NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Meestgelezen Dagblad, in Haarlem en Omstreken.
I9e Jaargang
Donderdag 3 October 1901
No. 5602
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS: g££^fi& ADVERTENTIÊN
Voor Haarlem per 3 maandenƒ1.20 Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), ia de prijs der Advertentiën van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15.
per 3 maanden1.30 Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlek rabat.
Franco door het geheele Rgk, per 3 maandenL65 Reclames 30 Cent per regeL
Afzonderlijke nummers0.02# Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampersingel 70, vlak bij de Turfmarkt.
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37# Telefoonnummer der Redactie 600. Telefoonnummer der Administratie 129.
de omatreken en franco per poat0.45 Intercommunale aanslniting.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertenti 3
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangèrg Q. L. DAUBE Co. JOHN F. JONE§j Succ.y Parijs 31K» Faubourg Montnifflire.
Dit nummer bestaat uit
zes bladzijden.
Haarlem's Dagblad Tan 3 Oct.
bo?at o.a.:
De tegenstrijdige berichten om
trent het gevecht bij Fort Itala,
De Engelsclie bladen over het ge
rucht betreffende Kitchener's ont
slag, President Steijn's verjaardag,
Een halve week Wereldgeschiede
nis, Slaan op school, Uit de Tech
nische wereld, Feestrede van den
heer G. J. v. Gasteren, Tooneel-
lYedstryd der Letterl. Yereeniging
„J. J. Creiner".
Politiek Overzicht.
Wat in den Zuid'-Afrikaaïischen
strijd het meest op den voorgrond
treedtt is, het moge vreemd klin
ken, het zeldzameliegen
der E n g e 1 s c h e n. De zonen
Albion's spreiden daarin eene vaar
digheid' ten toon, die alles over
treft, wat totnutoe op dit gebied ge-
praesteerd is. Wij wisten reeds
lang, d'at het een kleine moeite was
om een nederlaag tot. een onbeslist
gevecht of beter nog tot een zege
praal te maken, maar we staan ge
woon verbluft bij de zeldzame aan
eenschakeling van halve en. heele
onwaarheden, die door Reuter over
het gevecht bij 't fort Itala in Zoe-
1 oei and; geseind! worden. Nu er zoo
goed als zeker vaststond dat d'e Brit
ten daar flink slaag hadden gehad,
komt ineens de hartverheffende tij
ding, dat de Boeren 305 man op het
veld achterlieten. De eenigszms
onduidelijke redactie van d'it tele
gram (het is uit Eshowe dd. 30
°epl-), zou nog kunnien leiden tot
de veronderstelling, d'at die 305 on
gedeerde Boeren waren, die zich
op 't gewonnen terrein nestelden.
Maar die zoete waan verdwijnt
oogen blik kei ijk bij het lezen van
eene dépêche uit 't befaamde Lady-
smitli van den-zelfden datum, waar
in zonder omwegen wordt be
toogd, dat „het Britsch succes" in
Zoeioeland veel grooter is geweest
dan eerst" werd vermeld- Van den
vijand zijn er 200 gedood en meer
dan 300 gewond en gevangen geno
men. Majoor Chapman deed uit
muntend werk. Van de inland&che
poli 1 ie zijn „enkele" manschappen
gedood. Een officier van de politie,
viel met een convooi gevangen in
handen der vijanden.
Nietwaar, de overwinning is vol
komen. Dal blijkt wel hieruit dat
de Boeren een geheel convooi kon
den inpalmen. De edelmoedige
Britten zullen gedacht hebben:
„aan ons de overwinning, aan de
Boeren de buit), dan hebben we al
lebei wat.
Uit Melmouth wordt dd. 29 Sept.
geseind, dat een groot convooi dien
morgen van d'aar naar Fort Pros-
pect vertrokken, door de Boeren, ge
nomen is. Dezen hebben wagens en
voer verbrand en het vee meegeno
men. Natuurlijk "heeft men
hier met een ander convooi te doen
als waarin gesproken werd in het
bovenvermelde telegram uit Lady-
smith.
Van Kitchener komt intusschen
weer eene andere lezing betreffen
de 't gevecht bij Itala. Volgens 't te
legram door den opperbevelhebber
den 30en uit Pretoria verzondien,
zeggen de zes Engelschen, die den
26en bij den aanval op het fort Ita
la gevangen genomen werden, dat
zij 60 Boeren zagen begraven. (De
gevangenen schijnen dus weer los
gelaten te zijn.)
