Lweede Blad,
behoorende bij
aarlem's Dagblad
van
Maandag 19 Nov. 1900.
Me. 5335
larlemsche Handels-
vereenig'ing.
oedgek. bij Kon. Besluit van
12 Nov. 1892No. 29.
f 2,50, terwijl de voordeel en
zijn.
tbtslnindige adviseurs zijn de hee-
ors. Th. die Haau Hugenholtz en
de Kaaiter, Spaame 94, welke
advies in handelszaken geven
e leden en voor hen gratis op tre
il faillissementen,
ir incasso's, door bemiddeling der
iten gedaan, wordt 5 berekend,
ikiers der vereeniging zijn dehee-
aane van Bemmel, Kruisstraat
brieven of aanvragen (ook opgar
oor het lidmaatschap) moeten ge
worden aan het bureau der ver-
ng, 22 Lange Begijnestraat.
ia ons gelukt eene overeenkomst
iten, waardoor het mogelijk is
leden nauwkeurige informaties te
R.ffen omtrent alle firma's in Ne-
cL
;osten dezer informaties bedragen
lts per adres, plus 5 oents voor
en moeten vooruit betaald wor-
n het bureau. Informatiën naar
i de stad wonende personen gra-
n 650 informatiën en rechtskun-
Iviezen werden in het afgeloopen
er strekt.
lei en Juni zijn 72 vorderingen
a bedrag van f 2765.73 betaald
worden afbetaald, 12
gen zijn uitgesteld,
rens artikel 7 dient het Gehedm
ongeschonden bewaard
Leden, warden er op attent ge-
dat pretentiën, buiten de stad
[ondieren, niet worden behandeld,
portovergoeding (10 ets.) is bij-
Bot) want volgens hem is hij te Delft
opgehangen, en zijn hoofd gedurende
j twee uur op een staak gezet, terwijl hij
volgens anderen onthoofd zou zijn.
De Koning neemt het zekere voor het
j onzekere, want hij schrijft„en Mr.
Adriaan van Assendelft den 24 Decem-
ber liet ophangen, en daarna onthoof -
j den, en zijn hoofd twee uren op een
staak ten toon stellen."
j Hoe men deze zaak ook beschouwe
en alle tijdsomstandigheden in acht
j neemt, zal men toch niet kunnen zeg-
I gen dat de Prins edelmoedig handelde,
I want de beide afgevaardigden (de
naam wijst dit reeds aan) handelden
J niet op bevel van één persoon, doch
(van den geheelen Raad, die daarvoor
Haarlemsche Handel ever een. tel*-aansprakelijk was.
ruim 650 leden, dat is veel, doch j Wijlen Dr. Ekama voegt hier nog
pnoeg. Elke winkelier, elke han- J aan toe „Ook zou het de vraag zijn of
zijn belang begrijpende, moetde Prins op zijne beurt de gelegenheid
ausluiten. De contributie bedraagt zou laten voorbijgaan, indien hij van
het eene of andere kleinere of grootere
verraad voor zijne belangen partij kon
trekkenwant kort nadat Haarlem
was ingenomen, hebben een twaalftal
Spanjaarden aangeboden hem de stad
in handen te leveren voor f 40.000 en
heeft hij dit aanbod niet afgeslagen om
de wijze, waarop dit werd voorgesteld,
maar omdat hij niet kon, uit geldge
brek.
De Vries was achtergebleven uit
vrees, zooals wij zagen. Reeds gerui-
men tijd voor het beleg had hij als bur
gemeester der stad een verraderlijke
rol gespeeld, teneinde de stad aan de
Spanjaarden over te geven.
De wallen verkeerden in een slechten
toestand, de noodige levensbehoeften
waren niet voorhanden, kortom de
stad was niet in staat zich bij een even
tueel beleg te verdedigen.
Maakte men hem er opmerkzaam op
dan antwoordde hij „Waarom zullen
we ons haasten, wij hebben geen vij
anden." Volgens Van Rooswijk had hij
tevens beloofd een zeker aantal der
prinsgezinder» en voornaamste burgers
aan de Spanjaarden over te leveren,
waarom hij zelf een volkomen pardon
en genade zou erlangen.
