Prijsraadsels met Geldprijzen, NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. Meestgelezen Dagblad in Haarlem en Omstreken. voor abonsés van Haarlem's Dagblad. S. DE VHIES, Zuiderstraat 31, alhier, W. I. C. HAESEKER, Harmenjansweg 37, alhier. I9e Jaargang Maandag 30 September 1901. Nö. 5599 HARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS Voor Haarlem per 3 maanden1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent geveatigd is (kom der gemeente), per 3 maanden1.30 Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.02% Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37J£ de omatreken en franco per post 0.45 ADVERTENTIEN Van 15 regels 50 Ots.; iedere regel meer 10 Cta. Buiten het Arrondissement Haarlem is de prijs der Advertentiën van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 30 Cent per regel. Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampersingel 70, vlak bij de Turfmarkt. Telefoonnummer der Redactie 600. Telefoonnummer der Administratie 123* Intercommunale aansluiting. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekbandelaren en Courantiers. Met uitzondering van bet Arrondissement Haarlem is bet uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentï en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Dit blad verschijnt dagelijks» behalve op Zon- en Feestdagen Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONESjSucc., Parijs 3P>" Faubourg Montrnotfre, Ons eerste Prijsraadsel met geldprijzen had reeds een groot succes. Niet minder dan 725 antwoorden waren ingekomen, waar van 635 met de goede oplossing: Bij gehouden loting werd de le prijs van TIEN GULDEN toegewezen aan den Heer en de tweede prijs zijnde: TWEE GULDEN VIJFTIG aan den Heer De prijzen kunnen van Maandag af ten onzen Bureele, Kam persingel 70, tegen quitantie in ontvangst genomen worden. Ons nieuwe prijsraadsel luidt als volgt Mijn geheel bestaat uit 9 letters en is de naam van een En- gelsch generaal, die zich in den Zuid-Afrikaanschen oorlog de verachting van alle weidenkenden op den hals heeft gehaald. Een 4, 6, 7, 3 is een koperen muntstuk. Een 9, 8, 1 is een gymnastiek-toestel. Een 5, 2, 3 is een soort van paard. Bij de inzending moeten ook de onderdeelen vermeld worden. Onder de Abonné's, die een goede oplossing inzenden, zullen wederom worden verloot: Een Eerste Prijs van TIEN GULDEN en Een Tweede Prijs van Twee Gulden Vijftig Cents. Tevens herinneren wij er aan dat de volgende voorwaarden zijn gesteld: 1°. Alleen die oplossers dingen mede, die uiterlijk Donderdag avond hun brielje aan onze bureaux, Gebouw »Het Spaarne®, Kampersingel 70, hebb n bezorgd Geabonneerden, die buiten Haarlem en in een gemeente wonen waar een Agent van dit Blad gevestigd is, kunnen hunne oplos singen tot en met Donderdagavond bij dezen Agent bezorgen, die met de opzending naar onze Bureaux belast is. 2°. In elk Zateidagavondnummer van de Courant worden de namen van de winners van het Prijsraadsel van de vorige week bekend gemaakt. 3°. Wanneer iemand een der beide prijzen heeft gewonnen, komt hij gedurende twee weken voor een prijs niet in aanmerking. In de derde week kan hij weder mededingen. Gemakshalve gelieve men de oplossing in een enve- loppe te doen en daarop te schrijvenPrijsraadsel van Haarlem's Dagblad. Hun, die ook voor de Prijsraadsels in de »Zaterdagavond« in zenden, wordt verzocht deze oplossingen in eene afzonderlijke enveloppe te doen met het op chrift: Prijsraadsel van de Zater dagavond. Ingeval de twee verschillende oplossingen in één enve loppe zijn gesloten, komen geen van beide in aanmerking. Politiek Overzicht. Zou Kitchener werke lijk heengaan? Die vraag rijst direct bij het lezen van een bericht in de Daily News", waarbij mel ding wordt gemaakt van een ge rucht dat Donderdagavond liep in de militaire clubs, (zie onder teleg. vorig nummer), nl. dat de ,,held!" van Khartoum zijn ontslag zou heb- ben gevraagd als opperbevelheb ber in Zuid-Afrika ten gevolge van verschil van meening met den mi nister Brodrick. De