De centrale liberale kiesver. heeft!
tot voorloopige candidaten gekozen
voor de Tweede Kamer dc heeren dr.
H. Blink, mr, J. A. van Gilse, H. Pijt-
tersen en Veenhoven.
Ernst
In district IV van Amsterdam is be
halve dr. H. P. R. Hubrechi. nog can-
didaat- gesteld voor de Tweede Kamer
(d. w. z. voor de zetel van mr. J. G.
Gleichman, die slechts twee maa iden
bezet blijft) Mr. F. A. van Hall, die vrij
bekend is door de strafzaakde Haas-
Van Hall.
Koninklykbezoek aanMarken
H. M. de Koningin-Moeder kwam
Maandagmorgen te 10.16 spoortijd
aan het Centraal Station te Amsterdam
aan per gewonen trein van Baarn. In
den trein was ten behoeve van H. M.
een salonrijtuig gevoegd.
H. M. werd, behalve door eenige le
den van het gevole-, vergezeld dooi
den Vorst en de vorstin van Bentheim
en familie.
In en drietal rijtuigen begaf het ge
zelschap zich naar de De Ruyterkade,
alwaar aan een der steigers gereed lag
een jacht van den Havenstoomboot-
dienst, waarmede een tochtje werd on
dernomen naar het eiland Marken over
do Zuiderzee. De terugweg wordt ge
nomen binnendoor over Monnikendam
en Broek in Waterland.
Over het Koninklijk bezoek aan
Monnikendam nog het volgende:
Ongeveer haJfvier (een uur later dan
bepaald was) arriveerde de boot aan
den wal van dit schilderachtig dorpje,-
waar de burgemeester, de heer Wijn-
veldt, H. M. hartelijk welkom heette,
welke groet met een fermen handdruk
werd beantwoord.
Daarop ging men steeds gevolgd
door de aangroeiende menigte, naar
de model-boerderij van de wed. J. Wil-
tenbarg
Eerst werd de stal waarin 's winters
koeien staan, nu echter eenvoudig
doch kraakzindelijk ingericht, bezich
tigd. Alles werd door de weduwe met
haar zoon aangewezen, niets verge
ten zelfs het touwtje met ring. die
nende tot ophouding van koestaarten,
wat natuurlijk H. M. erg vermakelijk
vondi De kaasmakerij kreeg nu een
beurt, alles zeer eenvoudig doch zeer
zindelijk, vooral de schotels om melk
af te koelen.
De dochter was juist bezig in een
groote tobbe met melk en stremsel
kaas te maken, wat H. M. de vraag
ontlokte of zij den tijd bad om de kaas
in zijn geheel te zien afmaken, wat
echter ontkennend werd beantwoord.
In een volgend vertrek werden kazen
onder de pers vertoond. H. M., die om.
beter te zien, op een soort zoldertje
ging staan, volgde alles met groote
belangsteling, telkens aan haar neefje
en nichtje vragende of zij het nu be
grepen.
Hier en daar stonden kazen op
groote borden te drogen (elders ston
den kisten gereed voor export, want
de weduwe heeft door de verschillende
bezoeken nogal buitenlandsche cliën-
teele.
Na ongeveer een half uur die echt
Hollandscho industrie te hebben gade
geslagen. gedurende welken tijd? de
schoolkinderen vaderlandsche liederen
aanhieven, werd de kerk bezichtigd.
D9. Cremer wees Hare Majesteit op de
buitengewone fraaie, massief-eiken
houten kerkbanken. Deze waren juist
-in vroegeren slaat, hersteld. Een vo
rig bestuur had nl. den vreemden in
val gehad, deze banken rood te ver
ven. Verder bewondcrdie H. M. den
uit verschillende soorten hout saam-
gestelden preekstoel, een prachtstuk
van bewerking. geschenK van een oud
inwoner, en ook de groote koperen
lichtkroon, merkwaardig om het vol
gende opschrift. „Jacob Cornelisze
van Bente maakt Godts huys bij tes-
tamente een milde gift zeer schoone en
nog twee koperen kroone. 1654. Om
des avonds te lichte® de gemeente te
stigten is geweest zijn begeeren tot
Godts lof en eere. J. C. v. B. 1654 den
22 Februari]."
Een groot beschilderd glasraam is
nog aanwezig, waarop eene kerkver
gadering afgebeeld. Maar hel werd;
tijd voor vertrek. Na nog een korte
wandeling werd te kwart voor vijf
uur de reis naar Amsterdam weer
aanvaard.
Sport en Wedstrijden.
Wielernieuws.
Wereldkampioenschappen te Berlijn.