En thans stelde hij nogmaals eene
poging in het werk, want hij schreef
een brief aan de Vroedschap te Haar
lem, waarin hij deze aanraadde zich
zoo spoedig mogelijk aan Don Frede-
rik te onderwerpen, daar er nu nog ge
nade was te verkrijgen, terwijl hun
anders het lot van Naarden te wachten
stond. Deze brief, onderteekend door
nog eenige andere Spaanschgezinden,
werd ter bezorging medegegeven aan
een zakkendrager die van Amsterdam
naai' Haarlem ging. Onderweg, te Vijf
huizen, werd deze echter bevreesd en
gaf den brief over aan een boer, welke
bekende den brief van een zakkendra
ger ontvangen te hebben. Deze laatste
werd gevat en opgehangen en bekende
aan de galg, dat hij voor een daalder
omgekocht was.door De Vries.
(Bureau der vereeniging is geves-
Lange Bcgijnestraat en is
werkdag van 's morgens
i en 's middags van 2 tot 4 uur.
is een der bestuursleden
ig en bereid tot het geven van
wenschte inlichtingen en wel
en Vrijdag van 1112 uur
overige dagen van 34 ma
lleden wordt aangeraden voor
n levert aan, of zaken doet met
Tack Jr., Frans Halsplein 6,
ingen te nemen aan het bureau
Begijnestraat 22.
leden wordt aanperaden voor
n levert aan, of zaken doet met
in de Ostadestraat, inlichtingen
en aan het Bureau Lange Be-
raat 22.
Beleg van Haarlem
ar de Spanjaarden
in 1672-1573,
DOOR
P. J. OVERMEER.
der Gemeente-bibliotheek.
VIII.
Irie afgevaardigden waren toe
bij Don Frederik en verzoch-
genade voor de stad en hare
Dat hij zeer ingenomen was
n verzoek, blijkt wel uit zijn
d dat Bor ons mededeelt„dat
i was dat.se haar schuld beken-
remissie versochten, hy soude
aen den Hertog sijnen Vader
en de sake so by den selven
datse in genade en
ntvangen souden werden sy
wederom trecken en terstond
ten daer uit doen vertrecken."
lezer heeren Van Schagen
Assendelft keerden naar
terug en kwamen aldaar in
middag van den 5en December
afgevaardigde De Vries was
ijselijk achtergebleven, en wel
echter eerst zien hoe het
len eerstgenoemden afliep,
n de stad terugkeerden, kwa-
tot de ontdekking welke
:e gebeurtenis er den vorigen
gegrepen en wat er in
Kerk was voorgevallen. Op
Ripperda werden ze terstonu
enis genomen en naar den
n Oranje te Delft gezonden,
van Mr. Willem Bor-
iïl wordt beweerd dat Van
n Leiden de gelegenheid had
daar hij voor korten
Ier bewaking was, doch dit
steunénde op zijn onschuld,
hij niet persoonlijk had ge-
doch op last van de geheele
zich echter Zeer, de Prins
daad hoogst kwalijk en, zij
len eenmaal gedanen eed ge-
bovendien gehandeld zonder
i Ripperda of de Schutterij,
ter dood veroordeeld,
gen overleed in de gevange-
1 men wil ten gevolge van de
pijniging, Van Assendelft
l 24en December „geëxecu-
De Prins besloot thans meer door te
tasten en overwoog het plan om allen
op wie hij niet zeker aan kon, uit den
Raad te verwijderen. Tot volvoering
van dit plan zond hij Jonker Philips
van Marnix, Heer van St. Aldegonde
op den 8en December naar Haarlem.
Over deze wetsverandering geeft Dr.
Ekama een zoo'n nauwkeurig verslag,
dat ik niet beter kan doen dan het hier
mede te deelen.
