NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. Meestgelezen Dagblad in Haarlem en Omstreken. Het geheim van den Senator. 19e Jaargang Zaterdag 12 ''ctober 1901. No. 5610 HAARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS Voor Haarlem per 3 maandenƒ1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 3 maanden1-30 Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.02}f Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37f£ de omstreken en franco per post0.45 ADYERTENTIEN Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem ie de prijs der Advertentiën van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 30 Cent per regel. Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampersingel 70, vlak bij de Turfmarkt. Telefoonnummer der Redactie 600. Telefoonnummer der Administratie 123. Intercommunale aansluiting. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentj en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère fx. L. DAUBE Co. JOHN F. JONESa Farijs 31bi* Faubourg Montniortre, I Haarlem's Dagblad Tan 12 Oct. oevat o.a.: De Engelsclie bladen over de afkondiging der krijgswet te Kaapstad, Botha in veiligheid, Verblindheid van de Engelsche autoriteiten, Een „publieke verma- kelykheid" in de Kaapkolonie, De aanval op 't fort Itala, Leger- organisatie in België, liet proces- Monnier, Majesteitsschennis, Val- sche bankbiljetten, Stukken van den Gemeenteraad, Gemeenteraad van Bloemendaal (Vervolg). Advertentiën VOOE HET Zaterdagavondnummer. Meermalen zijn wij tot ons leedwe zen genoodzaakt Advertentiën at te wijzen voor het Zaterdagavondnum mer, die des Zaterdagsmorgens pas worden bezorgd. Wil men zeker zijn van de plaatsing, dan is inzending op Vrijdagavond noo- dig, uitgezonderd natuurlijk kleine ad vertenties of familieberichten, die moeilijk vooraf kunnen worden inge leverd. DE ADMINISTRATIE. Politiek Overzicht. In de verschillend!© Engelsche bladen wordt natuurlijk de af kondiging der krijgswet ie Kaapstad besproken, alleen de „Tim'es" zwijgt erover. De Standard'" zegt dat die jong ste gebeurtenissen in dl© Kaapkolo nie wettigen,, want er blijkt onbe twistbaar uit dat er een, samenzwe ring bestaat ondier die Hotlandlsehe Kapenaars om de Engelsehien uit Zuid-Afrika te verdrijven, en dui zenden trouwelooze Britsche onder danen in d'e kolonie doen daaraan mede. De krijgswet moet verhinde ren dat de verraders in verbinding blijven met hun handlangers in de kustplaatsen en in Europaook zal nu zooveel mogelijk belet worden die heimelijke toevoer van ammuni tie, die de te velde staande Boeren nog langs geheime kanalen in be zit moeten krijgen. De „Daily Mail" zegt in een hoofdartikel dat de afkondiging der krijgswet te Kaaps-tad1 een afdoend' bescheid vormt op de beweringen van minis- terieele zijde dat d'e oorlog gedaan is ze is alleen verdedigbaar indien het bestaan van een dreigend ge vaar erkend wordt. De „Daily News" beschouwt het gebeulde als een bewijs dat Gor don Sprigg voor Kitchener het veld heeft moeten ruimen. Volgens den correspondent van „Gentral News" te Kaapstad) heeft d'e afkondiging van de krijgswet al daar de anti-Engelsche partij in groote verwarring gebrachtWoens dag zi'-n verschillende bijeenkom sten gehouden-. Botha heeft zich intusschen in veiligheid gebracht. Men zie de telegrammen in ons vorig nummer. Hij is nu over de Pivaanbrug ge trokken in noordelijke richting. Volgens den ,Timies"-correspon- dlenit te Dundee deed' hij Zondag nacht een gefarceerden marsoh langs de grenzen van