Tweede Blad,
behoorende bij
„Haarlont'a Dagblad"
van
Donderdag 15 No?. 1900.
No. 5332
Stadsnieuws
De Iiaarlemsehe Mannenzaugveree-
fiiging „Crescendo" gaat in der. laat-
sten tijd steeds in bloei vooruithet
aantal werkende leden bedraagt thans
85, waaronder verschillende zangers
van naam. De vereeniging kan tegen
woordig op ongeveer 17 'eerste tenoren
bogen. Dit alles zal voorzeker de con
certen, die het volgend jaar ter gele
genheid van het 25-jarig bestaan ge
geven worden, ten goede komen. In
studie zijn genomen een viertal mooie
werken, o. a. Magnificat van Higo, In
vocation, Morgenbed van Loots. Het 25
jarig bestaan (7 Juni) zal gevierd wor
den of niet een concours of met een
zangersfeest. Hierover moet nog wor
den beslist
Naar wij vernemen is do gymnas
tiek- en schermvereeniging „Kracht
door Oefening" uitgenoodigd door het
bestuur van den Nederlandschen
Schermbond, om bij gelegenheid van
liet Kt jarig bestaan van dien Bond,
eeno n :u:e lange stok uit te voeren,
op het avond-assaut in het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam op den 23n
of 30n December a.s.
Deze eervolle uitnoodigins is door
„Kracht door Oefening", met haren
ijverigen directeur, den heer A. J.
Meijerink, ten volle verdiend, daar
dooi- haar bekende" lange stok werkers,
bijna alle eerste en tweede prijzen, ge
durende'de laatste jaren, zijn behaald.
Clir. Nat. Werkmansbond.
Vervolg.}
Het is herhaalde malen gebleken, dat
een breede zoom van wsrkiieden liet
vereenigingsleven wenscben, cn wien
geen der thans bestaande vereenigin-
Iv-n in he tarbeiderésevea bevallen.
\;<t een krachtig sluit u aan, roept
spreker allen op zich ia scharen in de
g-''lederen trouw te zijn aan de begin-
- th*l is dringend rxoodïg, die be-
ghv-vden krachtig op dsn voorgrond te
plaatsen, om ons rekenschap te ge
ven van den weg die wij hebben te be
wandelen. Cn dan treedt allereerst het
Christelijk beginsel op den voorgrond.
\Yii moeten ons krachtig verzetten
lecftn In gicoter maken van de klo
ve tusschen patroon en arbeider. Wij
moeten met de groote stoutmoedig
heid, waarmede- de^ leuze' recht voor
'•'.in wordt aangeboren gelijken tred
houden het opvlwnmen van het
.ïefdevuur.
Spreker wekte cp tot liefde voor
Oranje,aan wier heiden wij naast God
ons tvithmaal volksbestaan hebben te
iyi!cs;i. ,'r.xe natie is geinwen uit een
Godsdienatkrijg» een krijg voor God
en vrijheid. Onze Hervormde Kerk is
het eerste staatsstuk van de republiek
eweest. Dit wijst ons den koers aan
dien we hebben te volgen, ook op
maatschappelijk gebied. En nooit mag
wat we doen op sociaal gebied het ken
merk van anti-nationaliteit dr.wen.
Spreker is zeer voor uitbreiding van
r.ar.nis, doch die moet niet beperkt
vrordon eenzijdig tot het gebied der
•ücinb dingen, doch de historie op de
ontwikkeling ran het ambacht, van de
ku nstnij verheid.
Spreker wees op de eigen waardig
heid, dat wil zeggen, dat de werkman
met eigen middelen moet omzien om
zijn toestand te verbeteren. De kroe
gen moeten vermeden worden, niet
c,beraden vroegs huwelijken geolo-
5en. de oud Hollandsche spaarzaam
heid betracht.
j Doch naast dien rtöividueelen drang
moet hot sociale element niet worden
verwaarloosd. Niet tegenover, maar
naast.
Go arb-1 erswereld doorleeft een cri
sis, en daaruit ontstonden alle wert-
ieden vereenigingen en ook de Chris-i
.olijke Natiouale Werkmansbond, die
le zaaien strijden wil. Spreker zal de
eerste zijn te zeggen bouw een liuis
dat zoo velen mogelijk herbergt, doch
zorg dat het fundament is het Chris
telijk. beginsel en dat het opgetrokken
vorden in Oud-Hollandschen stijl.
(Luid applaus.)
Alsnu kwam aan de orde het onder
werp „Vakorganisatie," in te leiden
door den heer C. Scherer.