Den 9en December des morgens ten
10 ure kwam hij (M. v. Aldegonde)
in den Nieuwen Doelen alhier aan, al
waar de Schutters vergaderd waren,
hij wees hun toen op de groote „liefde
en affectie", welke de Prins van Oran
je voor de Nederlanden in 't algemeen
en voor het Graafschap Holland in het
bijzonder gevoelde, hij sprak over de
zending van Dierick de Vries en toon
de hun zijn lastbrief, waarin hem be
volen was de Heeren van de „Oude
Wet" van Haarlem af te zetten en eene
.Nieuwe Wet van Burgeim eesteren,
Schepenen en Raden" te verkiezen hij
verklaarde dat dit niet geschiedde om
de Heeren van de Oude Wet op de eene
of andere wijze in een ongunstig dag
licht te stellen, omdat er zoovelen on
der hen waren, waarop men zich gerust
verlaten kon, maar alleen om de stad
„voor desen tijde beter te versekeren".
Evenmin zouden de goede privilegiën
der stad eenigszins gewijzigd of ver
anderd worden, waarna hij zijn ern
stig verlangen te kennen gaf dat de
„gheheele Schutterie elck in syn Rot
gaen soude ende yergaderen met ghe-
meijnde stemmen" 8 Burgemeesteren,
14 Schepenen en 20 Raden om dit „toe-
comende Jaere te regieren." Des avonds
zouden de rotmeesters deze biljetten
overgeven bij Pieter Kies, waar Mar
nix gelogeerd was. om daaruit eene
Nieuwe Wet te kiezen. Hieruit blijkt
dat er wel degelijk een dubbeltal is op
gemaakt, waaruit de benoeming is ge
schied, gelijk door zeker schrijver in
twijfel wordt getrokken.
(Wordt vervolgd).
H. M. G. Sciiook en C. A. Klooster, al
len van Amsterdam.
De tweede kamermuziek-avond van
het kwartet-Robert, Zalsman en Van
Breemen zal plaats hebben op Dins
dag a.s. Op het programma komen vier
werken voor van Nederlandsche com
ponisten, en welSonate van Kor. Kui
ler voor piano en viool (le uitvoering
hier ter stede) Osterlied van denzelf
den componistTraumbild van Willem
Landré en In 't Woud van Ph. Loots.
Verder vermeldt het programma nog
5 Liederen van Brahms en 't welbeken
de Piano-kwartet van Schumann.
De Chr. Zangvereeniging „Soli Deo
Gloria", zal op Donderdag a.s. in de
bovenzaal van het Brongebouw, des
avonds te acht uur haar 2e jaarfeest
vieren.
Dit feest zal een geheel huiselijk ka
rakter dragen. Gaat men op het pro
gram af dan belooft deze avond gezel
lig te worden, er komen zoowel ern
stig als luimige vóoordrachten op voor.
Schouwburg.
De arme student.
De Nederlandsche Opera gaf Don
derdagavond hier eene voorstelling van
de Arme Student, de bekende Duitsche
Operette. Het publiek was in grooten
getale opgekomen.
Wat de vertolking betreft, deze was
over 't geheel vrij goed te noemen. De
heer Chr. de Vos was als Simon (de
arme student) zeer te roemen. Mevr.
Budermanvan Dijk was eene zeer
aannemelijke Laura, door spel aan
vullende wat het. vocale gedeelte te
kort schoot.
De heer Engelen als Ollendorf kon
ons ook wel voldoen. Hij wist het type
van den lavvaaierigen, bluff erigen
overste zeer goed tot zijn recht te bren
gen. Hij hoede zich echter voor over
drijving. Mej. Linden gaf een aardi
ge Bronislava en Mej. Langerak een
voldoende Palmatieca.
Minder goed kon ons de heer Cau-
vereri in de partij van Jan (de vriend
van den armen student) bevallen. Zijn
stem leek ons niet bijzonder voor deze
rol geschikt. De kleinere partijen wer
den goed of voldoende vervuld.
De opvoerenden hadden veel succes.
H.
Stadsnieuws
Turf-collecte.
De winter staat weder voor de deur
de nooden gaan zich weder doen ge
voelen, de behoefte aan brandstoffen
voor tal van hulpbehoevenden en nood
lijdenden is groot en dringend. Daar
om, ingezetenen van Haarlem, blijft
niet achterwege, wanneer op Woens
dag 21 November door het R. K. Paro
chiaal Armbestuur een beroep op uwe
liefdadigheid wordt gedaan, draagt
allen bij naar uwe krachten in de turf-
collecte, die dan gehouden wordt en
weest overtuigd dat ge daarmede een
goed werk doet.