Generaal Hamilton- bericht dat er
„verscheiden" Burgers in den om
trek van Itala waren teraardebe-
steid. De Boeren zijn den 26en en
27en bezig geweest met het weg
dragen van hun dooden en gewon
den. (Daar schenen ze dus al dien
tijd toe te hebben). Hunne hoofd
macht staat nu bij Bertha's dorp.
Verder bericht die beul vani Soe
dan dat sedert 23 S-ept. gesneuveld
waren- 27 Boeren, gewon dl 24, ge
vangen gen-omen 274, dat zich over
gegeven hadden 48 Boeren, en dat
waren bui toemaakt 138 geweren,
19.400 patronen, 189 wagens, 3270
paarden en 11.260 stuks hoornvee.
De toestand in Transvaal en O.
V. S. is onveranderd; in die Kaap
kolonie houden Mijburgh en Fou-
ché zich meest ten oosten van de
Drakensbergen op in Transkei is
Smuts sn'ei naar het zuiden terug
getrokken, vervolgd door de Ei&-
gelsche colonnes hij was d'en 28en
bij Sheldon. De toestand is onver
anderd in het zuiden en westen. De
Middellandsche districten, zijn vrij
van Boeren, het noordwestelijke
district nagenoeg. Ik heb, zegt Kit
chener, zooeven vernomen dat Ive-
kewicb's kamp te Moedwil
staande Reuter's telegrammen
thans melding maken van zeer
groote verliezen aan Boeren zij de
geleden bij den aanval, menschen
die verder zien dan hun neus lang
is, meer en meer beginnen te twij
felen. aan een zoogenaamde over
winning der Engelschen in Zoeloe-
land, die onvereenigbaar is met de
ontruiming van Itala door die En
gelschen, op Zaterdag, en ook met
het v-eiiorein gaan van het Britsche
convooi en het gevangennemen van
63 Engelschen.
De „Morning Post" verneemt uit
Brussel, d'at de Boeren groote hoe
veelheden ammunitie ontvingen, in
zeilschepen, via Lambertbaai (de
ze baai is gelegen aan de Westkust,
in het district Clanwilliam, dat,
zooals men weet. door de Boeren
is bezet.
Het gerucht als zou Kitchener
ontslag hebben aangevraagd, is wel
door het Britsche ministerie tegen
gesproken, maar de pers is met de
ze verklaring lang niet tevreden.
De „Times", die een hoofdarti
kel aan de quaestiie wijdt, acht het
vaststaand:, dat het departement van
oorlog sommige eischen van den
generaal niet of nauwelijks heeft
ingewilligd. Het is de vraag of het
ministerie thans beter op zal pas
sen, doch het blad verwacht er
niet veel van.
De „Standard" zegt, dJat die ont
kenning alleen naar den vorm juist
is, en stelt der Regeering enkele
zeer stekelige vragen over Kitche
ner's bezwaren.
Buitenlandsch Nieuws.
westen van Maga om twee uur
's nachts door een talrijken vijand
onder de la Rey en Kemp is aange
vallen-. De vijand werd 's ochtends
om zes uur afgeslagen ein trekt
noordWestwaarts terug.
Als dat „afslaan" net zoo gegaan
is als in Zoeioeland, kunnen we den
Engelschen aanraden, de- Boeren
maar liever hun gaan. te laten gaan.
't Kost anders te veel mannetjesl
De Engelsche bladen zijn ook een
weinig van de wijs gebracht door
de vele en totaal met elkaar in
strijd zijnde berichten over het ge
vecht bij 't fort Itala.
De „Daily News" vindt de gehee
le toedracht dér zaak alles behalve
helder; dit alleen is duidelijk
dat de, misschien gewijzigde, tele
grammen van Kitchener de gebeur
tenissen geheel onjuist en onvolle
dig moeten weergeven.
De „Times" zegt dat, niettegen
Een verrassing.
De „Daily News" verneemt uit
particuliere brieven d'at twee-eai-
een halve maand geleden een af-
deeling van d'e Middlesex yeomanry
ten onder de oogen van: het garnizoen
van Harrismiith verrast is. Zij ver
loor 64 man, van wie 5 sneuvelden
de re&t gaf zich meest over. De ge
vangenen werden spoedig weer
losgelaten en daarom heeft men
het publiek niet met dit incident
lastig 2-evallen. Zoo wordt de waar
heid stelselmatig verzwegen.