Vakorganisatie, zei inleider, is een
'•.amaagaan van verschillende arbei
ders van één groep. Ieder vakman is
verplicht in zijn vak zooveel mogelijk
te doen tot verbetering daarvan. Leni
ge jaren geleden wilden de Christelij-
ken hiervan niets weten, want men
meende dat het was een vereeniging
legen hoeren patroons, en juist op de
samenwerking tusschen arbeiders en
patroons berust de maatschappij.
Do Christelijke vakorganisatie berust
juist op een ander beginsel, berust
juist op samenwerking.
De druk moet wórden verlicht, door
het samoniijden.
Spreker wilde niet spreken over de
vakbeweging in het algemeen, maar
over de Christelijke in het bijzonder.
Waar nu vele ieden zich scharen bij
die zoogenaamde vakvereenigingen,
waar ze niet booren, is het do plicht
van den Bond te zorgen, dat do ieden
in haar midden kunnen vinden wat
za .-fcjtken en niet aan de handen van
(j*ü. yr./tfden overgeleverd.
Wh echter voorzichtig zijn
hij liet brengen van vakorganisatie in
den bond, want er zijn groote geva
ren. De Bond moet zich wachten voor
zoogenaamde neutraliteit. Wij moeten
integendeel het Christelijk beginsel
hoog houden. Neutraliteit leidt tot so
cialisme cn anarchisme. We zijn ge
roepen om onder de beginselen der
banier ie strijden tegen, da vijanden.
5e vakbeweging moet als Protestantsch
Christelijk gekenmerkt worden. Dus
niet revolutionair, dus niet opstand te
gen hen. die we dienen, maar erken
ning dat de machten die over ons zijn
gesteld van God zijn geordineerd.
Het doel der vakvereenigingen moet
niet blijven de behartiging der econo
mische belangen alleen, doch ook de
verspreiding van kennis.
Het nieuwe werk moet aanvaard
worden in de overtuiging dat het ge
loof de wereld overwint, (applaus).
Tot leden van het Hoofdbestuur wer
den gekozen de heeren J. W. Hilbran-
der, L. de Beste en C. J. v. d. Ploeg.
R. K. Volksbond.
De WelEerw. heer G. W. Konings, alg.
adviseur van den Bond, had tot
onderwerp gekozen „De Kerk en de
Sociale kwestie in onze dagen".
Nu ieder tracht deze kwestie voor
zich zelf op te lossen, wordt slechts
één van dit terrein afgedrongen, en
dat is de Kerk. Men ontzegt haar het
recht mee te werken tot het heil der
maatschappij. Evenals men alom de
leuze aanheft, dat men buiten de Kerk
om vereenigingen kan stichten, even
zoo tracht men de meening ingang te
doen vinden, dat do Kerk niet bevoegd
is mee te werken tot oplossing ven 't
sociale vraagstuk. Tegen deze begrip
pen moet gestreden worden, want juist
de Kerk, die niet alleen ons zieleheil
maar ook de stoffelijke belangen der
menschheid behartigt, is wel de eerste,
die op dit terrein moet worden toge-
laten.
Spr. stelt do' vraag: Waarom is de
Kerk bevoegd zich te bewegen op so
ciaal gebied?
Het antwoord op deze vraag is twee
ledig. In de eerste plaats mag, ja moet
de Kerk zich op dit terrein begeven,
uit een oogpunt van recht Het recht
is iets anders dan eene uitspraak, ven
meerderheid. Het recht is van God af
komstig en krachtens die afkomst is
het ook onmogelijk recht te verkrijgen
zonder Gods hulp. In onzen tijd, waar
zoo vele valsche leuzen ingang vinden
en men door schoonklinkende woorden
daden tracht te bemantelen, die met
die woorden in lijnrechte tegenspraak
zijn, is 't niet te verwonderen, dat de
Kerk, die de waarheid hoog houdt,
wordt aangevallen. De plicht van alle
Katholieken is liet daarom, de Kerk
te steunen in haar streven voor recht
en rechtvaardigheid.
In de tweede plaats ontleent de Kerk
de bevoegdheid om op U> treden in de
sociale kwestie, aan haren werkkring
op 't gebied van barmhartigheid. Zon
der barmhartigheid en liefde is het
vraagstuk niet op te lossen. Juist de
Kerk, die in lijden groot is geworden,
weet het best alle ellénden te lenigen.
Hel is niet de eerste maal dat er een
sociale kwestie is. Die kwestie was er
ook in de dagen van de wording der
Kerk. Toen heeft de Kerk het vraag
stuk opgelost, hij was de troost der
armen en der ongelukkigen. Waar nu
de Kerk zulke doorslaande bewijzen
van werkzaamheid op dit gebied heeft
afgelegd, heeft zij dan geen recht om
tusschenbclde te treden op maatschap
pelijk terrein? Ja, dat recht heeft zij
en ook nu, evenals in hare eerste da
gen, vcreenigt de Kerk al hare aan
hangers om haar te helpen in dezen
strijd.