Examen vrije en orde-
oefeningen.
Haarlenf, 15 November. Opgeroepen
6 dames-candidaten. Geslaagd de da-
hecht aan dit woord, (van mes Ch. M. Reiman, A. C. Kuhlemaicr,
Heemstede.
Ondertrouwd P. Zangeveld en H.
W. Dille.
Bevallen D. DraijerIlooggreef d.
G. C. van RoodenMeeuwenoord z. S.
F. de GrootBreeman "z. J. M. Loerak
kervan Honschoten z.
Veisen.
Tot veldwachter op de Heide is be
noemd .T. ten Brink, marechaussee te
Breskens.
Vrijdagmorgen ontstond een begin
van brand ten huize van P. van Beu-
sekom op Wijkeroog. Door 't flink op
treden der buren, werd de brand spoe
dig gebluscht. In betrekkelijk korten
tijd is er nu reeds driemaal brand ont
staan bij genoemden van Beusekom.
Donderdagavond had alhier een le
denvergadering plaats van de afdee-
lingvan „het Witte Kruis", waarin het
nog al heet toe is gegaan. Een der leden
vond dat de afgevaardigde naar de al-
gemeene vergadering geen presentie
geld ad 3 moest genieten, daar het
Witte Kruis eene instelling van wel
dadigheid is. De vergadering verklaar
de echter met algemeene stemmen dat
dit presentiegeld wel degelijk moet
worden gegeven.
Tot afgevaardigde is gekozen de heer
Th. J. Wynoldi Daniels, secretaris der
afdeeling.
Getrouwd W. Heiwig en S. E. Lam-
merts. J. H. Groerievèld en M. Tromp.
Bevallen G. van der Veldenvan
Houwelingen z. G. VisserStam z. N.
ScholGroen d. C. Mellemade Kok d.
Overleden: M. H."*Verspeek 4 m. H.
Roelofs 62 j.
JJnmiden.
De rijksveldwachter S. L. Wiersma
is met ingang van 8 December overge
plaatst naar Amsterdam, terwijl alhier
wordt gestationneerd de rijksveldwach
ter P. Out.
Beverwijk.
Dinsdag a. s. des morgens om 91/4
uur is alhier een belangrijke raadsver
gadering, waarin o. a. de begrooting
voor 1901 en de heffing van gelden op
de groentenmarkt behandeld zullen
worden.
Ondertrouwd J. Pauwels, uit Honte-
nisse en J. v. d. Kommer.
Getrouwd F. v. Woensel wedr. J.
Brasser en A. M. Vlek wed. .J. v. d.
Kolk. W. Schipper wedr. B. Muntje-
werff, uit Heemskerk en Chr. Korff
wed. J. Verstraate.
Bevallen F. Tabakvan der Meu-
Jen z. T. Zwaan—l'erol d. A. Mulder-
Roemer (uit Zijpe) d.
OverledenJ. Verhagen 2 m. W. N.
Bakker 4 m.
Haarlemmerllede en Spaam-
woude.
Getrouwd J. Rutte en A. van Brug
gen.
Bevallen J. W. SchaafsmaRoozen
d. P. M. van ReijendamReurhoff z.
J. ThorborgStam d. G. M. Schieke
Tegel d. F. StutvoetViersen z.
Schoten
Bevallen M. SchoorlMelissen z.
Uit (len ouden tijd.
Ontegenzeggelijk is het dat juist de
Zondag over het algemeen, bestemd
wordt als de dag van uitgaan, feest
vieren enz., en niettegenstaande d
vele bestrijding daartegen, vermindert
dit niet, doch neemt „het ontheiligen
van dien dag" steeds meer in omvang
toe.
Vele mcnschen verkeeren in de stel
lige meening, dat deze gewoonte van
sabbat vieren een mode van den late-
ren tijd is, ja zelfs velen bepalen daar
toe een zekere grens, die dan gewoon
lijk gebaseerd wordt op enkele uitvin
dingen, zooals bv. de spoorwegen,
trams, of het goedkoope vreemdelin
genverkeer enz.