President Steyn's verjaardag
President Stfeyn van den Oranje-
Vrijstaat viert heden, 2 October zijn
45en verjaardag, 't Is dus heden
een feestdag voor hem, maar voor
feestklanken is er weinig gelegen
heid in deze tijden van storm en
drang. Reeds heden voor twee jaar
hingen er donkere wolken boven
Zuid-Afinka, die zich eenige dagen
daarna in een hevig onwed'er ont
lastten. President Steyn heeft zich
in al dien tegenspoed flink gehou
den. Vrij in zijn optreden, gesteund
door eene machtige gave van 't
woord, blijft hij de koene strijder
voor dé rechten van het Afrikaan
der ras. Moge hij nog lang in de
gelegenheid zijn, zic-h met al zijne
kracht aan de- zaak van het verdruk
te Boerenvolk te wijden.
Algemeene berichten.
DE OORLOG IN ZUID-AFRIKA
De „Telegraaf" meldt:
„Van Zuid1-Afrika zijn per laat
ste gelegenheid de volgende be
richten ontvangen
Trein bij Waterberg vernield.
Drie en veertig Engelschen gedood
en gewond. Nu moeten de voor
naamste burgers van Pretoria op
d'e treinen meerijden. Vrouwen,
van wie de mannen nog op com
mando zijn. moeten allen naar Dur
ban na 15 September. Ook de man
nen. die niet trouw willen zweren.
Uit Middelburgkamp zijn onge
veer honderd wouwen met verlof
naar de commando's geweest om
hare mannen te- gaan wagen zich
te onderwerpen. Allen zijn terug
gekeerd met het bericht, dat de
mannen gezond zijn.-, aan niets ge
brek hebben en dat geen enkele
hunner denkt aan overgeven. In
tegendeel zijn zij vol moed en vast
besloten dien strijd voort te zetten-''
De bewegingen der Engelschen
tegen de Boeren) in de richting van
Vrede (n. o. O. V. S.) eau het pa-
trouilleeren in die streken worden
zeer belemmerd door slecht weder.
Een aantal commando's trekken sa
men bij Robertsdrift en zij hebben
blijkbaar het oog op de Drakens
bergen.
De Boeren hebben het nog op alle
wijzen op Natal gemunt
Uit Richmond (K. K.) wordt ge
meld, d'at het bericht als zoude Ma-
lan gesneuveld zijn, gebleken is on
juist te zijn geweest. Dit komt meer
voor bij d!e heeren Engelsche oor
logscorrespondenten.
Bij de overrompeling van het
konvooi voor Fort Prospect door dé
Boeren is Mansell, onder-inspec
teur van de Natalsche politie, ge
vangen genomen en zijn zes inland-
sche politie-soldiaten. gesneuveld en
twee vermist.
Niettegenstaande, de inval van. de
Boeren in Natal mislukt heet, na
de gevechten bij de forten Itala en
Prospect, verneemt men met ver
bazing uit een telegram uit Pieter-
maritzburg aan de „Daily Mail",
dat er heel bij Gl'encoe, bekend uit
het begin van den oorlog, een me
nigte Boeren staan. De Natalsche
vrijwilligers zijn Zondag bij One
Tree Hill (ten westen van Glen-
coe) met. hen slaags geweest, „maar
boden dapper tegenstand,"
Bennet Burleigh, de correspon
dent van de „Daily Telegraph", die
op het oogenblik in Natal rond
zwerft, wit het bovenstaande en
vroegere berichten aan met d'e vol-
bizonderhed'en
Dundee. Vrijdag. Een stroopen de
afdeeling van ongeveer 50 Boeren
heeft gisterennacht (dezen datum
komt niet overeen met dien van de
„Daily Mail", misschien heeft men
te doen met twee verschillende ge
vechten, na elkaar, in dezelfde
buurt,) een kleinen buitenpost aan
gevallen op 16 K. M. ten westen
van Glencoe Junctie. De vijand moet
door die kleine passen van de Dra
kensbergen zijn afgekomen. Ook
zijn er eenige Boeren gezien bij de
brug over die Zondagsrivier (9 K.
M. ten noorden van Elandslaagte)
en bij Thorald's hoeve.
De „St. James's Gazette" zegt dat
er nieuwe groote verster
kingen naar Zui d-A f r i k a
zullen gezonden worden. Het ge
rucht wil dat enkele regimenten
militie-troepen opnieuw zullen op
geroepen worden. Volgens een an
der gerucht, zullen misschien en
kele troepen-afdeel i-ngen uit Indië
naar Afrika worden gestuurd.