De wereldkampioenschappen te Ber
lijn zijn begonnen. Het prachtige we
der had ongeveer 12 a 15000 toeschou
wers naar de baan doen stroomen.
De series van het wereldkampioen
schap, afstand 2000 M. èhouder Jacque.
lin) werden resp. gewonnen door Kae-
ser, Seidl, Rutt, G. Schilling. Elle-
gaard, Grogna, Arend en Jacquelin.
Donderdag a.s. worden de repechage
en Zondag daaropvolgende do demi-
finales en beslissing verreden.
De tandemwedstrijd 1000 meters won
nen ArendEllegaard. 2. Huber—
Soidl, 3. Dirheimer—Schilling.
Het 100 kilometer wereldkampioen
schap (houder C. Huret) bracht op de
baan. Robl, Dickentman, Heiny, Ry-
eer, Bouhours en Krause. Robl trad
terstond de leidinf doch werd in de
tweede ronde door Dickentman voorbij
geloopen maar even daarna sprong de
band van diens gangmakende tandem
en valt deze met Dickentman er over
heen. Gelukkig weinig verwond be
steeg hij weer een machine doch had
tusschentijds 4 ronden verloren. Bou
hours had van deze gelegenheid ge
bruik gemaakt om de tweede plaats te
nemen en behield die tot den lOen kilo
meter, waarna hij het achterwiel van
zijn gangmakende tandem raakte en
hij daardoor zoo hevig- op de cementen
baan viel, dat hij erg verwond naar
zijn hut gebracht moest worden en
den strijd moest opgeven. Eenige 00-
genblikken daarna had Dickentman de
tweede plaats heroverd. In het uur
reed Robl 63 KM. 76 en Dickentman
d'ic meer en meer inlb- kreeg toen
weder een defecten band waardoor hij
moest stoppen zoodat hij weder eenige
rnndee verloor en Robl de 100 kilome
ters het eerst aflegde in 1 u. 38 m. 6
sec., 2e Dickentman (11 ronden), 3e
Heiny ver en Rijser nog verder achter
zich. Krause had den strijd opgegeven.
10 KM. werden gereden in 9 m. 53 4/5
sec., 20 KM. in 19 m. 4 sec.. Alle Duit-
sche tijden werden geslagen na het uur.
Crickst.
Rood en Wit won Zondag te Leiden
van Ajax met 1 run op de eerste in
nings.
Land- en Tuinbouw.
Ingemaakt vleesch naar
Duitse hland.
De agrarische „Deutsche Tageszei-
tung" verspreidt, zonder eenige aan-;
duiding van bron welke een onderzoek
naar de waarde der mededeeling mo
gelijk zou kunnen maken, het bericht
dat er uit Nederland voor de gezond
heid schadelijk ingemaakt vleesch in
Duitschland wordt ingevoerd. Er zou
ziek vee in Duitschland geslacht wor
den; dat vleesch zou in Nederland
worden ingevoerd en daar ingemaakt
agezouten), om zóó naar Duitschland
terug te worden gebracht.
De „Freisinnige Zeitung" merkt
naar aanleiding daarvan op: Er komt
wel zeer veel gezond, levend vee, en
versch vleesch uit Nederland in
Duitschland; en de dichte bevolking
van de Duitsche grensdistricten waai
de industrie de overhand heeft, behoeft
zulk een invoer ook terdege. Daaren
tegen doet reeds de statistiek geen en
kel gegeven aan de hand waarop het
beweren nopens den invoer van inge
maakt vleesch uit Nederland zou kun
nen berusten. Van daar toch is aan
toebereid vleesch in de vijf eerste maan
de® van het jaar 1901 slechts eene hoe
veelheid van 676 doppelcentner var-
kensvlesch ingevoerd, tegen 707 dc. in
het overeenkomstige tijdvak van 1900.
Gemengd Nieuws.
Gevaarlijk.
Voor menschen, die vinden dat zij
op een dagje „buiten" ook erg buiten
manachtig moeten doen en dan aller
lei rauwe vruchten in den mond ste
ken, kan het volgende ter waarschu
wing strekken.
Op de chirurgische afdeeling van
professor Hochenegg te Weenen is de
boekhouder van een bierbrouwerij en
moutfabriek vier maanden onder be
handeling geweest voor de zeldzame
en zeer gevreesde ziekte van een soort
van schimmelplant (aktinomykose).