Wanneer allen zich buigen voor de
Goddelijke macht, dan zal de sociale
kwestie opgeheven zijn, want waar de
Godsdienst ons leert elkander lief te
hebben, daar is geen twist en oneenig-
heid mogelijk.
Op deze rede' volgden donderende
toejuichingen.
De adviseur van de afd. Haarlem, de
Wel Eerw. heer Wierdels, zeide den
spr. dank voor zijne schoone woorden
en wenschte hem tevens geluk met de
hooge onderscheiding hem te beurt
gevallen, door zijne beademing tot
Pauselijk kamerheer.
Met een „Hij leve hoog" werd de
bijeenkomst gesloten.
Parijsche Brieven.
(Particuliere Correspondentie voor
ah£Uirle>ris Dagblad
Parijs, 2 Nov. 1900.
Thans zetten wij onze wandeling
voort cp het Trocadéro-plateau. Een
belangrijke plaatsruimte wordt hier
ingenomen door do inzending uit
Fransch-Indo-China. Deze sectie be
staat uit drie paleizen: de pagode, af
godstempel van Cho-Lou, waarin land
bouwproducten, koffie, tabak, katoen,
rijst en Chineesche Kunst-industrie is
tentoongesteld.
Hier in dit laatste gebouw vindt ge
een verzameling meubelen, zooals ge
zeker nimmer nog zaagt. Deze meube
len, met uit de hand gesneden versie
ringen en met fijn inlegwerk van paar
lemoer, kunnen niet het werk zijn van
een gewoon handwerksman: daar moet
een kunstenaar aan gewerkt hebben,
wat een. voorname geest spreekt uit
alles. Maar niet enkel meubelen, doch
ook gouden en zilveren sieraden, ta
pijtwerk en kerksierseis getuigen van
de superieure geestesgaven der schep
pers.
In een derde huis wordt u een over
zicht getoond van de houtsoorten uit
Indo-China.
Deze Indo-Chineesche afdeeling be
hoort met de Holiandsch-Iudische af
deeling en met die van Tonkin, welke
ik u nu ga beschrijven, tot d© mooi
ste, tot de méést artistiek© brokken van
deze wereldtentoonstelling. Eén zelfde
geest spreekt uit dez© drie afdselingen;
iets eigens, iets aristocratisch, dat zich
door z'n eenvoud van opvatting, door
de zuiverheid van lijnen cn vormen
plaatst hoven drie kwart der produc
ten, welk© zijn ingezonden door de
Westersche volken.
't Was en 't is nog een verbazend
knap volk die Indiërs: geboren dich
ters en aristocraten naar den geest,
dia alles wat zij aanraken vermooien
en tot iels voornaams maken. Onze
Hollandsche jonge kunstenaars en
hun Fransche collega's weten 't wel,
dat zij ter school gaan bij de Indiërs,
om van hen te leeren wat waarlijk
schoon is.
Gelijk ik u vroeger meedeelde was
Rodin, de groote Fransche beeldhou
wer, wiens werken indertijd ook in
Holland zijn tentoongesteld, bij de
opening van ons Indisch .paviljoen
verrukt over den Boeddha-tempel met
de zoo eigenaardige beelden. Een twee
de bouwwerk dat niet minder Rodin's
bewondering wekte was de Pnom, de
koninklijke pagodo uit Kambodja, in
de Fransche Ponkin-afdeeling. Deze
godentenapol trekt reeds van verre de
aandacht door z'n sterk sprekenden
bouwstijl. Een bijzonder steile trap,
spits naar boven toeloopend, voert naar
het terras, dat den eigenlijken tem
pel omgeeft Op dit terras staat een
reusachtig, verguld Boeddhm-beelxl en
zijn in de rondte de draken geplaatst,
die de pagode bewaken. Het meest
eigenaardige van het gebouw is het
dakeen spits toeloopende, gedraaide
kegel van wit-gcle steen.
In de pagode is een tentoonstelling
van voorwerpen, welke bij de gods
dienstige plechtigheden worden ge
bruikt, en vindt ge typen van inlanders
en van dieren. Van het terras af of
van de galerijen, welke het gebouw
omgeven, hebt ge een prachtig uitzicht
op de tentoonstelling, ge ziet voor u
in de diepte het Champ de Mars liggen
piet z'n zee van witte paleizen, waar
boven. het groote rad en de ballon-cap-
tif uitrijzen. Hebt ge al het gebouw
om z'n uiterlijke pracht bewonderd,
uw bewondering zal grooter worden
wanneer ge langs de 'monkelende trap
in het binnenste van de pagode af
daalt. Gij komt m een groote, goed ver
lichte ruimte, die een ware wondergrot
is. De rijkdom aan beeldhouwwerk
welke u hier getoond wordt, is onge-
loofelijk. Zgoals ge wel fijne gouden en
zilveren voorwerpen ziet, zoo is deze
heelê grot, de wanden, de pilaren, ge
beeldhouwd. 't Is of de beelden, men-
schen- cn dieren-typen, in "t steen ge
sneden werden, zoo fijn zijn ze be
werkt.
