NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. Meestgelezen Dagblad, in Haarlem en Omstreken. De opstand in de Kaap kolonie. I9e Jaargang Donderdag 26 September 1901. Jfo. 5596 HAARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS: ADVERTENTIEN Yoor Haarlem per 3 maanden1.20 Si|aSL^g|jj» Van 15 regels 50 Ote.; iedere regel meer 10 Cta. Buiten het Arrondissement Haarlem Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), P1^8 ^er Advertentiën Tan 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15. per 3 maanden1.30 Groote letters naar plaatsruimte. Bq Abonnement aanzienlijk rabat. Franco door het geheele Rqk, per 3 maanden1.65 1 Reclames 30 Cent per regeL Afzonderlijke nummers0.02# ,/mJtbI Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampersingel 70, vlak bij de Turfmarkt. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37# Telefoonnummer der Redactie 600. Telefoonnummer dor Administratie 123* de omstreken en franco per post0.45 Intercommunale aansluiting. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekbandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertenti en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangèr§ f*. L. DAUBE Co. JOHN F. JONESa ^¥cc-» Parijs 3fii* Faubourg Mqntrnqtfre. Dit nummer bestaat uit zes bladzijden. Haarlem's Dagblad Tan 26 Sept. beTat o.a.: De inyal in Natal. De Basoeto- Kaffers, Kitchener's "W aschlyst, De opstand in de Kaapkolonie, De moordenaar van Mc Kinley, Frankrijk en Turkije, Parlemen taire Praatjes, Een halve week Wereldgeschiedenis, Goede woor den, Arrondis8ements- vergadering, Herziening Burgerlijk Wetboek, Een groot kwaad voor kinderen. Nienwe Abonnó's kunnen dade lijk deelnemen aan de verloting van de Wekelijksclie Prijzen van flO,— en f2,50 voor onze Prijs raadsels. Abonneert U dus, hetzij B38® aan onze Bureaux, bij onze Agenten of by onze Courantom- breugers. Of steekt een briefje in een van onze Brievenbussen, die geplaatst zijn: Groote Houtstraat No. 110 aan het huis van den Heer B. LAN GE VELD, bij het Proveniershuis. Anegang, hoek Groote Hout straat, aan het huis van den Heer F. HELLINGMAN, Kruisweg 41 hoek Heerenstraat aan den winkel van den Heer A. C. A. VAN HEMERT en aan onze Bureaux, Kampersingel 70 vlak by de Turfmarkt. DE ADMINISTRATIE. Politiek Overzicht. Het jongste bericht uit Durban dd. 23 Sept. (zie ondier telegram men in ons vorig nummer), is merkwaardig omi zijne naïveteit Officieel Werd medegedeeld' dat luitenant Rundl'e met een ^patrouil le", d)e Boeren had' teruggedreven naar Nkandi. Men zegt, dat volgens de Kaffers bij Utrecht de Boeren daar in die buurt terugtrekkem.Wat een dappere lui, die Britten1 c<m met één patrouille alle vijanden weg te jagen. Vermoedelijk wordt hier een schermutseling bedoeld, waarin een kl'eini aantal Boeren streed tegen wat meer Engelschen en de eersten, na zooals van zelf spreekt, den Tommies goed) afbreuk te hebben gedaan, eene andere stelling hebben ingenomen. Meer niet. Generaal Botha, de aanvoerder der invallers in Transvaal, moet volgens de Natal Mercury", ver gezeld zijn van de generaals Lukas M'eijier en Beijers en van president 3teyn. Kitchener seint ui.t Pretoria van DinsdagochtendDe laatste berich ten uit Natal schijnen aan te dui den, dat de invallende Boefen macht naar het noorden en noord oosten terugkeert. Als dat zoo is zal er waarschijn lijk in Transvaal meer kans zijn een goeden slag te slaan. Maar de Boeren zullen daarna