De patiënt was door het doorbijten
van een gerstkorrel in levensgevaar
gekomen. Hij werd door de eenees-
kundigen herhaaldelijk gewaarschuwd
geen graankoiTels, aren enz. in den
mond te nemen, daar aan dxoge granen
vaak de aktinomiices-zvvam kleeft, die
in de slijmhuid in den mond of door
holle tanden in het lichaam komt en
vergiftiging veroorzaakt.
De patiënt moest 20 malen geope
reerd worden en daarbij waren vijf
groote operaties onder narkose noodig.
Eerst na een zware ziekte van 7 maan
den was de patiënt hersteld.
Het doorbijten van gerstkorrels
deed hij niet voor zijn pleizier, maar
voor zijn beroep, om het gehalte aan
meel te constateeren.
Volgens den arts zou de vergifti
ging ontstaan zijn door een holle kies
of door een zweertje in den mond.
Sinds vele jaren was zoo'n geval niet
voorgekomen.
Nieuwe Parjjsche dames
schoenen..
Het nieuwste snufje te Parijs op het
gebied van de mode schijnen beschil
derde schoenen te zijn. De schilder
kunst had zich reeds allengs meester
gemaakt van linten, parasols, blouses
en andere toiletvoorwerpen. Ze heeft
zich nu meester gemaakt van de schoe
nen. Daartoe hielp de mode zelf mee,
die in plaats van zwarte en gele, witte
en lichtgrijze schoenen, die zoo mooi
versierd kunnen worden, voorschreef.
De schoentjes zien er allerliefst uit.
Op schoenen van wit gemzenleer ko
men kleine ruikertjes van viooltjes,
enkele viooltjes of enkele losse groene
blaren prachtig uit
Op een anderen schoen van grijs
gemsLeder ziiot men een sierlijke tak
van vurige granaatbloesems zoo geurig
alsof ze pas geplukt en daar neerge-
tooverd zijn.
De naam van den kunstenaars, zij
waarts, aangebracht, verleent aan het
werk de rechte waarde.
Zoo worden tegenwoordig ook op ge
schilderde parasols, die erg elegant er
uit zien en zeer in trek zijn, de namen
Van de kunstenaars duidelijk zicht
baar aangebracht
Zoo vertoont een schoen van gem
zen leer op den voet een bronskleurig
medaljon ter grootte van een gulden,
met een vrouwenkop in den modernen
stijl. Om het medaljon haagrozen, die
den kop als het ware uit bloemen la
ten te voorschijn komen.
Modern.
Ten bate van verkiezingsdagen zal
te Parijs worden opgericht een verze-
rings-maatschappij tegen het niet-sla-
gen bij de stembus.
Een oude vrouw gewurgd.
Een landbouwer van Houpline heeft
de vorige week op den weg van Ar
men tières naar FreLinghien in een
graanveld het lijk gevonden, van de
70-jarige weduwe Delplanque, woon
achtig te Armentières.
Bij onderzoek bleek dat de moorde
naar de vrouw had gewurgd en haar
met een hieltrap den schedel heeft in-
getrapt I-Iet lijk was afgrijselijk om
aan te zien.
Verscheidene personen hebben in den
omtrek van de plaats der moord een
kerel gezien dien zij zeggen te zuilen
herkennen, als hij in hun tegenwoor-
wordt gebracht
Intusschen is een jongmensch, 18
jaar oud, aangehouden. Men vond
bloedsporen op zijn broek. Hij loochent
echter de dader der misdaad te zijn.
Hij kon nog niet worden geconfron
teerd met de getuigen waarvan hier
boven sprake is.
Rechter Lynch
die, naar het scheen, voor goed uit
Califormë verbannen was, heeft on
verwachts opnieuw zijn opwachting
gemaakt, zoo schrijft de heer Van
Ou te ren van daar in de „Arnh. Ct",
dit maal in een eenzaam gehucht'
in het graafschap Modoc, Lookout ge-
heeten, waar vijf personen zonder
eenigen vorm van proces aan de leu
ning eener over de Pittrivier gespan
nen brug opgeknoopt zijn.
Sedert geruimen tijd werden in de
buurt van Lookout diefstallen ge
pleegd van tuigen, landbouwgereed
schappen enz., hier „petty thievery" ge
heeten. Ten einde daaraan een eind
te zien gemaakt, werden zekere Ga-1-
vin Hall, diens drie zoons, benevens
een ander individu, Dan Pantis gehee-
ten, gearresteerd en in afwachting van
de rechtsvervolging, die tegen hen in
gesteld zou worden, onder de hoede
gesteld' van den vrederechter, tevens
eigenaar van het voornaamste hotel
in die plaats, den constable en een
derden gerechtsdienaar.
