DE ZATERDAGAVOND
GRATIS BIJVOEGSEL VAN „HAARLEM'S DAGBLAD".
Letterkundig Weekblad voor Jong en Oud.
;t Zander-instituut.
arlenmier Halletjes.
15.
Zaterdag 15 December.
1900.
Nleest gelezen Dagblad in Haarlem en Omstreken.
Gezicht in een Zander-zaal.
Het groote verschil tusschen de be
handeling in de Zander-Instituten en
van den heilgymnast bestaat in hoofd-
zaai," hierin, dat de beweging door de
machines veel regelmatiger is, dat die
steeds juist berekend kan zijn op het
weerstandsvermogen der patiënten en
die dus niet te tobben hebben met de
meerdere of mindere kracht van den
heilgymnast of met het bezwaar, dat
die heilgymnast onmogelijk altijd juist
het weerstandsvermógen berekenen
kan.
Een voorbeeld
Kan een stijf gewricht b.v. 20 graden
bewogen worden, zonder dat liet pijn
idoct. dan wordt de machine zóó ge
steld, dat deze grens juist bereikt, maat
niet overschreden wordt. Hoe vaak
deze beweging ook wordt herhaald,
haar omvang blijft precies gelijk. Die
gelijkheid kan manueel (met de hand)
niet bereik; worden. Gevolg is, dat de
patient steeds angstig blijft voor pijn
en voortdurend, dikwijls zonder te
willen, tegenwerkt. Dat tegenwerken,
dat krampachtig spannen van spieren,
veroorzaakt hem meestal juist de pijn.
Dat maakt de beweging moeilijk voor
patient en heilgymnast beiden en be
perkt ze binnen kleiner grenzen dan
mogelijk is. Gevolg daarvan is weer
minder goede vooruitgang.
Nog veel meer springt dit voordeel
Beweging is ook voor deze de groo
te oorzaak van ontwikkelen en sterk
worden. Omgekeerd echter zullfen
krachtige organen bij onvoldoende
spierbeweging verslappen en zal dus
de gezondheid e nhet weerstandsvermo
gen van 't lichaam afnemen.
Hoofdzaak is dus te zorgen voor be
weging, niet alleen, maar voor vol
doende beweging, nl. niet te weinig en
ook niet te veel.
Schaadt te veel voor den gezonde,
hoe veel te meer zal dit dan niet bet
geval zijn voor den zieke! Zijn ver
zwakte organen kunnen slechts weinig
verdragen. De inspanning wordt heel
licht te groot.
Voor de zieke moet de invloed dei-
beweging nauwkeurig worden be-
paald. Daarom moet men voor hem
oefeningen kiezen, waarbij men t aan
tal werkende spieren willekeurig kan
beperken.
Niet het princiep van samenvoe
ging" maar dat van „ontleding", der
bewegingen moet bij hem worden toe
gepast.
Dit beginsel is ten grondslag gelegd
aan d!e geneeskundige gymnastiek.
Hierbij gaat men als 't ware 't lichaam
verdeelen in evenveel deelcn, als er
gewrichten zijn en oefent die deelen
afzonderlijk, zóó, dat de verschillende
spiergroepen achtereenvolgens wer
ken, terwijl nauwkeurig van te voren
den omvang en de kracht der beweging
worden vastgesteld.
Men vindt in de Zander-Instituten i
dus toestellen waarmede men het I
nienschelijk lichaam verschillende be
wegingen kan doen verrichten en ver
schillende mechanische inwerkingen
kan doen ondergaan. De werkingen der
toestellen kunnen in het algemeen
worden teruggebracht tot 3 hoofdgroe
pen: het versterken van spieren, het
bewegelijk maken van gewrichten, het
bevorderen van den bloedsomloop.
Laat ons nu een oogenblik de toe-
stellen en hunne bestemming nad/er I
beschouwen.
Alleen voor de behandeling van
ruggegraats - verkromming zijn niet
minder dan twaalf toestellen, vijf om
de stijve, uit de rechte lijn gegroeidei
kolom beweeglijk te maken, zeven om
de verslapte rugspieren te versterken,
terwijl in verreweg de meeste Zander-
Instituten ook gebruik wordt gemaakt
van het, zoo nauwkeurig geconstru
eerde meettoestel van Zander, waarmee
de loop dei1 ruggegraat, de Stand de» j
schouders en heupen, de taillelijnen
enz. worden nagegaan.