Ja, zelfs wilde mij onlangs iemand
verzekeren, dat dit een aanvang geno
men had in 1850; er ontbrak nog maar
aan dat deze persoon de invoering der
Gemeentewet als oorzaak beschouwde
Men behoeft waarlijk geen held in de
kennis onzer historie te wezen, om te
weten, dat dit niet het geval is, doch
dat het in den loop der eeuwen steeds
zoo is geweest, ja bijna gerust durf ik
verklaren, nog erger. Als toonbeeld
haal ik onze goede, aloude Spaarne-
stad aan.
Bij het doorsnuffelen der verschillen
de keuren en geboden, wordt men er
door getroffen, hoevele malen er straf
fen moesten gesteld worden tegen vloe
ken, zweren, dronkenschap en al wat
maar leelijk is, geboden die steeds her
haald en straffen die steeds verscherpt
moesten worden, een bewijs aldus voor
eene zekere catagorie van menschen,
dat hoe meer de beschaving vooruit
ging, het more elf? leven achteruitging.
Het is dan ook een welbekend feit,
dat onze voorvaderen van een stevigen
dronk hielden en buitengewoon scherp
zinnig waren in het. uitvinden van al
lerlei kunstgrepen om de gasten tot
drinken op te wekken. De honderde
drinkliederen uit die dagen, geven ons
daarvan het beste bewijs, terwijl te
vens de thesoriersrekeningen van dien
tijd ook daaromtrent nog getuigenis
afleggen.
Zij, die de vorige eeuwen boven de
XIX eeuw verheffen, moeten slechts de
oude kluchten en liederboeken door
bladeren, welke bijna geheel aan Bac
chus en Vernis gewijd zijn.
Wijs was de raad van Agnietje in
Bredero's „Moortje":
„Kind mijdt u voor den dranck, wat
doet g'er me(e) in "t lijf.
Siaet lelyck voor een man, noch lelyc-
ker voor 't wyf!"
Doch ook de Vroedschap hield een
wakend oog op het vieren van den
Zondag.
Zoo werd o.a. den 24n December 1541
het verbod uitgevaardigd om ouder de
Hoogmisse, on de Hoogtijden of op
andere Heilige dagen in de herbergen
te drinken; later lezen we weder dat
op Zondag niemand voor- en geduren
de de voor- en middagpredicatie in een
herberg, tapperij, taveerne, of op de
werven van dien zou mogen vertoe
ven om aldaar te drinken, ontbijten,
baaketteeren, spelen enz. op een boete
van f 3.terwijl de waard of waardin
zich daarvoor eene straf van f 3.per
persoon op den hals haalde, behalve
dat de zaak nog 14 dagen gesloten
werd.
Brandewijnverkoopers, of eigenlijk
de zg. brandewijn-jeneverkroegen.
moesten den geheelen Zondag geslo
ten zijn, ja zelfs waren ze verplicht
hunne deuren en vensters te sluiten,
alles op strenge straffen.
Dezelfde geboden vindt men ook voor
allerhande handelaars: de- winkels
moesten gesloten zijn.
Opmerkelijk is het hoevele maatre
gelen er steeds getroffen moesten wor
den tot handhaving van de orde in de
nabijheid der kerk en gedurende de
predicatiën.
Niet alleen werd de rust verstoord
door de veelal verregaande baldadig
heid der jeugd, doch ook de grooten
droegen het hunne er toe bij.
Alleen in de nabijheid der Groote
Kerk bevonden zich een groot aantal
kroegen, wier namen nog bewaard zijn
gebleven. De volksuitdrukking: „Waar
een kerk is, is een kroeg'" of „van de
kerk naar de kroeg" werd dus hier
wel bewaarheid. Een zeker Haarlemsch
schrijver uit de 17e eeuw, geeft daar
zijn gevoel lucht aan, als hij o. a. zegt:
„Neen seker by Gods Kerk en voegd
niet dat men tapt.
Dat daer het tictack-bord, dat daer de
kahne klapt.
Het schandelykste is het Drinke-broe-
dèrs teken
De kan in 't openhaar ten gevel uit te
steken."
De schrijver ergert zich dus blijk
baar ook aan de uithangteekens van
deze inrichtingen, die natuurlijk tot
reclame moesten dienen.