Tegen 1 uur in den ochtend van den
3Uen Mei werd de voordeur van het
hotel onverwachts ingetrapt en storm
de® een 40tal gewapende lieden, waar
van het gezicht met zakkengoed bedekt
was, binnen met bevel de dieven ver
der aan hun zorg over te leveren. Het
drietal gerechtsdienaars vermocht niets
tegen deze bende en in minder tijd dan
men zich kan voorstellen waren de ge
vangenen weggevoerd naar de hiervo-
ren vermelde brac. waar het vijftal
aan nieuwe; touwe® opgeknoopt werd.
Calvin Hall was 74 jaar oud en de
üongste zijner drie zonen, allen door
een Indiaansche vrouw het leven ge
schonken, had nog slechts den leeftijd
van 16 jaar bereikt.
De gouverneur van Californië loofde
?^%e55.l'kke]ijk een belooning va®
f Il.OOO uit voor do vervolging en ver
oordeeling der hoofdschuldigen aan
dat lynchgerieht, die door de redactie
der „Examiner" nog met f 2500 ver
hoogd is; maar niettegenstaande het
ter plaatse waar cle lynching geschiede-
de een publiek geheim is, wie de aan
voerders zijn, zal de arm van het ge
recht ze nimmer bereiken, daar nie
mand den moed heeft, ze aan te geven
vermits dan ook het leven des aan
brengers zonder twijfel gevaar loopt..
rn 19 men algemeen en in de buurt
m de hoogste mate verontwaardigd
over deze onnoodige. bloedige daad
daar de aard van het. misdrijf do doodl
straf niet rechtvaardigde.
Beier ware het geweest-, de dieven,
zooals me® ze elders in dergelijke ge
vallen meestal doet, van hun kleere®
te doen. ze zooals men het hier noemt
te „strippen", ze daarna van top tot
teen met een dikke laag teer te besme
ren en ze ten alette in kiüpenveeren of
dons le rollen. Heeft de geheele kunst
bewerking plaats gehad, dan wordt
den betrokken persoon aangezegd,
nooit meer in d'ie streek te verschijnen
en ten slotte jaagt de bevolking, al
joelende en schreeuwende, den aldus
toegetakelde de gemeente uit. waarna
hij in zijn zonderling» plunje maar
ziet moet waar hij een geschikte plaats
vindt om zich van zijn pluimage te
ontdoen.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer ruhliek stelt
de redactie zich wet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatstwordt de kopy niet aan den
inzender teruggegeven.
Haarlem. 9 Juli J901.
M. de R.!
In uw geacht blad van gisteren ver
wijt de heer Kleijnenberg den heer
Schürmann 0. a. diens onvoldoende
ernst, ten opzichte van de Kamers van
Arbeid voor de Confectiebedrijven
alhier.
Ik kan mij niet voorstellen, dat de
handelwijze van den heer S., ten op
zichte van genoemde kamer, den heer
K. frappeert, daar ik mij voorstel, het
bewijs te zullen leveren, dat ook d©
heerK., de volgens Z.E. zoo hoognoo-
düge ernst evenmin heeft betracht i®
deze quaestie.
Vooraf durf ik bescheidelijk de op
merking maken, dat de heer S. niet
a 11 e e n staat, als hij het met de Ka
mers van Arbeid in 't algemeen, en die
van de Confectiebedrijven te Haarlem
in 't bijzonder niet zoo nauw neemt,
daar de Kamers, bijna door elke' po
litieke partij als ondangen veroor
deeld worden, omdat ze in geen geval
aan 't voorgesteldo doel beantwoorden,
al ware 't slechts alleen, doordat ze
niet anders dan adviseerend kunnen
optreden.
Wat betreft bedoelde Haarlemsche
Kamer, deze heeft, behalve hetgeen de
heer K. ons daarvan vertelde, nog eene
verdere levensgeschiedenis, waarin
juist hij de hoofdrol heeft gespeeld,
waardoor het mij niet moeilijk zal val
len de inconsequentie van den heer
K„ in deze duidelijk te doen uitkomen.