Voorts kunnen patiënten die lijden
aan algemeene zwakte, stofwisselings
ziekten, ziekte der ademhalings-orga-1
nen, hartziekten, spijsverterings-ziek-1
ten, zenuwlijden en ziekten der spieren j
en gewrichten vier behandeld worden.
t is merkwaardig hoeveel begrips-
arring er heerscht over liet wezen
e beteekenis van een Zander-in-
Talloos velen zijn met taaie
de meening toegedaan
Zander-instituut eene inrich-
is waar men gymnastiek gaat
waar ringen, rekstok en barren
/ezig zijn en ook toestellen om al-
i misvormingen te genezen. Min-
naief, maar daarom niet minder
ist is de meening, dat in een
verschillende ziekte-
ell; door middel van een afzon-
jke machine genezen worden,
juister denkbeelden hieromtrent
kring bekend te maken, kwam
niet ondienstig voor, het een en
r over Zander-Instituten mede te
in.
eds lang voordat dr. Zander zijne
ïind geworden machines uitvond.
in Zweden de heilgymnastiek be
id, cl. w. z. werden, met de hand
tienten behandeld, waarvc or thar s
ledico-mechanische therapie over-
n de plaats treedt, natuurgenees-
waarhij kunstig uitgedachte ma-
de hand van den heilgymnast
gen.
Wat nu is het beginsel der maclii-
I nale nat u u r-g e n e e sw j z e?
Om dit duidelijk te maken dienen we
een enkele opmerking op het gebied
j der gezondheidsleer te doen vooraf
gaan:
Ongeveer de helft van 't lichaamsge-
I wicht bestaat uit spieren d. z. de
j werktuigen voor beweging. Zoodra een
spier zich samentrekt, worden voe-
i dingsstoffen verbruikt. Deze komen
langs den weg der snijsverteringSorga-
I nen in het bloed en worden door 't
hart aan alle ox-ganen toegevoerd,
vooral aan die, welke levendig functio-
j neeren (werken). Bij 't verbruik of de
i ontleding dier voedingsstoffen wordt
I zuurstof vereischt, die door de longen
I wordt opgenomen.
De spieren echter kunnen zich niet
uit zichzelf samentrekken, doch heb
ben daartoe noodig prikkels, die ze dooi
de zenuwen ontvangen.
Krachtige werkzaamheid van de
spieren gaat dus gepaard met leven
dige werkzaamheid van de spijsverte
ringsorganen, van het hart en de lon
gen, van de zenuwen, in één woord van
bijna alle organen van 't lichaam.
Wanneer we nu onze spieren veel
vuldig laten werken, ontwikkelen ze
en worden sterk. Niet alleen echter de
spieren, maar ook alle overige orga
nen van 't lichaam.
Gezicht in een Zander Zaal.
De Heer VISSER,
Directeur ran het Zander-Instituut.
Een Zaterdag avondpraat] e.
jn zoon Jan is mij niet zonder j
komen vertellen, dat hij
belangrijk nieuwtje had gehoord,
op militair gebied. Hij had net
een korporaal, en die had het van
sergeant en. die weer van een ser-
en die weer van een 2n
en die weer van een ersitn
mant en zoo vervolgens, totdat de
l van dezen Nijl van informaties
mden werd bij een generaal. Een
ng nu, die- op zoo volkomen ge-
e militaire manier al de sporten
de hiërarchische leèr is komen af-
kan natuurlijk niet anders!
waar wezen. Het was deze: dat het
te Haarlem zal worden uit-
welk wapen wist Jan mij niet te I
Daarover had de generaal zich
uitgelaten en de korporaal dus
niet. Het blijft voorshands te raden
iet infanterie wezen zal, cavalerie
rtillerie; en zoo het de laatste wezen
ht, welke soort van artillerie: de
pne huis-, tuin-, keuken- of veld-
dan wel de buitengewone, de
de gouden rijdende artillerie,
het de rijders eens waren! Met
een schittering van goud zou liet
landschap dan worden
De Vereeniging tot Verfraai-
behoorde, dunkt me, eens bij den
ister van Oorlog hierover op
iéntie te gaan.