Er is opnieuw pest uitgebroken
op het Kaapsche schiereiland. Drie
inboorlingen te Maitland zijn de
eerste slachtoffers.
Uit de verliozenlijstTe Zwart
kopjes. zijn den 24sten September
een man gesneuveld' en een ge
wond verder zijn verliezen gele
den bij Wilgerivier (25 Septembor),
Heilbron (27 September) m Zee-
rust (23 September.)
De Duitsche Bondsraad zal Don
derdag zijn werkzaamheden her
vatten. Vrijdag zullen de commis
sie voor tarieven en belastingen en
voor handel en verkeer bijeenko
men met het tarief-ontwerp als
agenda.
Het gevecht bij Fort Itala.
In ons Politiek Overzicht wordt
bovengenoemd gevecht uitvoerig
besproken en het ongerijmde van
verschillende berichten dienaan
gaande aangetoond.Thans laten wij
volgen, wat „Gentral News" hier
over seint
„De aanval op en de verdediging
van Fort Itala verleden week zal
in de herinnering blijven voortle
ven als een der meest wanhopige
er bloedige botsingen van; den Z.-
Afrikaanscben oorlog, daar het ver
lies aan menschen levens voor de
Engelschen veel grooter is geweest
dan eerst gedacht was. Het fort ligt
op de helling van een berg, en de
Boeren kwamen dicht bij, voor zij
hun aanval ontwikkelden. Generaal
Louis Botha leidde den aanval met
groote bekwaamheid' en trad zeer
onverhoeds op. Ofschoon de Brit
sche verdedigingsmacht ietwat ver
rast was door den plotselingen aan
val en de Boeren bijna tien tegen
een telden, vocht hot garnizoen
met de grootste dapperheid en sloeg
het. den vijand af. Majoor Chapman
van de Dublin fusiliers voerde het
bevel over de bezetting en deze of
ficier heeft van generaal Bruce
Hamilton den hoogsben lof geoogst
voor zijn dappere en hardnekkige
verdediging.
Majoor Chapman zegt, dat de
Boeren 1000 man telden en dat zij
erkennen 19 gesneuvelden bij den
aanval te hebben gekregen. Hun
verlies was zondier twijfel veel
zwaarder, daar Kaf f era verzeker
den, dat zij Donderdag den gehee-
len dag dooden en gewonden' weg
droegen, toen zij in noordoostelijke
richting terugtrokken, blijkbaar
het kleine fort feitelijk onneembaar,
achtende.
„Het Engelsche garnizoen: leed
zwaar. Bekend' is, dat een officier,
luitenant Kane van het South Lan
cashire regiment, en elf man ge
sneuveld zijn. In 't geheel werden
118 man buiten gevecht gesteld en
men vreest, dat latere berichten dit
aantal nog grooter zullen maken.
Bovendien verloren wij een aanbal
Kaffers en vele paardien en muilen.
„De Boeren vochten met de groot
ste verwoedheid en schenen vast
besloten door te breken en hun in
val in Zoeioeland te volvoeren,
maar de verdediging deir forten
Itala en Prospect schijnt Botha's
plannen geheel in de war gestuurd
te hebben-
„Een eigenaardig incident bij
Botha's inval brengt op treffende
wijze de loyaliteit der Zoeloohoof-
den aan 't licht. Botha trachtte den
kapitein Mamyima om te> koopeni
om de Boeren, van' zijn welwillende
neutraliteit te doen genieten, zoo' al
niet om daadwerkelij ken bijstand!
te krijgen door den hoofdman al het
vee terug te geven, dat zij van zijn
stam geroofd hadden. Botha's doel
was gemakkelijk toegang tot Zoeloe-
land ta krijgen,, maar Mamyima
wees Botha's aanbod met veront
waardiging van de hand en hij zond
het vee aan d'en Boeren comman
dant-generaal terug met de mede
deel in g, dat hij loyaal aan den ko
ning van Engeland zou d'e blijven
en dat hij de Boeren zoude bevech
ten als zij zijn gebied' binnenvielen.
Mamyinna's handelwijze schijnt
des te opmerkelijker wanneer men
bedenkt, hoe het vee, d'at hij terug
zond, in, werkelijkheid het eigen
dom van zijn eigen volk was."