De heer K. was destijds wel zoo
goed in vereeniging met anderen een
stel patroons candidaten pasklaar te
maken. Opzettelijk werden door hem
de voornaamste werkgevers in dit vak
niet uitgenoodigd eene candidatuur
te aanvaarden, niettegenstaande zijne
bewering in een destijds aan de pa
troons gerichte circulaire, waarin o.a.
voorkwam, „dat het zoo moeielijk was
candidaten te vinden 1"
Terecht werd hiertegen door die uit-
geslotenen geprotesteerd in eene open
bare vergadering, alwaar, ook naar 't
oordeel van de aanwezige patroons, an
dere, volgens hen meer geschikte can
didaten gesteld werden. De heer K.
echter, die geheel buiten deze branche
stond, dacht er anders over en werkte
deze combinatie met hand en tand
tegen, waarschijnlijk omdat hij het
woord Confectie te veel met Con
fessie verwarde, en werden dienten-1
gevolge allo candidaten van den heer
K. gekozen, waarbij zelfs patroons, die
nooit anders dan slechts met een
knecht werkten. Ik merk hierbij nog
op. dat de heer Schürman wel degelijk
op die vergadering tegenwoordig was,
en dus daardoor blijk gaf zich wel voor
de Kamer te willen interesseeren.
Waar nu de heer K. wist, dat ook zon
der zijne invitatie patroons zicli daar
voor beschikbaar hadden gesteld en
nog wel de groot werkgevers hier ter
stede, daar zou men aan zijn ernst in
deze ernstig gaan twijfelen, Sn aan
merking nemende deze zijne handel-
wijze.Zelfs alle mogelijkevolkskiesver-
eenigingen, noch de S. D. A. P. zouden
evenmin als zij, zich eventueel candi
daten laten opdringen door tot oordee-
len in deze absüluut onbevoegden.
Men zou dus zeker den heer K. het
recht mogen ontzeggen, den heer
Schürmann een verwijt te maken van
iets, waaraan hij zichzelf heeft schul
dig gemaakt, zij het dan ook op ande
re wijze.
Indien het den heer K. te doen is.den
S. als een gevaarlijk gemeenteraads
lid te doen voorstellen, dan zal hij met
geheel andere argumenten voor den
dag moeiten komen.
U Mijnheer de Redacteur dank ik
voor de plaatsing.
M. SCHOOLMEESTER.
Vervolg Stadsnieuws.
124r Algemeene Vergadering
van de Ned. Maatschappij
t6r bev van Nijverheid.
(Vervolg van het Tweede Blad.)
Bij de oproeping der departementen
bleek, dat alle departementen waren
opgekomen de departementen
Amsterdam, Leeuwarden, Purmer-
end, Sneek, Zaanstreek, Hengelo,
Rotterdam, Groningen, Haarlem, Gou
da, Arnhem, Leiden, Zierikzee, 's-Gra-
venhage, Deventer, Utrecht, Delft,
Breda, Nijkerk en Alkmaar, alzoo 20
departementen, met 139 stemmen en
7 donateurs, elk een stem uitbrengend
zoodat worden uitgebracht 146 stem
men.
Aangewezen om de rek. en verant
woording van het volgend jaar na te
zien werden de departementen: Zaan
streek, Delft, Amsterdam, Gouda en
Hengeloo.
Hierna werden verschillende versla
gen uitgebracht, o a. van de ver
richtingen van directeuren sedert de
vorige algemeene vergadering.
Directeuren der Maatschappij hiel
den de vier bij de wet voorgeschreven
vergaderingen en één buitengewone
vergadering op 18 April.
In de eerste vergadering, die in Oc
tober werd gehouden, namen de
nieuwbenoemde directeuren, de hee-
ren W. J. Brender a Brandis, C. Dyse-
rinck en G. Salomonson Hzn. zitting,
werd de heer A. van Rossum tot vice-
president aangewezen en de verschil
lende commissiën uit directeuren weer
aangevuld.
Sedert het redigeeren van het orgaan
aan den algemeenen secretaris werd
opgedragen, werd behoefte gevoeld
het tijdschrift te Haarlem te doen
drukken en door directeuren, behou
dens goedkeuring der algemeene ver
gadering een contract aangegaan met
de Naamlooze Vennootschap Lourens
Coster voor den tijd van drie jaar.
Voor zoover thans beoordeeld kan
worden, heeft de verandering in vele
opzichten voldaan-
Directeuren bespraken onderling de
vraag of crediteering van den suiker
accijns voor onze jam-fabricatie wen-
schelïjk moet worden geacht en stelden
een enquête bij belanghebbenden in,
waarvan het resultaat opgenomen
werd in het Tijdschrift van 1900, bl.
440 e. v.