a mocht er een nieuwe kazerne
r de troepenvermeerdering noodig
en, dan heb ik daarvoor al een
3ht van een plaats uitgezocht. Ner-
beter dan op het terrein het Kloos-
aan den Schoterweg. Denk eens
na, lezer, wat een overschóone
dat voor een nieuwe kazerne we-
zou, zoo vlak tegenover de cavale-
's Morgens na 't ontbijt
manoeuvres. De rijdende artil-
e trekt met daverend geweld recht
r den straatweg heen op de cavale-
:azerne los; wie onderweg in de
sloot valt wordt geacht dood te zijn
en mag zich gajan afdrogen op de
chambrée. De cavalerie evenwel, ook
niet mis, komt bliksemsnel achter haar
kazerne vandaan rijden, vierkant op
de artillerie in. Wie het wint is van te
voren afgesproken, het gaat zoo'n beetje
om beurten, anders wordt de partij die
al te vaak overwonnen wordt, ontmoe
digd. En zooveel weet ik wel van het
militairisme afje moet vooral zorgen
dat de soldaat niet ontmoedigd wordt,
wat ze noemen gedemoraliseerd. Is hij
eenmaal zoover, dan ziet hij een kool
raap voor een Engelschman aan of om
gekeerd, en gaat voor een knalpistool
tje op de loop.
Den volgenden dag komen voor de
afwisseling de huzaren eens over den
Schoterstaatweg heen een aanval doen
op de artilleriekazerne, verrassen die,
nemen de manschappen met hunne offi
eieren gevangen, en vernagelen de ka
nonnen, altijd uit de jok, want de Ne-
derlandsche Rijksvuurmonden zijn
veel te kostbaar om ze in werkelijkheid
te vernielen. Een half uur later is ieder
weer aan zijn bezigheden, alsof er niets
gebeurd was.
Deze vernuftige combinatie zou bo
vendien voor een landing van de En-
gelschen te Egmond of Petten een af
doend geneesmiddel wezen.Verbeeld u:
de roodbaatjes landen te Egmond, mar-
cheeren natuurlijk daarna op Alkmaar
en vragen den naasten weg naar Haar
lem. Gesteld de directeur van de stoom
tram heeft al zijn materiaal tijdig kun
nen wegvoeren, dan gaan ze loopen.
In liet andere geval gaan ze in de tram
zittten en laken zich -naar Haarlem
rijden. Onderweg wordt nergens ge
stopt, behalve voor „Het Haantje".
„Het Laatste Stuivertje" en nog een
stuk of zes van zulke gelegenheden.
Nu komen zij bij Haarlem en denken
rustig tot het Kenncmerplein door te
rijden. Maar niet hoor! Pas zijn ze
de Kleverlaan voorbij of daar komt
van den eenen kant onze cavalerie en
van den anderen kant onze artillerie
aanstormen: de tramwagens kantelen
omver en wie niet door lood of zwaard
wordt geveld, sterft een smadelïjken
dood in een hollandsche moddersloot.
i Het Engelsche leger is verdelgd, liet
i vaderland gered en de aandeelhouders
van de Binnenl. Exploitatie Maatsch.
gevoelen een zoete zelfvoldoening, dat
:ze indertijd voor goed geld een stuk
van 't Klooster aan den Staat hebben
verkocht om er een artilleriekazerne
op te houwen.
Een overste van de marécliaussée
lieeft me indertijd een compliment ge
maakt over mijn degelijken kijk op mi
litaire zaken. Maar dat verhaal over
die artillerie is nog maar toekomstmu
ziek, ze is hier nog niet. 't Is ook zeer
de vraag of ze hier ooit komt, want,
zooeven verneem ik, dat er voor de
gamizoensvermeerdering al toebereid
selen worden gemaakt. Daar er nu
geen sprake is op 't oogenblik van 't
bouwen eener nieuwe kazerne, wordt
er blijkbaar voor de bijkomende sol
daten onderdak gezocht in de bestaande
kazernes. Hieruit volgt, dat de uitbrei
ding van het garnizoen zoo heel groot
niet wezen kan, omdat er in de tegen
woordige kazernes maar weinig ruimte
beschikbaar is.