wel terugkomen daar kan Lord Kitchener gerust op zijn. Misschien is het ook slechte eene schijnbewe ging en hooren we vandaag of morgen van een nieuwe Briteche nederlaag, nu int Natal. De Boeren zullen er wel hun be doeling mee gehad hebben dJat zij, blijkens Kitchener's laatste tele gram, 4 officieren en 95 man van de ontwapende en half ontkleede gevangenen van Vlakfontein II, over de grens van Basoeto-land hebben gezonden. De Basoeto's krijgen zoodoende weer eens een aanschouwelijke voorstelling van de macht van het rijk waarvan zü onderdanen zijn. De Kaffers mer ken gewoonlijk gauw genoeg, aan welken kant hun boterham ge smeerd is, en zullen niet nalaten de conclusie te trekken die voor de hand ligt. In elk geval zullen de Basoeto's, op grond van wat zij af en toe met hun eigen oogen te zien krijgen, wel in hun afwachtende houding volharden en niet te spoe dig iets tegen de Boeren onderne men, hoeveel moeite de Engelschen ook mochten doen om ze daartoe te bewegen. Onlangs hoorde men van een an der Kafferhoofd, die in Pietersburg aan dien Engelschen bevelhebber kwam vragen, wie op dat oogeu- blik de winnende, partij was. De correspondent van de Daily Tele graph" was toen zoo woedend over de onbeschaamdheid van diezen Kaffer, dat hij het jammer vond dat men hem niet met een goede dracht slagen naar zijn kraal terug had gezonden. Maar de Kaffers zijn) te goede opmerkers dan dat mlen er getem waarde aan zou moeten hech ten als ook bij hen twijfel begint te rijzen aan het succes van die En gelschen1. De1 datum van Vlakfontein II blijkt te zijn 19 September. Het volgend waschlijstje seint Kitchener dd 23 SeptL uit Pretoria: „Sedert den 16en zijn 29 Boeren gesneuveld, 16 gewond!, 350 ge vangen gemaakt en hebben 48 zich overgegeven. Genomen17.800 pa tronen, 1000 paaaidieni en 55 wagens. Tengevolge van de bewegingen van den vij'and' in het district Vrij heid zijn versterkingen gezonden naar Natal1, waar LyttLeton de maai regelen neemt die die, toestand' mee brengt. Kolonnes vervolgen den vijand bij de-Wetsdiorp. Mijburgh en Fouché zijn bij La- dygrey (ten z.o. van Herschel). Smuts is, na door het cordon van de kolonnes gebroken te zijn, naar het zuiden getrokken tot bij Bed ford, gevolgd door Gorrimge en Do- ran.' terwijl Haig andere kolonnes tegen hem aanvoert. Scheepers in het zuiden en Theron mijden cnze troepen met groote volharding." Trouwens erg moeilijk moet dat „mijden" niet, gaan. Men leze slechts het artikel„De opstand ,n de Kaapkolonie." Buitenlandsch Nieuws. Het Russisch van Wilhelm De laatste d&ad van Keizer Wil helm die in Russische grenadiers uniform over de Russische grens is gereden in het stadje Wysjtiten op het marktplein de Russische be volking verzamelde en aan dleze, in opdracht van den Czaar, met een openbare toespraak 5000 roebels overhandigde tot verzachting van de nood'en van d'e slachtoffers van den laatsten brand, wordlt in die Duitsche politieke pers nog niet be sproken. Alleen d!e „Lokal-Anzeiger" merkt schuchter op, dat men in Duitech- land het uitstapje van den Keizer naar Rusland en de toespraak die hij daar in opdracht van d'eni Czaar tot diens onderdanen.1 heeft gehou den, beschouwt als een teeken van vertrouwelijkheid tusschenl beide monarchen, in hoofdzaak echter als hun particuliere aangelegenheid. Als de Parijzenaars aan dit voor val vèr strekkende politieke be schouwingen mochten vastknoopen, dan is dit een nieuw bewijs dat de Fransche natie meer