Zoeloeland noordwaarts, tengevolge waarvan hij ten noordoosten van Vrijheid) uitkwam, maar met achterlating van de helft zijner troepen en van zijn trein. Lyttleton bleek geen troe pen genoeg te hebben om dat te voorkomen. Volgens een correspon dent van d'e „Daily Telegraph" te Vantsdrift werken de Wet en Bo tha- samen Vrijdag stond een Boe- reumacht van 1500 man, met dirie kanonnen en twee pompoms, bij Babanango. De andere helft van Botha's macht zal er zich ook wel uitred den en We kunnlen dus gerust aan nemen dat de met zooveel ophef aangekondigde omsingeling op niets is ultgeloopen. Er behoeft nu geen twijfel meer te bestaan, dat het Engelsche Kabi net met blindheid is geslagen'. Minister Brodirick schrijft in een brief, gedagfceekend 7 October, aan Sir Howard Vincent, lid van het Parlement „Wij hebben ruwweg in Zuid- Afrika 200.000 man en 450 kanon nen, terwijl meer dan 100.000 man in Engeland' geoefend worden. Wij hebben daarom geen moeite ons veldleger op de vereischte sterkte te houden, en wanneer er eenie nieu we aanvraag tot ons wordt gericht, kunnen wij daaraan met de uiterste nauwgezetheid voldoen. Er staan op 't oogenblik 69 vliegende colonnes te velde, die volmaakt toegerust zijn. Wij kunnen bijna 10.000 ver- sche paarden per maand! aan wal zetten. Er bestaat dus geen werke loosheid' of gevoelloosheid aan dien kant d'er 'regeering. Zij heeft zich nooit bemoeid met de militaire be schikkingen van Kitchener, in wiens krachtige voortzetting van dén oorlog de regeering volkomen vertrouwen heeft. Zijn taak is om kleine afdeellngen van den vijand over een oppervlakte ter grootte van Frankrijk en' Spanje na te zetten, terwijl hij tevens duizenden mijlen spoorweg moet verdedigen. De re geering zal niet terugdeinzen van het land elke opoffering te wagen, die noodig is om den oorlog tot een spoedig einde te brengen. Een Ka binetsraad zoude de reeds voor dit doel gemaakte toebereidselen niet kunnen bevorderen, en bizondc.re samenkomsten der ministers zou den juist op een gebrek aan ver trouwen in het militair oorlogsbe leid kunnen wijzen." Werkelijk dat gebrek aan ver trouwen zou alleszins gerechtvaar-' digd zij,n met het oog op de laatste gebeurtenissen op het oorlogster- rein. Het optimisme van Brodr.ick is gewoon belachelijk en de Brit sche pers, die tegenwoordig uit een heel ander vaatje is gaan tappen, zal dan ook niet nalaten den minis- terieelen brief scherp te critiseeren, evenals de redevoering die Hicks- Beaeh te Oldham heeft gehouden en waaiiin hij de houding der Engeil- sche regeering tegenover den oor log heeft verdedigd in bewoordin gen, die overeenkomen met die in Brodrick's schrijven. Hij voegde er nog bij, dat de Engelsche regeering in volkomen overeenstemming han delde met de regeering dier Kaap kolonie. Wat betrof de u/itbreiding van de krijgswet, dit was om paal en perk te stellen aan verraderlijke hulp, die aan de Boeren werd' ge- zouden. Hij verwachtte geen najaars zitting van het Parlement. Die ..verraderlijke hulp" schijnt dus nog al belangrijk te zijn ge weest dat daarvoor die hoofdstad der kolonie in de ellenden van den oorlog moest worden betrokken. Buitenlandsch Nieuws. De wapenen, der Boeren. Een Zwitser, die met de Boeren heeft gevochten, heeft volgens een correspondent van de „Daily Mail", onlangs verzekerd,, dat de Boeren stelselmatig wapenen krijgen van Europeesche schepen, die Walvisch- baai (Westkust van Afrika) aan doen. D'e schep,en, die de Boeren wape nen bezorgen., komen, mind'er in Walvischbaai dan wel