regeering zou er op hebben aangedrongen dat Kitchener op zijn besluit terug kwam. Deze zou hebben geweigerd', waarop de regeering de lusschen- komst van een hooggeplaatst per soon moet hebben ingeroepen. Met dien hooggeplaatst,en per- Dit nummer bestaat uit tien bladzijden. Haarlem's Dagblad van 30 Sept- bevat o.a.: Het al- of niet aftreden van Kitchener, De sterfte in de con centratie-kampen, EenGevecht in 't Noorden, De V. S. en de Oorlog, Besnoeide telegrammen. Frankrijk en Turkije, Een halve week wereld geschiedenis, Sportpraatje,Berlyn- 8che Brief, Haarl. Toynb» e Ver- eeniging, De Tooneelwedstrijd -an de letterlievende vereeuigiug „J. J. Cremer." Bovendien behoort bij dit nummer onzer courant als gratis-bijvoe^^i no. 56 van De Zaterdagavond", letter kundig weekblad voor Jong en Oud, bevattende: Het Diaconie-huis (met drie afbeeldingen), Een enthousiast pro-Boer, (plaat van J. F. Nuyens), Haarlemmer Halletjes, Rubriek voor Dames, Makar, een verhaal uit. den Kaukasus, Feuilleton: In betrekking, De Lynchwet in Texas, benevens de gewone rubriekenafbeeldingen Schaakrubriek en Prijsraadsel. soon" is natuurlijk koning Ed ward bedoeld, 't Is echter d!e vraag wat ervan waar is, hoewel de oor- respondent van het ,,Hbld." ver neemt dat het gerucht gegrond is, al zal de regeering het waarschijn lijk voorloonig tegenspreken. Af wachten blijft 't consigne. Er is Donderdag weer een stati stiek openbaar gemaakt over d:e be volking der concentratie-kampen en de sterfte aldaar. De sterftecij fers blijven, ondanks de hooge te vredenheid der heeren J ingo's over die kampen en de administratie er van, verschrikkelijk in één woord. De cijfers zijn de volgende Qrajn j e*V rijstaat. Sterf- Siterf- gev. gev. Bevolking. in per Aug. 1000 p. jaar. 30 62 Vrouweni.... 13.381 82 73 Kindieren.... 24.415 510 251 Transvaal. Mannen10.496 32 37 Vrouwen.... 22.036 185 101 Kinderen.... 25.983 1.014 463 Natai. Vrouwen928 3 39 Kindenen.... 1.570 21 161 Kaapkolonie. Mannen31 Vrouwen.... 82 1 146 Kinderen.... 257 Totaal van alle kampen Mannen16.695 62 44 Vrouwen.... 36.427 271 89 Kinderen.... 52.225 1.545 357 Totaal...105.347 1.878 213 Dus een sterfte in de maand Aug. onder de blanke bevolking der con centratiekampen, gelijkstaande met tweehonderd en dertien per duizend per jaar. Nog veel vreeselijker is het echter te moeten constateeren, dat in de Engelsche moordhol en in Zuid-Afrika de kindereterfte be loopt drie honderd zeven-en-vijf tig per 1000 per jaar. In de Transvaal- sche kampen woedt de kindermoord het hevigst, gelijk uit bovenstaan-' de cijfers blijkt Daarin leven 25.983 kinderen, maar zij gaan er dood met een snelheid van vier honderd acht-en-zestig per jaar op elke duizend. Dat 'wil zeggen, dat van elke duizend Transvaalsche kinderen nu jaarlijks bijna de helft door de Engelschen wordt verdelgd of anders uitgedrukt dat al deze 25.983 Transvaalsche kinderen bij voortduren van d'ezen toestand over iets meer dan twee jaar door Britsche moordlust uit den weg zullen zim geruimd Wij kunnen allen die wat voe len voor de slachtoffers van Engel sche wreedheid slechts toeroepen Geeft, geeft met milde hand, om het lijden van deze ongelukkigen te verzachten en aldus Albion's toe leg te verijdelen Buitenlandseh Nieuws. Een gevecht in 't Noorden. Een gevecht heeft Donderdag plaats gehad te Prospect Kataizo in Zoeloeland. De Engelschen hadden één doode en negen gekwetsten'die Boeren trokken bij het valiemi van- den dag terug. Kitchener seint dd. 27 Sept. De fabten Itala en Prospect op die grens van Zoeloeland zijn gisteren dioor die Boeren aangevallen, dlie in groe ten getale waren, onder bevel, ver moedelijk van Botha. Na ernstigen wederstand' wierpen die garnizoe nen de Boeren terug, hun krachtige verliezen toebrengend. Andiers is alles kalm op de grenzen van Natal. Dat anders is alles kalm" is niet kwaad gezegd Een nieuwe leugen- Volgens een telegram van' Kitche ner uit Pretoria zou luitenant Miers, van die Somerset Light In fantry, den 25en zijn post te Ri- viersd'raai hebben