geneigd' is tot persoonlijke dan tot objectieve be peinzingen. Hetzelfde blad bericht over stren ge afsluitsmaatregelen van die na burige Romintener heide, waar de Keizer aan het jagen is. Twee com pagnieën infanterie met gendarmes zorgen dat er geen nieuwsgierigen naderbij komen. Er zijn reedfe ver schillende menschen in hechtenis genomen. In het dorpje Mazutkeh- men aan het Wysteter meer, waar de Romintener heide aan Rusland grenst, zijn twee verdachte jonge vreemdelingen achter slot ep gren del gezet. Zij hielden zich al weken in het dorpje op, zonder voldoen de opheldering te kunnen geven over hun bedoelingen,. In hun wo ning zijn veel Russische schriftu ren gevonden, die nog onderzocht worden. Verder zijn nog vier ande re inwoners in hlechtenis genomen die deze beide vreemdelingen her- l ergen en onder hun eigen adres brieven en geldzendingen voor hen uit Zwitserland in ontvangst na men. Frankrijk en Turkije. De Kölnische Zlg." schrijft Over de gebeurtenissen in het Oosten van Klein-Azië zijn nog geen nauwkeuriger berichten ontvan genalleen heeft men, volgens een bericht uit Parijs aan de „Politi- sche Correspondent", reden om aan te nemen dat zij een zeer ernstig karakter dragen. Verder moeten er betreurenswaardige dingen zijn ge beurd met betrekking tot het post verkeer tusschen Frankrijk en Con- st'antinopel. Deze verschillende be dreigingen tezamen trekken de aan dacht van de Europeesche diiploma- tie. De voorzichtigheid eisoht dat reeds nu de aandacht van: dien Sul- taai' gevestigd wordlt op het gevaar dat de herhaling van dergelijke misbruiken en vervolgingen voor de veiligheid van bet Turkscbe rijk zou kunnen hebben. In góed- ingelichte kringen loopt het ge rucht dat Delcassé, d'e minister van buitenlandsche zaken:, in het lange gesprek dat hij, Maandag met Lams- dorff heeft -ehad, de gelegenheid heeft gebruikt om den onzeker en en verantrustemden toestand ter sprake te brengen die voortdurend in Turkije beerscht. De moordenaar van Mc Kinley. Maandag is het proces tegen Czol- gosz, den moordenaar van presi dent Mac Kinley, te Buffalo aan gevangen. Het gerechtsgebouw werd streng bewaakt. Czolgosz was door een onderaardhche gang uit d'e gevangenis naar het rechtsge- bouw overgebracht. Een der verdedigers van den be klaagde zeide in een toespraak tot het hof, dat de verdedigers tot voor naamste taak hebben, er voor te zorgen dat het openbaar ministerie nauwkeurig alle door de wet voor geschreven vormen in acht nam. Het scheikundig en bacteriolo gisch onderzoek heeft geen spoor van vergift in de wond aan het licht gebracht. Een ander verdediger van Czol gosz heeft aan dr. Mann de er kenning ontlokt dat de lijkschou wing aan het licht had gebracht dat Mac Kinley in eenigszins ver zwakten, toestand verkeerd had' tengevolge van harden arbeid. Dit was ongetwijfeld van eomigen in vloed geweest op den afloop. De geneeskundige wetenschap bezat geen middelen die hem hadden kunnen behouden. Andere getuigen verhaalden be kende feiten in verband met het schieten, het vatten en het onder vragen van den moordenaar. Een getuige verklaarde d'at Czol gosz gezegd had dat elke koning, keizer, president of ander staats hoofd een- tiran was en uit den weg geruimd diende te worden. De beklaagde scheen innerlijk kalm te zijn. De jury heeft Czolgosz schuldig verklaard aan moord met voorbe dachten rade, welke beslissing vol gens de Amrrikaansche wet elec trocute (dood door middel van