Het moet in 1711 zeker wel de spuiga
ten uitgeloopen hebben, want den 25en
Augustus van dat jaar werd o. m. be
paald:
Alzo Mijne EE. van den Gerechte
der stad Haerlem, tot hun uyterste
leetwezen en smerte (God heter 't) da-
gelyks meer en meer zien en bemer
ken, dat veele Persoonen zich niet al
leen begeeven tot een ongebonden lee-
ven van dronkendrinken, maar ook
met voorbedagton raade tot vegten en
anderen moedwil te bedryven, in Her
bergen en Taveernen niet alleen, maar
ook op straaten enz. (besloten o. a.)
dat zoo in een Herberg of Taveerne een
mes of ander geweer op iemand werd
getrokken, of iemand met eenig hout,
steen, kannen, kruiken, enz. werd ge
kwetst, de waard of waardin waar
zulks gebeurde, verplicht waren dit
oogcnblikkelijk aan te geven bij den
Schout en het gerecht. Werd hieraan
niet voldaan binnen het uur, zoo werd
hun de uitoefening hunner neering
voor een geheel jaar ontzegd „behalve
noch de arbitrale correctie, naar exi-
gentie-van zaaken."
Werd iemand gekwetst en was dit
niet verhinderd door den waard of
waardin, voor zoover in hun vermo
gen was, zoo mochten ze nimmermeer
een herberg houden.
Op het houden van verdachte huizen
werden steeds scherpe bepalingen ge
maakt en deze „quade herbergen"
mochten zich niet in de nabijheid der
fatsoenlijke herbergen bevinden.
Een gebod van 24 Mei 1544 doet ons
zien, dat dit soort van huizen zich
bevond op de Gasthuisvest.
Een vijftig jaar later werden hier
voor aangewezen, de Sliksteeg, Molen-
steeg en de straten aan de Vest. Welk
een eer!
Het verwondert ons dan ook niets
als we bijv. in een gebod van Burge
meesteren dier dagen lezen: Een pre
mie gesteld op eenige jonge gezellen,
zoo iemand een van hen in hechtenis
weet te brengen, alzoo'zy op gister
(.24 Febr. 1619) in de Sliksteeg en Korte
Vest etc. verscheidene glazen hebben
uitgeslagen en eenige vrouwen ,,qua-
lyck getracteert en seer gescholden
hebben." Doch voor heden genoeg hier
over.
W. P. J. OVERMEER,
B i n n e n 1 a n d.
Huwelijksgeschenk.
In „Het Vaderland" bepleit de
heer J. H. Vogel, te "s Gravenhage,
het geopperd plan om aan H. M.
de Koningin als huwelijksgeschenk
een villa aan het. Scheveningsche
strand aan te bieden. Hij hoopt
dat de verschillende commissies
zich voor dit doel zullen vereeni
gen, ook de dames-comité's, en dat
idaartoe een nationale commissie
met sub-commissies uit alle volks
klassen tot stand zal komen.
Naar wij vernemen zal deze week te
Deventer verschijnen een nieuw dag
blad. „Nieuwsblad voor Deventer",
uitgave van de Naamiooze Vennoot
schap „De Nederlandsche Dagblad
pers", die daar ter stede ook exploiteert
Het Nieuwe Dagblad voor Overijsel en
Gelderland". Het bureau is gevestigd
in perceel Brink 69 te Deventer.
vaandrigƒ9' zijn zoon heeft nog ge-
j tracht hem van zijn plan af te bren
gen door een huwelijk tot stand te
brengen tusschén zijn oudsten broer
en de lieve pupil van den majoor,
maar 't helpt niet. Eindelijk, als een
kleinzoon ten doop moet worden ge
houden, keert oude, stramme majoor
plotseling terug en eindigt alles blij.