verlaten, gaan de. naar drie Boeren die te paard naderden onder de witte vlag. Na eenige oogenblikkan ond'erhouds tusscben hen, zou men gezien heb ben hoe de Boeren Miers doodden. In galop zouden de Boeren zijn ontvlucht. Kitchener seint dat hij een onder zoek heeft ingesteld. Besnoeide telegrammen. De Engelsche avondbladen bevat ten weinig ter aanvulling van het gisteren in het Politiek Overzicht vermelde telegram uit Dordrecht over de bewegingen der Boeren ten oosten van die stad. Dat telegram was blijkbaar sterk besnoeid en daardoor uit zijn verband gerukt, wat echter slechts den indruk kan bevestigen, dat het allesbehalve pluis is voor de Engelschen in de noordoostelijke Kaapkolonie. Een telegram uit Middelburg over de bewegingen der Boeren ia al even vaag. De Boeren rukten den 21sten tegen Elliott op. heet het daarin, doch werden door de stadswacht uit. hun koers gedreven. Zij trok ken daarop oostwaarts. Den 22sten had er een treffen tusschen de Boe ren en de Engelsche colonnes plaats. ,.maar bizonclerheden zijn nog niet ontvangen". De gevolgtrek king ligt voor de hand'. Het al of niet aftreden van Kitchener- Reuters agontsc-hap verneemt dat het door de Daily News" openbaar gemaakte bericht, betreffende een ontslag van Kitchener (zie ook Po litiek Overzicht), geheel ongegrond is. De „Pall Mall Gazette" is even wel van eene andere meening. In zijn laatste editie deelt bet blad mede, uit vertrouwbare bron te hebben vernomen, dat Kitche ner, van meening diat zijn handen min of meer gebonden zijn, daar het hem niet geoorloofd is elke re delijke poging te beproeven om den oorlog te beëindigen, ernstig over het houdbare van zijn positie ma- denkt. Hij wenscht de doodstraf voor de rebellen, in stee van korte gevangenisstraffen, die de rebellie slechte aanmoedigen. Hij heeft meer geharde troepen noodig en af kondiging van d'e krijgswet te Kaapstad en elders- De ,,Pall Mali" voegt hieraan toe, dat de Koning een lang en ernstig onderhoud met Brodrick heeft ge had over den staat van zaken te velde, en ook over aanwerving en de yeomanry. Er wordt te verstaan gegeven dat vèrreikende hervormin gen in het leger weldra zullen wor den aangekondigd. Het werk van het oogenblik is de voorbereiding van groote versterkingen voor het geval dat die noodig zijn. De V. s en de oorlog. De correspondent der „Daily Chronicle" te Washington beweert, op den besten grond liet volgende te kunnen mededeelen over de ont vangst, die een Boeren.srezantschap eventueel zou vinden bij den nieu wen President der Vereenigdie Sta ten. Een verzoek om tusschemkomst zou volgens den correspondent, niet d'e minste uitwerking hebben. Pre sident Roosevelt zal het precedent volgen, door Mac Kimtey gesteld toen het Bóeren-gezantschap naar Washington was gekomen. Hay ontving toen de heeren alleen als particulier. Roosevelt zal evenzoo doen hij is vast besloten, zich niet met deze kwestie in te laten, en in geen geval een strikt onzijdige hou ding op te geven (sic.) Indien hij de gezanten ontvangt., dan zal 't al leen zijn als aanzienlijke bezoekers, geenszins als diplomatieke verte^ genwoordigers. En indien aan Montagu White instructies gegeven worden met het oog op een hervatting der onderhan delingen te dezer zake. zal dat 't zelfde geval zijn. Roosevelt en Man tagu White kennen elkaar per soonlijk. maar d'e President zal in geen enkel opzicht invloed op zich laten uitoefenen wat de Zuid-Afri- kaansche kwestie betreft. De heer Kruger heeft niets te verwachten van de Vereenigde Staten. Frankrijk en Turkije. De Fransche regeerimg heeft het voorstel van de Porte tot regeling van den eisch der Lorando's van de hand gewezen en zal de Porte on verwijld hare voorwaarde me dedeelen Zij verlangt do betaling van negen percent rente. Dat zou den eisch tot 350.000 Turksche pon den verhoogem. Men gelooft dat de Porte zal toegeven. Ook is te voor zien dat Frankrijk tegelijkertijd de regeling van verscheidene sedert lang hangende politieke vraagstuk ken zal eisch en. eer het de diplo matieke betrekkingen