elec- triciteit), meebrengt. De rechter heeft medegedeeld dlat het vonnis Donderdag zal ver kondigd worden. Algemeeno berichten. DE OORLOG IN ZUID-AFRIKA. Uit de verliezemlijst blijkt dat de Zoutlief bij Vrijburg op 16 Septem ber nog een luitenant is gewond; het geheele verlies van de Engel schen is daar d'an geweest 2 offi cieren gewond, 4 man gesneuveld en 12 gekwetst. Misschien heeft het commando van Froneman dat eenige maanden geleden in Kern hardt volgelingen, aanwierf, de En gelschen daar wel klop gegeven. Verder zijn te Tarkastad (in de buurt waarvan de lanciens door Smuts in de pan zijn gehakt) op 17 September een luitenant gewond, twee man gesneuveld en een man gewond, allen behoorende tot een batterij artillerie. Reuter seint uit Pretoria dd. 23 September: De jongste vastberaden aanvallen der Boeren niettegenstaande het verstrijken van den in Kitchener's proclamatie bepaalden termijn op 15 dezer, wijzen op het vast besluit der Boeren om te velde te blijven. Goetzee,, kapitein van, Beijers' verkenners, is met 7 man bij Pie tersburg gevangen genomen. Johann Most, de anarchistische redacteur van de „Freiheit", is Zondagavond opnieuw in hechtenis genomen te Newtown (Long Island) terwijl hij' een uit 500 menschen bestaande volksmenigte toesprak. Meer d'an 20.000 personen heb ben Zondag het graf van president Mac Kinley te Canton bezocht. De gewezen staatssecretaris Day legde een massieven krans, door den Czaar gezonden, op de baar. De Czaar en Czarina met hiun kinderen en nrins .en prinses Peter van Oldenburg zijn te Spala aange komen. Lamsdorff is te Petersburg terug gekeerd. De Koning en de Koningin van Engeland hebben1 Dinsdagavond om negen uur met een bij zonderen trein Kiel verlaten en de terugreis naar Engeland' aanvaard. Zij wer den door prins en prinses Heinrich en den Russiscben troonopvolger naar het station vergezeld. Men is in Londen onaangenaam wakker geschud' döor den brief van d'en Kaapscben correspondent der „Daily Express", waarvan wij reeds kort'elök een uittreksel in ons vorig nummer opnamen. Daar dit schrijven zeer belangrijk is voor een goeden kijk op den stand van zaken, willen wij er heden wat meer van overnemen. Allereerst heeft de berichtgever een klacht over de censuur op de persteliegrammen. Die was de vo rige week al kras genoeg, schrijft hij dd. 4 Sept., maar nu wordt er maar gewoon een streep doorge haald. In de afgeloopen week zijn d!e zaken in. de Kolonie van kwaad tot erger gegaan. Lord Milner overlegtthansof dekrijgs- wet in het schiereiland van Kaapstad afgekon- d i gd zal worden of niet. De militaire overheid vraagt er bij na om, aangezien de stad vol is met opstandelingen en menschen van iederen landaard die de Boe ren welgezind zijn. Maar de- Kolo niale regeering wil niet toegeven, en voor de eerste maal sedert 23 maanden zijn de betrekkingen tus schen den gouverneur met de mi litaire overheid te eener zijde, en het Kaapsche ministerie ter andere zijde, gespannen en onbevredigend. De toestand ten zuiden van de Oranjerivier is heden ten dage on getwijfeld ernstiger d'an ooit sedert d'en tweeden inval in de Kaapkolo nie, in het begin van het jaar. Voor het eerst in denoor log heeft de v ij and het Moss el baai-dis tri o<t be zocht. (De Mosselbaai is nu zoo als men weet, in staat van1 verde diging gesteld. Red.) Kleine troepjes Boeren zijn van daag geczien ten zuiden van Worces ter. en zelfs in het nu historische Stellenhosch is de stadswacht on der de