Ik moet erkennen, dat dit me tegen
valt. Mij bekoort van het militaire ai-
tijd het meest de massa. De menschen
zijn er niet. minder om, maar ik vraag:
is het garnizoen te Haarlem, wat zijn
omvang betreft, tegenwoordig impo
sant? Ik vind weinig indrukkends in
honderd infanteristen met stalbroeken
aan en de troepjes huzaren die hier door
onze straten rijden, zijn zoo klein, dat
ze net voorbij zijn wanneer je er scliik
in begint te krijgen. Praat me van
duizend man infanterie, in daverenden
stau door de Groote Houtsraat mar-
cheerende, zoo dat de ruiten rinkelen
van de firma Leunen af tot de firma
Bak toe. Bij zoo'n hoeveelheid dwingt
zelfs de stalbroek respect af. Praat me
van vijfhonderd man cavalerie in één
stuk, die het verkeer van trams en voet
gangers stremmen en de dienstmeisjes
bijna uit de bovenramen doen tuimelen,
zoover buigen ze zich voorover.
Er is één kwaad geval bij die uit
breiding van ons garnizoen. Waar
moeten wij het kruit vandaan halen
Ik heb gehoord dat in de nieuwe for
ten bij Spaarndam de kruitkamer voch
tig is, zoodat het kruit er niet droog
in blijven kan. Wouter noemt dat een
heele geruststelling voor de menschen
in cle buurt, omdat zoo'n fort nu ten
minste niet in de lucht kan vliegen,
maar ik heb hem gezegd, dat ik dit i
een heel ongepaste opmerking vond j
en dat het niet aardig was, altijd -zoo 1
op den militairen stand af te geven.
,Neen, neef," zei ik, „dat vind ik
niet zooals behoort. De militaire stand 1
heeft vele deugden en één daarvan is j
punctualiteit. Wanneer een generaal j
om tien uur een korporaal bestelt, dan
staat hij ook klokke tien op de vloer- j
mat. Kom daar in 't burgerleven eens j
om. Hoelang kan het soms niet duren j
voor je een beslissing loskrijgt van I
een gemeentebestuur. Bij den soldaat
gaat alles gauw en op tijd. Als de ver-
fraaiingsvereeniging toch op audiëntie
gaat bij den Minister zou ze bijvoor
beeld meteen kunnen vragen of het niet
mogelijk is, een stuk of wat generaals
te stellen aan 't hoofd van onze directe
belastingen. Misschien krijgen we dan
onze biljetten op tijd.
Het Rijk is een eigenaardige kom
peer om zaken mee te doen. Het stuurt
je op een oogenblik een biljet thuis,
waarop een heele boel vragen staan,
allemaal netjes genummerd mei ro-
meinsche cijfers en de onderdeelcn van
die vragen met arabische cijfers, terwijl
de paragrafen bovendien nog worden
aangewezen met kapitale letters en
weer onderevrdeeld met behulp van ge
wone letters. Alles zoo keurig en ge
makkelijk, dat je er van staat te kij
ken. Nu ga je aan "t invullen. Maar als
je zoo'n half dozijn vragen hebt inge
vuld en aan de zevende komt, dan merk
je, dat het hokt. Je begrijpt er uit, dat
er met de eerste vraag iets anderswordt
bedoeld, dan er staat en dat derhalve
ook het antwoord foutief is. Verder
ontdek je, dat je vraag 3 niet had moe
iten beantwoorden, omdat die voor een
ander klasse van belastingschuldigen
was bestemd. In verband met een en
ander is vraag 5, die toch al niet dui
delijk was, volkomen onverklaarbaar
geworden
Wat nu te doen? Het heele biljet
doorlezen. Maar nu wordt de zaak er
niet duidelijker op. De eene vraag sluit
niet met de ander, ja schijnt er soms
pal tegenover te staan; de eene moet
je wel, de andere mag je niet beant
woorden.
In wanhoop snel je naar den inspec
teur. Deze, de welwillendheid zelf en
volkomen op de hoogte van wat belang
rijk is en wat ballast op het vragcnbil-
jet, helpt je voortliet biljet komt inge
vuld tot stand en je hebt een maand 1
of wat je zielsrust weerom.