in. Kaapstad, Port-Elizabeth, Oost-Londen, Dur ban en neutraal Lourengo-Marques aan. vanwaar khaki-kleurige com missionairs ze dan naar de maga zijnen bij Wakfontein, de Jagers drift, Moedwil en dergelijke bren gen, Een „publieke vermakelijk heid3 in de Kaapkolonie. De „Daily News" bevat den tekst van een toegangsbiljet, zooals wordt uitgereikt aan hen., die vragen een militaire executie in de Kaapkolo nie te mogen bijwonen. Het bewijs van toegang, dat die correspondent van de „Daily News" kreeg, luidde aldus SPECIAAL BEWIJS VAN TOE GANG. Drager dezes, de heer heeft verlof de wacht bij Hanover- Weg te passé eren ten einde de te rechtstelling bij te women van d'e veroordeelde gevangenen Frede.rik Toe, Hendrik J. Veenstra, en Hendrik van Vu uren, die tot den kogeil veroordeeld zijn. De terechtstelling zal plaats heb ben Woensdag, den 4den dezer, te 7 uur v-m. Allen, die wenschen te genwoordig te zijn moetenzich uiterlijk te 6.45 bij de wacht heb ben aangemeld. Na dien tijd zal nie. nfencl de afsluiting mogen passee- r,en. Er moet een volkomen stilzwijgen worden bewaard. H. D. LAWRENCE, Kapitein wn,. Commandant. Colesberg, 3 Sept. 1901. De correspondent, die den tekst van bovenstaand toegangsbiljet aan de „Daily News" zondt, voegt er aan toe „Om de gevallenen de eer te ge ven. die hun toekomt, zij stierven, ofschoon rebellen, als mannen en toonden heel weinig vrees. De te rechtstelling had plaals op het open, veld, ongeveer tien, minuten wan de lens van de stad. De mannen werden in een ambuliancewagen naar de plaats van executie gereden en zood'ra zij waren uitgestegen, werden allen, geblinddoekt, naar een stoel - °ileid en daaraan met tou wen vastgebonden.. De stoelen wer den ongeveer twaalf voet van elkaar geplaatst -en zeven soldaten voor iedere,n gevangene afgezonderd'. Op het bevel Vuur knalden de een en. twintig geweren als één en, toen de dokter de hemden der drie open de1. om dien dood te conslaieeren, kon ik zien, dat de zeven kogels al len geraakt hadden op een plek niet óTooter dan de palm van een hand. Ik verwacht, dat wij hier nog ver scheiden terechtstellingen zullen hebben, in verband met die ajlgehee- le gevangen neming van Letter's commando. De veroordeelde man nen worden naar verschillende dis tricten gezonden als een voorbeeld voor andere opstandelingen." Wij weten reeds dat de verwach tingen van dezen correspondent ten aan zien van Lo Iter's mannen niet zijn verwezenlijkt, maar dat de doodstraf door ophanging (niet d<oor den kogel) door Kitchener in levens langen dwangarbeid is veranderd'. Sedert maanden weten wij overi gens welk een indruk deze „voor beelden" op de Hollandsche Kape naars maken. De aanval op 'tfort Itala. Uit een telegram uit Dundee blijkt, dat liet garnizoen van Itala pas in dan namiddag van den 26en September La- richt kreeg van de nadering der Boe ren. Majoor Chapman had onder zijn bevelen de 5e divisie bereden infante rie, twee kanonnen en een maxim, ter wijl de hoogste punt van Itala, op an- derhalven KM. van liet kamp gelegen door bereden infanterie onder twee luitenants bezet werd gehouden. De Boeren begonnen met, tegen mid dernacht, deze post te beschieten, daar op stormden zij, en veroverden de stel ling. Slechts enkelen van de verdedi gers slaagden er in, de hoofdmacht te bereiken. Thans vielen de Boeren van drie zijden het fort aan: Ln 't westen stonden Christiaan Botha en Scholtz met 800 man in het zuidoosten Opper man met 500, in het noordien Potgie ter met 600 man. Op een naburigen heuvelrug