Uit d'e laatste alinea's van dit te
legram blijkt dat ook de Kaffers
in dezen strijd hun aandeel hebben
gehad. De „Köln. Ztg." merkt zeer
terecht op, dat het zich nu ook ge
makkelijk laat verklaren:, waarom
de Boerenverliezon zoo hoog wor
den opgegeven. De Kaffers, trotsch
op hun krijgskameraadschap met
de Engelsclie troepen, zullen zich
zelf gaarne een pluim op den zwar
ten schedel steken, en, door heb
noemen van geweldige Boerenver-
liezen, het tweeledig doel bereiken
van hun blanke wapenbroeders te
behagen en dezen tevens een hoog
Tooneehvedstrijd der
letterlievende vereeniging
„J. J. Cremer".
IV.
(S1 o t).
Deelden, wij in ons vorig feuilleton
in breede trekken den inhoud mede
van „Het Huisgezin Valmare", thans
volge een nadere beschouwing.
Duiniendik ligt de onmogelijkheid
der geschetste toestanden en de onmo
gelijkheid der karakters er op. En
daarbij komt dat de taal, die de
auteur zijn menschen in den mond
legt. al even onmogelijk is als de ver
handeling en de karakters.
In dit opzicht consequentie dus.
Wat dunkt u b.v. van een vader,
die zijn zoon het zwijgen oplegt met
deze woorden:: „Hendrik, ik gebied
u te zwijgen en alleen dan te ant
woorden, als gij mij zulks zult ver
plicht zijn."
Behalve dat het nooit een papa met
gezonde hersenen in de gedachte is
gekomen zijn zoon aldus toe te spre
ken is hier ook een opeenstapeling van
woorden die heel leelijk is, wat vooral
bij het zeggen van die verwrongen
zinnen moet uitkomen. En we zuu
den kolommen kunnen vullen met ci
taten van zulk sclueeuwend leelijk,
onnatuurlijk Hollandscli. Nog een
enkel staaltje. Hendrik heeft naar
aanleiding der huiselijke gebeurtenis
sen, d.ie we geschetst hebben, een too-
neelstuk gemaakt, dat met. succes is
opgevoerd door een rederijkers-gezel
schap en spreekt daarover met Sophie,
zijn vrouw.
Sophie zegt daarbij o.a. :Maar Hendrik,
dikwerf heb ik mij afgevraagd, waar
om j ij voor onderwerp de feiten uit
uw ouderlijke woning hebt gekozen
en wat nog meer is. Hendrik, g ij hebt
mij als gouvernante ook op de plan
ken gebracht, weliswaar onder
een anderen naam. (dank je de
koekoek. Red. H. D.) doch ik heb het
begrepen.
Let o. a. op de drie verschillende
wijzen waarop hier de vrouw haar
man aanspreekt, jij (zooals behoort)
u (zooals 't nooit voorkomt) en gij (dat
heelemaal uit de mode is behalve bij
duffe boekenwormen). En rederijkers
zijn zoo licht geneigd die gezwollen
heid van taal letterlijk weer te geven,
en hun gansche spel, zeggen en ge
baar daardoor te laten influenceeren.
Wanneer men een romantisch too-
neelspel wil opvoeren, Iaat men dan
ten minste zoo een kiezen, waarbij de
verwikkeling interessant, en bovenal
mogelijk is en waarbij de taal is de
natuurlijke, beschaafde spreektaal.
Dan zal liet. auditorium weldadig ver
warmd worden door den vloed di-e uit
gaat van het. boeiende en spannende
van 't stuk. bij één bonk onnatuur.
zooals „Het Huisgezin Valmare"
schroeit men zich echter aan een vuur
dat pijn doet en niet koestert.
Als blijspel is gekozen ..Een kistje
met kruit", klucht in één bedrijf door
anonymus, die heel verstandig gedaan
heeft anonymus te blijven, want de
onzin waarop hij ons vergast lokt niet
uit om kennis met hem te maken.
Even 't verhaal aanstippen en dan
oordeele men zelf.
Meneer van Prikkelen is geprikkeld,
omdat zijn dochter Lucie zooveel houdt
van meneer Gortmeier. En meneer van
Prikkelen is ook altijd hevig geprik
keld als 'm op z'n verjaardag iets te
genloopt, wat erg kinderachtig is voor
een rentenier. Mama en Lucie nu heb
ben een complot gesmeed om man en
vader met genoemden door Lucie be
minden Gortmeier te verzoenen.
En nu overgaand in telegramstijl de
situatie aldus: Papa had graag op z'n
verjaardag 'n sigarenkoker. Lucie geeft
pantoffels. Papa woedend. Gort-
meier zend sigarenkoker met kistje
sigaren. Papa heeft juist gelezen van
anarchisten, is geïrriteerd, ontvangt
kistje, denkt kistje met kruit. Politie,
berrie. Gortmeier voor den dader aan
gezien. Kistje open, mal figuur van
Pa. Lucie en Gortmeier trouwen en...
uit is 't.
