord,
dat inderdaad de socialisten trots
hun reformistische taktiek inder
daad revolutionairen zijn, en
meende, dat als de socialisten in
de praktijk den toestand door her
vormingen willen verbeteren en
slechts in theorie revolutionairen
zijn, er tusschen hen en de radica
len niet zoo'n groot verschil be
staat.
Volgens debater is het niet waar,
dat de arbeiders revolutionair
zullen worden als de magere ja
ren komen. Als de kapitalisten de
loonen willen verminderen, dan
zullen de radicalen aan de zijde
der arbeiders staan.
Bovendien zal die crisis, tenge
volge der rings en syndicaten niet
zoo geweldig zijn als men zich
voorstelt. Maar Prof. Treub ziet
in die bewering een bewijs dat de
socialisten denken„Vive le so
cialisme, périsse le monde" en hij
en zijn partij zullen integendeel
met alle kracht wenschen, dat die
crisis nog zoo lang mogelijk ons
moge blijven bespaard.
Voorts betreurt Prof. Treub het
dat de coöperatie der Engelsche
Trade Unions door Vandervelde
zoo laag geschat was.
De heer Vandervelde, replicee-'
rende wees pp de zich uitbreiden
de huisindustrie, en volgens hem
is het duidelijk bewezen dat in
Duitschland én groot-industrie én
huis-industrie toeneemt, tengevol
ge van de concentratie van het ka
pitaal. Hevig kwam hij op tegen
Prof Treulrs beweren als zouden
de socialisten den komenden crisis
wenschen, in 't belang van het so
cialisme, ten koste van 't geluk der
arbeiders.
Neen, de socialisten verlangen
niet de misère van de arbeiders,
maar hebben steeds hun welzijn
beoogd.
Ook schat de spreker het werk
op coöperatief gebied der Trade-
Unions niet laag, maar betreurt
het, dat die arbeiders niet hoog
igenoeg zich opheffen, om te arbei
dden in dienst van het socialistisch
ideaal.
Wat Prof. Treub zegt o. a. over
Bernstein, Bernstein moge over de
taktiek en het Marxistische dogma
denken als hij wil, hij zal
eerst ophouden socialist te zijn,
ten dage. dat hij ontleent den klas
senstrijd, ten dage dat hij ont
kent dat aan het scrijdend proleta
riaat de historische rol is toebe
deeld de wereld op te heffen tot
hooger peil.
De radicalen willen hervormin
gen om de kapitalistische maat
schappij te bevestigen pour con-
nöote worden kan.
'En ik heb meer vertrouwen
op hare liefde, hare rechtvaardig
heid en hare grootmoedigheid dan
u. Daar u nooit mei haar over mij
igesproken en u haar zeker Omtrent
pn§ tegenwoordig onderhoud me-:
dedëeling zal doen, zou ik .graag
zien, dat u zulks dadelijk deed.
Met andere woorden, u
wenscht, dat ik haar hier zal la-
'ten komen
Ja.
Dat zal gebeuren. Intusschen
kan deze mededeeling niet onmid
dellijk plaats hebben, daar"Helene,
zooals u misschien weet, nog al
tijd op „Landepereuse" vertoeft.
Dat zal intusschen geen beletsel
zijn. „Landepereuse" is niet ver
van hier, en als u mij er heen wilt
vergezellen
Tot mijn leedwezen is de toe
gang tot „Landepereuse" voor al
tijd voor mij gesloten.
O ja; dat begrijp ik, zei Sa
vinien, en na een oogenblik nage
dacht te hebben ging hij voortik
zou Helene zelf van „Landepereu
se" kunnen halen, maar hoeveel
vertrouwen u ook in me stelt, u
zou op de gedachte kunnen ko
men',- dat ik int uwe afwezigheid
solider la soeïété capitalists de
socialisten willen hervormingen,
om de kapitalistische maatschappij
te revolutioneeren.
^De bourgeoisie zal verstandig
doen zich te prepareeren vóórhaar
aanslaande abdicatie. (Luid ap
plaus.)
Hierna werd de vergadering ge-,
sloten; na afloop collecte voor de
Leeuwarden uitgeslotenen.
Staatssecretaris Reitz.
De heer Frederik Rompel vervolgt
in het „Hbld." zijne Zuid-Afrikaansche
portretten. Dezen keer heeft hij tot on
derwerp gekozen den staatssecretaris
der Z. A. Republiek, den heer Reitz.
De schrijver zegt van den heer Reitz,
dat hij is„de ware patriot, de op
rechte Afrikaner met het contrast van
de grijze haren en grijzen baard en
het hart vol jeugdig vuur en jonge op
gewondenheid."
De staatssecretaris was er trotsch op
drie zoons in 't veld te hebben. Toen
zijn oudste zoon uit Holland terug
kwam om zich bij de strijdenden te
voegen had de heer Reitz slechts ge
zegd „Flink zoo, jongen," vergezeld
■van een handdruk die alles zeide.