Die gemoedsrust wordt evenwel
gauw verstoord. Op zeker oogenblik
verschijnt het. aanslagbiljet, dat mag
worden betaald in tien gelijke termij
nen. Ten minste er staat op, dat de j
aanslagen vervallen, telkens voor een
tiende gedeelte, op den laatsten dag j
van Februari tot. en met November.
Maar., het biljet wordt thuis gestuurd
in April of Mei... ik kreeg het mijne dit
jaar den 23sten Mei. Nu zou je zoo den
ken dat de eerste termijn 31 Mei ver
valt en de laatste tien maanden later.
Dat is logisch, maar de Rijksrekening
is anders. Die neemt aan, dat de eerste
termijn van een belasting waarvan
je op 23 Mei liet bedrag verneemt, ver
vallen is op ultimo Februari. Daarvoor
moet je minstens een profeet wezen,
maar voor zóó knap houdt het Rijk je
wel. Enfin, met die termijnen van t
voorjaar wordt een beetje door de vin
gers gezien, maar ultimo November
moet alles voldaan wezen. We hebben
dus onze belasting, die heet verdeeld
te kunnen worden over tien maanden,
te betalen in zes maanden.
liet Rijk dreigt met alle denkbare
straffen, op onthoofden na, wanneer
je niet op tijd je beschrijvingsbiljet in
levert, wanneer je opzettelijk een ver
keerde opgave doet en zoo meer. Het
Rijk mocht zichzelf wel eens bestraffen
voor het late rondzenden van de aan
slagbiljetten en daarom zeg ik nog
eens we moeten een half dozijn gene
raals aan '1 hoofd van de afdeeling
plaatsen, die de zaak laten marchee-
ren als een uurwerk. Te tien uur den
korporaal bestellen, te tien uur staat
hij op de vloermat
Dan zijn de ambtenaren op de secr-,
tarie precieser. Eerst meenden we,
nietwaar, dat President Krugér hier
Woensdag voorbij gekomen zou zijn.
Dat gebeurde niet en hiervan moesten
de leden van den Raad officieel in ken
nis worden gesteld. Het was wel aan
te nemen, dat ze het uit de couranten
wel al zouden weten, maar die weten
schap was niet voldoende. Officieel
moesten ze het weten. Derhalve werd
er een vel papier genomen, zoo stevig
dat het 24- jaar zou kunnen tarten, noe-
vvel het geen 24 uur behoeft te duren,
en daarop het navolgende neergeschre
ven, met den naam van den burge
meester or onder.
..Naar aanleiding van mijn schrijven
dd. 7 December jl. heb ik de eer, u mede
te deelen, dat, daar President Kruger
naar alle waarschijnlijkheid eerst 18
December e. k. naar Amsterdam gaat,
de Raad morgen niet in de gelegenheid
zal zijn om aan Z.II.E. op het perron
alhier sympathie te betuigen".
Naar ik verneem is dit schrijven door
de leden van den Raad met vroolijkc
dankbaarheid ontvangen. Erkentelijk
waren ze er voor, dat men hep deed op
merken, dat. aangezien President Kru
ger den 18den hier voorbijkomt, hem
den 12den hier geen sympathie kon
worden betuigd
Als de steller van dit bericht geen
Jantje Secuur is, dan weet ik het niet.
Naar ik hoor is de heer Saeijs voor
de leden van de vereeniging tot viering
van den Koninginnedag in het Wester
kwartier opgetreden met 'n lezing over
China en de Chineezen. Ik begreep
aanvankelijk niet recht wat de Chinee
zen met den Koninginnedag te maken
hebben en dacht aan al de Chineesche
balonnetjes die ze bij dit feest plegen
op te hangen, maar Wouter hielp me
uit den droom „Vaderlandsliefde."
zei hij, „is gedeeltelijk een historisch,
gedeeltelij'; een aardrijkskundig be
grip. Het is dus volkomen in de lijn,
dat. de heer Saeijs spreekt over de ge
schiedenis der Chineezen en de aard
rijkskunde van China. Misschien,"
voegde hij er bij, „komen bij leven en
welzijn in Haarlems Westerkwartier
mettertijd ook nog wel Neerlands ge
schiedenis en aardrijkskunde aan de
beurt..."
FIDELIO.