stonden nog 200 Boeren. Om vier uur hield het schieten op. maar bij het aanbreken van den dag hernieuwden de Boeren den aanval, en deze duurde tot half acht 's avonds. Het garnizoen had geen water of voed sel meer en meest zuinig zijn met de ammunitie. Tegen acht uur trokken de Boeren af. maar majoor Chapman had zoo zwaar geleden dat hij tegen middernacht op Nkandhla terugtrok; een luitenant en 20 man werden met de ambulance te Itala achtergelaten. Botha leidde den aanval door mid del van heliografen en rapportgangers. De berichtgever stelt de verliezen der Boeren op 123 dooden en 270 gewon den; waarop deze schatting ber ist. blijkt echter niet- G3vechten. Er is te Kaapstad' bericlit ontvan gen van een scherp gevecht, op cte plaats van Melck bij Bergrivier gis teren geleverd. Scheepers' commando is, volgens een telegram uit Matjesfontein, ge demoraliseerd door die lierhaalde aanvallen van twee Engelsche co lonnes, Het commando, dat nu ge splitst is in kleine afdeelingen, die zich verbergen in de kloven en kransen van de Witte bergen, wordt stelselmatig nagejaagd dooi de Engelsche troepen (die natuurlijk ten slotte 't slechtst van d'e neas ko men. Red.) Kitchener seint uit Pretoria dd. 9 October, dat de zevenpondleir, van dl© Zu id-Af.rti kaausche politiemacht bij Houtkop, op dien lld/en Juli ge nomen. heroverd is door de politie, die met kolonel Hicks opereert na bij Ventorskroon. Legerorganisatie in België Het Belgische Kamerlid' Hoyois, maakte in liet vervolg van zijne re devoering over het ontwerp leger- OT'panisaüe, tot zijn, uitgangspunt die pas verschenen brochure van generaal Brialmont over het Leger- vraagstuk. Tegenover de militaristische plan nen van den schrijver, legde Hoyois zijn stolsel uit, dat vooral neer kwam op uitbreiding van die vrij willige dienstneming voor één jaar. Die een-jarigers, meende Hoyois, zouden vooral uit de meer bemidi- deld'e klassen komen, dlie daardoor hot plaatsvervangingsgeld van 1500 fres. zouden kunnen uitsparen. Dan kon daartegenover het jaarlijksch contingent worden verminderd met het aantal dier vrijwilligers en van de vermindering behoorden de min der gegoeden het voordieel te heb ben. Zoo kon wordien verkregen, wat Hoyois noemde eene matig ge wapende neutraliteit, hot midden houdende tusschen mi Li tarisme en volkswapeninghet militarisme, dat te zeer op uitbreiding van het contingent bedac-ht was, gelijk uit' d'e brochure van generaal Brial mont bleek, en de volkswapening, wier voorstanders tal van maatrege len en voorzorgen op het oog had den voor oorlogstijd, doch die ge heel over het hoofd zagen, dat het leger nog een andere laak, de hand having der orde, had. Het slot van Hoyois' redie, waarin despreker zijn vertrouwen uitsprak in de regeer ing werd door de lin kerzijde met luid gelach ontvangen. Minister de Trooz noemdte het plan, reeds vroeger trouwens ge opperd. van Hoyois, eenvoudig on uitvoerbaar. De volkswapening vond ook haar verdediger. De socialist Del porta zette er de voordeelen van uiteen. Hij. wees op Zwitserland' en Zuid Afrika. Over de financieel© laston., dia het ontwerp aan de natie zal opleg gen verkeert de Kamer nog steeds in het duistor. Verschillende cijfers waren genoemd, maar niemand wist er het ware van. Alleen staat, naar het schijnt, vast, dat de kos ten veel hooger zullen zijn. Hoe veel? had opnieuw Hoyois gevraagd. Zooveel hooger, beweerde in de vo- rige zitting Vandewalle, dat de re geering er niet eens voor uit durft komen. Dc 33 sprekers, die nog in geschreven