Dit is het dorre geraamte. De orna
mentiek is aangebracht door allerlei
trekjes die over 't algemeen even duf
zijn als deze afgezaagde intrige. Ver
waand luitenantje, dat alles even aan
stellerig doet, lachetnd en huilend,
verliefd bakvischje, trouwe knecht,
brceddoende meid enz. Tooneeltjes
als het leegdragen der kamer, de zotte
declaratie van 't luitenantje, de bezoe
ken van Sturm, den stalhouder, die
eerst tegen den majoor uitvoer omdat
door de spoor zijn heele zaak „naar
de weerlicht" zou gaan, maar later
den majoor komt bedanken, nu hij bij
de onteigening zulke goedo zaakjes
zal maken. Een heel aardig moment is
echter de declaratie lie 't winderige
luitenantje aan de lieve jonge pupil
doet ten behoeve van zijn broer, zon
der daartoe gemachtigd te zijn, en
eveneens aan zijn broer de liefde van
het jonge meisje verklaart. Dit was
het begin van het derde bedrijf, en
Tourniaire was hier zoo uitnemend
op dreef, dat hij bij open doek langdu
rig werd toegejuicht. Het gansche
stuk door trouwens was 't aanstellerig
doen, het afgebroken spreken, het
koddig gebaar en brutaai-doen van 't
winderige' vaandrigje uitnemend en
maakte Tourniaire door zijn ipooi spel
heel veel goed. Schulze als de stramme
luitenant was ook onverbeterlijk, en
Mevr. Holtrop van Gelder als Kathe,
de pupil van den majoor, en Mej.
Greta Braakensiek als Trude, het bak
vischje, en de heer Holtrop als Sturm,
en alle anderen leden al hun best om
er wat van te maken. Het gelukte hen
dan ook dikwijls het publiek hartelijk
te doen lachen. Hun uitnemend spel
verdient echter een beter stuk als „Het
Huis van den Majoor".
V. d. B.
Uit de Arbeiderswereld.
BINNENLAND.
Te Zutfen is een Algemeene Ar
beiders-vereen iging opgericht, in
welker goedgekeurde statuten, het
volgende voorkomt
Het doel dezer vereeniging is,
langs ordelijke en wettige wegen
alles aan te wenden wat strekken
kan tot verheffing van den werk
man in zedelijke waarde, verhoo
ging van zijn stoffelijke welvaart,
Verkrijging zijner staatsburgerlij
ke rechten en gelijkheid, en bevor
dering zijner maatschappelijke
vrijheid; te streven naar betere ver
deel ing van de vruchten die de ar
beid afwerpt, het bevorderen van
a'gemeene ontwikkeling en van her
vormingen op het. gebied van Staat
en maatschappij, het bevorderen
van coöperatie en associatie onder
alle vormen, zoowel ter ondersteu
ning in ziekte als ongevallen. Zij
zal steeds in vrijzinnig-democrati
sche richting werkzaam zijn.
Sport en Wedstrijden.
Voetbal.
H. F. G. van hier trekt Zondag
naar Den Haag om Swift aldaar tc
bestrijden voor de 2e kl. N. V. B.
Veel succes zij haar toegewenscht.
Paardensport.
Het paard Redburr van den stal
Jan Steen hier te lande behaalde
te Berlijn eene mooie overwinning
in een wedren harddraverij over
3000 M.
De heer Ockhorst wist Zondag
jl. te Berlijn met zijne beste paar
den Anna en Lady Savage twee ie
prijzen van resp. 1800 en f 840
te behalen.
Niettegenstaande stormwind en
regenbuien hebben de Haagsche
wielrenners Viruly en Visscher
Donderdag op de Tuburgsche baan
alle tandem-records geslasren, van
l.S lot en met 25 KM. Hun ti'd van
de 25 KM. was 39 min. 2 1/5 sec.
Men dient in aanmerking te nemen
dat tandem-records zonder gang-
making gereden worden.
Letteren en Kunst.
Nederl. Tooneel.
Het Huis van den Mar
spel in vier bedrijven van os-
kar Walter en Leo Stein.
Het Nederlandsch Tooneel heeft als
première een stuk gegeven waar muf
en dik de stof oplag van de dingen uit
den ouden doos. Als de lib. Walter en
Stein meenen dat ze met „Het Huis
van den Majoor" een blijspel hebben
gegeven, vergissen ze zich één stap.
t Is hoogstens een tamme klucht. Bo
vendien weinig relief, weinig kleur en
frischheid.