Reitz is ook dichter. De dorre staat
kunde, de politieke beslommeringen
hebben zijn liefde voor al wat edel en
schoon is, niet kunnen dooden. Hij
trachtte zelfs in de staatkunde de poë
zie nog te zoeken, huldigend de rege
len van De Genestet
„Poëzie is overal, overal mijn vrinden,
t Is de vraag maar wie ze al, wie ze
[niet kan vinden."
Hij, de dichter, vond ze. Toen Olive
Schreiner haar nobel pleidooi voor de
Afrikanerzaak schreef, haar „Words
m Season", raakte hij in geestdrift en
in zijn bewondering voor zoo pakken-
den stijl, liet hij het stuk vertalen in
het Hollandscli en verspreidde het over
heel Zuid-Afrika. Zelfs kon hij nog tijd
vinden aan die overzetting zijn letter
kundige gaven te besleden.
En kort voor den oo-riog verscheen
zijn open brief aan Chamberlain,, de
vurige en bezielde uiting van vader
landsliefde.
Het pogen was groötseh en hij raag
erop hogen mede geholpen te hebben
de publieke opinie in Europa voor te
lichten en wanbegrippen op het Con
tinent op te helderen.
De heer Rompel verhaalt ons verder
van de groote mate van goedhartigheid
die de heer Reitz bezat, waarom zijn
vijanden hein van zwakheid beschul
digden. De schrijver zegt daarvan
„Zij meenden dat onze Staatssecre
taris zwak van karakter zou blijken en
dat zijn bekende groote goedhartigheid
een werktuig zou worden in hun han
den. Zij vergisten zich echter. Goed
was en bleef hij, soms zelfs te goed,
maar zijn goedhartigheid verkoelde,
zoodra zijn allesoverheerschende lief
de tot liet Afrikaansche volk aan het
woord kwam.
De heer Rompel maakt ook nog mel
ding van de groote populariteit van
den heer Reitz, zijn goed humeur en
zijn vaderlandsliefde. Wat. de schrij
ver daarvan zegt laten wè hier letter
lijk volgen:
Onze Staatssecretaris is een populair
man. Die populariteit dankt hij aan
zijn goedhartigheid, aan zijn opge
wekt humeur, aan zijn geestdrift voor
het edele en schoone, en verwonde
ring wekt het dat hij, bij alle staats
zorgen, die karaktertrekken zoo zuiver
kon bewaren.
Wat, al beslommeringen en ergernis
sen de dag mocht gebracht hebben, een
beloofde lezing over letterkunde of het
presideeren van een feestavond mocht
er niet onder lijden en niemand heef;
het ooit kunnen hooren aan de stern
of bespeuren aan de mindere warmte
van het gesproken woord, of bemerken
aan de mindere opgewektheid en vrien
delijkheid van de geheele persoonlijk
heid of de Staatssecretaris enkele uren
te voren met den Uitvoerenden Raad
gewichtige besprekingen had gehad
naar aanleiding van een der beruchte
Chainberlain-dépêches. Het was ineer
zijn aangeboren goedhartigheid dan
zijn begrip voor diplomatie die hem-
aldus dezelfde deed blijven. Hij zou
het niet van zich hebben kunnen ver
krijgen anderen een teleurstelling te
bereiden en hij zou zich alle geweld
aandoen niemand's genoegen te be
derven.
Maar wee dengene die raakte aan
.zijn prikkelbaar patriotisme. Bij de
jaarvergadering van een zeker liefda
digheidsgenootschap te Pretoria de
naam doet niets ter zake zou hij do
openingsrede houden. Het bestuur had
de onachtzaamheid, want ik mag nie'
aan moedwil denken, de kennisgevin*
gen in het Engelsch te drukken -en de
invloed op mijne nicht wilde uit
oefenen, zoodat ze u antwoord gajf
overeenkomstig hetgeen ik u straks
heb gezegd. En toen Noël een ont
kennend gebaar maakte, vervolg
de Savinien: ik zal dus alleen
maar haar met eenige regels uit-
fnood'igen öm onmiddellijk hier te
komen, en als u dat goed is, zul-
[len we haar hier wachten.
—Ik dank u.
Savinien ging bij eene tafel zit
ten, schreef eenige regels en zone7
►den 'brief met een bediende naaf
„Landepereuse". Daarop wenddf
hij zich tot Noël met de woorden
We hebben nu minstens twee
uren voor ons. Wil u hier blijven,
dan vindt u hier reisbeschrijvin
gen de eenige boeken, die mij
interesseeren. Ook zijn hier Mexi-
caansche sigaretten, de eenige
soort, die wat waard is en die ik
rooken kan.
Noël sprak zijn dank uit en be
gon verstrooid in de boeken U,
bladeren, terwijl Savinien zirh ir
zijne kamer terugtrok.
(Wordt vervolgd.)