slaan, verklaarde de so cialist Vandevelde, zullen allen de zelfde vraag doen. De aandrang werd zoo sterk, dat minister d'e Trooz ten slotte fi nadeel© rmedédee. li'ngen toezegde. Frankrijk, Rusland en Turkije Router seint uit Konstantinopel, dd. 9 October. Tewfik pasja heeft vandaag opnieuw aan Zinovjef, den Russischen gezant het verzoek ge richt. zijn goede diensten te bewij zen in de zaakLorando. De gezant antwoordde dat de Porie aan de na drukkelijke eischen van Frankrijk moest voldoen. De Petersburgsche correspondent van de „Köln. Ztg." seint uit Rus land. dat die Russische Regeering, zooals door de Czaar te Dantzig zoo wel als bij zijn bezoek aan Frank rijk verklaard is, vastbesloten is om op het Balkan-schiereiland geen on lusten of ernstige verwikkelingen be doen ontstaan. Waar van Fransche zijde wordt verklaard, dat Rusland bereid is met zijn geheele macht te eischen van Frankrijk, ook in het conflict met Turkije, te steun en, daar is, volgens d'ien correspondent, in loom aangevende Russische regeerings- kringen slechts bekend, dat Frank rijk wel tot Rusland een verzoek in dien geest heeft gedaan., maar dat door Rusland slechts een wel willende houding in die quaes lie is toegezegd. Verder denkt men t.e St. Petersburg in die quaostLe niet ta zulten gaan. Feuilleton. Naar het Duitsch van F. ARNEFELDT. 26) En die onze kinderen ons nog zooveel moeilijker maken te dra gen. voegde mevrouw Lamprecht er 'bij. Ik herken mijn eigen dochter niet miaeir. Hoe kan Caeci- lie er ook maar ©en oogeinblik aan danken om haar zinnien be blijven zetten op d'en zoon vam een moor denaar en dief? Ik houd Langenbruch niet voor een moordenaar, die dien moord heeft gepleegd met het doel om zijn slachtoffer te berooven, hoe sterk de schijn ook tegen hem mo ge ziin riep de senator ©enigszins geërgerd' uit. Wederom haalde zijn vrouw de schouders op. Je moog.t geloovem wat je wilt. voor ons verandert dat aan de zaak niets. Daarin heb je gelijk, antwoord de hij- Voor ons blijft diat het zelfde. Naar mean zegt, heef.t Lan genbruch vandaag een verhoor on dergaan. En wa/t is daarbij aan het licht gekomen vroeg mievrouw Lam precht nieuwsgierig. Zeer merkwaardige zaken, naar ik hoor, doch niemand weet er het. rechte vandaarover wordt het sbrikste stilzwijgen in acht ge nomen. De eenige. die behalve den rechter van instructie daarvan, iets te weten komt, is Frits Henrlic-h, die de verdediging van Langen bruch op zich hoeft genomen. Heeft Frits dat gedlaan? Hij is toch een kranige jongen riep ziin echtoenootle vol bewondering uit, want Herrlich stond bij haar in een zeer goed' blaadje. Langenbruch mag van geluk spreken, als er één is d'ie voor hem vrijspraak ver krijgt, dan is het Frits. Langen bruch heeft het anders niet aan hem verdiend. De senator kon een glimlach niet bedwingen. Als het Pri'bs Heimlich betrof, dan was zijn, als dochter, van een oude patricische familie, zoo sterk aan tradities gehechte echtgenoot© tot het doen van aller lei concessies bereid en nog meer verkneuterde hij zic-h toen zij er bijvoegde Ik zal hem Zondag aan tafel eens op d'en tand voelen Dat zal je niet veel helpen in ambtszaken is bij de stilzwijgend" beid' zelf. Ik aal hem we.l aan het praten krijgen, sprak zij mot zelfbewust zijn Nu, je kunt het probeeren, schertste de senator. Zijn gelaat be trok echter onmiddellijk weer, ter wijl hij er aan toevoegdeWat ik ook zege-en wou, voor ons blijft het hetzelfde of Langenbruch roof moord of doodslag heeft gepleegd. Ja, zeis als hij vrijgesproken