Mooi, hè!
Waarschijnlijk, erg waarschijnlijk,
dat zoo'n man in een afgelegen dorpje,
wanneer hij in de krant leest van
anarchisten en een pakje ontvangt da
delijk aan een aanslag denkt.
Het spijt ons, maar" he,t moet ons
van het hart, dat „Cecilia" uit Breda
dan al heel ongelukkig is geweest in de
keus der stukken en heel veel bombast
op elkaar stapelt.
Veel beter in die keuze is „De Bur
gersvrienden" van Antwerpen geweest
die „Schuldig" van Richard Vosz zal
opvoeren.
Dit drama begint met het uit de gevan-
lijke dwaling, met het uit de gevan
genis te voorschijn brengen van een
man, die onschuldig wegens moord
tot levenslange gevangenisstraf was
veroordeeld. Zijn onschuld komt aan
't licht door de bekentenis van
een stervende, die de dader was.
In den aanvang dus eenigszins het
zelfde gegeven als bij „De bjdensweg",
met dit onderscheid dat bij dit laatste
stuk de man zijn straftijd uitzit en
dat op de wijze waarop hij onschul
dig is veroordeeld en wat er gebeurt
wanneer hij zijn recht zoekt, het gan
sche stuk gebouwd is, terwijl bij
„Schuldig" wordt geschilderd wat er
is geworden van het gezin waarvan
de vader veroordeeld is, welke ontzet
tende gevolgen sulk een veroordeeling
voor de vrouw en kinderen na zich
sleept, in dit geval nog te tragischer,
nu die veroordeeling onschuldig was.
Laat ons het gegeven. zooals het
door den auteur is uitgewerkt, even
navertellen.
Toen Thomas Lehr, zoo heet de on
schuldig veroordeelde, uit de gevan
genis kwam, waar hij zoo'n lange reeks
van zijn beste levensjaren had door
gebracht, wist hij m^uurlijk niet wat
met zijn vrijheid, in de vreemde, vij
andige wereld te doen. Hij wilde lie
ver blijven en juist deze aarzeling, die
bange wisseling in het begin reeds is
heel verdienstelijk geteekend.
Hij komt dan in de wereld, voelt
een onstuimigen verlangen naar zijn
vrouw, die hij zoo zielslief had. de
eenige die aan zijn onschuld geloofde.
De vrouw is intusschen in de macht
geraakt van een schurk, die haar eerst
gevleid heeft en later van zijn macht
misbruik maakt. Zijn zoon is een
dronkaard geworden en zijn dochter
eveneens schromelijk verwaarloosd.
Deze droevige consequenties zijn
heel mooi geteekend en ook de karak
ters fjink omlijnd.
„Sci. -ldig" is door de tragische si
tuaties, door de logische consequen
ties en de werkelijk uitstekende ge
deelten, b.v. de scène in het eerste be
drijf, waarop we reeds wezen, als
Thomas Lehr smeekt in zijn cel te mo
gen blijven en dan later het visioen
van mogelijk toekomsttg huwelijksge
luk hem tegenlacht, en de scène van
het weerzien zijner vrouw, die haar
liefde voor hem bewaard heeft en zich
zoo diep ongelukkig gevoelt in do
macht van den schurk. Adolf Kramer,
die ten slotte door Thomas in een
bui van ontembare jaloezie wordt
doodgestoken, waardoor Thomas nu
inderdaad schuldig wordt cn weer
naar de gevangenis geleid.
Dit zijn alle diepaangrijpende too-
neelen, waarin echt menschölijke ge
voelens spreken, echt menschelijke
dingen gezegd worden en gedaan en,
hoewel hier en daar wel weer wat met
te dikke kleuren en opgelegd voor het
effect, toch vrij natuurlijk cn logisch
zijn.
De rol van Thomas Lehr zal veel
studie vereischen en die van Martha
en de kinderen Karei cn Julie niet min
der. Ook hier schuilt de klip dat men
licht naar liet melodramatische zal
overhellen, wat heel jammer zou zijn.
Doch, laat ons afwachten hoe „Bur
gers vrienden" het ons vertoont.
„Vrouwentranncn". een vlot Fransch
blijspelletje, dat volgt, zal het ook wel
doen.