met Turkije hervat. De „Times" verneemt uit Kon- stantinopel, dat een onmisbare voorwaarde van Fransche zijdlo ge steld. voor het hervatten der diplo matieke betrekkingen tusschen Frankrijk en Turkije, deze is, dat de Porte het tractaat van Bairdo, waarbij Tunis onder bescherming van Frankrijk gesteld is, erkent. De Sultan moet zich tot den Rus- sischen gezant gewend' hebben, om de tusschemkomst van den Czaar te verkrijgen. Men zegt dat de grootvizier bin nenkort ontslag zal krijgen- Te Marseille. Donderdag is generaal Voyron, da bevelhebber der Fransche troe pen bij de expeditie naar China, te MarseilLe met de noodige statie ontvangen. De minister van marine, de Lanessan, hield een ellenlange redevoering, generaal Voyron ant woordde kortalles ter verheerlij king van do troepen, die aan de ex peditie hebben deelgehad) en dege nen, die tot het welslagen, der ex peditie hebben bijgedragen. Ten slotte de uitdeeling van ridderor den en belooningen. Op denzelfden dag is de Océaaiieni met het lijk van prins Henrt van Orléans tc Marseille binnengeko men. Het lijk word Vrijdag naai den wal overgebracht. Heden had de begrafenis in den grootetem een voud le Dreux plaats. Tooneel wedstrijd der letterlievende vereeuigiug „J. J. Cremer". Het twintigjarig tijdperk van bestaan is voor onze Ilaarlemsche tooneelver- eeniging „J. J. Cremer" een. glorieus tijdvak geweest, en ieder die de kunst in liet algemeen eu de tooneelspeel- kunst in het bijzonder liefheeft, zal de vereeniging dankbaar zijn voor wat ze tot ontwikkeling van het artis tieke leven in onze stad gedaan heeft. Niet alleen heeft „Cremer" door de stukken, die in die lange reeks van ja ren in studie genomen zijn, de kennis van vele goede producten uit vader- landsche en buitenlandseh© tooneel- litleratuur bij de werkende leden uit gebreid en hen gevormd es geoefend in de dramatische kunst, doch ook bij de zeer groote scharen, die 's winters genieten komen van „Cremer's" voorstellingen den zin voor het schoo- ne, het goede, het edele, geleid), geoe fend en aldus talrijke avonden van rijk kunstgenot geschonken. Haarlem zou alleen om die reden trotsch op „Cremer" mogen zijn. Maar er is meer. In dat glorieuse twintigjarige tijd vak waarin „Cremer" een dilettanten- gezelschap van beteekenis is geworden is niet minder dan driemaal tooneel- wedstrijd gehouden, en het twin tigjarig bestaan, wist het bestuur niet luisterrijker te vieren, dan door't organiseeren van den vierden tooneel- wedstrijd. „Cremer" heeft met hefc uitschrijven van dezen wedstrijd dus een goed en nuttig werk gedaan, dat weer nieu wen luister bijzet aan haar glorie krans. dat haar roem in den lande weer meer verhoogt en bevestigt. Veel succes heeft het uitschrijven van den wedstrijd reeds bekroond, want niet minder acht vereenigln- gen schreven in, n.l Kunst en Ge noegen" van Amsterdam, „Jacob Cats" van Leiden, „Eendracht" van Rotter dam, ..Voorwaarts" van Purmerend, ..Kunst na den Arbeid" van 's-Graven- hage, „Geestbeschaving", van Delft. „Cecilia" van Breda: „De Burgervrien den" var» Antwerpen (de verste ver eeniging dus). En we hebben in dit blad' ook reeds uitvoerig vermeld hoe van allo zijden medailles en geldprijzen zijn beschik baar gesteld als een bewijs hoezeer de ze wedstrijd allerwege instemming vindt, Dinsdag 1 October zal „Cremer" zelf de openingsvoorstelling geven en brengt dan voor het voetlicht „George Lalaing, graaf van Rennenberg" het: door Teylers Tweede Genootschap be kroonde verzen-drama van D. T. van Heyst. En „Cremer" heeft hiermede een waardige keuze gedaan. Het stuk is mooi, welklinkend Hollandsch, dat zeker bijzonder goed te zeggen zal zijn. Een stuk ook van bij zonder groote dramatische kracht, waar een machtige bekoring van uit gaat, dat door het mooie Hollandsch tot luisteren dwingt en tot stijgende belangstelling door den loop der ver wikkeling en de goed opgezette tragi sche ontknooping. Men kent het stuk. Het speelt in 1580 ten tijde van Ren- nenberg's verraad van Groningen en de bekende historische figuur, de