In de grot bevinden zich een aantal
panorama's kijkjes uit Tonkin, die
een wel wat kermisachtige» indruk
maken in dit kunstvolle gebouw.
King er niet zoo'n bedompte stof-
lucht in de grot, waardoor 't toeven er
niet aangenaam is, gij zöudt er uren
kunnen blijven om al dat beeldhouw
werk te oewonderen en :e trachten de
beteekenis van die beelden te weten tc
komen.
Om de pagode is een Tonkinoesch
dorp gebouwd, waarin inboorlingen
hun arbeid verrichten. Bij dit dorp be
vindt zich de Kambodjaansche schouw
burg, waarin voorstellingen van het
inboorlingen-theater uit Amazon wor
den gegeven.
Vluchtig doorloopen wij nu het pa
viljoen van Fransch Congo, dat heel
in de hoogte, in de zoogenaamde zsvit-
serseha vallei van het Trocadéro ligi
nemen een kijkje in het Trocadéro-
paleis zelf, waar een etnografische cn
koloniale tentoonstelling isbewonde
ren in da tuinen even de mooie plan-
ten-inzendingen, waaronder ook van
Nederlanders, en gaan dun terug naar
den midden-doergaag. Hier krijgen vvi;
Algiers, dat over twee paleizen-groepen
verdeeld, het geheele middenvak van
het lagere terras inneemt.
Aan den linker kant van de Troca-
déro-tuinen die wij bekeken hebben,
vinden wij een menigte witte 'gebouw
tjes waarin de Algerijnsche vermake
lijkheden zijn. Gij hebt. hier het stéré-
oramaeen voorbijtrekkend doek dat
den tocht langs de kusten van Algiers
doet zien het diorama, met een tocht
in het binnenland van Algiersen
verder de Kasbeh, een Aigiersche han
delsstraat, waar echt zonnig-oostersch
leven neerscht.
Den midden-doorgang overloopend
krijgen wij het officieele gebouw, dat
een nabootsing is van Mahonaedaansch
Algerijnsche gebouwen. De aan den
kant zich bevindende minaret is ge
bouwd naar een model uit O ran de
niidaenkoepel is de copie van de hoofd
moskee va.i Algiers in de op de eerste
vex-dieping gelegen gewelfde zaal vindt
ge afbeeldingen van het leven der ko
lonisten in Algiers. Verder ziet ge in
dit paleis de prachtigste oostersche ta
pijten en borduursels, en kunt ge de
rijke planten, de sappige vruchten en
de fijne oliën en.zaden bewonderen die
deze belangrijkste der Fransche kolo
niën oplevert.
Men heeft voor Algiers een prachtige
plaats uitgekozen 't is een zonnig
land, en z'n witte paleizen staan op 't
meest onbeschutte deel van het Troca-
déro-terrein, zoodat, toen de zomerzon
ze op 't middaguur blakerde, men niet
eenige verbeelding zich werkelijk in
het oosten kon wanen.
Na Algiers komen wij aan een der
belangrijkste koloniale groepen, die
van Aziatisch-Rusland. Reeds van ver-1
re herkent men de paleizen van Rus
land aan hun ei genaard igen vorm,
aan de blankheid der muren en aan de
booge torens, die aan het Kremlin van
Moscou herinneren. Er is iets statigs,
iets rustigs aan deze gebouwen, met
hun sterk sprekenden bouwtrant, half
Byzanthijnsch, half J.taliaansciu
Door den hoofdingang in den bree-
den middenweg naar binnenkomend,
bevindt men zich direct op een mooie,
kleurige binnenplaats, waar ge een re
productie ziet van de poort der be
roemde Moskee van Samarkand. Een
Russisch orkest speelt hier de natio
nale muziek, die erg weemoedig, erg
klagend klinkt, gelijk de smartzang
van een lijdend volk. Op de tweede
overdekte binnenplaats, die na de eer
ste volgt, komend, zijt ge direct in Mid-
den-Aziëoosterlingen in hun eigen
aardige kleedij bieden u de weelderig
ste tapijten en weefsels en het fijnst
bewerkte goudsmidswerk te koop aam
Ee n tegenstelling met dit vertrek waar
zaden, vruchten enz. getuigen van den
rijkdom van den oosterschen bodem,
vormt de hier naast zich bevindende
zaal, waar ge allerlei voorwerpen ziet
die aan den guren winter doen denken:
sleden en pelsen. Dit is de afbeelding
van Noord-Siberié, dat buitendien
mooie houtsoorten toont. Een andere
bijzaal is geheel gevuld met voorstel
lingen, schilderijen, foto's, modellen
van schepen cn van ketels, boeken,
enz., alles bedoelend ons een blik te
geven op het petroleum-district van
Rusland. In eenige houten hutten,
voorstellend een Russisch dorp, dat
tegen het enorme witte paleis is aan
gebouwd, winden wij de inzending van
hetgeen tot ontwikkeling der lagere
bevolkingsklasse cn tot leniging van
nood wordt gedaan, door een vereeni
ging die in denzelfden geest schijnt le
werken als de Hollandsche Dorcas en
LiefdadigheidsgenootoChappen.