Voorts liet het hoofdbestuur zich
door den heer A. G. Kröller te Rotter
dam inlichten omtrent het tot stand
brengen van een stoomvaartlijn op
Zuid-Afrika. De heer Kröller deelde
mede, dat de plannen tot het oprich
ten van een stoomvaartlijn op Zuid-
Afrika, onder Nederlandsche vlag
reeds vergevorderd waren, toen het
uitbreken van den oorlog de uitvoe
ring onmogelijk maakte. Volgens hem
was er thans op dit gebied niets anders
te doen als afwachten; vooral omdat
do nijverheid aan een eigen lijn geen
bijzondere behoefte heeft, aangezien
zij voldoende gelegenheid bezit om
hare producten naar Zuid-Afrika te
verschepen. Bovendien moet eerst
worden afgewacht op welke wijze de
economische vraagstukken in Zuid-
Afrika zullen worden opgelost, welke
spoorwegpolitiek daar gevolgd zal
worden en of Lorengo Marques, ook
in de toekomst, evenzeer geprotegeerd
zal worden als dit in de goede dagen
der Ned. Zuid-Afrikaansche Spoorweg
maatschappij het geval was.
Met dit advies van een zoo bij uit
stek deskundig man hebben directeu
ren zich volkomen vereenigd en in
overeenstemming daarmede hebben zij
aan den heer A. S. van Reesema ge
schreven. dat zij van verdere pogingen
tot het vormen van eene commissie
afzagen, daar zij van oordeel waren,
dat èn geld èn tijd beter te besteden
waren dan tot het maken van propa
ganda voor een stoomvaartlijn. Zij
noemden 0. a. hypotheekbanken voor
Zuid-Afrika.
Krachtens opdracht der algemeene
vergadering werd door het Hoofdbe
stuur aan de regeering verzonden eene
motie, welke was voorgesteld door den
heer Arm and Sassen en ten doel had
om de regeering aan te sporen, ook
in het belang onzer nijverheid, spoedig
eene beslissing te nemen, ten aanzien
van de ontginning der steenkolenvel
den in Limburg.
Eveneens krachtens een besluit der
algemeene vergadering werd een adres
gezonden aan de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, ten einde er op aan
te dringen, dat het ontwerp van wet
tot regeling van arbeids- en rusttijden
in fabrieken en werkplaatsen, voor
personen, op wier arbeid de arbeids
wet niet van toepassing is, niet zou
worden goedgekeurd dan na te tege
moetkoming aan de bezwaren, welke
d'e Nijverheid blijkens een inge
stelde enquête daartegen had aan
gevoerd.
Sedert heeft de regeering een gewij
zigd ontwerp ingediend en aangezien
daarin aan de bezwaren der Nijver
heid niet is tegemoet gekomen, zelfs
van een streven daartoe niets valt te
bemerken, hebben directeuren thans
voorgesteld een adres te richten tot
de wetgevende macht, met verzoek dit
gewijzigd ontwerp te verwerpen.
Het verslag, dat afgedrukt is in de
Juli-aflevering van het. tijdschrift, ver
meldt voorts nog eenige zaken va®
persoonlijken aard.
Over dit verslag voerde 's-Gravenlia-
ge het woord en merkte op. dat in het
verslag niets vermeld is omtrent po
gingen, door het bestuur aangewend
tot het verkn"^en van een ontwerp
diploma, dat door de krachten, aan
de School voor Kunstnijverheid aan
wezig, zou worden ontworpen bij prijs
vraag.
De voorzitter antwoordde, dat het
bestuur in deze richting pogingen heeft
aangewend, doch niet is geslaagd.
De verslagen over donateurs en le
den, over de boekerij, het tijdschrift,
de departementen en do musea wer
den niet behandeld, en zijn reeds
in het tijdschrift afgedrukt.
Als nieuw punt op de agenda werd
een drietal opgemaakt ter vervulling
der vacature in het college van direc
teuren, ontstaan door het vertrek van
den heer Brender a Brandis.
Als drietal werd opgemaakt de hee-
ren Cremer, van der Vegt en Barnet
Lyon.
De verschillende voorstellen kwamen
nu ter tafel, en wel het eerst het voor
stel van directeuren tot bekrachtiging
van het contract met den uitgever van
het tijdschrift.
Directeuren verzoeken de Algemeene
Vergadering hare bekrachtiging te
willen verleenen aan het contract dat
door hen gesloten is met de Naam
looze Vennootschap Lourens Coster
te Haarlem, en lichten dat voorstel al
dus toe:
Directeuren hebben, na van eenige
uitgevers prijsopgaaf te hebben ge
vraagd, een overeenkomst gesloten
met de Naamlooze Vennootschap Lou
rens Coster te Haarlem, betreffende
het drukken en het verzenden van het
Tijdschrift der Maatschappij.
Aangezien er betere voorwaarden te
verkrijgen waren, indien de overeen
komst voor langer dan één jaar werd
aangegaan, hebben Directeuren een
contract gesloten voor drie jaar, on
der voorbehoud van guedkeuring door
de Algemeene Vergadering.