Graaf van Rennenberg is de hoofdfi guur van dit drama. De auteur, zoo getrouw mogelijk de bister;6 vofgend, heeft geschetst het nobele, maar zoo droevig weifelachti ge karakter van Oranje's vriend, den graaf van Rennenberg, den willoozen, zwakken man, die, warm vriend van Willem den Zwijger, zich door zijn zuster Cornelia liet verleiden tot zijn verraad. En het is meesterlijk gelukt al het nobele dat er in den man was, en waardoor hij zoo stormenderhand de sympathie van alle harten wint, te teekenen en daar donker tegen afste kend de slagschaduw van zijn willoos heid en zwakheid. Daar door heen ge weven door den tragischen ondergang van de hoofdfiguur is zijn idyllische liefde voor Ida, de burgemeestersdoch ter, een hooge. heilige liefde, waaruit de adel van zijn karakter spreekt, en die uïtglanst boven al het gekuip om hem heen eu het harde, hooghartige en hardvochtige van zijn konkelende zuster. Meesterlijk geteekend als de karak ters, mooi als de opzet en kunstig als de verwikkeling en ontknooping van dit drama zijn, zal 't gespeeld zoo als men dat van „Cremer" mig ver wachten ook op den openings-avend zijn groote bekoring doen gevoelen. De Amstexdamsche vereeniging „Kunst en Genoegen" treedt het eerst in 't krijt, met het tooneelspel „Lij densweg" („Der Dornenweg") van Fe lix Philippi en met het blijspelletje „In Politiek" van Gustav Kadelherg. „Lijdensweg" is een stuk echte Duitsche tooneel-romantiek met hier en daar wat melodramatische frag menten. Het is, wat men zou kunnen noemen een ..huilerig" stuk. Bulau zit onschuldig in de gevange nis wegens diefstal omdat een moeder, ten einde haar zoon, die de misdaad gepleegd had, van de schande te red den. gezwegen heeft, toen zijn zaak behandeld werd en hem onschuldig heeft laten veroordeelen. Ze heeft haar schandelijk gedrag willen goed makm, door Bulau's dochter Dorothea als ge- zelscbaps-juffrouw aan te nemen oi haar met weldaden te overladen. Haar zoon Herbert, advocaat, wordt op Dorothea, verliefd, en wanneer nu Bulau zijn straftijd heeft uitgediend en aan Herbert, komt vragen hem te helpen recht te krijgen en zijn zaak te herzien, begrijpt men dat hier de belangen en gevoelens in hotsing ko men. Herbert's moeder wil alles doen om het verledene goed te maken... alleen niet voor het gerecht haar dwaling be kennen ook niet ter wille van Egon, den misdadigen zoondie is teruggekeerd. Herbert, bezield met plichtgevoel wil het recht zijn loop laten en begrijpt alleen dan waar dig te zijn. Dorothea's man te worden, wanneer hij den vader met alle kracht zijner juridieke bekwaamheid steunt in het. verkrijgen van zijn rechten. Dan komt er nog een kwasterige as sessor bij, die een echte Duitsche roman-figuur geweldig bezorgd is over den familienaam, maar van den waren adel van gemoed natuurlijk niet het flauwste bagri» h~eïi. Het slot is, dat de moeier besluit den lijdensweg te gaan kii n.ct Bulau, die in zijn laatste levensdagen niets an ders verlangt dan zijn recht en zijn recht alleen, den moeilijken wegnaar het gerecht gaat. Dezelfde overdrijving, A'w men aan treft in Duitsche romans A la Weiner, b.v. vindt men hlqr eveneens: onge repte, nooit bezoedelde adeldom des gc- moeds. geweldig hevige eerlijkheid, jammerlijke smart, gezochte samen loop van omstandigheden, zoetelijke toon en veel, zooals Multatuli dat noemde: deugdzaamachtigheid. En 't zal juist voor ..Kunst en Genoegen" do groote moeielijkheid zijn om hier de overdrijving te ontgaan en door spel teekening te geven aan de ka rakters die of gansch niet geteekend zijn, of in één richting dik aangelegd, want de auteur heeft, op effect bere kend, nog al met schelle kleuren ge werkt. Als blijspel volgt „In Politiek" van den bekenden Kadelherg, een stukje waar heel weinig in zit. en dat onver- 1) id del lijk de eisch stelt: vlugheid, licht heid en fleurigheid van spel en veel handigheid op 't tooneel, veel routine. Wordt hieraan voldaan, dan geeft het wel aardige momenten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1901 | | pagina 1