Een apart deel van dit groote ge
bouw herbergt eer. panorama, voorstel
lend de kroning van den tegenwoordi-
gen Russischen Czaar. Ziet ge op an
dere soortgelijke schilderijen een boo-
gen geestelijke den vorst kronen, hier
drukt de Keizer zich zelf do kroon op
't hoofd.
Een tweede panorama in het Rus
sisch paleis is de Trans-siberische
spoorweg, dat ons door de Compagnie
des Wagons-Lits wordt vertoond. De
schildei-ing stelt voor een reis van Mos
kou tot Indië, en om de illusie te ver
sterken kunt ge het voorbijtrekkend
panorama bewonderen, zittend in een
echten, grooten, spoorweg-slaapwagen,
waarin ge uw maaltijd kunt gebruiken
als ge dat wilt. Ge ziet dat men hier
dus alle hulpmiddelen heeft te baat
genomen om u in den waan te bren
gen dat ge werkelijk een spoorreïs
maakt.
Bij het begin van do reis kunt. ge
ook, zoo u dat liever is, iets gebruiken
in een Russisch restaurant, '.vaar blo
zende kellners u bedienen.
Het eindpunt van de reis is Peking,
en daar kunt ge ook naar 's lands wijs
eten in het Chineesche restaurant,
w-aar de lange-staartinannen u 't op
Chineesche wijze toebereid eten bren
gen. Dit Chineesche restaurant vormt
met het zich daarbij bevindende Chi
neesche theater, de bovenverdieping
van het hoofdgebouw, door de zonen
van het Hemelsche Rijk hier geplaatst.
Dit sierlijke paleis is een reproductie
van een der negen poorten van Peking
met de trap van den zwarten draek.
Beneden in dit gebouw, in een soort
doorloop, zijn meest voorwerpen op
den landbouw en op de vischvangst be
trekking hebbend, tentoongesteld.
Daarboven in het vertrek dat aan den
voorkant de eerste verdieping is en
achter gelijk met do straat uitkomt,
zijn prachtige meubelen te bewonde
ren. Ik zag daar onder meer moois een
scherm van gesneden hout en gebor
duurde zijde, een paar kunstig gesme
den stoelen, waarvan zitting en rug
porselein waren met bloemen door
werkt.
Tegenover het hoofdgebouw van de
Chineesche afdeeling dat heel aardig
ligt aan een meertje met een beekje,
staan een paar paviljoentjes, waarin
mooie vazen en geborduurde zijden
voorwerpen te pronk gesteld zijn. Aan
den kant hebt ge de winkeltjes waar
de langstaax'ten porselein en aarde
werk verkoopen, en als afsluiting van
de Chineesche afdeeling ziet ge een
soort triomfboog, een copie van de mo
numentale poort die te Peking den
tempel van Confucius versiert.
In de buurt van het hooge terras
waarop China ligt, vinden wij aan don
achterkant van het Trocadéro, een in
zending van landbouwartikelen, vpü
vervoer-wagens voor koloniaal gebruik,
van sportartikelen, etc. Aan den uitoo
sten vleugel van het Trocadéro-palois
staan nog eenige aparts gebouwtjes
met een tentoonstelling van piano's
voor de tropen gemaakt, van wijnen,
van lichttorens, mie. In de gaanderijen
langs de vleugels van hei paleis zelf,
zijn eenige kleine koloniale inzendin
gen van het oostcnrijksche handels
museum van de Belgische koloniale
groepvan de Vereenigde Staten van
Noorcl-Amerika en van Denemarken.
Aan den rand van het tentoonstel
lingsterrein vindt ge het paviljoen der
steenkolenmijnen. Tegen entree van
één franc kunt ge in dit paviljoen de
mijnschacht afdalen en kunt ge rond
gaan in de mijngangen, voorgesteld
door de oude steengroeven van het
Trocadéro, die zich ver onder het pa
leis en omliggende straten uitstrekken.