wapens, in afwachting van een aanval. Gisteren werd op En- gelsche soldaten geschoten in het gezicht van Worcester. Wat zou men nu in Engeland wel zeggen indien de censor de waarheid niet verborg dat de vij and weer aan beide kusten van de Kolonie staat, en dat de Boeren zijn op 65 KM. hemelsbreedibe van Kaapstad dat de kanonnen der oorlogsschepen gericht zijn op de haven van Mosselbaai, en dlat zelfs de inlichtingendienst niet weet, hoe veel bewoners der kolonie in de laatste veertien dagen de wapens hebben opgevat? Men zegt ons dat Kritzingei* de Oranjerivier weer overgetrokken is, met een commando dlat geen schoenen meer heeft en geen paar den, dat zijn troep verspreid is zonder kans, zich te hereenigen dat Scheepers en zijn bandieten er even treurig aan toe zijn, dat geen commando ten zuiden van, de Oran jerivier meer dan 250 man sterk is, en ten slotte dat er, met inbegrip van de opstandelingen, geen 4000 man in deze Kolonie tegenover on ze troepen staan. En een- officieel bericht van he den luidt, dat het commando dat in Transkei rondzwierf, het gebergte weer overgetrokken is, en dat een' Engelsche kolonne to Elliott is aan gekomen. Wij hebben nooit gewe ten dat er zich een Boeren-com- mando in het inboorlingen-gebied bevond, sedert Fouché's inval in Juni mislukte, maar nu staat 't er, zwart op wit. Voor het eerst sedert het uitbre ken van den oorlog is het noodig geoordeeld, dien spoorweg tusschen d'e Paarl en Worcester döor ge pantserde treinen te laten afloopen. De bezettingen die de Heoonlvier- passen bewaken, waar de lijn in zigzag döor het gebergte loopt, zijn de laatste' week verdubbeld, en er is geschut geplaatst op de hoogten die den omtrek bestrijken. Een troepje Boeren met honderd pond dynamiet zou den spoorweg maan den lang kunnen versperren', in dien het hun gelukte, in een van d'e vele tunnels tusschen Touwri- vier en Worcester door te dringen, en dientengevolge is generaal' Wyn ne, die de veiligheid der verbin dingslijnen onder zijn verantwoor delijkheid heeft, alles behalve op zijn gemak. Alle troepen die men missen kan, worden uit Kaapstad weggezonden om d'e spoorwachten te-n zuiden van Matjesfontein te versterken en hoewel het haast niet te betwij felen valt dat het ons zal gelukken den spoorweg vrij te houden, iser alle reden om aan te ne men, dat heelhet zuidwes telijke deel der Kaapko lonie binnen enkele we ken d oo r de n v ij an dl over stroomd zal worden. De districten Worcester en Mal- mesbury staan als zeer Boeremge- zind bekend', en de bevolking heeft daar thans voor het eerst de gele genheid om haar gewapende vrien den te verwelkomen. Behalve langs den grooten spoorweg hebben wij sterke garnizoenen te Stellenbosch en Malmesbury, maar de lijn tus schen Worcester en Riversdale wordt slechte zwakjes bewaakt, ter wijl de vele dorpen die ver van de verbindingslijnen liggen, öf geheel open zijn voor de zwervende ben den, öf een zoo kleine bezetting hebben, dat ze zoo goed als onver dedigbaar zijn. Er schijnt op dit oogen- blik geen reden te zijn waarom de B oeren niettot vlak bij Kaapstad zouden doordringen. Zoo iets zou on getwijfeld verbazend veel beweging veroorzaken, en juist daarom zou den de Boeren het kunnen beproe ven. Van een aanval op de hoofd stad zelf is natuurlijk geen sprake, maar al sedert maanden is hot- schiereiland waaroD Kaapstad ligt, in staat van verdediging gebracht. De geheele strook lands tusschen de Simonsbaai en de Tafelbaai, van