De hr. v. d. Mersch wees er o^ dat
het tijdschrift in den laatsten tijd zich
mag verheugen in de sympathie van
alle leden, en bracht namens het de
partement Zierikzee hulde aan den
secretaris voor de uitnemende redactie.
De heer D e C 1 er c q dankte voor de
hulde, hem gebracht en wees er op,
hoe goed' het is, dat de functie van se
cretaris en redacteur gecombineerd
zijn. De heer de Clercq verzocht een
gedeelte van de hulde over te brengen
aan den heer Peereboom, directeur en
Lamóris, adjunct-directeur der naam
looze vennootschap Lourens Coster
te Haarlem.
Leiden verzocht mededeeling om
trent het kosten-verschil in Leiden en
in Haarlem.
De secretaris antwoordde, dat
men niet alleen in uiterlijk vooruitge
gaan, doch ook in kosten is verminderd.
De heer E n s c.h e d (Haarlem) wil
de de kleine letter, door groote ver
vangen.
De Voorzitter antwoordde, dat
het bestuur de vraag overwegen zou.
Directeuren doen een voorstel tot
partieele wetswijziging en wel om art.
98 aldus te lezen.
Art, 98. Om de tien jaren wordt
door de algemeene vergadering over
wogen of algemeene wijziging van
deze Wet noodzakelijk is. Tot deze
wijziging zal worden overgegaan,
wanneer de noodzakelijkheid met ten
minste drie vierden der stemmen is
uitgesproken.
Art. 98bis. Ingeval de in het vorige
artikel bedoelde noodzakelijkheid dooi
de algemeene vergadering is erkend,
wordt de voorbereiding der algemeene
wijziging opgedragen aan eene com
missie, bestaande uit negen leden,
van wie zes worden benoemd door zes
hiervoor aan te wijzen departementen
en drie door directeuren uit hun mid
den. De evenbedoelde commissie zendt
haar ontwerp aan directeuren, die het
ten spoedigste aan de departementen
ter behandeling in de eerstvolgende
vergadering doen toekomen.
Toelichting: Directeuren stellen deze
wijziging voor, omdat zij meenen, dat
de oude redactie van art, 98 niet ge
lukkig is gekozen.
Wetswijziging volgens art. 98
(nieuw).
Daar de jongste algemeene wets
herziening is geschied in het jaar 1886,
had in 1896 weder eene herziening moe
ten plaats hebben. Sedert echter in
1891, ingevolge het voorstel tot reor
ganisatie der Maatschappij, een groot
gedeelte der wet in behandeling werd
genomen en verschillende veranderin
gen daarin zijn gebracht, meende het
toenmalige Hoofdbestuur, dat een al
gemeene herziening, zoo kort daarna,
vooral ook wegens de daaraan ver
bonden kosten, zou kunnen worden
uitgesteld tot het jaar 1901.
Zonder stemming werd toen daartoe
besloten.
Naar aanleiding van dat besluit
dient thans overwogen te worden of
eene wetswijziging noodzakelijk is, in
welk geval tot het benoemen der com
missie moet worden overgegaan.
Praeadvies van directeuren. Op uti-
liteitsgronden zijn directeuren van
meening, dat thans nog niet tot een
dusdanige wetswijziging moet worden
overgegaan.
De Voorzitter licht het voorstel
van directeuren toe.
Groningen deelde mede, dat dit
departement van plan is de volgende
vergadering een voorstel aangaande
contributie-herziening te doen, en
meende dat deze mededeeling in ver
band zou kunnen staan met de behan
deling van dit punt.
Zierikzee had bezwaar tegen dit
pnl.Waarom zullen we van den goeden
weg, van om de tien jaar de wet te
herzien afwijken, en een minder goe
den weg gaan bewandelen'? Niet uit
zeker conservatisme, maar omdat het
steeds goed gewerkt heeft, wil men
de oude wijzé handhaven.
De heer Dyserinclc antwoordt na
mens directeuren, dat het een zuinig
heidsmaatregel is, daar de kosten van
een vergadering tot dit doel 500 be
dragen. Spreker wijst er op, dat thans
volgens de wet om de tien jaar een
wetswijziging kan worden gehouden,
doch dat dit niet noodig is.
Het departement 's-Gravenhage
ondersteunt het voorstel van directeu
ren ten sterkste, en stelt voor als in
art. 98bis de laatste alinea aldus te
lezen: „De evenbedoelde commissie
zendt haar ontwerp aan directeuren,
die het ten spoedigste met praeadvies,
enz."
Zierikzee meent, dat dit geens
zins haar bezwaar, dat de wet uit
zijn verband kan worden oerukt, on
dervangt.