Den bezoeker wordt getoond op welke
wijze de mijngangen onderhouden
worden en eveneens ziet men op welke
wijze de lucht wordt ververscht, hoe
de kolenwagenljes worden geregeld en
hoe de steenkool uit de lagen wordt
losgemaakt. Verderop komen de zout
mijnen en een voorstelling der goud
mijnen van Califoraié.
Kit hei onderaardsche weer op den
bovengrond komend, nemen we even
een kijkje in het paviljoen der zending.
Hierin wordt u een overzicht gegeven
van de katholieke missiën onder de
overzeesche volken. Panorama's van
Indië en Afrika met er voor wassen
beelden, broeders cn zusters bezig zijn
de den inlandschen kinderen onderwijs
te geven, vei'ieenen aan dit gebouwtje
iets aantrekkelijks.
Dan komt hier in de buurt nog het
hooggebouwde paviljoen van Portu
gal, waarin de producten uit de Portu-
gecsche koloniën, vruchten, zaden,
hout, ivoor, cp smaakvolle wijze zijn
gegroepeerd. Het hooge deel van het
Trocadéro-terrein hebben wij hiermee
afgezien, want de twee inzendingen
die wij voox-bijgeloopen zijn, die van
Nederlandsch-Indië en de Zuid-Afr.
Republiek bezichtigden wij reeds
Wij gaan den breeden middenweg
over en komen op het lage Trocadéro-
piatc-au. Egypte, een zeer groot gebouw
in Oud-Egyptischen stijl opgetrokken,
trekt hier lxct eerst onze aandacht. Het
is hier erg lawaaierig in de buurt, zoo
wel buiten door de vele uitstallingen,
waarbij een menigte Egyptische koop
lieden hun waar uitschreeuwen, als
op óe binnenplaats, waar een Egypti
sch bazar wordt voorgesteld. In het
hoofdgedeelte van het paleis, een na^-
bootsing van den tempel van Daudoest,
zijn landbouwartikelen en voorwerpen
van kunstnijverheid uitgestald, terwijl
heel in de diepte de grafkamers der
Oud-Egyptische vorsten tegen aparte
entréo te bezichtigen .zijn. Voorts kan
men in een theater, ook weer tegen
extra-en tree, genieten van dc dansen
der oostersche sclioonen.
Tot buurman heeft Egypte het land
der toekomstJapan, dat het terrein
waarover het beschikt, tot een sierlij
ken tuin heeft aangelegd, met mooie
houten gebouwtjes, een vijver en fraaie
oostersche planten.
Van beneden naar boven oploopend,
aan de grens van het tentoonstellings
terrein, zijn de winkels, waarin Japan-
sche jongelieden, van 't mannelijk zoo
wel als van 't vrouwelijk geslacht, him
vaasjes, kopjes, borden, etc. te koop
aanbieden. Dan komt een huisje waai*
men rijstewijn kan gebruiken, vervol
gens een bekoorlijk Japansch theehuis
en ten alotte verheft zich daar do slan
ke, teergebouwde pagode, een repro
ductie van den Hondo-tempel. Hierin
is tentoongesteld de rijkste verzame
ling Oud-Japansche kunst, welke ooit
in Europa le bezien was. Dit paviljoen
is, wegens z'n kostbaren inhoud, niet
voor het groote publiek te bezichtigen,
maar alleen voor hen, die persoonlijk
een kaart halen bij het Japansch com
missariaat. 't Is een wonderbare kunst,
die Japansche, zoo teer, zoo fijn als dé
blik uit kindex-oogen...
Ten slotte komen wij aan de Engel-
scho koloniën, die geopend worden met
een aardig restaurant, waar inboorlin
gen uit Britsch-Indië, met 't haar ge
kapt als van vrouwen, u thee schenken.
Mic-rnaast is het Engelsch-Indisch©
paleis, dat door zijn soberheid van lijn
en elegantheid van vorm wel een aan
gename» indruk maakt En van bin
nen ziet. 't er al even aantrekkelijk uit;
gij aanschouwt hier prachtige weef
sels on proeven van filigrain-arbeid.
Maar wat het meeste de aandacht
trekt is een groote vitrine, waarin de
dieren- en plantenwereld van Ceylon
is tentoongesteld. De fraaiste planten
en vogels, zoo mooi als ge ze zelfs in
de Amsterdamsehe Artis niet ziet, vindt
ge hier. liet meest kunstvolle in do
Britsch-Indische» afdeeling is echter
het beeldhouwwex-k. Daarbij is een
groote uitstalkast, in den vorm van
een Burmaanschen tempel, die e«sn
meestex-stuk van snijwerk en beeld
houwkunst is. Schatten v: n gedreven
of gegraveerde goudeh. en zilveren
voorwerpen, liggen in de kasten van
dit pronkstuk uitgestald.