wordt, zou tusschen ons alles uit moeten zijn. Wii kunnen ons met een man, die wegens moord heeft terecht ge staan, niet vermaagschappen. Lamprecht, God zij dank Die woorden van jou doen mij een. steen van, het hart vallen, riep zijn vrouw uit, terwijl zij zijn hand gneep en die drukte. Hadt ge dan anders vam. mij verwacht, Sabinie? Eigenlijk hadi ik het niet moe ten denken, maar je toonde je zoo weekhartig bij deze geschiedenis. Het doet mii voor John ©n Jo hanna innig leed- Zij zijn toch ge heel onschuldig. Ik heb ook medelijden met hen verklaarde mevrouw Lam precht maar daar is nu eenmaal niets aan te doen. De zondlen dier ouders worden aan de kinderen be zocht. Ik prijs de genade Gods, dat Caecilie nog niet de vrouw is van John. dat. zij zic-h nog onder de hoe de van haar ouders bevindt, die haar voor dwaasheden kunnen be hoeden., zij het ook dés noods met gestrengheid. Dc gelaatsuitdruli king van- mevrouw Lamprecht was op dit oogenblik hard, bijna wreed. Heb medelijden met haar, Sa bine, zij heeft John lief, sprak Lam precht op overredenden toon, maar zijn vrouw antwoordde: Ik zeg je, dat ik mijn eigen kind niet herken. Hoe had ik ooit kunnen vermoeden dat mijn doch ter zou blijven vasthouden aan een verbintenis, waartoe wij onder ge-1 heel andere omstandigheden onze toestemming hebben gegeven. Een Lübecker senatorsdochter trouwt toch niet- slechts uit liefde, als het eerste het beste burger- of boeren meisje? De senator glimlachte weder. Hij wist toch. dat het een onbegonnen zaak zou zijn om de opvattingen van zijn brave vrouw, die hem ge durende den langen tijd van hun huwelijk een trouwe levensgezellin was geweest, te bestrijden, hij kon echter toch niet nalaten te zeggen Ik moet bekennen dat dit mij in haar bevaltik had het niet van haar verwacht. Maar dat komt ook niet uit haar hoofd'! antwoordde zijn vrouw. Al die exenlrieke gedachten worden haar hierboven ingeblazen. Zij wees meit dén vinger naar liet plafond waarboven zich de woning van haar zoon bevond. Maar Sabine! begon die 9©nator. Bitser ©n oneerbiediger dan zij zich anders veroorloofde met hem te spreken, viel zij hem in de rede; Snreek mij niet tegen, ik weet wat ik zeg. Olivia is immers meer in d'e Louisastraafc dan bij haar eigen familie. En Otto Is dokter bij de Langenbrachs, vulde de senator den zin aan, maar zij maakte een beweging met de hand alsof zij iets van zich afschoof - Mevrouw Langenbruch is dood. dé kinderen hebben geen dokter noodig en Olivia heeft met dé pa- tienten van haar man niets uitstaan- dé.'t Is een van haar vele hebbelijk heden dat zij geen rekening houdt met d'e onderhavige omstandighe den. Zij is niet de ©enige, die zich met d'e Langenbrueh's bemoeit. Maar de eenige die zich tegen» over hen in zulk een kiesche posi tie bevindt. Ik heb dit Otto en haar onder het oog gebracht, maar zij wildien dat niet begrijpen. Je moet je eens laten gelden. Lamprecht. Dal kan, ik niet, mijn zoon is zelfstandig en zijn vrouw heeft zich naar zijn inzichten te gedragen;, antwoordde de senator op ©rnstigero toon. Zeg liever, dat je je lieveling niet onder handen wilt nemen. Oli via kan in jou oog geen fout begaan, maar- zij brengt het geheele huis op stelten.. Daar hebben we de oudé verzuch ting weer, Sabine, sprak de sena tor op gemoedelijk spottemdien toon, maar wees gerust, ons huis is stevig in elkaar gezet, men werpt het. zoo spoedig niet onderst bo ven. al mogen de jongelui het dan»

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1901 | | pagina 1