Haarlem stelt voor: in art. 14a
in de eerste alinea het woord wijziging
te veranderen in herziening, evenzoo
in 14b. Bovendien bestrijdt Haarlem
het amendement-Den Haag.
DenHaag meent, dat het toch be
ter is, wanneer men praeadvies heeft
van de commissie en van directeuren.
De heer Dyserinck verdedigt nog
eens het bestuursvoorstel en bestrijdt
het amendement-Den Haag. omdat di
recteuran van oordeeil zijn, dat dit
volkomen overbodig en dubbel werk is.
Zierikzee wil dan in plaats van
3/4 der stemmen lezen 1/2. Dit depar
tement meent dat om te beoordeelen of
de wet zal worden herzien de helft der
stemmen meer dan voldoende is.
De heer Van Rossum ziet in het
voorstel-Zierikzee bezwaar. Wanneei
men, voor alle wijzigingen in de wet
3/4 der sitemmen noodig heeft, moet
men ook ditzelfde aantal hebben om
te besluiten tot wijzieing.
Zierikzee antwoordt.
In stemming gebracht om het woord
wijziging te veranderen in herziening
werd dit bij acclamatie aangenomen
terwijl het woord algemeene vervalt.
Den Haag heeft zijn voorstel in
getrokken:
Voorstel-Z ierikzee om in art 98
3/4 te doen veranderen in 1/2 plus 1
werd niet ondersteund en kon dus
niet in stemmin" worden gebracht.
Het gansche artikel 98. zooals het
door directeuren is voorgesteld, werd
nu bij acclamatie aangenomen.
Omtrent de vraag of nu weder ee®
wetsherziening noodig, werd besloten
gelijk uitgedrukt is in het prea-advies
van directeuren.
Hierna wordt in behandeling geno
men het voorstel-Delft.
Voorstel: De vergadering spreekt de
wenschelijkheid uit, dat de Maat
schappij hare aandacht niet zoozeer
bepale tot de afdeeling: Kunstnijver
heid, doch ook de belangen der andere
takken van industrie in het oog houde;
welk voorstel door het departement
werd toegelicht.
Directeuren kunnen naar aanleiding
van dit voorstel slechts opmerken, dat
de wensch van het departement Delft
reeds vermeld wordt en vestigen de
aandacht op tal van andere punten,
waaraan de maatschappij haar aan
dacht wijdt.
Het departement Delft lichtte zijn
voorstel toe en was voldaan met het
prae-advies van directeuren.
De heer Campagne wees er op,
hoe liet hoofdbestuur thans is samen
gesteld uit leden en een secretaris, die
juist willen werken als Delft wil, en
meent-, gerust kan ziin.
Aangekomen praa-advies van direc
teuren.
Punt 16, voorstel-Groningen:
De vergadering verzoekt de hooge
Regeering het daarheen te leiden, dat
de haven te Delfzijl voor de scheep
vaart voldoende worde verbeterd.
In de toelichting wijst GroniDgen
op hetgeen Duitschland doet ter ver
betering der bevaarbaarheid zijner
rivieren en het graven van nieuwe ka
nalen en inzonderheid van het streven
om Einden tot een zeehaven van den
eersten rang te maken.
Delfzijli s voor de scheepvaart naar
het oordeel van dit departement veel
gunstiger gelegen.
Er zal te Delfzijl een kade worden
gemaakt van 22p M. lengte, terwijl de
minister van W., II. en N. zijn voor
nemen kenbaar gemaakt heeft tot het
indienen van verdere plannen van
verbetering, wanneer daaraan de be
hoefte zal zijn gebleken.
Aangezien, aldus luidt de conclusie
van Groningen, de geprojecteerde ka
de slechts zeer weinig ligruimte aan
biedt en geene gelegenheid tot het
bouwen van dc voor de ontwikkeling
van een eenigszins belangrijk verkeer
onmisbare opslag-plaatsen, aangezien
voorts naar onze meening eene af
doende verbetering van de haven van
Delfzijl niet behoort te worden uitge
steld tot daaraan de behoefte zal zijn
gebleken, doch deze behoefte moet
worden voorkomen .omdat zij pas over
tuigend zal blijken, wanneer de haven
van Delfzijl niet een plaatselijk of pro
vinciaal, maar een algemeen Neder-
landsch belang gemoeid is, verzoeken
wij namens het departement Gronin
gen van de Nederlandsche Maatschap
pij ter bevordering van Nijverheid de
medewerking dezer maatschappij om
van de regeering te verkrijgen afdoen-