Ontnuchterend werkt eenigszins, als
ge hier vandaan komend, in do andere
Britse lie koloniën binnengaat, bijv. in
Canada, dat een stijf, stijlloos paleis
heeft, met een niet zeer fraai stand
beeld van Koningin Victoria er voor.
Het voornaamste dat hier tentoonge
steld is, zijn bontwaren en goudertsen.
Men is anders wel oprecht geweest
bij het bouwen van deze paleizen; voor
Indië, het land van de kunstenaars en
de poëzie, een smaakvol paviljoen,
voor Canada, het land van den dollar,
een zielloos, onschoon gebouw.
In het paleis van Canada zijn onder
gebracht de Engelsche koloniën: Straits
Settlements, St. Helena, Sierre Leone,
enz.; daarnaast komt Australië met
voornamelijk mineralen, goudertsen,
houtsoorten en touwwerk.
Hoewel Engeland als koloniale mo
gendheid nummer één is, maakt liet
hier op het Trocadero-terrein niet den
grootsten indruk. Haantje de voorste is
ook hier weer Frankrijk, en Nederland
mag gerust als nummer twee genoemd
worden. Eerst daarna volgt Engeland,
dat ongetwijfeld door den oorlog in
Afrika belet werd, zoo ferm voor den
dag te koinsn, als van zulk een mach
tig rijk verwacht mocht worden.
De koloniën hebben wij hiermee af
gezien en nu rest ons voor een laatste
wandeling nog slechts den rechter-
Seine-cover van deze wereldkennis,
die Maandag 12 gesloten werd, terwijl
als gratis-dag niet Zondag 11, maar
Woensdag 7 November was aangewe
zen.
V.
Binnenland.
Voor gö Boeroti.
ITot dames-comité voor Boeren-
krijgsgovangenen te Middelburg
ontving 7 November een schrijven
van den heer V'erseiewel do Witt
Hamer, kapitc-in H. V. C., krijgs
gevangene ie St. Helena, waarin
medegedeeld wordt aan welke ar
tikelen de krij k aldaar
het meest behoeft» hefcfeen. Do mi
litaire autoriteiten te St. Helena
hebben hem, in overleg met den
predikant voor de krijgsgevange
nen. do uitdoeiing der goederen
aan de krijgsgtsranpaaoxx toever
trouwd. „Gaarne", safcrijft do lieer
de Witt Hamer 3 October, „zouden
de krijgsgevangociwi willen ont
vangen tabak, gemalen koffie,
schrijfpapier c-n enveloppen, inkt
en, inctien het kan, wat bovenklee-
ren, vooi'al broeken (van af No. 5
tot en met No. 8.)" Tiet comité,
gaarne deze artikelen voor de
krijgsgevangenen vr&gande, deelt
mede, dat de eerstvolgende bezen
ding naar St. Helena 15 November
uit Amstérdam vertrekt. De goede-
ren moeten gezonden worden, on
der het mei*k M. C., met opgave
van den inhoud, aan da heeren de
Vries Go., De Ruyierkado 100,
Amsterdam. Vracht en verdsr? on
kosten komen voor rekening van
het comité.
Donderdagavond is tér hoogte -
van de Weimarstraai le 's Graven-,
hage door een tram van de HolL
lJz. Spoorweg-Maatschappij een,
bejaard bijziend hoer overreden./
Ooggetuigen verklaren dat die heer-,
tegen de machine was goloopcm
Gedurende het transport naar hek,
gemeenteziekenhuis is de lieer, die
later bleek te zijn dr. Th. M. Gum-"
plonicz, verleden.
Ambulance dr. Llngbeek.
Door den voorzitter van lioT1
hoofdcomité van het Roodo Kruis
is, na machtiging van do daartoe
aangewezen autoriteiten, aan dr.)
Lingbeek geseind dat het vei'lof
der ambulances is verlengd tot 1
April 1901.
Rechtszaken.
In de Kalverstraat.
Amsterdam is zegt de .TcL"
eenige maanden geleden overstroom®
door een ongeloofelijko hoeveelhoid/'
grarumophoons. Deze muziek- en ge-,
luidvoortbrengers waren eensklaps op'
een geheimzinnige wijze over de stad)
verdeeld en opgesteld in bierhuizen,
melkinrichtingen en dergelijke voor;
het publiek toegankelijke lokalen. De
Kalverstraat kreeg ruim haar deeL
Liep meu door deze bij de Amster-'
dammers zoo geliefde straat, dan hoor
de men hier met het bekende sner-f
pende geluid door de geopende deur
van eenig perceel het „dat vrije volle]
zijn wij," de Kalvei-straat in scJhettev
ren; daar scheen iemand een lach-)
voordracht te houden, eldere klonk/
de proloog van Paljas. En do niet-ge-/
haaste mensehen, waaraan Amster-,
dam zoo rijk is, bleven staan luiste-/
ren, neurieden of lachten mee en waf
erger was, versperden den weg.