zee tot zee 18 K.M. lang een lage, zandige strook die den Tafel berg van het overige bergland scheidt wordt beschermd' door schansen, bewapend met zwaar ge schut, waaronder de scheepskanon nen van 12 cm. en 15 cm., die. al lang van het oorlogs terrein terug gezonden zijn.. Er liggen nu vier oorlogsschepen in de Simonsbaai, waaronder de zwaarbewapende Monarch en het vlaggeschip Gibral tar, en ook de kanonnen van deze schepen zouden in geval van nood beschikbaar zijn. Dat de Boeren voornemens zijr en hopen, hun laatste toevluchts oord in d'e Kaapkolonie te kunner. vinden, is thans buiten kijf. De toestand ten noorden van de O ran jerivier is nooit zoo gunstig ge weest als thans (dat hebben we in dë laatste dagen wel andlers ge zien. Red.) en een bewijs ervan is, dat 2500 bereden troepen nu op weg zijn naar het zuiden om generaal French te versterken. Dat French die versterking hard noodig hieeft, spreekt vanzelf. Uit hot laatste of ficieel® bericht blijkt dat hij 34.000 man ondier zijn bevelen heeft, maar wat zi jn dlat voor mannen, en waar zijn zij Zeker 10.000 man zijn zoo gebonden aan de 1500 Eng. mijlen spoor ten zuiden van- de. Oranjeri vier, alsof elke soldaat vastgeke tend was aan de 260 meter rail dio hij in theorie ondersteld wordt te bewaken. Nog 10.000 bo sbaan uit plaatselijke vrijwilligers corpsen en stadswachten, eni met die overblijvende 14.000 man moet French d'e bijna hopeloozc taak ten uitvoer leggen, een oproerig ge bied' van de grootte van geheel Frankrijk tot rust te brengen. In den laatsten tijd zijn- Holland."- sche Boeren, vooral in het district Gradock. die in dien loop van d'en oorlog hoogstens onzijdig gebleven waren, niet meer op hun hoeven te vinden. Dat zij zich bij de inval lers gevoegd hebben, wordt niet be twijfeld, en het feit strekt tot steun aan hen die zich verzet hebben te gen de openbare terechlsstell in gen van den laatsten tijd. Dat gezeten landbouwers, die an. derimlf jaar geleden er niet voor te vinden waren den Boeren metétr- daad' steun te verleen,en toen do zaak deT Republieken vooruit scheen te gaan nu, te elfder ure, de wapens onnemen voor een. ho- pelooze en bloedige guerilla, dat is een van de merkwaardigste dingen in dezen voorbeeldeloozem oorlog. Intusschen, het is d'e waarheid dlat het lang verwachte eindelijk gebeurd is. De Hollandsche bevolking van de Kaapko lonie is in opstand, het dient nergens toe, dat te verbloemen. Stadsnieuws Haarlem, 25 Sept. 1901. Een eigenaardige rechts- quaestie. Bij vonnis der rechtbank te Haarlem van 21 Mei jl. werd uitgesproken de onbevoegdheid van de toen zich noa mende Raad1 ven Bestuur der Fishere Actie-Selskabet „Gardar" Dientenge volge en na de algemeene vergadering der maatschappij op 5 Juni d. a. v. werd de directeur-manager der maat- schapir de heer C. B. Herrmann, ge machtigd over te gaan tot den ver koop der onroerende goederen der maatschappii welke spoedig daarop plaats had aan de Naaml. Vennoot schap Bouw-Maatschappij ..De Vink" te Amsterdam. Verleden jaar hebben echter bovengenoemde zich Raad van Bestuur noemende lieeren op deze on roerende goederen twee hypotheken te zamen ongeveer f 50,000 bedragende ge vestigd. die in do verkoopsakte uit drukkelijk als waardeloos genoteerd zijn Een der hypotheekhouders wil nu naar het Hbld. meldt overgaan tot executie van genoemde goederen, waartegen de Bouw-Maatschappij „De

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1901 | | pagina 1