Oude, stramme majoor, heeft be
werkt dat door het kleine Duitsche
plaatsje waar hij woont, een spoor
zal komen. Geweldige dank der bur
gerij. 't Station moet echter komen,
waar 's ouden strammen majoor's villa
die dus zal moeten worden afge
broken. Koppig verzet, veel geredeneer
van zijn schoonzoon den burgemees
ter, die net noodzakelijke, het onont
koombare betoogt. Majoor moet zwich
ten, buigt niet gaat naar Berlijn op
kamers wonen onder 't gehuil van
zijn heele familie. Snijdig, winderig
Gemengd Nieuws.
Duitachars en Eneel.ichen
m Sjanghai.
liet „Berl. Ta'geblatt" ontvangt van
zijn correspondent te Sjanghai een
bericht over het molesteerei) van .twee
Duitsche soldaten door een Engelsche
patrouille.
De aanleiding daartoe moet gezocht
worden in het heerschen der runder
pest in Sjanghai. De politie en stads
overheid hadden dientengevolge reeds
geruiraen tijd bloot gestaan aan aan
vallen in de plaatselijke bladen; de
veeboeren drongen van hun kant op
schadevergoeding^ aan. Het stadsbe
stuur schoof de schuld van de uitbrei
ding der runderpest geheel op de Duit-
schers. Toen nu twee Duitsche solda
ten, die de wacht hadden te houden
•over het hersteld vee. in de Engelsche
nederzetting, waar zij waarschijnlijk
niet komen mochten, aangetroffen
werden, vonden de Engelschen daar
in het langgèzochte voorwendsel, den
Duitschcrs de schuld der runderpest-
uitbreiding te geven.
Dagbladfichrijvende soldaten
In de Duitsche bladen zijn in den
laatsten tijd nog al eens brieven opge
nomen van officieren en soldaten van
het Duitsche expeditiecorps in China.
Gewoonlijk schreven zij hun reisin
drukken en beschrijvingen van gevech
ten aan bloedverwanten en vrienden
en dezen stonden zooals ook bij ons
en elders met Zuid-Afrikaansche epi
sodes veel is gebeurd de brieven aan
de bladen af.
Hierover nu heeft Keizer Wilhelm
7 ieh ten zeerste vertoornd. Z. M. vindt,
dat het niet te pas komt, dat soldaten
optreden als journalisten. In hun brie
ven schijnt ook wel een beetje te veel
voorgekomen te zijn van door de ver
bonden troepen bedreven wreedheden,
kregen de Duitsche soldaten de verma
ning niet mee op reis. om geen kwar
tier te geven?) en de minister van oor
log heeft op bevel van hoogerhand een
streng onderzoek begonnen naar de
namen der dagbadschrijvende solda
ten.
Zij zullen vervolgd worden wegens
schending van het beroepsgeheim!
Het spoorwegongeluk bij
JBayonne.
Het vijfde groote spoorwegongeluk
binnen één week
De bijzonderheden, die nader hekend
zijn geworden over de ramp, die Don
derdagochtend den zuid-exprestrein
tussclien Saint Geours en Sauhusse bij
Dax te kwart over twaalf is overkomen,
duiden er op, dat het ongelukje wij-
n is, of aan te groote snelheid, of
n den toestand van den weg. De
machinist, die evenals de stoker er met
eenige verwondingen is afgekomen,
verklaart, dat hij de gewaarwording
kreeg als zonk de machine gedeeltelijk
in den grond weg; dit gevoel laat zich
echter ook verklaren voor het geval,
dat de locomotief reeds de rails verla
ten had.
De machine reed nog ongeveer 200
meter het veld in alvorens ze tot
staan kwam; reeds waren toen de ma
chinist en de stoker er uit en op den
weg geslingerd; de tender kwam dwars
over de rails te staan en de restaurant
wagen. die daarachter volgde, stortte
de helling af en leed alle schade, daar
de wagens, die daar weer achter kwa
men. op de rails bleven staan en de vier
reizigers, die er zich in bevonden, on
gedeerd bleven. Van de 30 passagiers,
die aan het tweede ontbijt zaten, wer
den 16 gedood en de andere 14 gewond.
Onder de eersten neemt men nu ze
ker aan, dat zich de hertog van Came
ra bevindt, buitengewoon gezant van
Italic, op weg naar Spanje, om der
Koningin-Reegentes de troonsheklim-