Toen kwamen er klachten bii do po~l
litie. Daar wareu winkeliers, die zicïsr
benadeeld achtten door die volksver-,
zamelingen naast hun deux*, daar wa-j
ren zenuwachtige buren, die het ge-'
luid van iederen gr&mmophoon ver/
wenschten, en de politie krabde zicil
eens achter het oor en overpeinsde'
wat er aan te doen zou zijn.
Weldra was het gevonden. Het in;
beweging stellen van een grammo-.
phon was het maken of doen maken
van muziek in een lokaal, toeganke-j
lijk voor het publiek, en daarvoor moet;
men vergunning van den burgemees
ter hebben.
Een rechercheur wox-d dus uitgezon-;
den om een onderzoek ia te stellen.;
Deze hoox-de in perceel 51 in de KaK
verstraat een grammophoon, zag. dat
de houder van het daar gevestigde»
bierhuis een grammophoon opdraai-!
de, ging binnen, vroeg of dc houder'
vergunning van den burgemeester]
had om muziekuitvoeringen te geven'
en maakte, toen ontkennend geant
woord werd, proces-verbaal op.
De zaak kwam voor don kantonrecht
ter.
De houder van bedoelde inrichting;'
de heer R. beweerde dat de grammo
phoon niet ter beschikking van hek.
publiek was, maar slechts aanwezig
om vertoond te worden als iomand het)
instrument wilde koopen, aangezien;
R. agent is van een Engelsche grarn-
moulioon-coxupany en zijn lokaal is'
een verkooplokaal van gramophoons,;
en ten laatste, dat hij in geen ge-j
val de muziek zelf heeft uitgevoerd.
Do kantonrechter veroordeelde ech
ter den heer R. tot 4 boete subsidiair;
twee dagen hechtenis.
De heer R. kwx#n in appèl en Vrij-:
dag diende de zaak voor de rechtbank;
te Amsterdam, mr. Rijshouwer trad"
als gemachtigde van R. op.
De rechercheur deed weer rijn ver
haal. De grammophoon was in wer-'
king te brengen door het inwerpen;
van een twee en een halve centstuk,!
en volgens den politieman had R. met.
instrument opgewonden, maar had!
lx ij niet gezien wie er een muntstuk
inwierp, waardoor de muziek begon.
Alleen kon getuige nog inedcdeelen,
R. had gezegd dat hij zoo'n schade!
zou lijden, als hij zijn grammophoon!
moest sluiten, omdat hij in de week'
wel f 10 aan halve stuivers inde.
Het O. M. waargenomen door den'
substituut-officier van justitie Mr.|
Van Dam betoogde, dat die bewering
van geleden schade strijdt tegen de
bewering, dat de grammophoon alleen
vertoond werd, aan een aspirant koo-
per; dat al verkoopt R. die instrumen
ten het lokaal toch tapperij is en blijft
cn dat nu erkend is, dat R. wel zelf
het instrument in werking heeft ge
bracht Het O. M. vroeg dus bevesti
ging van het vonnis van den kanton
rechter.
Mr. Rijshouwer stelde hier legen-»
over, dat het niet verboden is aan een)
bierhuis, tapperij of melkinrichting
een verkooplokaal van grammophoons
te verbinden; dat niet is aangetoond,
wie een halve-stuiver-stuk in de gleuf
van dc grammophoon heeft gedaan,
eu dat door het onderzoek van den
agent alleen is uitgemaakt, dat cr mu
ziek gehoord is, maar niet dat R. dic^
muziek heeft gemaakt, of doen ma
ken, wat voor het constateeren van
een overtreding noodig was.
PI. concludeerde tot ontslag van
rechtsvervolging.
Kitü&rtgfc 23 November.
Gemengd Nieuws.
De koning van België
die zich in zijn liefhebberij voor het;
automobilisme te Parijs reeds bijna j
eou paar bekeuringen heeft op den hals
gehaald, was dezer dagen haast het
slachtoffer van een ernstiger ongeval.
Op den hoek van de Rue Boetic en
Penthièvre kwam hij met zijn automo
biel in botsing met de equipage van!
den heer Dures. De schok was vrij he
vig, zoodat van beide voertuigen de
splinters afvlogen. De passagiers ble
ven echter gelukkig ongedeerd, doch
Z. M. Leopold moest in een fiacre naar
huis keeren.
Russen in Transvaal.
Het Birsjefja Wedomosti neemt
een ingezonden stuk on over de)
